Amzer-da-zont (yezhoniezh)

Amzerioù yezhadurel
AMZER-DREMENET
Strizh
Amstrizh
Amdremened
Peurdremened
Tremened kent
Tremened adkevrennek
Tremened tostañ
Tremened pellañ
Amzer-dec'h
AMZER-VREMAÑ
Amzer-hiziv
AMZER-DA-ZONT
Dazond kent
Amzer-warc'hoazh
AORISTEK
Reizhiad rik
Reizhiad keñveriek

Er yezhoniezh e vez implijet an termen amzer-da-zont evit komz eus un amzer yezhadurel a dalvez da zeskrivañ un ober ha n'eo ket c'hoarvezet c'hoazh met a gav d'an hini a zo o komz e c'hoarvezo diwezhatoc'h, en dazont, pe mar kaver gwell, en un amzer goude an amzer-vremañ en ur reizhiad amzerioù rik pe c'hoazh da heul un ober all lakaet da daveenn amzeriañ en ur reizhiad amzerioù keñveriek.

Yezhoù skouer

kemmañ

Meur a doare a vez implijet gant yezhoù ar bed evit merkañ an amzer-da-zont, isrannet dre vras etre daou doare pennañ:

Alies e teu an doareoù eeun diwar diorroadur yezhadurel ar stummoù kevrennek, evel er yezhoù romanek (gw. pelloc'h).

Yezhoù all avat, da skouer ar sinaeg, ne verkont ket an amzer-da-zont en o yezhadur, implijet gante kentoc'h adverbioù pe elfennoù leksmek all, a c'hell dont da vezañ a-hed ar wezh elfennoù yezhadurel stag d'o zro, da skouer:

我 买 书
(wǒ mǎi shū)
"me pren levr" = "prenañ a ris/ran/rin..."
明天 买 书
(míngtiān mǎi shū)
"me warc'hoazh pren levr" = "warc'hoazh e prenin..."

Pep yezh a c'hell ober gant un doare nemetañ pe gant meur a doare war un dro, gante alies arc'hwelioù pe sterioù disheñvel.

Brezhoneg

kemmañ

E brezhoneg e c'heller sevel an amzer-dazont hervez an tri doare displegañ boas, da skouer gant ar verb "hadañ"

Bez' e hadin
Bez' e hadi
Bez' e hado (eñ/hi)
Bez' e hadimp (rannyezhel: Bez' e hadfomp)
Bez' e hadot/hadoc'h (rannyezhel: Bez' e hadfet)
Bez' e hadint (rannyezhel: Bez' e hadfont)
Bez' e hador (rannyezhel: Bez' e hadfer)
  • Displegadur eeun gant ur raganv gour:
Me a hado
Te a hado
Eñ a hado
Hi a hado
Ni a hado
C'hwi a hado
Int a hado
  • Gant ar verb-skoazell "ober":
Hadañ a rin
Hadañ a ri
Hadañ a ray/raio (eñ/hi)
Hadañ a raimp/rimp (rannyezhel: Hadañ a refomp)
Hadañ a reot/reoc'h (rannyezhel: Hadañ a refet)
Hadañ a raint/rint (rannyezhel: Hadañ a refont)
Hadañ a reor (rannyezhel: Hadañ a refer)

Bez' e c'heller ivez implijout an amzer-da-zont en arvez pad, da skouer:

"O hadañ e vin"

Bez' e c'hell ivez talvezout ar verb "mont" da verb-skoazell evit sevel un amzer-da-zont tost, da skouer:

"Me zo o vont da debriñ bremañ"

Kembraeg

kemmañ

Implijout a c'heller un troadell kevrennek evit sevel an amzer-da-zont oc'h implijout ar verb "bod" ("bezañ") displeget en amzer-da-zont ("fydda i"...) evel verb-skoazell mui an anv-verb, da skouer:

Bydda(f)/Fe fydda(f) i yn... ("... a rin")
Byddi/Fe fyddi di yn... ("... a ri")
Bydd/Fe fydd e yn... ("... a raio")

Ken alies all, dreist-holl er yezh komzet, e talvez ar verb "mynd" ("mont") da verb-skoazell, da skouer:

Dwi'n mynd yna heddiw ("Mont a rin di hiziv")

Er yezh lennegel e c'hell klotaat displegadur ar verb en amzer-da-zont hag en amzer-vremañda skouer:

  • "darllen" ("lenn")
Darllenaf i ("bez' e lennin/lennan")
Darlleni di ("bez' e lenni/lennez")
DarllenØ ef/hi ("bez' e lenno/lenn")
Darllenwn ni ("bez' e lennimp/lennomp")
Darllenwch chwi ("bez' e lennoc'h/lennit")
Darllenant hwy ("bez' e lennint/lennont")

Gouezeleg Skos

kemmañ

E gouezeleg Skos e saver amzer-da-zont ar verboù reizh dre stagañ an dibenn "-aidh" (pe "idh" goude "i-", da skouer:

danns- (dañs-) -> Dannsaidh mi ("dañsal a rin/dañsin")
cuir- (laka-) -> Cuiridh i (Lakaat a raio hi/Hi a lakao")

Evit sevel ar stumm nac'h ec'h implijet ar rannig "cha" ("chan" dirak ur vogalenn pe "f-") dirak gwrizienn ar verb blotaet mar bez tu, da skouer:

Cha téid mi ("N'in ket")

Evit sevel ar stumm goulenn ec'h implijet ar rannig "an" ("am" dirak "b-", "f-", "m-" pe "p-") dirak ar gwrizienn ar verb, da skouer:

An ith thu sin? ("Ha debriñ a ri an dra-mañ?")
Am pòg thu i? ("Ha pokaat a ri dezhi?")

Iwerzhoneg

kemmañ

En iwerzhoneg ec'h implijer dibennoù disheñvel staget ouzh gwrizienn ar verb hervez renkad ar verb, evel-hen:

  • Renkad 1, "faidh" ("fidh" goude "i/e"):
glan- ("naeta-") -> Glanfaidh mé. ("Naetaat a rin/Naetain"))
  • Renkad 2, "óidh" ("eoidh" goude "i/e/í"):
eistigh- ("selaou-") -> Eisteoidh mé ("Selaou a rin/Selaouin")

En alamaneg ec'h implijer ur verb-skoazell resis mui an anv-verb evit sevel an amzer-da-zont, "werden" ("dont da vezañ"), da skouer:

Ich komme ("Dont a ran/Deuan") -> Ich werde kommen ("Dont a rin/Deuin")

Gant al latin klasel e veze implijet dibennoù resis stag ouzh gwrizienn ar verboù (displegadur) evit merkañ an amzer-da-zont, da skouer:

  • "amare" ("karout")
amabo "(bez' e) karin"
amabis "(bez' e) kari"
amabit "(bez' e) karo"
amabimus "(bez' e) karimp"
amabitis "(bez' e) karot"
amabunt "(bez' e) karint"

Gant al latin izel avat e veze implijet stummoù kevrennek savet gant sikour ar verb "habere" ("kaout") mui an anv-verb, da skouer:

petant aut petant venire habet[1]
("dont a raio daoust ha ma fell dezhe pe get")

Diwar ar stumm-mañ, diorroet a-hed ar wezh, e teuas an dibennoù eeun implijet gant ar yezhoù romanek a-vremañ, da skouer[2]:

Menel a ra c'hoazh roudoù eus an orin-se pa implijer etrestagadennoù e portugaleg, da skouer:

comprarei ("prenañ a rin") -> comprá-lo-ei ("prenañ a rin anezhañ")

Notennoù

kemmañ
  1. St Augustine of Hippo
  2. Zink, Gaston (1997). Morphologie du français médiéval, 4th edition, Paris : PUF. ISBN 2-13-046470-X.  (fr)

Gwelit ivez:

kemmañ