Portugaloj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Zuazua (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Projekto:Kontrolu Vikipedion PAGENAME ekster ŝablonaj paĝoj Etikedo: redakto de fonto je 2017 |
||
| (30 mezaj versioj de 18 uzantoj ne montriĝas) | |||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Informkesto etna grupo |
|||
[[Image:Portuguese People.PNG|thumb|250px|right|portugaloj]] |
|||
|image = |
|||
| ⚫ | |||
|priskribo= |
|||
|grupo = Portugaloj |
|||
}} |
|||
[[Dosiero:Viana_do_Castelo,_Portugal_(4922364383).jpg|eta]] |
|||
| ⚫ | La '''Portugaloj''' ([[portugala lingvo|portugale]] {{fremdlingve|pt|''Portugueses''}}) estas [[latinida|latinida nacio]], kies kreadon influis ankaŭ [[araboj]], [[ĝermanoj]] kaj [[keltoj]] en direkto al plej frua pasinteco. La interkompreniĝa lingvo estas la [[portugala lingvo]], dominas [[romkatolikismo|romkatolika]] [[kristanismo]]. |
||
==Konsisto== |
|||
En Portugalio vivas 10 milionoj da portugaloj. Sed suman nombron de portugaloj estas malfacile destini, ĉar ĉe granda parto de la idoj de tiuj, kiuj ekloĝis en la eksaj [[portugalaj kolonioj]], ni povas apenaŭ paroli pri portugala nacieco; en Brazilo, kiu havas 184 milionojn da loĝantoj, estas nombro de personoj de la portugala deveno ĉirkaŭ 100 milionoj. |
|||
En [[Portugalio]] vivas ĉirkaŭ 10 milionoj da portugaloj. Sed suman nombron de portugaloj estas malfacile precizi, ĉar granda parto de ili loĝas kiel elmigrintoj en diversaj landoj, kiel en Britio, Germanio, Svisio, Francio, Hispanio, Belgio, Andoro, Luksemburgo, Usono, Aŭstralio ktp. Krome ĉe granda parto de la idoj de tiuj, kiuj ekloĝis en la eksaj [[portugalaj kolonioj]], ni povas apenaŭ paroli pri portugala nacieco; ekzemple en [[Brazilo]], kiu havas 184 milionojn da loĝantoj, estas nombro de personoj de portugala deveno (ĉirkaŭ 100 milionoj) pri kiuj oni ne povas paroli ke ili estas portugaloj, escepte en historia senco. Same okazus pri blankula aŭ mestiza loĝantaro en ekskolonioj kiaj [[Kaboverdo]], [[Angolo]], [[Mozambiko]] ktp. Inverse granda parto de la nuna portugala loĝantaro estas devena el tiuj ekskolonioj kaj multaj centoj da miloj el ili estas integritaj en la aktuala portugala socio iamaniere. En Portugalio la fenomeno de rasa miksado okazis pli nature ol en aliaj koloniismaj landoj eŭropaj, ĉar de la komenco portugaloj tute nature miksiĝis kaj geedziĝis kun individuoj devanaj el ekskolonioj. |
|||
==Historio== |
|||
Se oni komparas portugalojn kun la plej proksima nacio nome [[hispanoj]] oni povus diri, ke ĝenerale estas pli konstatebla tiu rasa miksado kaj eble pli malalta mezaveraĝa alteco, ĉu pro miksado kun antaŭromiaj keltoj ĉu kun [[berberoj]] dum la [[Al-Andalus|islama]] epoko. Se oni komparas kun pli parenca popolo nome [[galegoj]] oni povus diri, ke ambaŭ popoloj parolas saman lingvon en du diversaj dialektoj, el kiu lingvo eble aliaj dialektoj estus la brazila, la kaboverda kaj la sudafrika portugala; tiu lingva identeco krom la historia najbareco permesas pli amikajn rilatojn, dum la konstantaj militoj inter [[Kastilio]] kaj Portugalio dum la fino de la 15a jarcento, 17a kaj 18a jarcentoj semis en la landlimaj regionoj senton de ŝtata malamikeco sub la ĝenerala popola amikeco kaj ofta miksa geedzado. |
|||
El historia vidpuknto oni povas diri, ke portugaloj estas popolo devena el galegoj, kiam tiuj komencis konkeri teritoriojn ĝis tiam de islamanoj sude de la rivero [[Minjo]]. |
|||
==Karakteroj== |
|||
Oni markas foje kiel esenco de la portugaloj la emon navigi, elmigri kaj instaliĝi en fremdaj teroj. De tie la pli romantisma sento konata kiel "saudades" en portugala kaj en [[Esperanto]] [[saŭdado]], iom kiel nostalgio sed pli melankolia. |
|||
== Konataj portugaloj == |
== Konataj portugaloj == |
||
| ⚫ | La plej konata portugala marveturigisto estis [[Fernão de Magalhães]], kiu ĉirkaŭnavigaciis la tutan mondon kaj kiel la unua la sudan angulon de Ameriko. La plej konataj verkistoj kaj poetoj estas [[Luís de Camões]] inter klasikuloj kaj [[Fernando Pessoa]] aŭ [[José Saramago]] inter tiuj de la [[20a jarcento]]. |
||
{{commonscat|People of Portugal}} |
|||
| ⚫ | |||
== Vidu ankaŭ == |
|||
| ⚫ | |||
* [[Listo de portugalaj "freguesias"]] |
|||
* [[Listo de portugalaj municipoj]] |
|||
* [[Portugalusonanoj]] |
|||
{{projektoj|n=Kategorio:Portugaloj}} |
|||
| ⚫ | |||
[[Kategorio:Portugaloj| ]] |
|||
[[af:Portugese]] |
|||
[[Kategorio:Etnoj en Eŭropo]] |
|||
[[bg:Население на Португалия]] |
|||
[[Kategorio:Etnoj en Brazilo]] |
|||
[[ceb:Portuges]] |
|||
[[Kategorio:Etnoj en Portugalio]] |
|||
[[cs:Portugalci]] |
|||
[[cv:Португалсем]] |
|||
[[de:Portugiesen]] |
|||
[[en:Portuguese people]] |
|||
[[es:Portugueses]] |
|||
[[fi:Portugalilaiset]] |
|||
[[hr:Portugalci]] |
|||
[[id:Bangsa Portugis]] |
|||
[[ja:ポルトガル人]] |
|||
[[ko:포르투갈인]] |
|||
[[lt:Portugalai]] |
|||
[[lv:Portugāļi]] |
|||
[[ms:Portugis]] |
|||
[[nl:Portugezen]] |
|||
[[os:Португайлаг адæм]] |
|||
[[pl:Portugalczycy]] |
|||
[[pt:Portugueses]] |
|||
[[ro:Portughezi]] |
|||
[[ru:Португальцы]] |
|||
[[sh:Portugalci]] |
|||
[[sk:Portugalčania]] |
|||
[[sl:Portugalci]] |
|||
[[uk:Португальці]] |
|||
[[zh:葡萄牙人]] |
|||
Nuna versio ekde 20:12, 28 aŭg. 2024
| Portugaloj | |
|---|---|
| loĝantaro • nacio | |
| okcident-Eŭropanoj • Eŭropanoj • portugallingvio • loĝanto | |
| Ŝtatoj kun signifa populacio | |
.jpg)
La Portugaloj (portugale Portugueses) estas latinida nacio, kies kreadon influis ankaŭ araboj, ĝermanoj kaj keltoj en direkto al plej frua pasinteco. La interkompreniĝa lingvo estas la portugala lingvo, dominas romkatolika kristanismo.
Konsisto
[redakti | redakti fonton]En Portugalio vivas ĉirkaŭ 10 milionoj da portugaloj. Sed suman nombron de portugaloj estas malfacile precizi, ĉar granda parto de ili loĝas kiel elmigrintoj en diversaj landoj, kiel en Britio, Germanio, Svisio, Francio, Hispanio, Belgio, Andoro, Luksemburgo, Usono, Aŭstralio ktp. Krome ĉe granda parto de la idoj de tiuj, kiuj ekloĝis en la eksaj portugalaj kolonioj, ni povas apenaŭ paroli pri portugala nacieco; ekzemple en Brazilo, kiu havas 184 milionojn da loĝantoj, estas nombro de personoj de portugala deveno (ĉirkaŭ 100 milionoj) pri kiuj oni ne povas paroli ke ili estas portugaloj, escepte en historia senco. Same okazus pri blankula aŭ mestiza loĝantaro en ekskolonioj kiaj Kaboverdo, Angolo, Mozambiko ktp. Inverse granda parto de la nuna portugala loĝantaro estas devena el tiuj ekskolonioj kaj multaj centoj da miloj el ili estas integritaj en la aktuala portugala socio iamaniere. En Portugalio la fenomeno de rasa miksado okazis pli nature ol en aliaj koloniismaj landoj eŭropaj, ĉar de la komenco portugaloj tute nature miksiĝis kaj geedziĝis kun individuoj devanaj el ekskolonioj.
Historio
[redakti | redakti fonton]Se oni komparas portugalojn kun la plej proksima nacio nome hispanoj oni povus diri, ke ĝenerale estas pli konstatebla tiu rasa miksado kaj eble pli malalta mezaveraĝa alteco, ĉu pro miksado kun antaŭromiaj keltoj ĉu kun berberoj dum la islama epoko. Se oni komparas kun pli parenca popolo nome galegoj oni povus diri, ke ambaŭ popoloj parolas saman lingvon en du diversaj dialektoj, el kiu lingvo eble aliaj dialektoj estus la brazila, la kaboverda kaj la sudafrika portugala; tiu lingva identeco krom la historia najbareco permesas pli amikajn rilatojn, dum la konstantaj militoj inter Kastilio kaj Portugalio dum la fino de la 15a jarcento, 17a kaj 18a jarcentoj semis en la landlimaj regionoj senton de ŝtata malamikeco sub la ĝenerala popola amikeco kaj ofta miksa geedzado.
El historia vidpuknto oni povas diri, ke portugaloj estas popolo devena el galegoj, kiam tiuj komencis konkeri teritoriojn ĝis tiam de islamanoj sude de la rivero Minjo.
Karakteroj
[redakti | redakti fonton]Oni markas foje kiel esenco de la portugaloj la emon navigi, elmigri kaj instaliĝi en fremdaj teroj. De tie la pli romantisma sento konata kiel "saudades" en portugala kaj en Esperanto saŭdado, iom kiel nostalgio sed pli melankolia.
Konataj portugaloj
[redakti | redakti fonton]La plej konata portugala marveturigisto estis Fernão de Magalhães, kiu ĉirkaŭnavigaciis la tutan mondon kaj kiel la unua la sudan angulon de Ameriko. La plej konataj verkistoj kaj poetoj estas Luís de Camões inter klasikuloj kaj Fernando Pessoa aŭ José Saramago inter tiuj de la 20a jarcento.