Objective: Background: Recent years saw the development of international tools for measuring health competencies understood as health literacy (HL). One of them is the short index Health Literacy for School-Aged Children (HLSAC) implemented by the members of the Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) network. So far, when researching the properties of this instrument, less attention has been devoted to the correlation of HLSAC with other tools related to health. The aim of the paper is to present selected psychometric features of the HLSAC index in a sample of Polish pupils, supplemented by the preliminary analysis of its association with the health locus of control.
Patients and methods: Material and methods: The information collected relates to 630 junior secondary school students surveyed in Poland in 2016 as part of the HLSAC questionnaire pilot study. The Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) scale by K. Wallston was used as the additional module for Poland. It differentiates among three dimensions of health control: internal, external - dependent on other people, and external - dependent on random factors. It was checked which HLC dimension correlates most strongly with HL.
Results: Results: It was demonstrated that the HLSAC scale consisting of 10 questions has a very good reliability in the Polish version (Cronbach alfa = 0.851) and a one-factor structure. Confirmatory factor analysis supported a unidimensional model (RMSEA = 0.082; CFI=0.922; TLI=0.877). The HLSAC most strongly correlates with the internal health locus of control (r=0.376; p<0.001), slightly less with the influence of other people (r=0.153; p<0.001), while the correlation with the random factor health locus of control is insignificant (p=0.947). It was found that there is a weak, however significant, positive correlation between family affluence and HLSAC (p=0.041).
Conclusion: Conclusions: The analyses conducted demonstrated that the Polish version of HLSAC has good psychometric features. The relatively higher correlation between HLSAC and internal rather than external health locus of control was confirmed. The practical effect of the pilot study was to develop an improved version of the HLSAC scale, which has been recommended for the mainstream HBSC 2018 survey.
Wprowadzenie: W ostatnich latach powstało wiele międzynarodowych narzędzi do pomiaru kompetencji zdrowotnych definiowanych jako health literacy (HL). Jednym z nich jest krótki indeks Health Literacy for School–Aged Children (HLSAC) wdrażany przez członków sieci badawczej Health Behaviour in School–aged Children (HBSC) do badań młodzieży szkolnej. Badając własności wdrażanego narzędzia badawczego, mniej uwagi poświęcano do tej pory korelacjom z innymi instrumentami powiązanymi ze stosunkiem do własnego zdrowia.
Celem: opracowania jest prezentacja wybranych własności psychometrycznych skali HLSAC w pilota--żowej próbie polskich nastolatków, wzbogacona o wstępną analizę związku kompetencji zdrowotnych z umiejscowieniem kontroli zdrowia.
Materiał i metody: Dane zebrane zostały w 2016 roku w grupie 630 uczniów gimnazjum w ramach udziału polskiego zespołu HBSC w międzynarodowym badaniu wstępnym kwestionariusza HLSAC. Poza protokołem międzynarodowym uwzględniono w badaniu polskim skalę The Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) autorstwa K. Wallstona, która uwzględnia trzy komponenty kontroli zdrowia: wewnętrzną, zewnętrzną zależną od innych osób i zewnętrzną zależną od czynników losowych. Sprawdzono, który komponent najsilniej koreluje z kompetencjami zdrowotnymi.
Wyniki: Wykazano, że składający się z 10 stwierdzeń krótki indeks HLSAC charakteryzuje się w polskiej adaptacji bardzo dobrą rzetelnością (alfa Cronbacha = 0,851) i ma strukturę jednoczynnikową. Potwierdzono to konfirmacyjną analizą czynnikową, uzyskując model o dobrych wskaźnikach dopasowania (RMSEA = 0,082; CFI=0,922; TLI=0,877). HLSAC najsilniej korelował z wewnętrzną kontrolą zdrowia (r=0,376; p<0,001), nieco słabiej, ale nadal w sposób istotny statystycznie z kontrolą zależną od innych osób (r=0,153; p<0,001). Tylko korelacja z przypadkowym umiejscowieniem kontroli zdrowia okazała się nieistotna statystycznie (p=0,947). Wykazano też istotny związek kompetencji zdrowotnych z poziomem zamożności rodziny (p=0,041).
Wnioski: Przeprowadzone analizy wykazały dobre własności polskiej wersji krótkiego indeksu HLSAC. Potwierdzono, że HLSAC w większym stopniu wiąże się z wewnętrzną niż zewnętrzną kontrolą zdrowia. Efektem praktycznym badania pilotażowego uzyskanie poprawionej wersji skali HLSAC, która zarekomendowana została do późniejszych badań HBSC 2018.
Keywords: adolescents; health literacy; health locus of control; measurement; psychometric analysis.