Marcin Borelowski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Wersja z 20:40, 25 maj 2016 edytuj Paweł Ziemian BOT (dyskusja \| edycje) Boty 1 386 771 edycji m Usuwanie pustych parametrów w wywołaniu Szablon:Cytuj ← poprzednia edycja		Aktualna wersja na dzień 13:38, 12 lut 2024 edytuj anuluj edycję Gjakovarus (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 70 784 edycje m drobne redakcyjne
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 18 użytkowników)
Linia 1: {{Biogram infobox ~~[[Plik:Marcin Borelowski.PNG\|thumb\|Marcin Borelowski]]~~ ~~[[Plik:Marcin borelowski.jpg\|thumb\|140px~~ \|imię i nazwisko = Marcin Borelowski]] \|grafika = Marcin Borelowski.PNG [[File:Borelowski Rzeszow.jpg\|thumb\|Pamięci Marcina "Lelewela" Borelowskiego. Tablica w Rzeszowie, 1913]]▼ \|opis grafiki = '''Marcin Maciej Borelowski''', ps. „Lelewel” (ur. [[29 października]] [[1829]] w [[Półwsie Zwierzynieckie\|Półwsiu Zwierzynieckim]] koło [[Kraków\|Krakowa]], zm. [[6 września]] [[1863]] Sowia Góra k. [[Batorz\|Batorza]]) – polski [[działacz społeczny]] i patriotyczny, pułkownik w [[Powstanie styczniowe\|powstaniu styczniowym]]. \|alt grafiki = \|data urodzenia = [[29 października]] [[1829]] \|miejsce urodzenia = [[Półwsie Zwierzynieckie]] \|data śmierci = [[6 września\|6]] lub [[7 września]] [[1863]] \|miejsce śmierci = Sowia Góra pod [[Batorz]]em \|zawód = [[Blacharstwo\|blacharz]] \|narodowość = polska \|odznaczenia = {{order\|KN\|KNM}} \|commons = }} [[Plik:Marcin Borelowski “Lelewel” (Polish insurgent 1863) commemorative plaque, 17 Borelowskiego-Lelewela street, Kraków, Poland.jpg\|thumb\|240px\|Kraków ul. Borelowskiego-Lelewela 17. Tablica pamiątkowa na Półwsiu Zwierzynieckim gdzie się urodził.]] '''Marcin Maciej Borelowski''', ps. „Lelewel” (ur. [[29 października]] [[1829]] w [[Półwsie Zwierzynieckie\|Półwsiu Zwierzynieckim]], zm. [[6 września\|6]] lub [[7 września]] [[1863]] w Sowiej Górze k. [[Batorz]]a) – polski rzemieślnik, [[działacz społeczny]] i patriotyczny, pułkownik w [[Powstanie styczniowe\|powstaniu styczniowym]], komisarz wojenny województwa podlaskiego w maju i czerwcu [[1863]] roku<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 4.</ref>. ▲[[~~File~~Plik:Borelowski Rzeszow.jpg\|thumb\|~~Pamięci~~Tablica upamiętniająca Marcina "Lelewela" Borelowskiego~~. Tablica~~ w Rzeszowie, z 1913]] ~~Pochodził z rodziny rzemieślniczej - syn Karola i Agnieszki z.d. Noworyt<ref>{{Cytuj\|tytuł = Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie }}</ref>~~ [[Plik:20070430 Wzgorze Polak tablica Borelowskiego.jpg\|thumb\|Kamień pamiątkowy na Wzgórzu Polak]] == Życiorys == Pochodził z rodziny rzemieślniczej, był synem Karola (murarza) i Agnieszki z domu Noworyt<ref>Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie</ref>. Kształcił się w zawodzie blacharza w Krakowie. Osiedlił się w Rzeszowie. Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster [[studnia]]rski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach 1846 i 1848, po upadku [[Wiosna Ludów\|~~wiosny~~Wiosny ~~ludów~~Ludów]] uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z [[millenerzy\|millenerami]], od 1862 roku jednak ze [[Stronnictwo czerwonych\|stronnictwem czerwonych]]. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. ~~Współorganizator~~Od ~~patriotycznych~~1859 ~~manifestacji ludności~~mieszał w ~~[[Warszawa\|~~Warszawie]], gdzie był współorganizatorem patriotycznych manifestacji ludności, poprzedzających wybuch powstania styczniowego,. Ponadto w ramach akcji przedpowstańczej był organizatorem młodzieży rękodzielniczej i ludu wiejskiego. W czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw [[Gubernia lubelska\|lubelskiego]] i [[Województwo podlaskie\|podlaskiego]]. Dosłużył się stopnia pułkownika. 24 marca 1863 roku pobity w [[Bitwa pod Krasnobrodem (1863)\|bitwie pod Krasnobrodem]]. 16 kwietnia stoczył [[Bitwa pod Borowymi Młynami\|bitwę pod Borowymi Młynami]]<ref>Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, [[Rapperswil]] 1913, s. 87.</ref>. Zaatakowany w [[I bitwa pod Chruśliną\|I bitwie pod Chruśliną]] 30 maja odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo 3 września [[Bitwa pod Panasówką\|pod Panasówką]]. Poległ w [[Bitwa na Sowiej Górze\|bitwie na Sowiej Górze]] pod [[Batorz]]em 6 lub 7 września 1863 roku.▼ Polegli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP [[Ignacy Mościcki\|Ignacego Mościckiego]] 21 stycznia 1933 roku [[Krzyż i Medal Niepodległości\|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. ({{Monitor Polski\|1933\|24\|32}}).</ref>. ▲Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster [[studnia]]rski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach 1846 i 1848, po upadku [[Wiosna Ludów\|wiosny ludów]] uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z [[millenerzy\|millenerami]], od 1862 roku jednak ze [[Stronnictwo czerwonych\|stronnictwem czerwonych]]. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. Współorganizator patriotycznych manifestacji ludności w [[Warszawa\|Warszawie]] poprzedzających wybuch powstania styczniowego, w czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw [[Gubernia lubelska\|lubelskiego]] i [[Województwo podlaskie\|podlaskiego]]. Dosłużył się stopnia pułkownika. 24 marca 1863 roku pobity w [[Bitwa pod Krasnobrodem (1863)\|bitwie pod Krasnobrodem]]. 16 kwietnia stoczył [[Bitwa pod Borowymi Młynami\|bitwę pod Borowymi Młynami]]<ref>Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, [[Rapperswil]] 1913, s. 87.</ref>. Zaatakowany w [[I bitwa pod Chruśliną\|I bitwie pod Chruśliną]] 30 maja odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo 3 września [[Bitwa pod Panasówką\|pod Panasówką]]. == Upamiętnienie == ~~Poległ w [[Bitwa na Sowiej Górze\|bitwie na Sowiej Górze]] pod [[Batorz]]em 6 września 1863 roku.~~ W 50. rocznicę śmierci Marcina Borelowskiego 7 września 1913 zorganizowano obchody w Rzeszowie, podczas których na gmachu „Sokoła” zaplanowano odsłonięcie tablicy pamiątkowej<ref>{{Cytuj pismo \| tytuł = Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski \| czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] \| strony = 2 \| data = Nr 34 z 17 sierpnia 1913 \| url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58572}}</ref>. Imieniem i nazwiskiem Marcina Borelowskiego nazwano ulice: w [[Lublin]]ie na osiedlu [[Konstantynów (Lublin)\|Konstantynów]], w [[Kraków\|Krakowie]] na [[Półwsie Zwierzynieckie\|Półwsiu Zwierzynieckim]], w [[Przemyśl]]u na [[Zasanie\|Zasaniu]] – przy Szkole Podstawowej nr 14 im. Zjednoczonej Europy w Przemyślu, we [[Wrocław]]iu w dzielnicy [[Sępolno (Wrocław)\|Sępolno]], w [[Częstochowa\|Częstochowie]] na [[Tysiąclecie (Częstochowa)\|Tysiącleciu]], w [[Nysa\|Nysie]], w [[Chrzanów\|Chrzanowie]], w [[Biłgoraj]]u, w [[Janów Lubelski\|Janowie Lubelskim]] na osiedlu Zaolszynie, w Nowym Sączu, w Mińsku Mazowieckim. ~~Ulice im. Borelowskiego:~~ * w [[Lublin]]ie na osiedlu [[Konstantynów (Lublin)\|Konstantynów]] * w [[Kraków\|Krakowie]] w dzielnicy [[Zwierzyniec (Kraków)\|Zwierzyniec]] (między ul. Tadeusza Kościuszki a Senatorską) * w [[Przemyśl]]u na [[Zasanie\|Zasaniu]] – przy Szkole Podstawowej nr 14 im. Zjednoczonej Europy w Przemyślu * we [[Wrocław]]iu w dzielnicy [[Sępolno (Wrocław)\|Sępolno]] * w [[Częstochowa\|Częstochowie]] na [[Tysiąclecie (Częstochowa)\|Tysiącleciu]] * w [[Nysa\|Nysie]] * w [[Chrzanów\|Chrzanowie]] * w [[Biłgoraj]]u * w Nowym Sączu * w Mińsku Mazowieckim == Zobacz też == * [[Oddział Marcina Borelowskiego]] == Przypisy == {{Przypisy}} == Bibliografia == * {{Cytuj pismo \| tytuł = Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski \| czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] \| strony = 2 \| data = Nr 34 z 17 sierpnia 1913 \| url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58572}} * [[Krzysztof Dunin-Wąsowicz]], ''Marcin Borelowski-Lelewel'', Warszawa 1964: Wyd. RIZ. == Literatura dodatkowa == * {{cytuj książkę \| tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] \| tom = 2 \| wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff\|Gebethnera i Wolffa]] \| miejsce = [[Kraków]] \| rok = 1936 \| tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja \| rozdział = Borelowski Marcin\| autor r = Justyn Sokulski \| strony = 322–324}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, {{ISBN \|8304032910}}. {{Kontrola autorytatywna}} {{DEFAULTSORT:Borelowski, Marcin}}▼ ▲{{~~DEFAULTSORT~~SORTUJ:Borelowski, Marcin}} [[Kategoria:Członkowie władz powstania styczniowego w województwie podlaskim]] [[Kategoria:Działacze polistopadowych organizacji rewolucyjnych i niepodległościowych]] [[Kategoria:Komisarze wojskowi powstania styczniowego]] [[Kategoria:Ludzie związani z Rzeszowem]] [[Kategoria:Naczelnicy wojenni powstania styczniowego]] [[Kategoria:Polegli w powstaniu styczniowym]] [[Kategoria:Polscy blacharze]] [[Kategoria:Polscy działacze społeczni]] [[Kategoria:Powstańcy krakowscy]] [[Kategoria:Pułkownicy powstania styczniowego]] [[Kategoria:~~Naczelnicy~~Uczestnicy ~~wojenni~~bitwy ~~powstania~~na ~~styczniowego~~Sowiej Górze]] [[Kategoria:Uczestnicy bitwy pod Panasówką]] [[Kategoria:Urodzeni w 1829]] [[Kategoria:Zmarli w 1863]]