nước: difference between revisions

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
Browse history interactively
← Go to previous edit
Content deleted Content added
VisualWikitext
m standardize Vietnamese IPA pronunciation template at {{vi-IPA}} (most used)
 
(25 intermediate revisions by 12 users not shown)
Line 1: Line 1:
==Vietnamese==
==Middle Vietnamese==

===Alternative forms===
* {{alt|mkh-mvi|nác}}


===Etymology===
===Etymology===
From {{inh|vi|mkh-vie-pro|*ɗaːk||water}}, from {{inh|vi|aav-pro|*ɗaːk||water}}. Cognates within Mon-Khmer include Nghệ An/Hà Tĩnh dialects {{m|vi|nác}}, {{cog|mtq|đác}}, {{cog|km|ទឹក|tr=tik}}, {{cog|bdq|đak}}, {{cog|mng|dak}}, {{cog|ncb|râk}}/{{m|ncb|dâk}}; cognates outside MK include {{cog|sat|ᱫᱟᱜ}}.
From {{inh|mkh-mvi|mkh-vie-pro|*ɗaːk||water}}, from {{inh|mkh-mvi|mkh-pro|*ɗaak||water}}.

===Noun===
{{head|mkh-mvi|noun}}

⚫
# [[water]]
# [[country]]

====Descendants====
* {{desc|vi|nước}}

===References===
* {{R:VBL}}

==Vietnamese==


===Pronunciation===
===Pronunciation===
{{vi-ipa}}
{{vi-IPA}}
* {{audio|vi|LL-Q9199 (vie)-Penn Zero MSSJ-nước.wav|a=Hanoi}}


===Noun===
===Etymology 1===
From {{inh|vi|mkh-mvi|nước}}, from {{inh|vi|mkh-vie-pro|*ɗaːk||water}}, from {{inh|vi|mkh-pro|*ɗaak||water}}. Cognates with Nghệ An/Hà Tĩnh dialects {{m|vi|nác}}, {{cog|mtq|đác}}, {{cog|km|ទឹក|tr=tik}}, {{cog|bdq|đak}}, {{cog|mng|dak}}, {{cog|ncb|râk}}/{{m|ncb|dâk}} and {{cog|sat|ᱫᱟᱜ}}.
⚫
{{vi-noun|[[渃]], [[匿]], [[𫭔]]}}
<!-- The Proto-Austroasiatic word would be solidly reconstructed as *ɗaːk, but although the concept of Mon-Khmer as a genetic unit is basically abandoned, a throughout reconstruction of PAA's vocabulary is not yet available. -->


====Alternative forms====
⚫
# {{l|en|water}}
* {{alt|vi|nác||North Central Vietnam}}
⚫
#* {{quote-web|vi|title=Nước bẩn lấy máu mà rửa!|date=15 June 2016|url=https://tuoitre.vn/nuoc-ban-lay-mau-ma-rua-1118443.htm|newspaper=Tuổi Trẻ Online|passage=Vua hỏi: tay bẩn thì lấy '''nước''' để rửa, rứa '''nước''' bẩn lấy chi mà rửa? Ông quan thị vệ hoảng hốt, không biết trả lời thế nào. Vua liền nhấn giọng: “'''Nước''' bẩn thì lấy máu mà rửa!”.|translation=The emperor ({{w|Duy Tân}}) asked: “If your hands are dirty, you would wash them with '''water'''. But if the '''water''' ({{=}} '''country''') is dirty, what would you wash it with?” The flustered court officials could not answer. The emperor then raised his voice: “If the '''water''' / '''country''' is dirty, you should wash it with blood!”}}

⚫
# {{l|en|[[liquid]]; [[fluid]]}}
====Noun====
⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' cam|orange juice}}
⚫
{{vi-noun|[[渃]], [[𫭔]], [[匿]]}}
⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' chanh|lime juice}}

⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' dừa|coconut water}}
# [[water]]
⚫
#* {{quote-journal|vi|title=Nước bẩn lấy máu mà rửa!|date=15 June 2016|url=https://tuoitre.vn/nuoc-ban-lay-mau-ma-rua-1118443.htm|newspaper=Tuổi Trẻ Online|passage=Vua hỏi: tay bẩn thì lấy '''nước''' để rửa, rứa '''nước''' bẩn lấy chi mà rửa? Ông quan thị vệ hoảng hốt, không biết trả lời thế nào. Vua liền nhấn giọng: “'''Nước''' bẩn thì lấy máu mà rửa!”.|translation=The emperor ({{w|Duy Tân}}) asked: “If your hands are dirty, you would wash them with '''water'''. But if the '''water''' ({{=}} '''country''') is dirty, what would you wash it with?” The flustered court officials could not answer. The emperor then raised his voice: “If the '''water''' / '''country''' is dirty, you should wash it with blood!”}}
⚫
# [[liquid]]; [[fluid]]
⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' cam|orange '''juice'''}}
⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' chanh|lime '''juice'''}}
⚫
#: {{uxi|vi|'''nước''' dừa|coconut '''water'''}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' mắt|tear}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' mắt|tear}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' mũi|mucus}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' mũi|mucus}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' đái|pee; piss}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' đái|piss}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' tiểu|urine}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' tiểu|urine}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' xô-đa|soda '''water'''}}
#* {{quote-song|vi||{{w|Hoài An (nhạc sĩ sinh 1977)|Hoài An}}|Dòng sông băng|||Nếu có '''nước mắt''', nếu có yêu thương,<br>Mênh mông dòng sông thì thầm cùng em.|If there are tears, if there’s love,<br>The vast river will whisper with you.|trans-title=Icy River}}
#* {{quote-song|vi|author={{w|lang=vi|Hoài An (nhạc sĩ sinh 1977)|Hoài An}}|title=Dòng sông băng|text=Nếu có '''nước''' mắt, nếu có yêu thương,<br>Mênh mông dòng sông thì thầm cùng em.|t=If there are tears, if there’s love,<br>The vast river will whisper with you.|trans-title=Icy River}}
# {{l|en|the [[liquid]] part of a [[broth]]}}
# the [[liquid]] part of a [[broth]]
#: {{synonyms|vi|nước dùng|nước lèo}}
#: {{synonyms|vi|nước dùng|nước lèo}}
# {{short for|vi|đất nước||{{l|en|[[country]]; [[polity]]}}}}
# {{short for|vi|đất nước||country; polity}}
#: {{uxi|vi|[[nước Mỹ|'''nước''' Mỹ]]|the United States}}
#: {{uxi|vi|'''nước''' Mỹ|the United States}}
#* {{quote-book|vi|year=19th century|author={{w|Bà Huyện Thanh Quan}}|title=''Qua đèo Ngang''|trans-title=Passing by the {{w|Ngang Pass}}|passage=𢖵'''渃'''𤴬𢚸𡥵蟈蟈</br>傷茄痗𠰘丐𬷬𬷬|transliteration=Nhớ '''nước''', đau lòng con [[cuốc]] [[國|cuốc]],<br>Thương [[nhà]], mỏi miệng cái [[đa đa|da]] [[家|da]].|translation=Missing its '''land''', a swamphen feels hurt deeply,<br>Longing for its home, a francolin's screaming desperately.}}


====Derived terms====
=====See also=====
{{vi-der|bóng nước|cá nước|cây nước|con nước|còn nước còn tát|cơm nước|dừa nước|đất nước|đầu nước|gà nước|hết nước|khoai nước|làng nước|lên nước|lúa nước|mách nước|máy nước|mặt nước|mớn nước|ngã nước|ngậm nước|nhà nước|non nước|nước bọt|nước chảy đá mòn|nước cốt dừa|nước da|nước dãi|nước dùng|nước đá|nước đại|nước độc|nước đôi|nước ép|nước giải|nước giải khát|nước hàng|nước hoa|nước khoáng|nước kiệu|nước lã|nước lèo|nước lên|nước lọc|nước lợ|nước máy|nước mắm|nước mắt|nước mẹ|nước miếng|nước mũi|nước ngoài|nước ngọt|nước nhà|nước non|nước nôi|nước ối|nước ròng|nước tiểu|nước tương|nước xáo|nước xô-đa|nước xốt|nước xuống|nước xuýt|phá nước|rắn nước|sạch nước cản|tầng ngậm nước|trâu nước|trứng nước|tức nước vỡ bờ|vòi nước}}
{{vi-der|bóng nước|cá nước|cây nước|con nước|còn nước còn tát|cơm nước|dừa nước|đất nước|đầu nước|gà nước|hết nước|hồn nước|khoai nước|làng nước|lên nước|lúa nước|mách nước|máy nước|mặt nước|mớn nước|ngã nước|ngậm nước|nhà nước|non nước|nước bọt|nước chảy đá mòn|nước cốt dừa|nước da|nước dãi|nước dùng|nước đá|nước đại|nước độc|nước đôi|nước ép|nước giải|nước giải khát|nước hàng|nước hoa|nước khoáng|nước kiệu|nước lã|nước lèo|nước lên|nước lọc|nước lợ|nước máy|nước mắm|nước mắt|nước mẹ|nước miếng|nước mũi|nước nặng|nước ngoài|nước ngọt|nước nhà|nước non|nước nôi|nước ối|nước ròng|nước tiểu|nước tương|nước xáo|nước xốt|nước xuống|nước xuýt|phá nước|rắn nước|sạch nước cản|tầng ngậm nước|trâu nước|trứng nước|tức nước vỡ bờ|vòi nước|nước suối}}


====See also====
=====See also=====
* {{s|broth}} {{vi-l|cái}}
* {{s|broth}} {{vi-l|cái}}

===Etymology 2===
Likely related to {{m|vi|bước||to step}} through an infixed form.

====Noun====
{{vi-noun|著|cls=cái}}

# {{lb|vi|chiefly in|_|board games}} [[move]], [[step]]
#: {{uxi|vi|'''nước''' cờ khôn ngoan|a brilliant move (in chess)}}

=====See also=====
{{vi-der|nước bước}}


===Further reading===
===Further reading===

Latest revision as of 07:44, 8 June 2024

Middle Vietnamese

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Vietic *ɗaːk (“water”), from Proto-Mon-Khmer *ɗaak (“water”).

Nomen

[edit]

nước

  1. water
  2. country

Descendants

[edit]
  • Vietnamese: nước

References

[edit]

Vietnamese

[edit]

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

From Middle Vietnamese nước, from Proto-Vietic *ɗaːk (“water”), from Proto-Mon-Khmer *ɗaak (“water”). Cognates with Nghệ An/Hà Tĩnh dialects nác, Muong đác, Khmer ទឹក (tik), Bahnar đak, Eastern Mnong dak, Central Nicobarese râk/dâk and Santali ᱫᱟᱜ (dak’).

Alternative forms

[edit]

Nomen

[edit]

nước • (渃, 𫭔, 匿)

  1. water
    • 2016 June 15, “Nước bẩn lấy máu mà rửa!”, in Tuổi Trẻ Online‎[1]:
      Vua hỏi: tay bẩn thì lấy nước để rửa, rứa nước bẩn lấy chi mà rửa? Ông quan thị vệ hoảng hốt, không biết trả lời thế nào. Vua liền nhấn giọng: “Nước bẩn thì lấy máu mà rửa!”.
      The emperor (Duy Tân) asked: “If your hands are dirty, you would wash them with water. But if the water (= country) is dirty, what would you wash it with?” The flustered court officials could not answer. The emperor then raised his voice: “If the water / country is dirty, you should wash it with blood!”
  2. liquid; fluid
    nước cam ― orange juice
    nước chanh ― lime juice
    nước dừa ― coconut water
    nước mắt ― tear
    nước mũi ― mucus
    nước đái ― piss
    nước tiểu ― urine
    nước xô-đa ― soda water
    • (Can we date this quote?), Hoài An (lyrics and music), “Dòng sông băng [Icy River]”:
      Nếu có nước mắt, nếu có yêu thương,
      Mênh mông dòng sông thì thầm cùng em.
      If there are tears, if there’s love,
      The vast river will whisper with you.
  3. the liquid part of a broth
    Synonyms: nước dùng, nước lèo
  4. Short for đất nước (“country; polity”).
    nước Mỹ ― the United States
    • 19th century, Bà Huyện Thanh Quan, Qua đèo Ngang [Passing by the Ngang Pass]:
      𢖵渃𤴬𢚸𡥵蟈蟈
      傷茄痗𠰘丐𬷬𬷬
      Nhớ nước, đau lòng con cuốc cuốc,
      Thương nhà, mỏi miệng cái da da.
      Missing its land, a swamphen feels hurt deeply,
      Longing for its home, a francolin's screaming desperately.
See also
[edit]
Derived terms
See also
[edit]

Etymology 2

[edit]

Likely related to bước (“to step”) through an infixed form.

Nomen

[edit]

(classifier cái) nước • (著)

  1. (chiefly in board games) move, step
    nước cờ khôn ngoan ― a brilliant move (in chess)
See also
[edit]
Derived terms

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=nước&oldid=80166294"