Krusiging fan Jezus

In skilderstik fan Diego Velázquez út de 17e iuw

De Krusiging fan Jezus is in barren fan krúsjaal belang yn it kristendom It barde yn Judeä yn de earste iuw, rûchwei tusken 30 en 33. De krusiging fan Jezus is beskreaun yn de fjouwer kanonike evangeeljes yn it Nije Testamint en ek wurdt der yn de brieven yn it Nije Testamint nei ferwiisd. It wurdt lykwols ek befêstige troch net-kristlike boarnen, hoewol't der fierders gjin ienriedigens ûnder de skiedkundigen is en gjin sekuere details foarhannen binne.

Neffens de evangeeljes waard Jezus arrestearre en berjochte troch it Sanhedrin, en dêrnei troch de Romeinske lânfâd Pontius Pilatus feroardiele om gisele en dêrnei krusige te wurden. Hy waard ûntdien fan syn klean, en him waard jittik of wyn fermongen mei mirre en galle oanbean nei't er sei: "Ik ha toarst". Hy waard tusken twa feroardiele dieven oan it krús hongen en neffens it Evangeelje fan Markus stoar er op de njoggende oere fan de dei (om trije oere middeis hinne). Underwilens hiene Romeinske soldaten in boerd boppe-oan it krús befêstige, mei de wurden; "Jezus fan Nazaret, Kening fan de Joaden", en neffens it Evangeelje fan Jehannes waard dy tekst yn trije talen skreaun, Hebriuwsk, Latyn en Gryksk. Dêrnei ferparten se syn klean ûnder elkoar en smieten se lotten foar syn klaad sûnder naden, op 'e nij neffens it Evangeelje fan Jehannes. Neffens deselde boarne pjukte in soldaat syn spear yn de side fan Jezus nei't er al ferstoarn wie, wêrnei't bloed en wetter út 'e wûne wei rûn. De Bibel neamt sân krúswurden dy't Jezus sei, wylst er oan it krús hong, en in stikmannich boppenatuerlike foarfallen wurde ek neamd.

Meiïnoar de Passy neamd, steane it lijen en de ferlossende dea fan Jezus troch krusiging sintraal yn de kristlike teology dat de lear fan ferlossing en fermoedsoening oanbelanget.

It barren neffens it Nije Testamint

It oereinsetten fan it krús troch Sebastiano Mazzoni út de 17e iuw yn Ca' Rezzonico

De dea fan Jezus waard foar it earst neamd yn de fjouwer kanonike evangeeljes, en ek yn de brieven yn it Nije Testamint wurdt dêrnei ferwiisd. Yn de fjouwer evangeeljes hat Jezus syn dea foarsein op trije ferskillende plakken. Alle fjouwer evangeeljes beskriuwe wiidweidich it ferhaal oer de Arrestaasje fan Jezus, syn rjochtsaak foar it Sanhedrin, de feroardieling oan it hof fan Pontius Pilatus, dêr't er gisele en ta de dea feroardiele waard, syn paad nei it krús, dêr't er ynearsten sels it krús by droech, foar't Romeinske soldaten Simon fan Syrene hjitten en draach it krús fierder foar him, it krusigjen, de begraffenis en syn opstanning fan de dea. Syn dea wurdt yn de evangeelje en oare boeken fan it Nije Testamint as in offerritueel beskreaun.

Nei't Jezus op 'e heuvel fan Golgota oankaam, waard him jittik of wyn, fermongen mei mirre en galle, oanbean om te drinken. Neffens de evangeeljes fan Mattéus en Markus wegere er dat. Dêrnei waard er krusige tusken twa feroardiele dieven. Neffens guon oersettings út it oarspronklike Gryksk, wiene de dieven faaks banditen, rôvers of rebellen. Neffens Markus duorre syn ferstjerren seis oeren, fan de tredde oere oant syn ferstjerren op de njoggende oere fan de dei (rûchwei fan njoggen oere moarns oant trije oere middeis). De Romeinske soldaten befêstigen in boerd mei de wurden "Jezus fan Nazaret, Kening fan de Joaden" boppe-oan it krús, wêrfan't de tekst neffens Jehannes yn trije talen werjûn wie. Hja ferparten syn klean en smieten lotten om syn klaad sûnder naden. Neffens Jehannes brutsen de soldaten Jezus syn skonken net, om't er al ferstoarn wie. Hja diene it by de oare feroardielden al om harren dea te ferhastigjen, om't Joadske wet ferbea dat liken nachts foar de sabbat hingjen bleaune. Elts evangeelje hat syn eigen ferzje fan Jezus syn lêste wurden, meiïnoar sân krúswurden. Neffens de synoptyske evangeeljes barden der ferskate boppenatuerlike foarfallen, lykas in sinnefertsjustering, in ierdskodding en, neffens Mattéus, de opstanning fan de hilligen. Nei Jezus syn dea waard syn lichem fan it krús helle troch Joazef fan Arimatéa, mei help fan Nikodémus, en yn in priveegrêf fan Joazef fan Arimatéa, dy't Pontius Pilatus frege hie oft er it lichem begrave mocht, begroeven.

De trije synoptyske evangeeljes neame ek dat Simon fan Syrene it krús foar Jezus droech, dat in mannichte minsken Jezus bespotte, yn 'e mande mei de beide dieven, it fertsjusterjen tusken de sechde en de njoggende oere en de ierdskodding dêr't it foarkleed fan de timpel fan midstwa skuorde. De synoptyske evangeeljes neame ek ferskate tsjûgen, wêrûnder in Romeinske ofsier, en ferskate froulju dy't fan in ôfstân taseagen. Twa fan dy froulju wiene by de begreffenis oanwêzich.

Jezus oan it krús tusken twa dieven

It Evangeelje fan Lukas is it iennige dat it oanbieden fan de soere wyn oan Jezus net neamt, wylst Markus en Jehannes neame dat Joazef sels it lichem fan it krús helle.

It Evangeelje fan Mattéus is it iennige dat in ierdskodding neamt, en ek dat hilligen dy't ferriisden troch de stêd doarmen, en dat Romeinske soldaten it grêf fan Jezus bewekken. It Evangeelje fan Markus is it iennige dat de tiid fan it krusigjen neamt; de tredde oere fan de dei, mar it koe al hast sa let as tolve oere middeis west hawwe. It Evangeelje fan Lukas beskriuwt Jezus syn wurden ta de froulju dy't oan it rouwen wiene, it beskrobjen fan de iene dief troch de oare, en de froulju dy't de krûden en salven klearmakken foar de sabbat. Jehannes is de iennige dy't it fersyk foar it brekken fan de fuotten, it pjukken fan de soldaat mei syn spear yn de side fan Jezus (in ferfolling fan in profesij út it Alde Testamint) en dat Nikodémus Joazef helpt mei it begraven fan Jezus, neamt.

Neffens it Earste Brief oan de Korintiërs ferriisde Jezus út de dea op de tredde dei, dêr't de dei fan it krusigjen as earste teld waard. Neffens de fjouwer evangeeljes ferskynde er foar syn dissipels op ferskate tiden foar't er nei de himel opfear. Neffens it boek Hannelingen fan de Apostels wie Jezus fjirtich dagen lang by de apostels, wylst it Evangeelje fan Lukas it tal dagen tusken Peaskesnein en de Himelfeart net neamt. Lykwols, de measte bibelûndersikers tinke dat Hannelingen troch Lukas skreaun waard as in ferfolch op syn evangeelje, en de twa boeken soene sadwaande as ien gehiel beskôge wurde moatte.

Neffens Markus waard Jezus krusige tagelyk mei twa rebellen, en dan folget der in sinnefertsjustering fan trije oeren lang. Jezus gûlde ta God, raasde, en ferstoar. De foarkleed fan de timpel skuorde yn twaen. Mattéus folget Markus, mar dy neamt in ierdskodding en de opstanning fan de hilligen. Lukas folget Markus ek, mar beskriuwt de rebellen as gewoane kriminelen, fan wa't de iene foar Jezus opkaam en dêr't Jezus fan sei dat er tegearre mei Jezus yn it paradys komme soe. Lukas beskriuwt Jezus as ûnoandien by syn krusigjen. Jehannes neamt ferskate eleminten, lykas yn Markus, mar dy wurde kâldwei behannele.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Ingelsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: en:Crucifixion of Jesus Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Krusiging fan Jezus fan Wikimedia Commons.