Linguas xapónicas

Variantes do xaponés

As linguas xapónicas son unha familia de linguas supostamente descendente dunha lingua común chamada proto-xapónica.

Linguas da familia

As linguas xapónicas son:

• Xaponés (日本語)
  • Xaponés oriental (hoxe en día representado parcialmente pola fala de Aogashima, Hachijojima, Minamidaito, Kitadaito e unhas poucas illas pequenas máis).
  • Xaponés occidental (representado por todos os dialectos xaponeses das illas principais).
    • Xaponés occidental do leste, inclúe a maioría dos dialectos ao leste da rexión de Kansai.
    • Xaponés occidental do oeste, inclúe a maioría dos dialectos ao oeste da rexión de Kanto.

• Linguas ryukyu (琉球語)
  • Lingua amami (奄美語)
    • Dialectos do norte
      • Tanegashima
      • Yakushima
      • Oshima setentrional
    • Dialectos do sur
      • Oshima meridional
      • Yoron
  • Okinawense (沖縄語)
    • Kunigami (tamén chamado okinawense setentrional)
    • Ie
    • Dialectos do sur (tamén okinawense central ou okinawense estándar)
      • Direktorin
      • Shimajiri (a afiliación destes dialectos é incerta, mais inclúese aquí pois a rexión Shimajiri considérase parte da rexión correspondente)
  • Miyako (宮古語)
    • Miyako
    • Irabu
  • Yaeyama (八重山語)
    • Ishigaki
    • Iriomote
    • Taketomi
  • Yonaguni (与那国語)

Relacións con outras familias

Non existe unha proba concreta universalmente aceptada da relación entre as linguas xapónicas con outras linguas, pero existen unha serie de teorías apoiadas por diversas evidencias:

• A teoría máis estendida relaciona as linguas xapónicas coa antiga e desaparecida lingua de Goguryeo. Outros van máis alá incluíndo o xapónico e o goguryeo dentro dunha hipotética e maior familia de linguas chamada fuyu que incluiría as linguas extinguidas asociadas cos antigos Fuyu e Baekje.
• Outra teoría relaciona o xapónico co coreano, baseándose nunha gramática practicamente idéntica, a pesar de similitudes léxicas escasas. A maioría dos seguidores da teoría "fuyu" non inclúen o coreano como parte da familia.
• Tamén está a controvertida teoría altaica que afirma que as linguas xapónicas, as linguas fuyu, o yoguryeo e o coreano ou calquera combinación delas forman parte da familia de linguas altaica. Estudos lexicoestatísticos mostraron que a lingua viva moderna que ten o léxico máis próximo a calquera lingua xapónica é o uigur, unha lingua túrquica, pertencente como o resto desa familia á macrofamilia altaica.
• Finalmente están as teorías que propoñen vínculos coas linguas austronesias e incluso os que consideran que o xapónico é unha rama da macrofamilia áustrica, pero a evidencia en favor destes tipos de propostas é igualmente débil.

En vista da falta de probas contundentes, algúns ven nestas similitudes un simple "sprachbund" e que os parecidos son simplemente resultado da veciñanza dos pobos en Asia Central nos transcurso dos milenios.

Comparación léxica

Os numerais en diferentes linguas xapónicas son:

GLOSA	Numerais siníticos		Numerais xapónicos
	Sino- xaponés	Chinés clásico	Xaponés antigo	Xaponés moderno	Kunigami	Yaeyama	PROTO- XAPÓNICO
'1'	itɕi ichi	*i̯it	pijto	çitoʦɯ hitotsu	tʼiːtʃʼi	pituʦy	*piːto-tu
'2'	ɲi ni	*ńii̯	puta	ɸɯtɑtsɯ futatsu	tʼaːtʃʼi	huta:ʦy	*putaː-tu
'3'	saɴ san	*sam	uru-fu	mitːsɯ mittsu	miːtʃʼi	my:ʦy	*miː-tu
'4'	ɕi shi	*sî	jo < *do	jotːsɯ yottsu	ju:tʃʼi	ju:ʦy	*ju-tu
'5'	ɡo go	*ŋwo	itu	itsɯtsɯ isutsu	ʔitʃʼtʃʼi	issy	*itu-tu
'6'	ɾokɯ roku	*li̯uk	mu-	mɯtːsɯ muttsu	mu:tʃʼi	ny:tsy / mu:ʦy	*mu-tu
'7'	ɕitɕi shichi	*tsʰit	nana	nɑnɑtsɯ nanatsu	nanatʃʼi	nanaʦy	*nana-tu
'8'	hɑtɕi hachi	*pat	ja < *da	jɑtːsɯ yattsu	ja:tʃʼi	ja:ʦy	*ja:-tu
'9'	kʲɯː kyuu	*ki̯u	kokono-	kokonotsɯ kokonotsu	kukunutʃʼi	hakonaʦy	*kokono-tu
'10'	dʑɯː juu	*ʂip	towo	toː too	tu:	tu:	*towo