Urepele: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary Etiketak: Lehengoratua Ikusizko edizioa |
No edit summary Etiketak: Lehengoratua Ikusizko edizioa |
||
| 24. lerroa: | 24. lerroa: | ||
| oharrak = |
| oharrak = |
||
}} |
}} |
||
'''Urepele''' ([[Euskarazko Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa|[uʁ̞epele]]]) [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] hego-mendebaldeko [[udalerri]] bat da, [[Baigorri-Ortzaize]] eskualdekoa, Aldudeko ibarrekoa. |
'''Urepele''' ([[Behe-nafarrera|Behe-nafarrerako]] ahoskuntza: [[Euskarazko Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa|[uʁ̞epele]]]; [[Nafarrera|Goi-nafarrerako]] ahoskuntza: [[Euskarazko Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa|[uɾepele]]]) [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] hego-mendebaldeko [[udalerri]] bat da, [[Baigorri-Ortzaize]] eskualdekoa, Aldudeko ibarrekoa. |
||
== Geografia == |
== Geografia == |
||
19:09, 1 urtarrila 2021ko berrikusketa
| Urepele | |||
|---|---|---|---|
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria | |||
 Urepeleko eliza. | |||
| |||
 | |||
| Kokapena | |||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||
| Lurraldea | Nafarroa Beherea | ||
| Administrazioa | |||
| Estatua |  Frantzia | ||
| Eskualdea |  Akitania Berria | ||
| Departamendua |  Pirinio Atlantikoak | ||
| Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa | ||
| Barrutia | Baiona | ||
| Kantonamendua | Euskal Mendialdea | ||
| Izen ofiziala | .svg){kind=small} Urepel | ||
| Auzapeza | Michel Ernaga (2008-2014) | ||
| Posta kodea | 64430 | ||
| INSEE kodea | 64543 | ||
| Herritarra | urepeldar | ||
| Kokapena | |||
| Koordenatuak | 43°04′11″N 1°24′59″W / 43.0697°N 1.4164°W | ||
| Azalera | 26,44 km2 | ||
| Garaiera | 392-1150 metro | ||
| Distantzia | 29.2 km (Donibane Garazitik) | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 280 (2018:  −2) | ||
| Dentsitatea | 11,54 biztanle/km² | ||
| Zahartzea[1] | % 25,64 | ||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 38,34 | ||
| Ekonomia | |||
| Jarduera[1] | % 76,88 (2011) | ||
| Desberdintasuna[1] | % 9,53 (2011) | ||
| Langabezia[1] | % 0 (2013) | ||
| Euskara | |||
| Euskaldunak | % 63,46 (2010) | ||
| Erabilera | % 31,83 (2011) | ||
| Datu gehigarriak | |||
| Sorrera | 1862 | ||
Urepele (Behe-nafarrerako ahoskuntza: [uʁ̞epele]; Goi-nafarrerako ahoskuntza: [uɾepele]) Nafarroa Behereko hego-mendebaldeko udalerri bat da, Baigorri-Ortzaize eskualdekoa, Aldudeko ibarrekoa.
Geografia
Ingurune naturala
Aldude ibaia udalerriko lurretatik igarotzen da, bere ibaiadarrak diren Imiliztegiko erreka (baita bertara isurtzen den Behodeiko erreka), Etxemendiko erreka, Labiaringo erreka, Ahuntzarretako erreka, Soaluzeko erreka (bertara isurtzen den Harriondoko errekarekin batera) eta Lohitzeko errekarekin batera.
Bestalde, herri menditsua da, eta Adi mendia (1.450 m) udalerriko lurretan dagoen mendi aipagarriena da.
Udalerri mugakideak
- Banka, iparraldean.
- Aldude, mendebaldean.
- Auritz, Aurizberri, Erro (Nafarroa Garaia), hegoaldean.
Etxeak eta auzoak
- Garralda
- Legarra
- Labiarin
- Isterbegi
- Usozelai
- Egiptoa
- Apoteia
- Gaineko karrika
- Behereko karrika
Historia
Urepele, antzina Aldudeko herria besterik ez zena, udalerri independente bihurtu zen 1862ko otsailaren 15ean.[2][3]
Ekonomia
Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza den arren, udalerritik igarotzen diren erreken uraren kalitatea dela-eta, piszikultura esplotazio baten garapena ahalbidetu du.
Politika
Auzapezen zerrenda
| Auzapeza | Agintaldia | Alderdi politikoa |
|---|---|---|
| Txomin Arrambide | 1971-1977 | |
| Marie-Antoinette Etxebarren | 1977-1983 | |
| Marie-Antoinette Etxebarren | 1983-1989 | DVD |
| Marie-Antoinette Etxebarren | 1989-1995 | |
| Marie-Antoinette Etxebarren | 1995-2001 | |
| Marie-Antoinette Etxebarren | 2001-2008 | |
| Michel Ernaga | 2008-2014 |
Demografia
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kultura
Xalbador eguna urtero ospatzen da Urepelen, 1976az geroztik, urepeldar bertsolari ospetsuaren omenez.
Euskara
Urepeleko euskara[7] Baigorriko hizkera[8] da, nafar-lapurteraren erdiguneko[9] aldaera.
Ondasun nabarmenak
- Inharabia, Jabola, Tanburin borda eta Xaliesenea baserriak XVIII. mendekoak dira.
- Xalbadorenea baserria.
- Ama Birjinaren Jasokundearen eliza 1841. urtekoa da.
Urepeldar ospetsuak
- Fernando Aire Etxart Xalbador (1920–1976) bertsolaria, Urepeleko artzaina.
- Henriette Aire Etxebarren (1943–), euskal idazlea, Xalbadorren alaba.
- Mixel Aire Etxebarren Xalbador II.a (1944–), bertsolaria, Xalbadorren semea.
- Aire Ahizpak kantariak, Xalbadorren bilobak: Miren, Amaia eta Paxkalin Aire.
Argazki galeria
-
Xalbadorren omenezko harria. -
Trinketeko horman jarririk dagoen Xalbadorren bertso bat.
Erreferentziak
- ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Paul Raymond, Dictionnaire topographique Béarn-Pays basque
- ↑ «Leihotik: Urepele-k 150 urte», Kanaldude, 2012-07-02.
- ↑ «Urepele - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
- ↑ «Baigorrikoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
- ↑ «Erdigunekoa (NL) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
- ↑ «Urepele - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
- ↑ «Baigorrikoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
- ↑ «Erdigunekoa (NL) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-17).
Kanpo estekak
Datuak: Q839971
Multimedia: Urepel / Q839971
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Urepele