Agent Orange : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
| (26 stumm da c'hortoz gant 8 implijer kuzhet.) | |||
| Linenn 1: | Linenn 1: | ||
{{databox}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Diliv eo an ''Agent Orange'' e gwirionez, nemet ur vandenn [[Orañjez (liv)|orañjez]] a veze lakaet war an endalc'herioù<ref>{{en}} Paul A. Jones, ''Word Drops'', Elliott & Thompson, 2015, p. 50. {{ISBN|978-1-78396-153-5}}</ref>. |
|||
Dre |
Dre [[nijerez]]ioù, dre [[Bell UH-1 Irokoa "Huey"|viñsaskelloù mod Huey]] pe c'hoazh dre bigi ha kirri-samm e veze stlapet war janglenn [[Viêt Nam]] evit drastañ goudor naturel ar [[Viet Cong]]. |
||
Ouzhpenn da vezañ un [[arm]] brezel ez eo ivez un arm spont euzhus hag a zegas kudennoù [[yec'hed]] a bep seurt, [[Krign-bev|krignoù-bev]] en o zouez, d'an dud taget gantañ ; gwashoc'h c'hoazh, degas a ra kudennoù yec'hed war meur a remziadoù. Hiziv an deiz c'hoazh e c'houzañv poblañs Viêt Nam diwar ar c'hontammer Orañjez. |
|||
| ⚫ | |||
== Ar c'hontammer Orañjez ha brezel Vietnam == |
|||
[[File:US-troops-spray-Agent-Orange-from-riverboat-Vietnam.ogv|thumb|320px|Soudarded lu Amerika o stlepel ar c'hontammer Orañjez adal ur vag e Viêt Nam]] |
|||
Adal [[1959]], pa oa [[Dwight David Eisenhower]] prezidant ar [[SUA|Stadoù-Unanet]], e voe krog taolioù aesa ar c'hontammer Orañjez e Viêt Nam. |
|||
D'an [[10 Eost|10 a viz Eost]] 1961 e krogas da vat implij ar c'hontammer Orañjez evel arm gant ur stlapadenn a-us proviñs Kontum e-kreiz Viêt Nam. Dindan an anv "[[Oberiadur brezel Ranch Hand]]" e voe kaset ar stlapadegoù da benn ; ''"[[Operation Trail Dust]]"'' e voe anv meur ar stlapadegoù [[Kimiezh|kimiek]]. Er bloavezh 1961 e krogas an oberiadur ; dindan urzh ar prezidant [[John F. Kennedy]] e [[1965]] e voe ar mare ma voe ar muiañ a gontammer dishalet a-us ar janglenn, ar c'hoadeier ha parkeier Viêt Nam. |
|||
== Disorc'hoù implij ar c'hontammer Orañjez == |
|||
[[File:A vietnamese Professor is pictured with a group of handicapped children.jpg|thumb|320px|Kelennerez Viêtnamat ha bugale skoet gant ar c'hontammer Orañjez]] |
|||
[[Gouarnamant]] Viêt Nam a vrasjed ez eus bet 400 000 gouzañvad marvet ha 500 000 bugel ganet gant kudennoù bras dre ampoezonadur an arm kimiek. Hiziv an deiz c'hoazh e vez bugale hag a zo ampechet pa vezont ganet e Viêt Nam, p'o deus distummadurioù korfel pe kudennoù spered ; lod all a varv a-raok bout ganet pe a zo ken distummet pa vezont ganet ma ne zeuont ket a-benn da vevañ. |
|||
==Notennoù ha daveennoù== |
|||
{{Daveoù}} |
|||
[[Rummad:United States Air Force]] |
|||
[[Rummad:Armoù kimiek]] |
|||
[[Rummad:Armoù-spont]] |
|||
[[Rummad:Brezel Vietnam]] |
|||
Stumm red eus an 18 Her 2023 da 18:38
| Chemical formula | C₂₄H₂₇Cl₅O₆  |
|---|---|
| Canonical SMILES | CCCCOC(=O)COC1=C(C=C(C=C1)Cl)Cl.CCCCOC(=O)COC1=CC(=C(C=C1Cl)Cl)Cl |
| Subject has role | Defoliants, Chemical |
Agent Orange, "Kontammer Orañjez", zo lesanv ul louzoù-lazhgeot bet implijet gant lu Stadoù-Unanet Amerika e-kerzh Brezel Viêt Nam dreist-holl etre 1961 ha 1971.
Diliv eo an Agent Orange e gwirionez, nemet ur vandenn orañjez a veze lakaet war an endalc'herioù[1].
Dre nijerezioù, dre viñsaskelloù mod Huey pe c'hoazh dre bigi ha kirri-samm e veze stlapet war janglenn Viêt Nam evit drastañ goudor naturel ar Viet Cong.
Ouzhpenn da vezañ un arm brezel ez eo ivez un arm spont euzhus hag a zegas kudennoù yec'hed a bep seurt, krignoù-bev en o zouez, d'an dud taget gantañ ; gwashoc'h c'hoazh, degas a ra kudennoù yec'hed war meur a remziadoù. Hiziv an deiz c'hoazh e c'houzañv poblañs Viêt Nam diwar ar c'hontammer Orañjez.
Ar c'hontammer Orañjez ha brezel Vietnam
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Adal 1959, pa oa Dwight David Eisenhower prezidant ar Stadoù-Unanet, e voe krog taolioù aesa ar c'hontammer Orañjez e Viêt Nam.
D'an 10 a viz Eost 1961 e krogas da vat implij ar c'hontammer Orañjez evel arm gant ur stlapadenn a-us proviñs Kontum e-kreiz Viêt Nam. Dindan an anv "Oberiadur brezel Ranch Hand" e voe kaset ar stlapadegoù da benn ; "Operation Trail Dust" e voe anv meur ar stlapadegoù kimiek. Er bloavezh 1961 e krogas an oberiadur ; dindan urzh ar prezidant John F. Kennedy e 1965 e voe ar mare ma voe ar muiañ a gontammer dishalet a-us ar janglenn, ar c'hoadeier ha parkeier Viêt Nam.
Disorc'hoù implij ar c'hontammer Orañjez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gouarnamant Viêt Nam a vrasjed ez eus bet 400 000 gouzañvad marvet ha 500 000 bugel ganet gant kudennoù bras dre ampoezonadur an arm kimiek. Hiziv an deiz c'hoazh e vez bugale hag a zo ampechet pa vezont ganet e Viêt Nam, p'o deus distummadurioù korfel pe kudennoù spered ; lod all a varv a-raok bout ganet pe a zo ken distummet pa vezont ganet ma ne zeuont ket a-benn da vevañ.
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ (en) Paul A. Jones, Word Drops, Elliott & Thompson, 2015, p. 50. (ISBN 978-1-78396-153-5)