Marcin Borelowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat., drobne merytoryczne
m drobne redakcyjne
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 16 użytkowników)
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Marcin Borelowski
|grafika = Marcin Borelowski.PNG
|imię i nazwisko org =
|opis grafiki =
|pseudonim =
|alt grafiki =
|grafika = Marcin Borelowski.PNG
|data urodzenia = [[29 października]] [[1829]]
|opis grafiki =
|datamiejsce urodzenia = [[29Półwsie październikaZwierzynieckie]] [[1829]]
|data śmierci = [[6 września|6]] lub [[7 września]] [[1863]]
|miejsce urodzenia = [[Półwsie Zwierzynieckie]]
|miejsce śmierci = [[Sowia Góra pod [[Batorz]]em
|imię przy narodzeniu =
|zawód = [[Blacharstwo|blacharz]]
|data śmierci = [[6 września|6]] lub [[7 września]] [[1863]]
|narodowość = polska
|miejsce śmierci = [[Sowia Góra]]
|odznaczenia = {{order|KN|KNM}}
|przyczyna śmierci =
|commons =
|miejsce spoczynku =
|zawód = [[Blacharstwo|blacharz]]
|miejsce zamieszkania =
|narodowość = {{Państwo|POL}}
|tytuł naukowy =
|edukacja =
|Alma Mater =
|uczelnia =
|wydział =
|stanowisko =
|pracodawca =
|majątek =
|wzrost =
|masa =
|partia =
|wyznanie =
|rodzice =
|małżeństwo =
|partner =
|partnerka =
|dzieci =
|relacja =
|krewni i powinowaci =
|podpis =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
[[Plik:Marcin Borelowski “Lelewel” (Polish insurgent 1863) commemorative plaque, 17 Borelowskiego-Lelewela street, Kraków, Poland.jpg|thumb|240px|Kraków ul. Borelowskiego-Lelewela 17. Tablica pamiątkowa na Półwsiu Zwierzynieckim gdzie się urodził.]]
'''Marcin Maciej Borelowski''', ps. „Lelewel” (ur. [[29 października]] [[1829]] w [[Półwsie Zwierzynieckie|Półwsiu Zwierzynieckim]], zm. [[6 września|6]] lub [[7 września]] [[1863]] w Sowiej Górze k. [[Batorz|Batorza]]a) – polski rzemieślnik, [[działacz społeczny]] i patriotyczny, pułkownik w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], komisarz wojenny województwa podlaskiego w maju i czerwcu [[1863]] roku<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 34.</ref>.
 
[[Plik:Borelowski Rzeszow.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca Marcina "Lelewela" Borelowskiego w Rzeszowie z 1913]]
[[Plik:20070430 Wzgorze Polak tablica Borelowskiego.jpg|thumb|Kamień pamiątkowy na Wzgórzu Polak]]
== Życiorys ==
Pochodził z rodziny rzemieślniczej, był synem Karola (murarza) i Agnieszki z domu Noworyt<ref>{{Cytuj|tytuł = Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie }}</ref>. Kształcił się w zawodzie blacharza w Krakowie. Osiedlił się w Rzeszowie. Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster [[studnia]]rski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach 1846 i 1848, po upadku [[Wiosna Ludów|wiosnyWiosny ludówLudów]] uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z [[millenerzy|millenerami]], od 1862 roku jednak ze [[Stronnictwo czerwonych|stronnictwem czerwonych]]. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. Od 1859 mieszał w Warszawie, gdzie był współorganizatorem patriotycznych manifestacji ludności, poprzedzających wybuch powstania styczniowego. Ponadto w ramach akcji przedpowstańczej był organizatorem młodzieży rękodzielniczej i ludu wiejskiego. W czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw [[Gubernia lubelska|lubelskiego]] i [[Województwo podlaskie|podlaskiego]]. Dosłużył się stopnia pułkownika. 24 marca 1863 roku pobity w [[Bitwa pod Krasnobrodem (1863)|bitwie pod Krasnobrodem]]. 16 kwietnia stoczył [[Bitwa pod Borowymi Młynami|bitwę pod Borowymi Młynami]]<ref>Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, [[Rapperswil]] 1913, s. 87.</ref>. Zaatakowany w [[I bitwa pod Chruśliną|I bitwie pod Chruśliną]] 30 maja odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo 3 września [[Bitwa pod Panasówką|pod Panasówką]]. Poległ w [[Bitwa na Sowiej Górze|bitwie na Sowiej Górze]] pod [[Batorz]]em 6 lub 7 września 1863 roku.
 
Polegli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] 21 stycznia 1933 roku [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. ({{Monitor Polski|1933|24|32}}).</ref>.
 
== Upamiętnienie ==
W 50. rocznicę śmierci Marcina Borelowskiego 7 września 1913 zorganizowano obchody w Rzeszowie, podczas których na gmachu „Sokoła” zaplanowano odsłonięcie tablicy pamiątkowej<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski | czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] | strony = 2 | data = Nr 34 z 17 sierpnia 1913 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58572}}</ref>.
 
Imieniem i nazwiskiem Marcina Borelowskiego nazwano ulice: w [[Lublin]]ie na osiedlu [[Konstantynów (Lublin)|Konstantynów]], w [[Kraków|Krakowie]] w dzielnicyna [[ZwierzyniecPółwsie (Kraków)Zwierzynieckie|ZwierzyniecPółwsiu Zwierzynieckim]] (między ul. Tadeusza Kościuszki a Senatorską), w [[Przemyśl]]u na [[Zasanie|Zasaniu]] – przy Szkole Podstawowej nr 14 im. Zjednoczonej Europy w Przemyślu, we [[Wrocław]]iu w dzielnicy [[Sępolno (Wrocław)|Sępolno]], w [[Częstochowa|Częstochowie]] na [[Tysiąclecie (Częstochowa)|Tysiącleciu]], w [[Nysa|Nysie]], w [[Chrzanów|Chrzanowie]], w [[Biłgoraj]]u, w [[Janów Lubelski|Janowie Lubelskim]] na osiedlu [[Zaolszynie]], w Nowym Sączu, w Mińsku Mazowieckim.
 
== Zobacz też ==
* [[Oddział Marcina Borelowskiego]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
Linia 64 ⟶ 40:
== Literatura dodatkowa ==
* {{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Borelowski Marcin| autor r = Justyn Sokulski | strony = 322–324}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, {{ISBN|8304032910}}.
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{SORTUJ:Borelowski, Marcin}}
Linia 76 ⟶ 54:
[[Kategoria:Powstańcy krakowscy]]
[[Kategoria:Pułkownicy powstania styczniowego]]
[[Kategoria:Uczestnicy bitwy na Sowiej Górze]]
[[Kategoria:Uczestnicy bitwy pod Panasówką]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1829]]
[[Kategoria:Zmarli w 1863]]