Эстәлеккә күсергә

1-се Иҙелбай

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(1-е Идельбаево битенән йүнәлтелде)
Ауыл
1-е Идельбаево
башҡ. 1-се Иҙелбай
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Салауат районы

Ауыл биләмәһе

Таймый

Координаталар

55°25′22″ с. ш. 57°48′44″ в. д.HGЯO

Халҡы

108[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

452484

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 247 855 002

ОКТМО коды

80 647 455 111

1-е Идельбаево (Рәсәй)
1-е Идельбаево
1-е Идельбаево
1-се Иҙелбай (Башҡортостан Республикаһы)
1-е Идельбаево

1-се Иҙелбай (икенсе исеме Баҙраҡ 1-се; рус. 1-е Идельбаево) — Башҡортостан Республикаһының Салауат районындағы ауыл. Таймый ауыл Советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 108 кеше булған[2]. Милли составы — тулыһынса башҡорттар. Почта индексы — 452484, ОКАТО коды — 80247855002[3].

  • Район үҙәгенә тиклем (Малаяҙ): 41 км
  • Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Таймый): 5 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Кропачёво): 70 км

1‑се Иҙелбай Йүрүҙән йылғаһы буйында, район үҙәге Малаяҙҙан төньяҡ-көнбайышҡа табан 41 километр һәм Кропачёво (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан 70 километр алыҫлыҡта урынлашҡан[4].

Өфө өйәҙе Мырҙалар улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә Иҙелбай ауылына нигеҙ һалған, ауыл 1795 йылдан билдәле. Шулай уҡ Баҙраҡ атамаһы менән дә теркәлгән.

1795 йылда 36 йортта 199 кеше, 1865 йылда 88 йортта — 398 кеше йәшәгән. Малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған. XX быуат башында керҙәшлек килешеүе нигеҙендә типтәрҙәр индерелгән[5].

Биләмә берәмектәренә инеүе

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Теркәү йылы Улус, ауыл советы Өйәҙ, кантон, район Губерна, Республика Дәүләт
1757 Мырҙалар улусы Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй Империяһы
1816 10-сы йорт 8-се Башҡорт кантоны Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1834 10-сы йорт 8-се Башҡорт кантоны Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1847 10-сы йорт 8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1859 10-сы йорт 8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы Рәсәй империяһы
1895 Мырҙалар улусы Өфө өйәҙе Өфө губернаһы Рәсәй империяһы
1920 Мырҙалар улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы РСФСР
1926 Мырҙалар улусы Мәсәғүт кантоны Автономлы Башҡорт ССР-ы СССР СССР
1935 Мырҙалар-Мәсетле ауыл советы Малаяҙ районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1941 Мәсетле ауыл советы Салауат районы Башҡорт АССР-ы СССР СССР
1990 Мәсетле ауыл советы Салауат районы Башҡортостан Республикаһы Рәсәй флагы Рәсәй Федерацияһы

Ауылдың XX быуаттағы һәм бөгөнгө үҫеше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1906 йылда 2 мәсет, 2 һыу тирмәне, 2 запас икмәк һаҡлау мөгәзәйе булған.

XIX быуат аҙағында бер Иҙелбай ауылы була. XX быуаттың 1920 йылында ике ауыл: Арҡауыл ауылынан 7 саҡрымда 100 йортта 434 кеше йәшәгән 1-се Иҙелбай һәм Арҡауылдан 6 саҡрымда 113 хужалыҡта 607 кеше йәшәгән 2-се Иҙелбай тип аталған яңы ауыл барлыҡҡа килгән. Ике ауылда ла башҡорттар һәм типтәрҙәр йәшәй[6][7].

1-се Иҙелбай ауылында башланғыс мәктәп бар. Халыҡ «Таймый» МУСП муниципаль унитар ауыл хужалығы предприятиеһында хеҙмәт итә[8].

1-се Иҙелбай ауылында башҡорттар йәшәй (2002)

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл 902
1920 йыл 26 август 434 182 252 42 58,0
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 349
1959 йыл 15 ғинуар 229
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 107
2002 йыл 9 октябрь 112 59 53
2010 йыл 14 октябрь 108 54 54 50,0 50,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

1-се Иҙелбайҙа тыуып-үҫкәндәр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Яр буйы урамы (рус.  Набережная (улица)
  • Үҙәк урам (рус.  Центральная (улица)
  • Мәктәп урамы (рус.  Школьная (улица)
[9]
Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкалары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. 1-се Иҙелбай ауылы «Госсправка» сайтында
  4. 1-се Иҙелбай // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  6. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
  7. 1-се Иҙелбай // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  8. 1-се Иҙелбай // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  9. Карта д. 1-е Идельбаево. Улицы