La Militarto

Bambuaj rolaĵoj kun la teksto de "La Militarto"

La Militarto (angle "The Art of War") estas antikva ĉina armea traktaĵo, kies aŭtoreco estas atribuita al Sun Tzu (konata ankaŭ sub la nomoj "Sunzi" kaj "Sun Wu"), prominenta armea generalo kaj strategiisto dum la malfrua Periode de Printempo kaj Aŭtuno (ekzistas opinioj, ke la traktaĵo ne estis kompletigita antaŭ la Milittempa periodo) . Havante 13 ĉapitrojn, ĉiu el kiuj estas dediĉita al unu aspekto de militado, la traktaĵo estas laŭdire la plej plena definitiva verko pri armeaj strategioj kaj taktikoj de sia tempo, kaj estas plu valora dank al siaj unikaj militaj informoj.

"La Militarto" estas unu el la plej malnovaj kaj samtempe la plej sukcesaj libroj pri armea strategio en la mondo. Ĝi estis la plej fama kaj influa el la serio de sep klasikaj libroj pri milito: "dum la lastaj du mil jaroj ĝi restis la plej grava armea traktaĵo en Azio, kie eĉ la ordinaraj homoj konis ĝian nomon." Ĝi havis influon sur la orienta militistara pensmaniero, negoca taktiko kaj al aliaj sferoj de homa vivo.

Sun Tzu emfazis la gravecon de pozicio en la armea strategio, kaj ke la decido kiel trovi ĝustan pozicion por armeo devas esti bazita kaj sur la objektivaj kondiĉoj de la ĉirkaŭo, kaj sur la subjektivaj kredoj de alia, konkurencaj agantoj en tiu ĉirkaŭo. Li opiniis, ke strategio ne estas planado laŭ la antaŭdefinita listo de agoj, male ĝi postulas rapidajn kaj konvenajn respondojn al ŝanĝemaj kondiĉoj. Planado estas ago io povas okazi sub antaŭvideblaj sekvoj, sed milita strategio devas agi en ŝanĝemaj kondiĉoj, kiam planoj kolizias unu kun la alia kio rezultas en neatenditaj situacioj.

La libro estis unue tradukita en la francan lingvon en 1772 pere de la franca jezuito Tiu de Jean Joseph Marie Amiot, kaj en la anglan de brita oficiro Everard Ferguson Calthrop en 1905. Tiom diversaj gvidantoj kiel Mao Zedong, la generalo Vo Nguyen Giap, la barono Antoine-Henri Jomini, la generalo Douglas MacArthur kaj la gvidantoj de la Imperia Japanio ĉerpis siajn inspirojn de tiu verko. La Militarto estis ankaŭ uzata komerco kaj manaĝeraj strategiaj ludoj.

La 13 ĉapitroj

Komenco de La Militarto, en la formo de klasika bambua libro el la rego-tempo de Qianlong.

La Militarto konsistas el 13 ĉapitroj (piān), kaj la tuta kolekto de la ĉapitroj estas nomata [unu] chuán ("la tuto" aŭ en alia traduko "la kroniko"). Diversaj tradukoj enhavas malsamajn titolojn por la ĉaptiroj, sube estas prezentita la kompilaĵo el la plej konataj titoloj.

Ĉapitro	Lionel Giles (1910)	R.L. Wing (1988)	Ralph D. Sawyer (1996)	Chow-Hou Wee (2003)
I	Ek al la planoj	La kalkuloj	Komencaj pritaksoj	Pritakso de la detaloj kaj planado (ĉine: 始計，始计)
II	Militado	La Edifo	Militado	Militado (ĉine: 作戰，作战)
III	Atako de stratego	La plano de atako	Planado de atakoj	Strategiaj atakoj (ĉine: 謀攻，谋攻)
IV	Taktika lokigo	Poziciigo	Milita lokigo	Lokigo de la armeo (ĉine: 軍形，军形)
V	Energio	Direktado	Strategia milita potenco	Armeoj (ĉine: 兵勢，兵势)
VI	Malfortaj kaj fortaj flankoj	Iluzio kaj realo	Vakeco kaj substanco	Malfortoj kaj Potencoj (Chinese: 虛實，虚实)
VII	Manovrado	Apliko de la forto	Milita batalo	Militaj manovroj (ĉine: 軍爭，军争)
VIII	Variaĵoj de Taktiko	Naŭ variantoj	Naŭ ŝanĝoj	Variado kaj Adaptado (ĉine: 九變，九变)
IX	Armej dum marŝado	Movado de Armeoj	Manovrante la Armeon	Movado kaj progresigo de armeaj taĉmentoj (ĉine: 行軍，行军)
X	Grundo	Situacia poziciigo	Tipoj de grundo	Grundo (ĉine: 地形)
XI	La naŭ situacioj	La naŭ situacioj	Naŭ grundo-tipoj	Naŭ diversaj batalkampoj (Chinese: 九地)
XII	Atako per fajro	Fiera atako	Incendia atako	Atakado per fajro (ĉine: 火攻)
XIII	Uzo de spionoj	Uzo de milita esploro	Dungado de spionoj	Esploroj kaj Spionado (ĉine: 用間，用间)

Resumoj de ĉiu unuopa ĉapitro

1. Laying Plans/The Calculations explores the five fundamental factors (the Way, seasons, terrain, leadership, and management) and seven elements that determine the outcomes of military engagements. By thinking, assessing and comparing these points, a commander can calculate his chances of victory. Habitual deviation from these calculations will ensure failure via improper action. The text stresses that war is a very grave matter for the state, and must not be commenced without due consideration.
2. Waging War/The Challenge explains how to understand the economy of warfare, and how success requires winning decisive engagements quickly. This section advises that successful military campaigns require limiting the cost of competition and conflict.
3. Attack by Stratagem/The Plan of Attack defines the source of strength as unity, not size, and discusses the five factors that are needed to succeed in any war. In order of importance, these critical factors are: Attack, Strategy, Alliances, Army, and Cities.
4. Tactical Dispositions/Positioning explains the importance of defending existing positions until a commander is capable of advancing from those positions in safety. It teaches commanders the importance of recognizing strategic opportunities, and teaches not to create opportunities for the enemy.
5. Energy/Directing explains the use of creativity and timing in building an army's momentum.
6. Weak Points & Strong/Illusion and Reality explains how an army's opportunities come from the openings in the environment caused by the relative weakness of the enemy in a given area.
7. Manoeuvring/Engaging The Force explains the dangers of direct conflict and how to win those confrontations when they are forced upon the commander.
8. Variation in Tactics/The Nine Variations focuses on the need for flexibility in an army's responses. It explains how to respond to shifting circumstances successfully.
9. The Army on the March/Moving The Force describes the different situations in which an army finds itself as it moves through new enemy territories, and how to respond to these situations. Much of this section focuses on evaluating the intentions of others.
10. Terrain/Situational Positioning looks at the three general areas of resistance (distance, dangers, and barriers) and the six types of ground positions that arise from them. Each of these six field positions offer certain advantages and disadvantages.
11. The Nine Situations/Nine Terrains describes the nine common situations (or stages) in a campaign, from scattering to deadly, and the specific focus that a commander will need in order to successfully navigate them.
12. The Attack by Fire/Fiery Attack explains the general use of weapons and the specific use of the environment as a weapon. This section examines the five targets for attack, the five types of environmental attack, and the appropriate responses to such attacks.
13. The Use of Spies/The Use of Intelligence focuses on the importance of developing good information sources, and specifies the five types of intelligence sources and how to best manage each of them.