Maarschalkstaf: verschil tussen versies

De '''maarschalkstaf''' is een [[baton (maarschalksstaf)|baton]], die een [[maarschalk]] als teken van zijn [[Menselijke waardigheid|waardigheid]] draagt. De maarschalkstaf is in de meeste landen alleen nog voor [[Ceremonie|ceremonieelceremonie]]el in het gebruik.

De maarschalk bezathad een hoog ambt aan de vorstelijke hoven, en was de (militair en politiek) leider van de [[Ridder (titel)|ridderorde]] van de respectievelijke vorsten. In de [[renaissance]] verdeelde het ambt zich in verschillende functies, zo was hij militair leider, leider aan het hof en ook voorzitter van de [[Adel|adelvertegenwoordigingadel]]vertegenwoordiging.

Bij plechtigheden droeg de [[hofmaarschalk]] een lange staf als teken van waardigheid en macht.

Uit de maarschalkstaf (''[[Kommandostab]]'') werd in de middeleeuwen een insigne van de hoogste militairenmilitaire bevelhebber. In het leger is de [[Generaal-veldmaarschalk|''Generalfeldmarschall'']] (ook ''Feldmarschall'', ''Marschall der Armee'' o. dgl.) de [[Militaire rang|hoogste rang]].

In het oudoude [[Griekenland]] was de commandostaf ook al in gebruik. Dit was het geval met het leger van [[Sparta (Griekenland)|Sparta]], van detoen [[Plutarchus]] een bericht kreeg dat de [[Strategos|veldheer]] [[Gylippus]] gedurende de [[Siciliaanse Expeditie]] ([[415 v.Chr.]]) alleen door zijn commandostaf en zijn bevelhebbers mantel deeen ommekeer teweegbracht had.

In de vroege Romeinse tijd, en later ook in de [[dictatuur]], was het de [[Koning (titel)|koning]], [[praetor]], [[Consul (Rome)|consul]] en als laatste de [[Dictator (Rome)|dictator]] die is gekoppeld aan een groep van [[Lictor|lictorenlictor]]en, die de functie van de lijfwacht uitoefenden. Hun teken was de [[Fascesfasces]] (roedenbundel). Oorspronkelijk was de fasces een eenvoudige roe, die als onschuldige slagwapen benut werd. Later werden de fasces gezien als een roedelbundel met een bijl die als teken van hoog waardigheidstekenhoogwaardigheid gedragen werd. De bijl was het symbool van het oorlogsrecht van leven en dood van deze magistraten en in vredestijd werd de bijl verwijderd.

In het Heilige Roomse Rijk droeg de ''FeldmarschälleFeldmarschall'' een commandostaf, die zeer verschillend bewerkt was. [[Eugenius van Savoye|Prins Eugenio von Savoy]] gebruikte een commandostaf, die bestond uit twee delen van [[Musket|musketlopenmusket]]lopen aan elkaar gelast, die al meerdere malen gebroken was geweest.

De ''Interimsfeldmarschallstab'' (Duits voor: ''Interimmaarschalkstaf'') was voor het dagelijks gebruik, overigens alleen bij de Duitse strijdkrachten. De staf werd door keizer [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] ingesteld.

Sinds het [[Deutsches Heer]] over de [[Deelstaten van Duitsland|deelstaten]] werd verdeeld, werdwerden er in de [[Kaiserliche Marine]] maarschalksstaven van voor 1871 van de deelstaten verleend.

In het [[Nazi-Duitsland|Derde Rijk]] gafwaren er ten gevolge van de ontluikende systematische [[persoonsverheerlijking]] van het staatshoofd er voor het eersteeerst gelijke modellen maarschalkstaven voor alle legeronderdelen. Op 20 april 1936 bevorderde [[Adolf Hitler]], [[Werner von Blomberg]] tot generaal-veldmaarschalk (''Generalfeldmarschall'') en verleende hem een maarschalkstaf, die na 1945 in de USA terecht kwam en nu tentoongesteld wordt in het [[National Museum of American History]]. In de nasleep hiervan werden er alleen nog maar maarschalkstaven voor de [[Luftwaffe (Wehrmacht)|Luftwaffe]] en [[Heer (Wehrmacht)|Heer]] vervaardigd.

De maarschalkstaf van dehet [[Heer (Wehrmacht)|Heer]] was met rood fluweel overtrokken. De staf was versierd met het [[IJzeren Kruis (Duitsland)|IJzeren Kruis]] en de [[Wapen van Duitsland|Wehrmachtsadelaar]]. Op het uiteinde werd een IJzeren Kruis of Wehrmachtsadelaar gezet.

Sinds 1900 voerde de [[grootadmiraal]] van de Duitse [[Marine (strijdmacht)|marine]] naast de [[Großadmiralstab|grootadmiraalsstaf]] (''Großadmiralstab'') en de ''Interimsfeldmarschallstab'', en ook nog een [[Refractor (telescoop)|refractor]].

De generaal-veldmaarschalken (''Generalfeldmarschall'') [[Friedrich Paulus]], [[Ferdinand Schörner]] (beide [[Heer (Wehrmacht)|Heer]]) en [[Robert Ritter von Greim]] ([[Luftwaffe (Wehrmacht)|Luftwaffe]]) kregen geen maarschalkstaf. Generaal-veldmaarschalk Paulus raakte zeer kort na zijn bevordering in gevangenschap, door dezijn capitulatie van het [[6e Leger (Wehrmacht)|6e leger]] bij Stalingrad. WatZijn bevordering zou Hitler ingegeven zijn geweest door het feit dat nog nooit een Duitse maarschalk zich gevangen had laten nemen. Zijn gevangenneming maakte de vervaardiging van eenzijn maarschalkstaf en een interimstaf (''InterimstabInterimsstab'') overbodig. maakte, (deDe overeenkomstige [[Epaulet|epaulettenepaulet]]ten werden hem in het gevangenkampkrijgsgevangenkamp in [[Turkije]] nog wel nagezonden.)

DeDeze rang had de formele eigenschap van de hoogste in rang vante eenzijn strijdmacht invan de hele [[Wehrmacht]] maar voor dedie reststond onder het opperbevel van [[Adolf Hitler]]. EenDe militair functieloze benamingtitel van de [[Rijksmaarschalk]] (''Reichsmarschall'') die eistewerd in de nationaalsocialistische persoonlijkheidscultus eenmet bijzonder eretekens voortoegekend de Rijksluchtvaartminister (''Reichsluftfahrtminister''), opperbevelhebber van de Luftwaffe (''Oberbefehlshaber der Luftwaffe''), ''Rijksboswachter (Reichsforstmeister'') en Rijksjachtmeester (''Reichsjägermeister'') [[Hermann Göring]]. Hij verleende zichzichzelf na zijn bevordering tot Rijksmaarschalk een bijzonder bewerkte maarschalkstaf en interimstaf.

De president van de [[Sejm (Polen)|Sjem]], de voorzitter van de Sjem draagt titel ''Marszałek Sejmu'' (Maarschalk van de Sejm) en heeft ook een maarschalkstaf<ref name="Sejm">{{en}}[https://web.archive.org/web/20170826095658/http://opis.sejm.gov.pl/en/organysejmu.php#s1 Sejm: Sejm bodies, The Marshal of the Sejm. Gezien op 19 augustus 2017.]</ref>.

In Frankrijkhet ontvangttijdperk sinds 1800van de koningen in Frankrijk ontvangt een [[Maarschalk van Frankrijk]] deeen ''Batonbaton, fleurdelisé''. Eeneen 20 duim landlang en 1,5 duim breed, overtrokken met blauw [[fluweel]] en met [[Fleur de lis]] versierde maarschalkstaf. Op de gouden eindkappen, staat de naam en rang van de ontvanger en het motto ''Terror belli decus pacis'' (''Terreurverschrikking in oorlog, waardig in vrede''). De lateremaarschalkstaven Keizerlijketijdens enhet [[Ancienbewind régime]]van maarschalkstavenNapoleon werden gemaakt door de hofjuwelier Biennais in een Romeinse stijl. De staven van na 1815 zijn in plaats van met [[Adelaar (heraldiek)|NapolitaanseNapoleontische adelarenadelaars]] met [[Ster (heraldiek)|sterren]] versierd.

== Citaat voorover eende maarschalkstaf ==

* Koning [[Willem II van Württemberg]] ([[Lijst van heersers van Württemberg|Lijst van heersers van Württemberg]]), (Haus der Geschichte Baden-Württemberg)

* [[Wilhelm Ritter von Leeb]] (Bayerisches Armeemuseum - Duitsland)<ref name="Bayerisches Armeemuseum">{{de}}[http://www.armeemuseum.de/de/sammlungen/ausgewaehlte-objekte/65-sammlungen/fahnen/183-objekt-marschallstab-leeb.html Bayerisches Armeemuseum: Marschallstab für Generalfeldmarschall Wilhelm Ritter von Leeb (um 1940). Gezien op 22 september 2017.]{{Dode link}}</ref>

* Thomas Blamey (Australian War Memorial - [[Canberra]] - [[Australië (land)|Australië]])<ref name="Australian War Memorial">{{en}}[https://www.awm.gov.au/collection/C167141 Australian War Memorial: Collection, Current location: Field Marshal Sir Thomas Blamey. Gezien op 22 september 2017.] [https://web.archive.org/web/20240522202057/https://www.awm.gov.au/collection/C167141 Gearchiveerd] op 22 mei 2024.</ref>

* [[Karl Dönitz]] (Shropshire Regimental Museum - [[Shrewsbury (Engeland)|Shrewsbury]] - [[Engeland]])<ref name="Shropshire Regimental Museum">{{en}}[https://web.archive.org/web/20170919114158/http://www.shropshireregimentalmuseum.co.uk/our-collections Shropshire Regimental Museum: Our Collections, GALLERY, The Baton of Grand Admiral Doenitz. Gezien op 19 september 2017.]</ref>

De maarschalkstaf is in de [[heraldiek]] niet bijzonder verbreidt. Dit werd alleen gedaan door militair personeel diedat ook in de [[Verheffing (adel)|adelstand verheven]] warenwas en de rang bezattenbezaten, en ditdan werd er in- enof achter het [[wapenbord]] het figuur van een maarschalkstaf gebruikt. Dit werd afgebeeld door de maarschalkstaven als [[Andreaskruis|andreaskruisenandreaskruis]]en achter het wapenbord te kruizenkruisen. De meeste [[Heraldicus|heraldici]] rekenen de maarschalkstaven als armatuur.

Sinds 2017 worden de [[Sergeantsergeant-majoor|sergeantsergeanten-majoorsmajoor]] in het Koninklijk Deens leger, weer uitgerust met een maarschalkstaf (commandostaf)<ref name="Facebook">[https://www.facebook.com/125752490857537/photos/a.131993430233443.18469.125752490857537/966134216819356/?type=3&theater Facebook: Hærens Sergentskole. Gezien op 22 september 2017.] [https://web.archive.org/web/20240522202221/https://www.facebook.com/125752490857537/photos/a.131993430233443.18469.125752490857537/966134216819356/?type=3&theater Gearchiveerd] op 22 mei 2024.</ref>.

[[Derek Mills-Roberts]] nam later in de oorlog deel aan de bevrijding van het concentratiekamp [[Bergen-Belsen]]. Toen de [[Luftwaffe (Wehrmacht)|Luftwaffe]] generaal-veldmaarschalk [[Erhard Milch]] gevangengenomen werd en zijn maarschalkstafInterimsstab wouwilde overhandigen aan Mills-Roberts, ventileerde die zijn woede over de gruweldaden die hij in Bergen-Belsen had gezien door de maarschalkstaf op Milch's hoofd kapot te slaan.

* Stirenberg, André & Hüsken, André. ''Mythos Marschallstab. Der Marschallstab in der preußischen und deutschen Geschichte von 1852 bis 1945''. H. M. Hauschild, Bremen 2004, {{ISBN |3-89757-252-4}}.

* Neillands, Robin & De Normann, Roderick. ''D-Day 1944; Voices from Normandy''. april 2004, {{ISBN |978-1-593600-12-9}}