بؤیوک هون ایمپیراتورلوغو
بؤیوک هون خانلیغی اسکیرک تانیلمیش تورک خانلیغی دیر . بۇ خانلیغین قوروجوسو تومهن خان ، اوچ یوز ایل میلاددان اؤنجه بۇ خانلیغی بیرلشتیریب ، قوروبدور . هون خانلیغینین ئهن بؤیوک خاقانی مئته تانری قوت ( باغاتور خان ) دیر . چینلیلر بؤیوک چین دووارینی بۇ خانلیغی قارشیلاماق اۆچون یاپیپلار .
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/XiongnuMap.png/250px-XiongnuMap.png)
هونلارین کؤکی[دَییشدیر]
هونلارین کؤکون تانیماق اۆچون ، هونلارین دیلین تانیمالیییق . بیلگهلرین بیلگیسی هونلارین دیلینه گؤره چوخ آزدیر ، آمّا آز اولسادا گؤرهر دیر . هونلارین دیلیندن چینلی یازیچیلارین کیتابلاریندا چوخ آز سؤز قالیپدیر :
- تانگری
- قوت
- قیلیچ
بو سؤزلر هامیسی گونوموزون تورکجهسینده ایشلهنیرلر .
هونلار آریاییلار تاریخینده[دَییشدیر]
بو بؤلومده دهیهرلی کیتابلارین بیری ایاتکار زریران آدلی کیتاب دیر .بو کیتابدا ایرانین اسکی آدی خون یئرث گهلیبدیر کیم "هون یئری" معنیسینده دیر . بۇ گؤستریر کیم ایرانین گئچمیش اوتورانلاری هونلار ایدیلار و شاهنامهده گهلهن تورانلیلار دا ائله بۇ هونلار دیرلار .[۱]
هونلار ایچینده یازی سیستئمی[دَییشدیر]
نوین اولا قورقانلاری و سئلئنگا چایینین یاخینلیقلاریندا تاپیلان داش یازیلاری هونلارین اؤزلهرینه اولان یازی سیستئمین گؤستریر آمّا بۇ یازی سیستئمیندن یالنیز 20 حرف بۇ گونه یئتیشیپدیر . بۇ یازیلار اورخون تورک یازیلارینا چوخ یاخین یازی دیرلار .
قایناقلار[دَییشدیر]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Hsiung-nu-Empire.png/300px-Hsiung-nu-Empire.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asia_001ad.jpg/300px-Asia_001ad.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asia_001ad.jpg/300px-Asia_001ad.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/The_Empire_of_the_Hsiung-nu.png/300px-The_Empire_of_the_Hsiung-nu.png)