tîr

 Binêre herwiha: Tîr

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tiːɾ/
• Kîtekirin: tîr

Navdêr 1

tîr

tîr mê

1. Çekek seriktûj e ku ji kevanê tê avêtin.
   • Eger ku awir tîr bin, çav û birû jî kevan in. Di helbestan de wekî evîndar birûyên xwe xwar bike ev mîna kevanê vedikişe, tê pejirandin. Birû ji ber ku tîra herî dijwar biaveje xwe vedikişîne.  — (Divê |1= "koda zimanî", |2= "çavkanî", |jg= "nivîsa jêgirtinê", |url= "lînka çavkaniyê" be!)

     (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)[[Kategorî:Daxwazên wergera jêgirtinan bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]][[Kategorî:Jêgirtin bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]]

   • Ji wê rojê dizanî min
     Ko yar ew tîr li cergê da
     Gelo dîsa bibînim ezMelayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640
   • Reş e weke qîrê,
     Rast e weke tîrê.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تیر

Etîmolojî

Hevreha soranî تیر‎ (tîr), farisî تیر‎ (tîr), tacikî тир (tîr), pehlewî tigr, avestayî tiẍre-, tiẍri-, ji zimanên îranî.

Bide ber

• rim

Jê

• sertîrik
• sertîrikî
• tîravêj
• tîravêjî
• tîrik
• tîrk

Bi zaravayên kurdî

• Soranî: تیر‎ (tîr)

Werger

• Afrîkansî: pyl → af
• Bretonî: saezh: bir → br
• Bulgarî: стрела → bg (strela)
• Çekî: šíp → cs
• Çînî: 箭 → zh
• Danmarkî: pil → da
• Albanî: shigjetë → sq
• Almanî: Pfeil → de m, Achse → de m, steif → de
• Erebî: سهم (sehm), ^?السفیق‎ → ar, ^?السهم‎ → ar, ^?الصنیع‎ → ar, ^?النبل‎ → ar, ^?النشاب‎ → ar, ^?النشابة‎ → ar, ^?بنات العجز‎ → ar, ^?ثخین‎ → ar, ^?خاثر‎ → ar
• Esperantoyî: sago → eo
• Estonî: nool → et
• Farisî: تير‎ → fa, تیره‎ → fa, ^?آسه‎ → fa, ^?پيکان‎ → fa, ^?تيرک‎ → fa, ^?خدنگ‎ → fa, ^?رنگ تيره‎ → fa, ^?سياره تير‎ → fa, ^?غليظ‎ → fa, ^?کثيف‎ → fa, ^?محور‎ → fa
• Fînî: nuoli → fi
• Fransî: flèche → fr
• Friyolî: frece → fur
• Galîsî: frecha → gl
• Guwaranî: hu’y → gn
• Gujaratî: બાણ → gu (bāṇ)
• Hindî: बाण [[तीर}]] शर
• Holendî: pijl → nl
• Mecarî: nyílvessző → hu
• Îdoyî: flecho → io
• Îbranî: חץ‎ → he
• Îngilîzî: arrow → en, pycno- → en, ^?cord → en, ^?dilatant → en, ^?sagitta → en, ^?slab → en, ^?Mercury → en, ^?rolling pin → en
• Îtalî: freccia → it, dardo → it, strale → it
• Japonî: 矢 → ja
• Katalanî: fletxa → ca
• Kînyarwandayî: umwambi → rw
• :
• Latînî: sagitta → la, telum → la
• Lîmbûrgî: piel → li
• Masayî: em'bae → mas
• Malagasî: flesy → mg
• Malezî: anak panah → ms
• Maratî: बाण → mr (bāṇ)
• Mokşayî: nal → mdf (nal)
• Napolîtanî: frezza → nap
• Papyamentoyî: flecha → pap
• Polonî: strzała → pl
• Portugalî: flecha → pt
• Peştûyî: غشۍ‎ → ps
• Puncabî: ਬਾਣ → pa (bāṇ)
• Keçwayî: wach'i wachi
• Rapanuyî: te'a → rap
• Romanyayî: sageata → ro
• Rusî: стрела → ru (strela)
• Samiya bakurî: njuolla → se
• Sanskrîtî: वाण → sa (vāṇa)
• Tswanayî: motswi → tn, motsu → tn
• Sotoyiya başûr: motsu → st
• Spanî: flecha → es, saeta → es
• Swahîlî: mshale → sw
• Swêdî: pil → sv
• Tayî: ลูกศร: ลูกธนู → th
• Tetûmî: rama-isin → tet
• Tirkî: ok → tr, merdane → tr, ağdalı → tr, oklava → tr, taife → tr, tıkız → tr, ^?Merkür → tr, ^?ok demiri → tr, ^?konsantre → tr, ^?koyu → tr
• Urdûyî: تير‎ → ur (tيr)
• Weylsî: saeth → cy
• Flamiya rojava: pijl → vls
• Xosayî: utolo → xh
• Yûnanî: βέλος → el (vélos)
• Zuluyî: umcibisholo → zu, umcibishelo → zu

Navdêr 2

tîr mê

1. erd û zeviyên teng û dirêj.
   • Tîra felankeso îsal beyar ma ye

Rengdêr

tîr

1. şileya ne zelal, şileya bihêz, şileya xurt
   şileya kêm av û zêde tiştek din tê de heye
   • Xwîna ku jê dihat sorereş û tîr bû. — (Divê |1= "koda zimanî", |2= "çavkanî", |jg= "nivîsa jêgirtinê", |url= "lînka çavkaniyê" be!)

     (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)[[Kategorî:Daxwazên wergera jêgirtinan bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]][[Kategorî:Jêgirtin bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]]<bdi lang="Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986" style="display: none">

   • (...) carina jî bi hemû dengan ko hungiva tîr û xwîna ron tevî hev dikirin.  — (Divê |1= "koda zimanî", |2= "çavkanî", |jg= "nivîsa jêgirtinê", |url= "lînka çavkaniyê" be!)

     (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)[[Kategorî:Daxwazên wergera jêgirtinan bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]][[Kategorî:Jêgirtin bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]]<bdi lang="Mehmed Uzun, Hawara Dîcleyê 1, Weşanên Nefel, 2003" style="display: none">

2. sift; tiştên req, hişk; dijberê ronatî
   • (...) di devê deriyê odê de dûmaneke tîr û tûj li ruyê wî dikeve (...) — (Divê |1= "koda zimanî", |2= "çavkanî", |jg= "nivîsa jêgirtinê", |url= "lînka çavkaniyê" be!)

     (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)[[Kategorî:Daxwazên wergera jêgirtinan bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]][[Kategorî:Jêgirtin bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]]<bdi lang="Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994" style="display: none">

3. xestî. Mirovên bi nexweşiya şekir ketine, xestiya glukozê di nav xwîna wan de bilind e, ji ber wê yekê xwîna wan piçek tîr e.

Dijwate

• ruhn

Bide ber

• dijwar
• sûr
• tirş
• tûj

Bikaranîn

Lêker:

• tîr bûn
• tîr kirin

Navdêr:

• tîrbûn
• tîrkirin

Rengdêr:

• tîrbûyî
• tîrkirî

Etîmolojî

Ji Şablon:ine-pro *tegus, hevreha peştûyî ټينګ (ṭing), ermenî թանձր (tencir), albanî thuk, inglîzî thick, almanî dick, holendî dik...

Jê

• tîrahî
• tîratî
• tîrayî
• tîrî
• tîrîtî
• tîrtî

Werger

• Almanî: dicht → de, dickflüssig → de
• Erebî: غليظ‎ → ar (ẍelîẓ), كثيف‎ → ar, كثيف‎ → ar
• Ermenî: թանձր → hy (tʿanjr)
• Fînî: sakea → fi, tiheä → fi
• Fransî: épais → fr
• Îngilîzî: dense → en, thick → en
• Îtalî: espresso → it
• Japonî: 濃い → ja
• Polonî: gęsty → pl
• Portugalî: espresso → pt
• Rusî: густой → ru (gustoj)
• Tirkî: yoğun → tr, ^?kıvamlı → tr