«Մագնեսիայի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Մագնեսիայի ճակատամարտ
Թվական	Մ.թ.ա. 190 թ-ի դեկտեմբեր
Մասն է	Հռոմեասելևկյան պատերազմներ
Վայր	Մագնեսիա քաղաքի մոտ, Լիդիա
Արդյունք	Հռոմի փայլուն հաղթանակ
Հակառակորդներ
Հռոմեական հանրապետություն, Պերգամոնի թագավորություն	Սելևկյանների կայսրություն
Հրամանատարներ
Լուցիուս Կոռնելիուս Սցիպիոն Ասիատիկուս,; Սցիպիո Աֆրիկանուս,; Եվմենոս II	Անտիոքոս III Մեծ,; Սելևկոս IV Ֆիլոպատոր
Կողմերի ուժեր
30,000 ; (անտիկ աղբյուրներ); 50,000-68,000; (Գրեյնջեր)	72,000 ; (անտիկ աղբյուրներ)
Ռազմական կորուստներ
Ամենաքիչը 349 ; (անտիկ աղբյուրներ); 5,000; (Գրեյնջեր)	Մինչև 50.000 սպանված և գերի; (անտիկ աղբյուրներ); 10,000; (Գրեյնջեր)
Ընդհանուր կորուստներ

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

Ընթացիկ տարբերակը 07:36, 10 Ապրիլի 2024-ի դրությամբ

Մագնեսիայի ճակատամարտ, ճակատամարտ, որ տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 190 թվականին Մագնեսիա քաղաքի մոտ, հռոմեացիների և Սելևկյան թագավորության միջև։ Հռոմը, տոնելով փայլուն հաղթանակ, հնարավորություն ստացավ տարածել իր ազդեցությունը Փոքր Ասիայում և դառնալ Միջերկրական ծովի հզորագույն տերությունը։ Մագնեսիայի ճակատամարտից հետո՝ Սելևկյանների պարտության հետևանքով, իրենց անկախ հայտարարեցին Արտաշես Ա-ն Մեծ Հայքում և Զարեհը, Ծոփքի թագավորությունում։

Նախապատմություն

Ք.ա. 2-րդ դարի սկզբին պատերազմ էր ընթանում Հռոմի և Ասորիքում հաստատված Սելևկյան թագավորության միջև՝ Միջերկրական ծովի արևելյան ավազանում առաջնություն ձեռք բերելու համար։ Պատերազմն ընթանում էր արդեն ութ տարի, երբ Ք.ա. 190 թվականի աշնանը սելևկյան թագավոր Անտիոքոս Գ-ն իջավ Եվբեա կղզու ափ, որով էլ նշանավորվեց Մագնեսիայի ճակատամարտի սկիզբը։ Անտիոքոս արքայի կողմից կռվում էին Աետոլյան և Բեովտական միությունները, Էլեա քաղաքը, Մեսսինիան, իշխաններ հարավային Թեսալիայից ու արևելյան Էպիրոսից, ինչպես նաև Մեծ Հայքի մի զգալի մասի կառավարիչ Արտաշես Ա-ն և Ծոփքի կառավարիչ Զարեհը։ Հռոմի կողմից կռվում էին աքայացիները, թեսալացիները Մակեդոնիան և Աթենքը։

Ճակատամարտող կողմերի ուժերը

Սելևկյաններ

Սպասելով ճակատամարտին, Անտիոքոս Գ-ն հիմնեց ամուր բանակային ճամբար՝ պաշտպանելու համար Սարդես քաղաքի մատույցներն ու Եփեսոսի մոտ տեղակայված իր նավատորմիղը։ Պատմիչներ Տիտոս Լիվիոսի և Ապպիանոսի վկայությամբ, նա իր 16 հազարանոց ուժեղ փաղանգը, որ հանդերձավորված ու զինված էր մակեդոնական ոճով, դիրքավորեց 1600 ռազմիկից կազմված ջոկատի կենտրոնում։ Փաղանգը կազմված էր 50 շարքից և 32 տողանից։ Ջոկատների միջև նա որոշակի տարածություն թողեց, որոնցից յուրաքանչյուրում տեղավորեց երկու մարտական փիղ։ Փաղանգի աջ կողմում նա դասավորեց 1500 գաղատացի հետևակային ու 3000 կատաֆրակտոս (զրահապատ) հեծելազոր և 1000 հեծյալից բաղկացած ագեմա (զորատեսակ), որն իր պալատական թիկնազորն էր։ Նրանց թիկունքում գտնվում էր 16 պահեստային փիղ։ Ագեմայից աջ Անտիոքոսը կանգնեցրեց այլ հեծյալների, որոնց Լիվիոսը կոչում է արգիռասփիդներ, ապա 200 (տարբեր տվյալներով՝ 1200) դաքերի, որոնք հեծյալ աղեղնավորներ էին, 3000 կրետացի ու թրալլացի թեթևազեն հետևակայինների, 2500 մյուսիացի աղեղնավորների, կյուրտացի պարսատիկավորների ու էլամացի աղեղնավորների։ Ճակատի ձախ կողմում Անտիոքոսը 1500 գաղատացի ռազմիկից բաղկացած մեկ այլ հետևակ, ևս մեկ նմանատիպ հետևակ՝ բաղկացած 2000 կապադովկեցիներից ու ևս 2700 տարբեր ռազմիկների կազմված խմբեր։ Վերջիններից այն կողմ նա կանգնեցրեց 1000 հոգանոց ծանր հեծելազոր, ավելի քան 3000 կատաֆրակտոս և 1000 ագեմա։ Նրանց առջևում կանգնեցրեց սկիթավոր մարտակառքեր (դրանց անիվների առանցքից դուրս էին եկած խոցոտող-կտրատող ձողեր) և դրոմեդարներ՝ միասապատ ուղտեր հեծած արաբ ռազմիկներ։ Ձախ թևը եզրափակում էին 2500 գաղատացի հեծյալները, 1000 կրետացի նորակոչիկներ, միանման հանդերձավորված կարիացի ու կիլիկեցի ռազմիկներ և նույնքան էլ թրալլացիներ։ Ապա գալիս էին 4000 պելտաստներ, պիսիդացիներ, պամփիլիացիներ ու լիդիացիներ, որոնց հաջորդում էին կյուրտիացի ու էլամացի ռազմիկիներ այնքան, որքան աջ թևում, և վերջապես 16 փղեր՝ կարճ հեռավորության վրա։ Անտիոքոսն անձամբ գլխավորում էր աջ թևը՝ ձի հեծած։ Նրա որդին՝ Սելևկոսը և եղբորորդին՝ Անտիպատերը գլխավորում էին ձախ թևը։ Մարտական փղերի առաջնորդ Փիլիպոսն առաջնորդում էր փաղանգը, իսկ Մենդիսն ու Զևքսիսը՝ նետաձիգներին։

Հռոմեացիներ

Հռոմեացիներն իրենց սովորույթի համաձայն զորքը բաժանեցին երեք մասի՝ ձախ թևը թողնելով գետի վրա։ Կենտրոնում տեղ գրավեց նրանց ուժեղացված լեգեոնը, որի ծայրերին կանգնեցին լատիններից կազմված Ally (լատին․՝ թևեր) լեգեոնի մարտիկները։ Ընդհանուր առմամբ, լեգեոնում 20 հազար մարդ կար։ Նրանցից այն կողմ զորապետ Սկիպիոնը կանգնեցրեց իր 16 մարտական փղերին՝ որպեսն պահեստազոր՝ քաջ գիտենալով, որ աֆրիկյան փղերը հավասար պայմաններում չեն դիմանա չափերով ավելի մեծ հնդկական փղերի ճնշմանը։ Աջ կողմում Սկիպիոնը կանգնեցրեց դաշնակից Պերգամոնի բանակին՝ Էվմենեսի հրամանատարության տակ, և աքայացի պելտաստներ։ Նրանց ընդհանուր թիվըկազմում էր շուրջ 3000։ Նրանցից հետո հռոմեացի զորապետը կանգնեցրեց մոտ 3000 հեծյալների, որոնցից 800 Պերգամոնից էին։ Ըստ Լիվիոսի՝ աջ թևի ծայրում նա կանգնեցրեց թրալլացի ու կրետացի հեծյալների, յուրաքանչյուրը կազմված 500 ռազմիկից։ Բայց ավելի հավանական է, որ դրանք Ապպիանոսի նշած թեթևազեն նետաձիգներն էին, որ գտնվում էին հեծելազորերի մեջտեղում։ Լիվիոսը հիշատակում է նաև 2000 մակեդոնացի ու թրակացի կամավորների, որոնք մնացել էին պահպանելու հռոմեացիների ճամբարը։ Դոմիցիոսը չորս հեծելավաշտի հետ գտնվում էր աջ թևում, իսկ Սկիպիոնը գլխավորում էր կենտրոնը՝ այնտեղից հրամաններ արձակելով ձախ թևը ղեկավարող Էվմենեսին։

Ճակատամարտը

Երկու պատմիչներն էլ՝ Ապպիանոսն ու Լիվիոսը հայտնում են, որ հռոմեացիների զորքում կար 30 հազար ռազմիկ, իսկ սելևկյանների զորքում՝ 70 հազար։ Սակայն արդի ուսումնասիրողները գտնում են, որ հակառակորդները չէին կարող թվական նման տարբերություն ունենալ, և երկու կողմն էլ ունեցել են մոտ 50 հազար զինվոր։ Պատմիչները թվական նման անհավասարություն են հաղորդում պարզապես փառաբանելու համար Հռոմին և ընդգծելու հռոմեացիների ուժն ու անպարտելիությունը, որ, իբր թե, 30 հազարով հաղթել են 70 հազարին։ Մատենագրության մեջ այսպիսի մի զվարճալի պատմություն կա, իբր Անտիոքոսը հարցնում է Հաննիբալին, որ գտնվում էր իր բանակում, թե արդյո՞ք իր հսկայական ու լավ կազմակերպված բանակը բավարար է Հռոմեական հանրապետության համար, Հաննիբալը դառն քմծիծաղով պատասխանում է. «Լիովին բավարար է հռոմեացիների համար, չնայած նրանց շատակերությանը»։

Աղբյուրներ

Appian, Syriaca 7
Livy XXXVII.39
Livy XXXVII.40
Livy XXXVII.41

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-{{անաղբյուր}}
 {{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ|
 Ճակատամարտի անվանում=Մագնեսիայի ճակատամարտ|
-Պատկեր=[[Պատկեր:Map Macedonia 200 BC-ru.svg|300px]]|
+պատկեր=[[պատկեր:Macedonia and the Aegean World c.200.png|300px]]|
 Վերնագիր=[[Հունաստան]]ը և [[Մակեդոնիա]]ն [[մ.թ.ա. 200]] թ.|
 Գունային ուրվագիծ = background: lightsteelblue;|
-Հակամարտություն =Հռոմեասելևկյան պատերազմներ|
+հակամարտություն =Հռոմեասելևկյան պատերազմներ|
-Թվական=[[Մ.թ.ա. 190]] թ-ի դեկտեմբեր|
+թվական=[[Մ.թ.ա. 190]] թ-ի դեկտեմբեր|
-Վայր=[[Մագնեսիա]] քաղաքի մոտ, [[Լիդիա]] |
+վայր=[[Մագնեսիա]] քաղաքի մոտ, [[Լիդիա]] |
-Արդյունք=Հռոմի փայլուն հաղթանակ|
+արդյունք=Հռոմի փայլուն հաղթանակ|
-Հակառակորդ1=[[Հռոմի Հանրապետություն]], [[Պերգամոնի թագավորություն]]|
+հակառակորդ1=[[Հռոմեական հանրապետություն]], [[Պերգամոն |Պերգամոնի թագավորություն]]|
+հակառակորդ2=[[Սելևկյանների կայսրություն]]|
-Հակառակորդ2=[[Սելևկյան կայրսույթուն]]|
-Հրամանատար1=[[Լուցիուս Կոռնելիուս Սցիպիոն Ասիատիկուս]],<br/>[[Սցիպիո Աֆրիկանուս]],<br/>[[Եվմենուս II Պերգամոնցի]]|
+հրամանատար1=[[Լուցիուս Կոռնելիուս Սցիպիոն Ասիատիկուս]],<br/>[[Սցիպիո Աֆրիկանուս]],<br/>[[Եվմենոս II]]|
-Հրամանատար2=[[Անտիոքոս III Մեծ]],<br/>[[Սելևկոս IV Ֆիլոպատոր]] |
+հրամանատար2=[[Անտիոքոս III Մեծ]],<br/>[[Սելևկոս IV Ֆիլոպատոր]] |
-Ուժեր1=30,000 <br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>50,000-68,000<br>(Գրեյնջեր)|
+ուժեր1=30,000 <br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>50,000-68,000<br>(Գրեյնջեր)|
-Ուժեր2=72,000 <br>(անտիկ աղբյուրներ)|
+ուժեր2=72,000 <br>(անտիկ աղբյուրներ)|
-Կորուստներ1=Ամենաքիչը 349 <br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>5,000<br>(Գրեյնջեր)|
+կորուստներ1=Ամենաքիչը 349 <br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>5,000<br>(Գրեյնջեր)|
-Կորուստներ2=Մինչև 50.000 սպանված և գերի<br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>10,000<br>(Գրեյնջեր)|
+կորուստներ2=Մինչև 50.000 սպանված և գերի<br>(անտիկ աղբյուրներ)<br>10,000<br>(Գրեյնջեր)|
 }}
+'''Մագնեսիայի ճակատամարտ''', ճակատամարտ, որ տեղի է ունեցել [[մ.թ.ա. 190]] թվականին [[Մագնեսիա]] քաղաքի մոտ, [[Հին Հռոմ|հռոմեացիների]] և Սելևկյան թագավորության միջև։ Հռոմը, տոնելով փայլուն հաղթանակ, հնարավորություն ստացավ տարածել իր ազդեցությունը [[Փոքր Ասիա]]յում և դառնալ [[Միջերկրական ծով]]ի հզորագույն տերությունը։ Մագնեսիայի ճակատամարտից հետո՝ Սելևկյանների պարտության հետևանքով, իրենց անկախ հայտարարեցին [[Արտաշես Ա]]-ն [[Մեծ Հայք]]ում և [[Զարեհ]]ը, [[Ծոփքի թագավորություն]]ում։
-'''Մագնեսիայի ճակատամարտ''', ճակատամարը, որ տեղի ունեցավ [[մ.թ.ա. 190]] թ-ին [[Մագնեսիա]] քաղաքի մոտ, [[Հին Հռոմ|հռոմեացիների]] և Սելևկյան թագավորրության միջև։ Հռոմը, տոնելով փայլուն հաղթանակ, հնարավորություն ստացավ տարածել իր ազդեցությունը [[Փոքր Ասիա]]յում և դառնալ [[Միջերկրական ծով]]ի հզորագույն տերությունը։ Մագնեսիայի ճակատամարտից հետո՝ Սելևկյանների պարտության հետևանքով, իրենց անկախ հայտարարեցին [[Արտաշես Ա]]-ն և [[Զարեհ]]ը [[Մեծ Հայք]]ում և [[Ծոփքի թագավորություն]]ում։
 ==Նախապատմություն==
-Ք.ա. 2-րդ դարի սկզբին պատերազմ էր ընթանում [[Հին Հռոմ|Հռոմի]] և Ասորիքում հաստատված [[Սելևկյաններ|Սելևկյան թագավորության]] միջև՝ [[Միջերկրական ծով]]ի արևելյան ավազանում առաջնություն ձեռք բերելու համար: Պատերազմն ընթանում էր արդեն ութ տարի, երբ Ք.ա. 190 թվականի աշնանը սելևկյան թագավոր [[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոս Գ-ն]] իջավ [[Էվբեա]] կղզու ափ, որով էլ նշանավորվեց Մագնեսիայի ճակատամարտի սկիզբը: Անտիոքոս արքայի կողմից կռվում էին [[Աետոլյան միություն|Աետոլյան]] և [[Բեովտական միություն|Բեովտական]] միությունները, [[Էլեա]] քաղաքը, [[Մեսսինիա]]ն, իշխաններ հարավային [[Թեսալիա]]յից ու արևելյան [[Էպիրոս]]ից, ինչպես նաև [[Մեծ Հայք]]ի մի զգալի մասի կառավարիչ [[Արտաշես Ա]]-ն և [[Ծոփք]]ի կառավարիչ Զարեհը:
+Ք.ա. 2-րդ դարի սկզբին պատերազմ էր ընթանում [[Հռոմեական Հանրապետություն|Հռոմի]] և Ասորիքում հաստատված [[Սելևկյաններ|Սելևկյան թագավորության]] միջև՝ [[Միջերկրական ծով]]ի արևելյան ավազանում առաջնություն ձեռք բերելու համար։ Պատերազմն ընթանում էր արդեն ութ տարի, երբ Ք.ա. 190 թվականի աշնանը սելևկյան թագավոր [[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոս Գ-ն]] իջավ [[Եվբեա]] կղզու ափ, որով էլ նշանավորվեց Մագնեսիայի ճակատամարտի սկիզբը։ Անտիոքոս արքայի կողմից կռվում էին [[Աետոլյան միություն|Աետոլյան]] և [[Բեովտական միություն|Բեովտական]] միությունները, [[Էլեա]] քաղաքը, [[Մեսսինիա]]ն, իշխաններ հարավային [[Թեսալիա]]յից ու արևելյան [[Էպիրոս]]ից, ինչպես նաև [[Մեծ Հայք]]ի մի զգալի մասի կառավարիչ [[Արտաշես Ա]]-ն և [[Ծոփք]]ի կառավարիչ Զարեհը։
-Հռոմի կողմից կռվում էին [[աքայացիներ]]ը, [[Թեսալիա|թեսալացիները]] [[Հին Մակեդոնիա|Մակեդոնիան]] և [[Աթենք]]ը:
+Հռոմի կողմից կռվում էին [[աքայացիներ]]ը, [[Թեսալիա|թեսալացիները]] [[Հին Մակեդոնիա|Մակեդոնիան]] և [[Աթենք]]ը։
 ==Ճակատամարտող կողմերի ուժերը==
 '''Սելևկյաններ'''
-Սպասելով ճակատամարտին, [[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոս Գ-ն]] հիմնեց ամուր բանակային ճամբար՝ պաշտպանելու համար [[Սարդես]] քաղաքի մատույցներն ու [[Եփեսոս]]ի մոտ տեղակայված իր նավատորմիղը: Պատմիչներ [[Տիտոս Լիվիոս]]ի և [[Ապպիանոս]]ի վկայությամբ, նա իր 16 հազարանոց ուժեղ [[փաղանգ]]ը, որ հանդերձավորված ու զինված էր մակեդոնական ոճով, դիրքավորեց 1600 ռազմիկից կազմված ջոկատի կենտրոնում: Փաղանգը կազմված էր 50 շարքից և 32 տողանից: Ջոկատների միջև նա որոշակի տարածություն թողեց, որոնցից յուրաքանչյուրում տեղավորեց երկու մարտական փիղ: Փաղանգի աջ կողմում նա դասավորեց 1500 գաղատացի հետևակային ու 3000 [[կատաֆրակտոս]] (զրահապատ) հեծելազոր և 1000 հեծյալից բաղկացած ագեմա (զորատեսակ), որն իր պալատական թիկնազորն էր: Նրանց թիկունքում գտնվում էր 16 պահեստային փիղ: Ագեմայից աջ Անտիոքոսը կանգնեցրեց այլ հեծյալների, որոնց [[Տիտոս Լիվիոս|Լիվիոսը]] կոչում է արգիռասփիդներ, ապա 200 (տարբեր տվյալներով՝ 1200) դաքերի, որոնք հեծյալ աղեղնավորներ էին, 3000 [[Կրետե|կրետացի]] ու թրալլացի թեթևազեն հետևակայինների, 2500 [[Մյուիսա (փոքր Ասիա)|մյուսիացի]] աղեղնավորների, [[Կյուրտիա|կյուրտացի]] պարսատիկավորների ու [[Էլամ|էլամացի]] աղեղնավորների:
+Սպասելով ճակատամարտին, [[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոս Գ-ն]] հիմնեց ամուր բանակային ճամբար՝ պաշտպանելու համար [[Սարդես]] քաղաքի մատույցներն ու [[Եփեսոս]]ի մոտ տեղակայված իր նավատորմիղը։ Պատմիչներ [[Տիտոս Լիվիոս]]ի և [[Ապպիանոս]]ի վկայությամբ, նա իր 16 հազարանոց ուժեղ [[փաղանգ]]ը, որ հանդերձավորված ու զինված էր մակեդոնական ոճով, դիրքավորեց 1600 ռազմիկից կազմված ջոկատի կենտրոնում։ Փաղանգը կազմված էր 50 շարքից և 32 տողանից։ Ջոկատների միջև նա որոշակի տարածություն թողեց, որոնցից յուրաքանչյուրում տեղավորեց երկու մարտական փիղ։ Փաղանգի աջ կողմում նա դասավորեց 1500 գաղատացի հետևակային ու 3000 [[կատաֆրակտոս]] (զրահապատ) հեծելազոր և 1000 հեծյալից բաղկացած ագեմա (զորատեսակ), որն իր պալատական թիկնազորն էր։ Նրանց թիկունքում գտնվում էր 16 պահեստային փիղ։ Ագեմայից աջ Անտիոքոսը կանգնեցրեց այլ հեծյալների, որոնց [[Տիտոս Լիվիոս|Լիվիոսը]] կոչում է արգիռասփիդներ, ապա 200 (տարբեր տվյալներով՝ 1200) դաքերի, որոնք հեծյալ աղեղնավորներ էին, 3000 [[Կրետե|կրետացի]] ու թրալլացի թեթևազեն հետևակայինների, 2500 [[Մյուիսա (փոքր Ասիա)|մյուսիացի]] աղեղնավորների, [[Կյուրտիա|կյուրտացի]] պարսատիկավորների ու [[էլամ]]ացի աղեղնավորների։
-Ճակատի ձախ կողմում Անտիոքոսը 1500 գաղատացի ռազմիկից բաղկացած մեկ այլ հետևակ, ևս մեկ նմանատիպ հետևակ՝ բաղկացած 2000 [[Կապադովկիա|կապադովկեցիներից]] ու ևս 2700 տարբեր ռազմիկների կազմված խմբեր: Վերջիններից այն կողմ նա կանգնեցրեց 1000 հոգանոց ծանր հեծելազոր, ավելի քան 3000 [[կատաֆրակտոս]] և 1000 ագեմա: Նրանց առջևում կանգնեցրեց սկիթավոր մարտակառքեր (դրանց անիվների առանցքից դուրս էին եկած խոցոտող-կտրատող ձողեր) և դրոմեդարներ՝ միասապատ ուղտեր հեծած արաբ ռազմիկներ: Ձախ թևը եզրափակում էին 2500 գաղատացի հեծյալները, 1000 կրետացի նորակոչիկներ, միանման հանդերձավորված [[կարիա]]ցի ու [[Կիլիկիա|կիլիկեցի]] ռազմիկներ և նույնքան էլ թրալլացիներ: Ապա գալիս էին 4000 [[պելտաստ]]ներ, [[Պիսիդիա|պիսիդացիներ]], [[Պամփիլիա|պամփիլիացիներ]] ու [[Լիդիա|լիդիացիներ]], որոնց հաջորդում էին կյուրտիացի ու էլամացի ռազմիկիներ այնքան, որքան աջ թևում, և վերջապես 16 փղեր՝ կարճ հեռավորության վրա:
+Ճակատի ձախ կողմում Անտիոքոսը 1500 գաղատացի ռազմիկից բաղկացած մեկ այլ հետևակ, ևս մեկ նմանատիպ հետևակ՝ բաղկացած 2000 [[Կապադովկիա|կապադովկեցիներից]] ու ևս 2700 տարբեր ռազմիկների կազմված խմբեր։ Վերջիններից այն կողմ նա կանգնեցրեց 1000 հոգանոց ծանր հեծելազոր, ավելի քան 3000 [[կատաֆրակտոս]] և 1000 ագեմա։ Նրանց առջևում կանգնեցրեց սկիթավոր մարտակառքեր (դրանց անիվների առանցքից դուրս էին եկած խոցոտող-կտրատող ձողեր) և դրոմեդարներ՝ միասապատ ուղտեր հեծած արաբ ռազմիկներ։ Ձախ թևը եզրափակում էին 2500 գաղատացի հեծյալները, 1000 կրետացի նորակոչիկներ, միանման հանդերձավորված [[կարիա]]ցի ու [[Կիլիկիա|կիլիկեցի]] ռազմիկներ և նույնքան էլ թրալլացիներ։ Ապա գալիս էին 4000 [[պելտաստ]]ներ, [[Պիսիդիա|պիսիդացիներ]], [[պամփիլիա]]ցիներ ու [[լիդիա]]ցիներ, որոնց հաջորդում էին կյուրտիացի ու էլամացի ռազմիկիներ այնքան, որքան աջ թևում, և վերջապես 16 փղեր՝ կարճ հեռավորության վրա։
-[[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոսն]] անձամբ գլխավորում էր աջ թևը՝ ձի հեծած: Նրա որդին՝ [[Սելևկոս Դ Փիլոպատոր|Սելևկոսը]] և եղբորորդին՝ Անտիպատերը գլխավորում էին ձախ թևը: Մարտական փղերի առաջնորդ Փիլիպոսն առաջնորդում էր փաղանգը, իսկ Մենդիսն ու Զևքսիսը՝ նետաձիգներին:
+[[Անտիոքոս III Մեծ|Անտիոքոսն]] անձամբ գլխավորում էր աջ թևը՝ ձի հեծած։ Նրա որդին՝ [[Սելևկոս Դ Փիլոպատոր|Սելևկոսը]] և եղբորորդին՝ Անտիպատերը գլխավորում էին ձախ թևը։ Մարտական փղերի առաջնորդ Փիլիպոսն առաջնորդում էր փաղանգը, իսկ Մենդիսն ու Զևքսիսը՝ նետաձիգներին։
+'''Հռոմեացիներ'''
+Հռոմեացիներն իրենց սովորույթի համաձայն զորքը բաժանեցին երեք մասի՝ ձախ թևը թողնելով գետի վրա։ Կենտրոնում տեղ գրավեց նրանց ուժեղացված լեգեոնը, որի ծայրերին կանգնեցին լատիններից կազմված Ally ({{lang-lat|թևեր}}) լեգեոնի մարտիկները։ Ընդհանուր առմամբ, լեգեոնում 20 հազար մարդ կար։ Նրանցից այն կողմ զորապետ [[Պուբլիոս Կորնելիոս Սկիպիոն Աֆրիկացի Ավագ|Սկիպիոնը]] կանգնեցրեց իր 16 մարտական փղերին՝ որպեսն պահեստազոր՝ քաջ գիտենալով, որ [[աֆրիկյան փղեր]]ը հավասար պայմաններում չեն դիմանա չափերով ավելի մեծ հնդկական փղերի ճնշմանը։ Աջ կողմում Սկիպիոնը կանգնեցրեց դաշնակից [[Պերգամոն]]ի բանակին՝ Էվմենեսի հրամանատարության տակ, և աքայացի պելտաստներ։ Նրանց ընդհանուր թիվըկազմում էր շուրջ 3000։ Նրանցից հետո հռոմեացի զորապետը կանգնեցրեց մոտ 3000 հեծյալների, որոնցից 800 Պերգամոնից էին։ Ըստ [[Տիտոս Լիվիոս|Լիվիոսի]]՝ աջ թևի ծայրում նա կանգնեցրեց թրալլացի ու կրետացի հեծյալների, յուրաքանչյուրը կազմված 500 ռազմիկից։ Բայց ավելի հավանական է, որ դրանք [[Ապպիանոս]]ի նշած թեթևազեն նետաձիգներն էին, որ գտնվում էին հեծելազորերի մեջտեղում։ Լիվիոսը հիշատակում է նաև 2000 մակեդոնացի ու թրակացի կամավորների, որոնք մնացել էին պահպանելու հռոմեացիների ճամբարը։ Դոմիցիոսը չորս հեծելավաշտի հետ գտնվում էր աջ թևում, իսկ Սկիպիոնը գլխավորում էր կենտրոնը՝ այնտեղից հրամաններ արձակելով ձախ թևը ղեկավարող Էվմենեսին։
+==Ճակատամարտը==
+Երկու պատմիչներն էլ՝ [[Ապպիանոս]]ն ու [[Տիտոս Լիվիոս|Լիվիոսը]] հայտնում են, որ հռոմեացիների զորքում կար 30 հազար ռազմիկ, իսկ սելևկյանների զորքում՝ 70 հազար։ Սակայն արդի ուսումնասիրողները գտնում են, որ հակառակորդները չէին կարող թվական նման տարբերություն ունենալ, և երկու կողմն էլ ունեցել են մոտ 50 հազար զինվոր։ Պատմիչները թվական նման անհավասարություն են հաղորդում պարզապես փառաբանելու համար Հռոմին և ընդգծելու հռոմեացիների ուժն ու անպարտելիությունը, որ, իբր թե, 30 հազարով հաղթել են 70 հազարին։ Մատենագրության մեջ այսպիսի մի զվարճալի պատմություն կա, իբր Անտիոքոսը հարցնում է [[Հաննիբալ]]ին, որ գտնվում էր իր բանակում, թե արդյո՞ք իր հսկայական ու լավ կազմակերպված բանակը բավարար է [[Հռոմեական հանրապետություն|Հռոմեական հանրապետության]] համար, Հաննիբալը դառն քմծիծաղով պատասխանում է. «Լիովին բավարար է հռոմեացիների համար, չնայած նրանց շատակերությանը»։
+==Աղբյուրներ==
+*Appian, Syriaca 7
+*Livy XXXVII.39
+*Livy XXXVII.40
+*Livy XXXVII.41
 {{Հունաստանի ճակատամարտեր}}
@@ Տող 40. / Տող 47. @@
 [[Կատեգորիա:Հռոմի հանրապետության ճակատամարտեր]]
+[[Կատեգորիա:Փոքր Ասիա]]
-{{Անավարտ}}