Tielerwaard
Met de Tielerwaard wordt van oudsher dat deel van de Betuwe, in de Nederlandse provincie Gelderland, aangeduid dat in het noorden wordt begrensd door het riviertje de Linge, en in het zuiden door de Waal. In het oosten loopt deze waard door tot Tiel; stroomafwaarts in het westen viel de historische kern van Gorinchem er net buiten.[1] Sinds 1986 behoort het Tielerwaardse dorp Dalem tot de Zuid-Hollandse gemeente Gorinchem en ligt, als gevolg van oostelijke stadsuitbreiding, ook een deel van de stad Gorinchem in de Tielerwaard.
De Tielerwaard gaat in noordelijke richting over in de Neder-Betuwe, in zuidelijke richting in de Bommelerwaard, en in westelijke richting in de Vijfheerenlanden. Bekende plaatsen in de streek zijn Tiel en Geldermalsen. De streek is tamelijk dunbevolkt en overwegend agrarisch van karakter met vee- en fruitteelt.
Geschiedenis
Bestuur, indeling en waterhuishouding
De aanduiding Tielerwaard geeft aan dat het hier een stelsel van gebieden betreft die qua waterbeheer met elkaar verbonden zijn, en die afhankelijk zijn van de watertoevoer van de Waal en in mindere mate de Linge; Beide rivieren stromen door het grondgebied van Tiel, waarna ze zich van elkaar verwijderen. Bij Gorinchem mondt de Linge uit in de Waal, die daar intussen Merwede heet, zodat deze wateren een natuurlijke omarming van de waard vormen. Gedurende meer dan 650 jaar, van 1327 tot 1982, vormden Tielerwaard, met de aan de overzijde van de Waal gelegen Bommelerwaard het Waterschap Tieler- en Bommelerwaard.[2][3] Dit kwam overeen met de begrenzing van de politieke macht, maar was welbeschouwd onlogisch, omdat de Waal voor praktische doeleinden eerder een barrière dan een verbinding vormde. De polderdistricten Tielerwaard en Bommelerwaard functioneerden in veel opzichten dan ook los van elkaar. In 1983 werd de Tielerwaard ingedeeld bij het Polderdistrict Tieler- en Culemborgerwaarden. Deze waarden liggen aan weerszijden van het veel kleinere riviertje de Linge, dat nauwelijks een barrière vormt. Vanaf 2002 is dit polderdistrict onderdeel van het Waterschap Rivierenland.
Karakter
In de late middeleeuwen genoot de streek met haar vele kloosters enige tijd populariteit onder de hoge Christelijke geestelijken als plek van geestelijke bezinning. Dit wordt tegenwoordig vooral toegeschreven aan de in die tijd nieuwe politieke hervormingen binnen het hertogdom Gelre, die gunstig uitpakten voor de geestelijken. Rond 1500 was er van deze populariteit echter weinig meer over en verkoos de geestelijkheid Brabant en voornamelijk Utrecht als haar religieuze uitvalsbasis.
Actualiteit
- Op 12 december 2007 kwam de Tielerwaard in het nieuws doordat een Apache helikopter van de Koninklijke Luchtmacht een stroomstoring veroorzaakte die ruim 2 dagen duurde.
- Op 3 januari 2008 maakt het Regionaal Divisionair Bestuur Tielerwaard bekend een onderzoek te zullen starten naar een mogelijke samenwerking op agrarisch niveau met andere streken in Gelderland. Een dergelijke samenwerking zou voor de provincie uniek zijn.
Aangrenzende streken
| Aangrenzende streken | ||||
|---|---|---|---|---|
| Vijfheerenlanden (Zhl) | Neder-Betuwe | |||
|
||||
| Alblasserwaard (Zhl) | Land van Maas en Waal | |||
| Bommelerwaard | ||||
· 
· 
- ↑ Goederenverwerving en goederenbeheer van de abdij Marienweerd (1129-1592)
Door B. J. P. van Bavel
Hilversum, Uitgeverij Verloren en Gelre, Vereeniging tot beoefening van Geldersche geschiedenis, oudheidkunde en recht, No. 44, 1993 p378
ISBN 9065502513, ISBN 9789065502513 628 pagina's
Op het web: Google Books - ↑ Tieler- en Bommelerwaarden 1327-1977 - Grepen uit de geschiedenis van 650 jaar waterstaatzorg in Tielerwaard en Bommelerwaard
Door MOORMAN VAN KAPPEN, O., KORF, Jan, BARON VAN VERSCHUER, O.W.A. Tiel, Zaltbommel, Uitg. Waterstaat, 1977
ISBN 9090000542 458p - ↑ Waterschapsarchieven Database (WAD), 1990; webversie 2007. p108-109 bezocht 22 november 2008