szpital

Old Polish

Alternative forms

• śpital

Etymology

Borrowed from Middle High German spitāl.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʃʲpitaːlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʃʲpitɒlʲ/

Noun

szpital m animacy unattested (related adjective szpitalny)

1. (attested in Masovia, Greater Poland) hospital (medical facility for sick people)
   • 1950 [1498], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1800, Warsaw:

     Jakom ya nye wszyal cztherech korczi pszenycze... Yana... we spythalv Szwyathego Ducha

     [Jakom ja nie wziął czterech korcy pszenice... Jana... we szpitalu Świętego Ducha]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 61v:

     Hospitale est domus pauperum eyn spital spythal

     [Hospitale est domus pauperum eyn spital szpital]

Descendants

• Masurian: spsitál
• Polish: szpital, śpital (Middle Polish)
  • → Belarusian: шпіта́ль (špitálʹ)
  • → Kashubian: szpëtôl (through Middle Polish)
  • → Ukrainian: шпиталь (špytalʹ)
• Silesian: szpitŏl

References

• Boryś, Wiesław (2005) “szpital”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “szpital”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “szpital”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “szpital”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• śpital (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish szpital. Doublet of hostel (“hostel”) and hotel (“hotel”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʂpi.tal/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈʂpi.tɒl/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ital
• Syllabification: szpi‧tal

Noun

szpital m inan (diminutive szpitalik, related adjective szpitalny)

1. hospital (medical facility for sick people)

   Hypernym: lecznica

   Hyponyms: klinika, lazaret

2. (archaic) poorhouse, almshouse

   Synonym: przytułek

Usage notes

The genitive singular form szpitalu and the genitive plural form szpitalów are obsolete.

Declension

Declension of szpital

	singular	plural
nominative	szpital	szpitale
genitive	szpitala/szpitalu	szpitali/szpitalów
dative	szpitalowi	szpitalom
accusative	szpital	szpitale
instrumental	szpitalem	szpitalami
locative	szpitalu	szpitalach
vocative	szpitalu	szpitale

Derived terms

noun

• szpitalnik

 

Derived terms

adverb

• szpitalnie

 

Descendants

• → Belarusian: шпіта́ль (špitálʹ)
• → Kashubian: szpëtôl (through Middle Polish)
• → Ukrainian: шпиталь (špytalʹ)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), szpital is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 29 times in news, 14 times in essays, 15 times in fiction, and 6 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 71 times, making it the 912th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• szpital in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• szpital in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szpital”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “SZPITAL”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 25.05.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “szpital”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “szpital”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “szpital”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 657