La Militarto

Bambuaj rolaĵoj kun la teksto de "La Militarto"

La Militarto (angle "The Art of War") estas antikva ĉina armea traktaĵo, kies aŭtoreco estas atribuita al Sun Tzu (konata ankaŭ sub la nomoj "Sunzi" kaj "Sun Wu"), prominenta armea generalo kaj strategiisto dum la malfrua Periode de Printempo kaj Aŭtuno (ekzistas opinioj, ke la traktaĵo ne estis kompletigita antaŭ la Milittempa periodo) . Havante 13 ĉapitrojn, ĉiu el kiuj estas dediĉita al unu aspekto de militado, la traktaĵo estas laŭdire la plej plena definitiva verko pri armeaj strategioj kaj taktikoj de sia tempo, kaj estas plu valora dank al siaj unikaj militaj informoj.

"La Militarto" estas unu el la plej malnovaj kaj samtempe la plej sukcesaj libroj pri armea strategio en la mondo. Ĝi estis la plej fama kaj influa el la serio de sep klasikaj libroj pri milito: "dum la lastaj du mil jaroj ĝi restis la plej grava armea traktaĵo en Azio, kie eĉ la ordinaraj homoj konis ĝian nomon." Ĝi havis influon sur la orienta militistara pensmaniero, negoca taktiko kaj al aliaj sferoj de homa vivo.

Sun Tzu emfazis la gravecon de pozicio en la armea strategio, kaj ke la decido kiel trovi ĝustan pozicion por armeo devas esti bazita kaj sur la objektivaj kondiĉoj de la ĉirkaŭo, kaj sur la subjektivaj kredoj de alia, konkurencaj agantoj en tiu ĉirkaŭo. Li opiniis, ke strategio ne estas planado laŭ la antaŭdefinita listo de agoj, male ĝi postulas rapidajn kaj konvenajn respondojn al ŝanĝemaj kondiĉoj. Planado estas ago io povas okazi sub antaŭvideblaj sekvoj, sed milita strategio devas agi en ŝanĝemaj kondiĉoj, kiam planoj kolizias unu kun la alia kio rezultas en neatenditaj situacioj.

La libro estis unue tradukita en la francan lingvon en 1772 pere de la franca jezuito Tiu de Jean Joseph Marie Amiot, kaj en la anglan de brita oficiro Everard Ferguson Calthrop en 1905. Tiom diversaj gvidantoj kiel Mao Zedong, la generalo Vo Nguyen Giap, la barono Antoine-Henri Jomini, la generalo Douglas MacArthur kaj la gvidantoj de la Imperia Japanio ĉerpis siajn inspirojn de tiu verko. La Militarto estis ankaŭ uzata komerco kaj manaĝeraj strategiaj ludoj.

La 13 ĉapitroj

Komenco de La Militarto, en la formo de klasika bambua libro el la rego-tempo de Qianlong.

La Militarto konsistas el 13 ĉapitroj (piān), kaj la tuta kolekto de la ĉapitroj estas nomata [unu] chuán ("la tuto" aŭ en alia traduko "la kroniko"). Diversaj tradukoj enhavas malsamajn titolojn por la ĉaptiroj, sube estas prezentita la kompilaĵo el la plej konataj titoloj.

Ĉapitro	Lionel Giles (1910)	R.L. Wing (1988)	Ralph D. Sawyer (1996)	Chow-Hou Wee (2003)
I	Ek al la planoj	La kalkuloj	Komencaj pritaksoj	Pritakso de la detaloj kaj planado (ĉine: 始計，始计)
II	Militado	La Edifo	Militado	Militado (ĉine: 作戰，作战)
III	Atako de stratego	La plano de atako	Planado de atakoj	Strategiaj atakoj (ĉine: 謀攻，谋攻)
IV	Taktika lokigo	Poziciigo	Milita lokigo	Lokigo de la armeo (ĉine: 軍形，军形)
V	Energio	Direktado	Strategia milita potenco	Armeoj (ĉine: 兵勢，兵势)
VI	Malfortaj kaj fortaj flankoj	Iluzio kaj realo	Vakeco kaj substanco	Malfortoj kaj Potencoj (Chinese: 虛實，虚实)
VII	Manovrado	Apliko de la forto	Milita batalo	Militaj manovroj (ĉine: 軍爭，军争)
VIII	Variaĵoj de Taktiko	Naŭ variantoj	Naŭ ŝanĝoj	Variado kaj Adaptado (ĉine: 九變，九变)
IX	Armej dum marŝado	Movado de Armeoj	Manovrante la Armeon	Movado kaj progresigo de armeaj taĉmentoj (ĉine: 行軍，行军)
X	Grundo	Situacia poziciigo	Tipoj de grundo	Grundo (ĉine: 地形)
XI	La naŭ situacioj	La naŭ situacioj	Naŭ grundo-tipoj	Naŭ diversaj batalkampoj (Chinese: 九地)
XII	Atako per fajro	Fiera atako	Incendia atako	Atakado per fajro (ĉine: 火攻)
XIII	Uzo de spionoj	Uzo de milita esploro	Dungado de spionoj	Esploroj kaj Spionado (ĉine: 用間，用间)