Isidoro Sibiliakoa: berrikuspenen arteko aldeak
Edukia eta erreferentzia gehitzea |
|||
(9 erabiltzailek tartean egindako 11 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{Biografia_infotaula_automatikoa |
|||
PRINGAUSSSSS |
|||
| jaiotza data = [[556]] inguru |
|||
| heriotza data = [[636]]ko [[apirilaren 6]]a |
|||
| nazionalitatea =}} |
|||
'''San Isidoro Sibiliakoa'''<ref>[https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0066.pdf Euskaltzaindiaren 66. araua]</ref> ([[gaztelania]]z: ''San Isidoro de Sevilla''; [[latin]]ez: ''Isidorus Hispalensis''; [[Cartagena]], [[556]] inguru – [[Sevilla]], [[636]]ko [[apirilaren 6]]a) elizgizon katoliko, erudito eta polimata izan zen. 599–636 bitartean, [[Sevilla]]ko artzapezpikua izan zen. [[Charles Forbes René de Montalembert|Montalemberten]] arabera, ''le dernier savant du monde ancien'' («antzinako munduaren azken jakintsua») izan zen<ref>Montalembert, Charles F. ''"Les Moines d'Occident depuis Saint Benoît jusqu'à Saint Bernard"'' [[Paris]]: J. Lecoffre, [[1860]].</ref>. Garai hartako [[Hispania]]ko historiaren iturri nagusiak dira haren lanak, baita ondoren garatuko den Espainiako mitologiarenak ere<ref>Isidoro Sibiliakoak Hispania bisigodo katolikoaren batasunari begira penintsulako jatorrizko [[iberiar]]rak, [[Tubal]]en ondorengoak omen zirenak, eta etorri berriak ziren [[bisigodo]]ak, inbasoreak, ahaidetu zituen. Horretarako bisigodoak Tubalen anai Magogen ondorengo bihurtu zituen. Ik. [[Joxe Azurmendi|Azurmendi, J.]] 2023: "Laus Spaniae" in ''[[Europa bezain zaharra]]'', Andoain, Jakin. 19-31.or.</ref>. |
|||
Toledoko IV. kontzilioaren zuzendaria izan zen; han bateratu zen Hispaniako liturgia. Bere lana oparoa bada ere, ''Etymologiae'' da aipagarriena, hogei aleko entziklopedia, [[Braulio Zaragozakoa]]k antolatu zuena eta maisu [[eskolastika|eskolastikoen]] oinarri izan zena. Bertan agertzen diren gaiak hauek dira, besteak beste: gramatika, erretorika, aritmetika, geometria, musika, astronomia, medikuntza, legeak, Biblia, teologia, Eliza eta sektak, hizkuntzak eta herriak, lexikologia, anatomia, zoologia, geografia, arkitektura, etab. |
|||
== Lanak == |
|||
* ''Etymologiae'' |
|||
* ''De fide catholica contra Iudaeos'' |
|||
* ''Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum'' |
|||
* ''Chronica Maiora'' |
|||
* ''De differentiis verborum'' |
|||
* ''De ecclesiasticis officiis'' |
|||
* ''De ortu et obitu patrum'' |
|||
* ''De natura rerum'' |
|||
* ''Allegoriae quaedam Sanctae Scripturae''. |
|||
* ''De ordine creaturarum'' |
|||
* ''Regula monachorum'' |
|||
* ''Sententiae libri tres'' |
|||
* ''De viris illustribus'' |
|||
* ''In libros Veteris ac Novi Testamenti prooemia'' |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{ lur | data=2017/4/3}} |
|||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
{{bizialdia|VI. mendeko|636ko|Isidoro Sibiliakoa}} |
|||
[[Kategoria:Santuak]] |
[[Kategoria:Santuak]] |
||
[[Kategoria:Latinezko idazleak]] |
[[Kategoria:Latinezko idazleak]] |
||
[[Kategoria:Espainiako apezpikuak]] |
[[Kategoria:Espainiako apezpikuak]] |
||
[[Kategoria:Gizon filosofoak]] |
|||
[[Kategoria:VI. mendeko filosofoak]] |
[[Kategoria:VI. mendeko filosofoak]] |
||
[[Kategoria:Cartagenarrak]] |
[[Kategoria:Cartagenarrak]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Elizako Gurasoak]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Erdi Aroko zientzia]] |
||
[[Kategoria:Etimologoak]] |
Hauxe da oraingo bertsioa, 22:36, 27 iraila 2023 data duena
Isidoro Sibiliakoa | |||||
---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||
600ko martxoaren 13a - 636ko apirilaren 4a - Raimundo de Losana (en) ![]() Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Seville (en) ![]()
| |||||
Bizitza | |||||
Jaiotza | Cartagena, 556 inguru | ||||
Heriotza | Spalis (en) ![]() | ||||
Familia | |||||
Anai-arrebak | ikusi
| ||||
Hezkuntza | |||||
Hizkuntzak | latina gaztelania | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | idazlea, musikologoa, filosofoa, musikaren teorikoa, apaiz katolikoa, historialaria, polimata eta apezpiku katolikoa | ||||
Lan nabarmenak | ikusi
| ||||
Santutegia | |||||
Apirilaren 4 | |||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||
Erlijioa | Erromatar Eliza Katolikoa | ||||
![]() ![]() |
San Isidoro Sibiliakoa[1] (gaztelaniaz: San Isidoro de Sevilla; latinez: Isidorus Hispalensis; Cartagena, 556 inguru – Sevilla, 636ko apirilaren 6a) elizgizon katoliko, erudito eta polimata izan zen. 599–636 bitartean, Sevillako artzapezpikua izan zen. Montalemberten arabera, le dernier savant du monde ancien («antzinako munduaren azken jakintsua») izan zen[2]. Garai hartako Hispaniako historiaren iturri nagusiak dira haren lanak, baita ondoren garatuko den Espainiako mitologiarenak ere[3].
Toledoko IV. kontzilioaren zuzendaria izan zen; han bateratu zen Hispaniako liturgia. Bere lana oparoa bada ere, Etymologiae da aipagarriena, hogei aleko entziklopedia, Braulio Zaragozakoak antolatu zuena eta maisu eskolastikoen oinarri izan zena. Bertan agertzen diren gaiak hauek dira, besteak beste: gramatika, erretorika, aritmetika, geometria, musika, astronomia, medikuntza, legeak, Biblia, teologia, Eliza eta sektak, hizkuntzak eta herriak, lexikologia, anatomia, zoologia, geografia, arkitektura, etab.
Lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Etymologiae
- De fide catholica contra Iudaeos
- Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum
- Chronica Maiora
- De differentiis verborum
- De ecclesiasticis officiis
- De ortu et obitu patrum
- De natura rerum
- Allegoriae quaedam Sanctae Scripturae.
- De ordine creaturarum
- Regula monachorum
- Sententiae libri tres
- De viris illustribus
- In libros Veteris ac Novi Testamenti prooemia
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2017/4/3 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindiaren 66. araua
- ↑ Montalembert, Charles F. "Les Moines d'Occident depuis Saint Benoît jusqu'à Saint Bernard" Paris: J. Lecoffre, 1860.
- ↑ Isidoro Sibiliakoak Hispania bisigodo katolikoaren batasunari begira penintsulako jatorrizko iberiarrak, Tubalen ondorengoak omen zirenak, eta etorri berriak ziren bisigodoak, inbasoreak, ahaidetu zituen. Horretarako bisigodoak Tubalen anai Magogen ondorengo bihurtu zituen. Ik. Azurmendi, J. 2023: "Laus Spaniae" in Europa bezain zaharra, Andoain, Jakin. 19-31.or.