Tàu Hiĕk

Wikipedia - Cê̤ṳ-iù gì Báik-kuŏ-ciòng-cṳ̆ Huăng-ngìng nṳ̄ guŏng-lìng Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ gì Wikipedia! Wikipedia sê cê̤ṳ-iù gì báik-kuŏ-ciòng-cṳ̆. Â̤ báik gōng Hók-ciŭ-uâ mâ̤? Huòi nṳ̄ gó găh lā̤ dīng sié-nó̤h?! Gāng-gīng cà̤ lì chăng siŏh kă! Gáu hiêng-câi, Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Wikipedia gê̤ṳng-cūng ô 26 piĕng ùng. Năng-gă ngiê-cà̤ mò̤ sāi Háng-cê, uòng-ciòng sāi Hók-ciŭ-uâ Bàng-uâ-cê siā ùng. Cūng-kuāng có̤ sê hō̤ sê ngài? Ô sié-nó̤h é-giéng gióng-ngiê kī-dâung nṳ̄ gáu tō̤-lâung-hiăh làu uâ. 你如果看不懂平話字……沒關係！我們教你！

Nṳ̄ â̤ báik mâ̤? Mī-guók Mī-guók (美國), ciòng-chĭng Mī-lê-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók (美利堅合衆國, Ĭng-ngṳ̄: United States of America) sê Báe̤k Mī-ciŭ gì siŏh ciáh guók-gă. Ĭ liāng-tū să̤-buô sê Tái-bìng-iòng, dĕ̤ng-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Gă-nā-dâi, nàng-buô sê Mĕ̤k-să̤-gŏ̤. Mī-guók sê sié-gái siông céng-dê, gŭng-sê̤ṳ, gĭng-cá̤, kuŏ-gé có̤i huák-dăk gì guók-gă. 15,000 nièng ī-sèng, Éng-dê-ăng buô-lŏk cêu ī-gĭng sĕng-uăk diŏh Mī-ciŭ. 16 sié-gī, Ĭng-guók ciéng-liāng Báe̤k Mī-ciŭ dĕ̤ng-ngâng, kăi-sṳ̄ sĭk-mìng tūng-dê. 1776 nièng 7 nguŏk 4 hô̤, ĭ gì 13 ciáh sĭk-mìng-dê siŏng-buó dŭk-lĭk; 1783 nièng, dŭk-lĭk ciêng-cĕng giék-sók, Ĭng-guók sék-bâi sìng-nêng dŭk-lĭk. Cī 13 ciáh sĭk-mìng-dê cêu sê có̤i cā gì Mī-guók. Hiêng-hâ-sì gì Mī-guók gê̤ṳng-cūng ô 50 ciáh ciŭ. (Gié-sṳ̆k tĕ̤k...) Sŭ-gáh-lăk-dā̤ Sŭ-gáh-lăk-dā̤ (蘇格拉底, Hĭ-lăk-ngṳ̄: Σωκράτης, cièng 470 - cièng 399 nièng) sê Gū Hĭ-lăk gì Diék-hŏk-gă. Ĭ tàu-dā̤ mò̤ siā guó sié-nó̤h cṳ̆, siŏh-sié-nè̤ng dŭ găh lā̤ gâe̤ng bĕk-nè̤ng dàng-uâ, tō̤-lâung bĕk-nè̤ng sṳ̆-siōng siông gì dâi-gié. Ĭ duâi-buô-hông gì sṳ̆-siōng káng-huák dŭ sê ĭ gì dâ̤-cṳ̄ Báik-lăk-dù (柏拉圖) sū gé giâ gì. Sŭ-gáh-lăk-dā̤ nêng-ùi ĭ sê có̤i chŭng-mìng gì nè̤ng, ĭng-ôi ciòng sié-gái nâ ô ĭ siŏh ciáh nè̤ng â̤ hiēu-dék cê-gă hùng-nó̤h dŭ mâ̤ hiēu. Dáng-sê, dŏng-sì ô cĭng sâ̤ nè̤ng hièng-hâung Sŭ-gáh-lăk-dā̤, dĕk-biék sê Ngā-diēng céng-hū, ĭ-gáuk-nè̤ng nêng-ùi Sŭ-gáh-lăk-dā̤ gì sṳ̆-siōng dó̤i hâiu-săng-giāng ô hâi. Ngā-diēng mìng-cé̤ṳng buóh puáng sī ĭ. Hiā sèng-hâiu, Sŭ-gáh-lăk-dā̤ gì-sĭk ô gĭ-huôi liê-kŭi Ngā-diēng, hĕ̤k-ciā niông céng-hū ciŏng ĭ liù-bóng gáu bĕk-dó̤i, dáng-sê ĭ dŭ bóng-ké lāu. Bók-guó, ĭ gó sê siōng sī câi Ngā-diēng, ĭ hĭ-uông ĭ gì sī â̤ niông cē̤-nē̤ gì mìng-cé̤ṳng sêu gáu gáu-ṳ̆k. Gáu dṳ̆ng-muōi, ĭ ké̤ṳk nè̤ng táu sī kó̤. (Gié-sṳ̆k tĕ̤k...)

Dáung-áng Cŭng-gáu Cĭng Ià-sŭ Gáu-huôi, Gô-iók Séng-gĭng, Ià-sŭ-gáu, Séng-gĭng, Sĭng-iók Séng-gĭng... Dô̤-gáu, Hŭk-gáu, Ĭ-sṳ̆-làng-gáu... Ngṳ̄-ngiòng Bàng-uâ, Bàng-uâ-cê, Chék Lìng Báik Ĭng, Hók-ciŭ-uâ, Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄, Mìng-nàng-ngṳ̄, Mìng-ngṳ̄... Dáik-ngṳ̄, Huák-ngṳ̄, Ĭng-ngṳ̄, Nĭk-ngṳ̄, Uŏk-nàng-ngṳ̄... 文件:P literature.png Ùng-huá Ìng-ŭk Bĭng-sĭng, Lìng Cáik-sṳ̀, Ngièng Hók... Ā-lī-sê̤ṳ-dŏ̤-dáik, Báik-lăk-dù, Dăk Hŭng-gì, Huàng Gŏ̤, Ià-sŭ, Sŭ-gáh-lăk-dā̤... Lĭk-sṳ̄ Ă-piéng Ciêng-cĕng, Báik Sáng Ĭk Mìng, Hók-gióng Sê̤ṳ-biéng, Mā-gĕ̤ng Hāi-ciêng... Dê-lī Â-muòng, Bìng-nàng, Bìng-tàng, Ciŏng-ciŭ, Ciòng-ciŭ, Diòng-lŏ̤h, Hók-chiăng, Hók-ciŭ, Hók-gióng, Īng-tái, Lièng-gŏng, Lò̤-nguòng, Mā-cū, Mìng-âiu, Mìng-gĕ̤ng, Nìng-dáik, Kŭ-chèng, Puō-dièng... Báe̤k-gĭng, Dài-báe̤k, Dài-uàng, Mā-lăk-gă, Nàng-gĭng, Siông-hāi... Céng-dê Dáik-guók, Dṳ̆ng-guók, Huák-guók, Ĭng-guók, Mī-guók, Nĭk-buōng... 文件:P economy2.png Gĭng-cá̤ GDP... Sĕng-ŭk Dà, Hók-gék, Gā-lāng, Liĕk-chiĕ, Lèng-ngēng, Mĕ̤k-lê-huă, Sṳ̀ng-chéu, ... Kuŏ-gé Só-hŏk...

 

Cê-mū Sáuk-īng

A A̤ B C CH D E E̤ F G H I J K L M N NG O O̤ P Q R S T U Ṳ V W X Y Z

Gì-tă Bēng-buōng gì Wikipedia

Sié-gái ciō-iéu nguôi-ngṳ̄: العربيّة (Ă-lă-báik-ngṳ̄)· Deutsch (Dáik-ngṳ̄) · English (Ĭng-ngṳ̄) · Esperanto (Sié-gái-ngṳ̄) · Español (Să̤-băng-ngà-ngṳ̄) · Suomi (Hŭng-làng-ngṳ̄) · Français (Huák-ngṳ̄) · עברית (Hĭ-báik-lài-ngṳ̄) · Bahasa Indonesia (Éng-nà̤-ngṳ̄) · Italiano (É-dâi-lê-ngṳ̄) · 日本語 (Nĭk-ngṳ̄) · 한국어 (Dièu-siēng-ngṳ̄) · Latina (Lá-dĭng-ngṳ̄) · Bahasa Melayu (Mā-lài-ngṳ̄) · Nederlands (Hò̤-làng-ngṳ̄) · Polski (Pŏ̤-làng-ngṳ̄) · Português (Buò-dò̤-ngà-ngṳ̄) · Русский (Ngò̤-ngṳ̄) · Svenska (Sôi-diēng-ngū) · ไทย (Tái-ngṳ̄) · Tiếng Việt (Uŏk-nàng-ngṳ̄) Hiăng-diê Háng-ngṳ̄: 中文 (Guók-ngṳ̄) · 文言文 (Ùng-ngiòng-ùng) · Hak-ngî/客語 (Káh-uâ) · Bân-lâm-gú (Mìng-nàng-uâ) · 吳語 (Ngù-ngṳ̄) · 粵語 (Guōng-dĕ̤ng-uâ) Dṳ̆ng-guók gì-tă ngṳ̄-ngiòng: བོད་ཡིག (Câung-ngṳ̄) · ꆇꉙ (Ì-ngṳ̄) · Қазақ тілі‎ (Hă-sák-káik-ngṳ̄) · кыргыз тили (Gék-ī-gék-sṳ̆-ngṳ̄) · Монгол хэл (Mùng-gū-ngṳ̄) · Tatarça (Ták-ták-ī-ngṳ̄) · ئۇيغۇرچه (Mì-ngù-ī-ngṳ̄) · أۇزبېك (Ŭ-cṳ̆-biék-káik-ngṳ̄) · Калмука хэлэн (Kā-ī-muòi-káik-ngṳ̄) · Sawcuengh (Cáung-ngṳ̄)