Anders Breivik: Różnice pomiędzy wersjami

|imięgrafika i nazwisko org =

|grafika opis grafiki = Sketch of Breivik.png

|partia = [[Partia Postępu (Norwegia)|Partia Postępu]] od 2004 do 2006 i jej młodzieżówka od 1997 do 2006/2007

{{Wymowa|No-Anders Behring Breivik.ogg|'''Anders Behring Breivik'''}}, wym. {{IPA|[ˈɑndərʂˈɑnːəʂ ˈbeːrɪŋ ˈbræjviːkˈbræɪviːk]}}, od 2017 {{Wymowa|No-Fjotolf Hansen.ogg|'''Fjotolf Hansen'''}}{{refn|grupa=uwaga|nazwa=u1|Anders Behring Breivik zmienił nazwisko na „Fjotolf Hansen” przed 9 czerwca 2017}}<ref>{{Cytuj |autor = "pk\mtom" |tytuł = Anders Breivik zmienił imię i nazwisko |czasopismodata =TVN24.pl 9 czerwca 2017 |data dostępu = 2017-06-09 |opublikowany = [[TVN24]] |url = http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/anders-breivik-to-teraz-fjotolf-hansen,747649.html}}</ref> (ur. [[13 lutego]] [[1979]] w [[Oslo]]) – [[Norwegia|norweski]] [[masoweMasowe morderstwo|masowy morderca]], [[Terroryzm skrajnie prawicowy|skrajnie prawicowy terrorysta]], który 22 lipca 2011 dokonał [[Zamachy w Norwegii (2011)|dwóch zamachów terrorystycznych]]: na siedzibę [[premierzyPremierzy Norwegii|premiera Norwegii]], w którym zginęło 8 osób, i na uczestników obozu młodzieżówki norweskiej [[Partia Pracy (Norwegia)|Partii Pracy]], w którym zginęło 69 osób{{#tag:ref|Breivik zastrzelił 67 osób, a 2 zmarły podczas ucieczki<ref>{{cytuj stronę|url =http://www.guardian.co.uk/world/2012/apr/16/anders-behring-breivik-indictment |opublikowany=Guardian.co.uk |język=en |data=2012-04-16 |tytuł=Anders Behring Breivik Indictment}}</ref>.|group=uwaga}}. W obu zamachach kilkaset osób zostało rannych. Został skazany na 21 lat więzienia, z możliwością nieograniczonego przedłużenia wyroku, jeśli nadal będzie uznawany za zagrożenie wobec reszty społeczeństwa<ref name="maks" /><ref name="verdict">{{cytuj stronę |url =http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-19365616 |tytuł=Anders Behring Breivik: Norway court finds him sane |język=en |data=2012-08-24 |opublikowany=[[BBC News]]}}</ref>.

Urodził się w 1979 roku. Kiedy był młody, miał problemy rodzinne, a jako nastolatek bywał zatrzymywany przez policję za naruszanie porządku publicznego<ref name="#1" />. Nazwisko sprawcy, ''Breivik'', oznacza dosłownie szeroką zatokę lub wybrzeże<ref>{{Cytuj |autor = Mark Lewis, Sarah Lyall |tytuł = Norway Mass Killer Gets the Maximum: 21 Years |data = 2012-08-24 |data dostępu = 2024-01-25 |opublikowany = [[The New York Times]] |url = https://www.nytimes.com/2012/08/25/world/europe/anders-behring-breivik-murder-trial.html |język = en}}</ref>.

Matka Breivika była pielęgniarką, a ojciec dyplomatą<ref>{{Cytuj |autor = Peter Allen |tytuł = Norway Killer: Father horrified by Anders Behring Breivik killing spree |data = 2011-07-24 |data dostępu = 2024-01-25 |opublikowany = [[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url = https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/norway/8657928/Norway-Killer-Father-horrified-by-Anders-Behring-Breivik-killing-spree.html |język = en}}</ref>.

Kiedy był młody, znęcała się nad nim matka. Istnieją doniesienia o tym, że uważała go za ''zepsutego'' i już w ciąży zaczęła okazywać pogardę przyszłemu dziecku. W dorosłości Breivik bezskutecznie próbował założyć własny interes, ale nie powiodło mu się w tym – po porażkach w życiu najwidoczniej wycofał się ze społeczeństwa i zaczął spędzać całe dnie w domu, grając w gry komputerowe<ref>{{Cytuj |autor = Asbjørn Olsen; tłum. Trygve Lie |tytuł = Breivik was 'already damaged by the age of two' |data = 2016-04-20 |data dostępu = 2024-01-25 |opublikowany = [[TV2 (norweska stacja telewizyjna)|TV2]] |url = https://www.tv2.no/anyheter/innenriks/breivik-was-already-damaged-by-the-age-of-two/8241631/ |język = en |dostęp = z}}</ref>.

Breivik mówił o sobie jako o przyszłym [[regentRegent|regencie]] Norwegii, w której władzę miałaby przejąć organizacja wzorowana na [[templariuszeTemplariusze|templariuszach]] (należał do konserwatywno-tradycjonalistycznego [[wolnomularstwoWolnomularstwo|wolnomularstwa]], w którym posiadał stopień mistrza, oraz do tajnego stowarzyszenia „templariuszy”). Jego działania jako regenta miałyby obejmować grupowanie Norwegów w rezerwatach i kontrolowanie ich rozmnażania w celu odbudowy populacji<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/breivik-w-trybunale-karnym-templariuszy,179155.html | tytuł = Breivik w Trybunale Karnym Templariuszy | data = 2012024-0702-25 15| opublikowany = [[TVN24.pl]] | data dostępu = 2012-07-25}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url = http://www.vg.no/nyheter/innenriks/oslobomben/artikkel.php?artid=10016497 |tytuł = Rettspsykiaterne beskriver bisarre vrangforestillinger hos Breivik |data dostępu = 2011-11-29 |data = 29 listopada 2011 |praca = [[Verdens Gang]] |język=no |autor=David noAndresen Vesteng; Ole N. Olsen}}</ref>. Zamachowiec w latach 1999–2006 był członkiem prawicowej [[Partia Postępu (Norwegia)|Partii Postępu]]. W latach 2002–2004 należał do młodzieżowej organizacji partyjnej FpU<ref>{{cytuj stronę |url = http://wiadomosci.onet.pl/raporty/zamachy-w-norwegii/breivik-nalezal-do-skrajnie-prawicowej-partii,1,4801484,wiadomosc.html |tytuł = Breivik należał do skrajnie prawicowej partii|data = 23 lipca 2011 |opublikowany = [[onet.pl]]| język=pl |autor= plPog}}</ref>.

Ideologia Breivika została opisana w kompendium tekstów ''2083 – A European Declaration of Independence'' (2083 – Europejska Deklaracja Niepodległości)<ref>{{Cytuj |autor = Jarosław Tomasiewicz, [http://www.terroryzm.com/powrot-templariuszy/|tytuł = Powrót Templariuszy – Ideologiczna motywacja zamachów w Norwegii], |data = 2012-03-30 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = Terroryzm!com |url = http://www.terroryzm.com /powrot-templariuszy/}}</ref> i rozpowszechniona w dniu zamachów drogą elektroniczną przez samego autora<ref name="jpost-islamophobia">Ben{{Cytuj Hartman:|autor = Jeremy Sharon |tytuł [http://www.jpost.com/International/Article.aspx?id=230762 'Norway attack suspect had anti-Muslim, pro-Israel views']. ''|data = 2011-07-24 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[The Jerusalem Post'',]] 24|url = https://www.07jpost.2011com/international/norway-attack-suspect-had-anti-muslim-pro-israel-views |język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url =http://www.nrk.no/nyheter/norge/1.7724781 |tytuł=Sendte ut ideologisk bokmanus en time før bomben |autor=Kumano-Ensby|autor2=, Anne Linn |data = 2011-07-23 |praca =[[Norsk Rikskringkasting|NRK]] News|język=no |data dostępu = 2011-07-23}}</ref><ref>{{cytuj stronę |autor=AVKRISTINAKristina OVERN&nbsp;&nbsp;Overn |url=https://archive.is/20120717135708/http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article4184212.ece |tytuł=Var aktiv i norsk antiislamsk organisasjon – Nyheter – Innenriks | opublikowany = [[Aftenposten.no]] |data dostępu = 2011-07-27}}</ref>. Wykłada on w niej swój światopogląd, który czerpie z kulturowego [[konserwatyzm]]u, ultra[[nacjonalizm]]u, prawicowego [[populizm]]u, [[Islamofobia|islamofobii]]<ref>{{cytuj stronę| nazwisko autor=Will Englund |url imię = Will |url=http://www.washingtonpost.com/world/europe/in-diary-norwegian-crusader-details-months-of-preparation-for-attacks/2011/07/24/gIQACYnUXI_story.html |tytuł=In diary, Norwegian ‘crusader’ details months of preparation for attacks |praca = [[The Washington Post ]]|data = 2011-07-24 |data dostępu = 2011-08-10}}</ref>, [[antyfeminizm]]u<ref>Jones,{{Cytuj |autor = Jane Clare. [httpJones |tytuł = Anders Breivik's chilling anti-feminism |czasopismo = The Guardian |data = 2011-07-27 |data dostępu = 2024-02-15 |issn = 0261-3077 |url = https://www.guardiantheguardian.co.ukcom/commentisfree/2011/jul/27/breivik-anti-feminism?CMP |język =twt_gu ''en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Michelle Goldberg |tytuł = Norway Massacre: Anders Breivik'sBreivik’s chillingDeadly anti-feminism''],Attack TheFueled Guardian,by 27Hatred Julyof Women |data = 2011.</ref><ref>Goldberg,-07-25 Michelle.|data [httpdostępu = 2024-02-15 |opublikowany = The Daily Beast |url = https://www.thedailybeast.com/articles/2011/07/24/norway-massacre-anders-breivik-s-deadly-attack-fueled-by-hatred-of-women.html ''Norway|język Killer’s Hatred of Women''], The= Daily Beast, 24 July 2011.en}}</ref> i [[rasizm]]u<ref name="dagbladet1">{{cytuj stronę|autor=Benjamin Teitelbaum |url=http://www.dagbladet.no/2011/08/08/kultur/debatt/kronikk/nasjonalisme/breivik/17594748/ |tytuł=Hvit Nasjonalist | opublikowany = [[Dagbladet.no ]]|data = 2011-08-08 |data dostępu = 2011-08-25}}</ref>. Wyraża w niej również poparcie dla [[Organizacja paramilitarna|organizacji paramilitarnych]], jak serbskie [[Skorpiony (jednostka paramilitarna)|Skorpiony]]<ref>{{cytuj stronę |autor=Balkan Insight |url=http://www.eurasiareview.com/nato-attack-on-serbia-set-off-norwegian-bomber-25072011/ |tytuł=NATO Attack On Serbia Set Off Norwegian Bomber |opublikowany=Eurasiareview.com |data=2011-07-25 |data dostępu=2011-08-21 |archiwum=https://archive.is/20121205235904/http://www.eurasiareview.com/nato-attack-on-serbia-set-off-norwegian-bomber-25072011/ |zarchiwizowano=2012-12-05 }}</ref>. Uznaje [[islam]] i [[Marksizm|marksizm]] za głównych wrogów oraz argumentuje za brutalną rozprawą z „[[Eurabia|Eurabią]]” i [[wielokulturowośćWielokulturowość|„multikulturalizmem”]], a także za deportacją wszystkich [[Muzułmanin|muzułmanów]] z Europy (co miałoby nastąpić w roku 2083)<ref>{{Cytuj stronę |url=http://blogs.independent.co.uk/2011/07/25/anders-behring-breivik-a-disturbing-ideology/ |tytuł=Anders Behring Breivik: a disturbing ideology {{!}} Jody McIntyre {{!}} Independent Editor's choice Blogs<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |data dostępu=2012-04-05 |archiwum=https://web.archive.org/web/20120117051458/http://blogs.independent.co.uk/2011/07/25/anders-behring-breivik-a-disturbing-ideology/ |zarchiwizowano=2012-01-17|autor=Jody McIntyre|opublikowany=[[The Independent]] Blogs|data=2011-07-25}}</ref> w celu uratowania europejskiego [[chrześcijaństwoChrześcijaństwo|chrześcijaństwa]]<ref name="jpost-islamophobia" /><ref>{{cytuj pismo |tytuł=Norwegian Massacre Gunman was a Right-Wing Extremist who hated Muslims|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-2017851/Norway-attacks-gunman-Anders-Behring-Breivik-right-wing-extremist-hated-Muslims.html |tytuł=Norwegian Massacre Gunman was a Right-Wing Extremist who hated Muslims |czasopismo=[[Daily Mail|The Daily Mail]]| data= 24 July 2011 |miejsce=LondonLondyn}}</ref><ref>[{{Cytuj |autor = Debra J. Saunders |tytuł = Norwegian crime and punishment |data = 2011-07-26 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = SFGATE |url = http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2011/07/25/ED111KENUV.DTL Norwegian|język Crime= and Punishment] by Debra J. Saunders, ''[[San Francisco Chronicle]]'', 26 July 2011 ~ "... the anti-multiculturalism, anti-Muslim and anti-Marxist message of his 1,500-page manifesto."en}}</ref><ref name="at least">{{cytuj stronę | url= http://www.nytimes.com/2011/07/23/world/europe/23oslo.html |tytuł=At Least 80 Are Dead in Norway Shooting|nazwisko= Goodman | imięautor= J. David Goodman, Elisa Mala |data = 2011-07-23 |praca = [[The New York Times]] |data dostępu = 2011-07-23 }}</ref>. Breivik napisał, że głównym motywem dla zabójstw popełnionych 22 lipca było rozreklamowanie treści tego manifestu<ref>{{cytuj stronę | url =https://archive.is/20120720092551/http://www.bloomberg.com/news/2011-07-24/norway-killing-suspect-may-explain-motives.html | tytuł=Norway Shooting Suspect Breivik Is Ordered Into Isolation for Four Weeks | autor=Josiane Kremer, Marianne Stigset, Stephen Treloar | opublikowany=Bloomberg | data = 2011-07-25 |data dostępu = 2011-12-27}}</ref>. Kluczowe fragmenty manifestu zostały skopiowane z manifestu amerykańskiego terrorysty [[TheodoreTed Kaczynski|Theodore Kaczynski'egoa Kaczynskiego]]<ref>{{Cytuj |autor = Sadie Gray |tytuł = Breivik’s manifesto “plagiarised from Unabomber” |data = 2011-07-25 |data dostępu = 2021-03-29 |issn = 0140-0460 |opublikowany = [[The Times]] |url = https://www.thetimes.co.uk/article/breiviks-manifesto-plagiarised-from-unabomber-cr29rxtwrp6 |język = en}}</ref><ref name=":0">{{Cytuj |autor = Ann M. Simmons |tytuł = Norway suspect modeled his writings after Unabomber manifesto |data = 2011-07-24 |data dostępu = 2021-03-29 |opublikowany = [[Los Angeles Times]] |url = https://www.latimes.com/world/la-xpm-2011-jul-24-la-fgw-norway-suspect-20110725-story.html |język = en-US}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = "jagor" |tytuł = Anders Behring Breivik naśladował Teda Kaczynskiego. Skopiował fragmenty z jego manifestu |data = 24-07-2011 |data dostępu = 2021-03-29 |opublikowany = TOK[[Tok FM]] |url = https://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103086,10000565,Anders_Behring_Breivik_nasladowal_Teda_Kaczynskiego_.html |język = pl}}</ref>. Breivik zmienił w nich tylko niektóre określenia<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = The Unabomber and the Norwegian mass murderer |czasopismo = BBC News |data = 2016-05-27 |data dostępu = 2021-03-29 |opublikowany = [[BBC News]] |url = https://www.bbc.com/news/magazine-36399515 |język = en-GB}}</ref>.

Początkowo u Breivika zdiagnozowana została [[schizofrenia paranoidalna]], jednak później wykazano, że jest on w pełni poczytalny<ref>{{Cytuj |tytuł url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17663958 | tytuł=Norway's mass killer Breivik declared sane -|data BBC= News<!2012-04-10 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2017-11->21 | opublikowany = [[BBC News]] |url = http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17663958 |język język= en | data dostępu=2017-11-21}}</ref>. Również inni psychiatrzy odrzucają diagnozę jakoby Breivik miał być schizofrenikiem bądź psychotykiem<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-16416791|tytuł=Norway killer Breivik is 'not psychotic', say experts | opublikowany = [[BBC News]]|data dostępu = 2012-01-04 |data = 2012-01-04}}</ref>. 13 stycznia 2012, po naciskach opinii publicznej, sąd okręgowy w Oslo zarządził powtórne badanie panelowe w celu oceny stanu psychicznego Breivika<ref>SPIEGEL{{Cytuj Magazine|autor (http= Gerald Traufetter |tytuł = Public Pressure: Court Orders New Psychiatric Review for Breivik |czasopismo = [[Der Spiegel]] |data = 2012-01-13 |data dostępu = 2024-02-15 |issn = 2195-1349 |url = https://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,public-pressure-court-orders-new-psychiatric-review-for-breivik-a-809035,00.html) |język = en}}</ref>.

Według relacji medialnych [[22 lipca]] [[2011]] Breivik miał udać się na wyspę [[Utøya]] niedaleko [[Oslo]] na odbywający się tam obóz młodzieży. Ubrany w mundur policyjny twierdził, że jego obecność na wyspie ma związek z atakiem w Oslo, który miał miejsce około dwóch godzin wcześniej. Według relacji świadków miał przez 72 minuty strzelać z broni automatycznej w kierunku ludzi, po czym dobrowolnie oddał się w ręce przybyłej na wyspę policji<ref name="autonazwa1">{{Cytuj |autor url=http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/anders-behring-breivik-32-i-oslo-ble-paagrepet-etter-bombe-og-massedrap-3544629.html |Bent Skjærstad; Hanne Taalesen; Kjell Persen |tytuł = Anders Behring Breivik (32) i Oslo ble pågrepet etter bombe og massedrap<! |data = 23-07-2011 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2017-11->21 | opublikowany = [[TV2 (norweska stacja telewizyjna)|TV2]] |url = http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/anders-behring-breivik-32-i-oslo-ble-paagrepet-etter-bombe-og-massedrap-3544629.html | język = no |dostęp data= dostępu=2017-11-21z}}</ref>.

Breivik przyznał się do zorganizowania i przeprowadzenia obu zamachów, jednak utrzymuje, że nie popełnił przestępstwa<ref name="przyznanie">{{cytuj stronę|url=https://archive.is/20130503170603/http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,10004492,Zamach_w_Norwegii__Poczatek_rozprawy_Breivika___Wszyscy.html|tytuł=Zamach w Norwegii. Breivik spędzi w areszcie 8 tygodni. Nie przyznaje się do winy, bo tylko "zapłacił za zdradę"|autor=jb, PAP, Reuters, AP|opublikowany=[[Gazeta.pl]]|data=2011-07-25|data dostępu=2011-07-25}}</ref>.

Zbrodnia była najprawdopodobniej motywowana politycznie<ref>{{Cytuj |autor = Richard Gray |tytuł = Norway: island shooting death toll rises to 84 |data = 2011-07-23 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [http[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url = https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/norway/8656347/Norway-island-shooting-death-toll-rises-to-84.html Norway:|język island= shooting death toll rises to 84 – Telegraph]en}}</ref>. [[BBC]] i [[Reuters|Agencja Reutera]] podały, iż szef policji Roger Andresen określił Breivika jako „chrześcijańskiego fundamentalistę”<ref>{{Cytuj |tytuł = Norway police say 84 killed in Utoeya shooting |data = 23-07-2011 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[Reuters]] |url = https://www.reuters.com/article/idUSTRE76M0SF20110723/}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = "Norway police say 8485 killed in Utoeyaisland youth camp attack |data = 2011-07-23 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = shooting"]</ref><ref>[http[BBC News]] |url = https://www.bbc.co.ukcom/news/world-europe-14259356 "Scores|język killed= in Norway attack"]en}}</ref>. W przeszłości był członkiem [[Partia Postępu (Norwegia)|Partii Postępu]] (FrP), jednak opuścił ją po tym, jak jego poglądy stały się bardziej radykalne<ref>Fondenes,{{Cytuj |autor = Eivind Fondenes; Kathleen Buer (23|tytuł July= 2011).Siv Jensen: – "Terrorsiktede var tidligere medlem av Fremskrittspartiet" |data = 2011-07-23 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[TV2 (innorweska Norwegian).stacja telewizyjna)|TV2]] nyhetene|url = https://www.tv2.no/nyheter/innenriks/siv-jensen-terrorsiktede-var-tidligere-medlem-av-fremskrittspartiet/13113594/ dostęp|język 23= lipcanb 2011.|dostęp = z}}</ref>. Należał do konserwatywnego, przyjmującego tylko chrześcijan nurtu [[wolnomularstwoWolnomularstwo|masonerii]] skandynawskiej<ref>{{Cytuj |autor = Wojciech Lorenz |tytuł = Cel – rewolucja |data = 24-07-2011 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolita]] |url = http://www.rp.pl/artykul/692314.html Cel:|archiwum Rewolucja]. [[Rzeczpospolita= (gazeta)|https://web.archive.org/web/20140425003658/http://www.rp.pl]],/artykul/692314.html dostęp|zarchiwizowano 25= lipca 20112014-04-25}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Kamil Racewicz |tytuł = Zakrwawiony fartuszek mistrza Breivika |data = 24-07-2011 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[Racjonalista.pl]] |url = http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2055 Racjonalista.pl,|język Kamil= Racewicz, Zakrwawiony fartuszek mistrza Breivika]pl}}</ref>, lecz został z niej wykluczony po dokonaniu masakry<ref>{{Cytuj |tytuł url=http://www.tvn24.pl/-1,1711781,0,1,masoni-odcinaja-sie-od-sprawcy-masakry,wiadomosc.html | tytuł=Masoni odcinają się od sprawcy masakry<!-- Tytuł|data wygenerowany= przez25 botalipca 2011 |data dostępu = 2024-02->15 |opublikowany opublikowany=www.tvn24.pl [[TVN24]] |url data dostępu=2017 https://tvn24.pl/swiat/masoni-odcinaja-sie-od-sprawcy-masakry-11ra179145-213526194}}</ref>.

W trakcie śledztwa ujawniono, że Breivik w czasie popełniania zbrodni zatelefonował na policję, przedstawiając się imieniem i nazwiskiem, podał, że jest członkiem antykomunistycznego ruchu oporu, że znajduje się na wyspie Utøya i pragnie oddać się w ręce policji<ref>{{Cytuj |tytuł = "Misja wykonana" - Breivik po masakrze zadzwonił na policję |data = 3 sierpnia 2011 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[RMF24]] |url = https://www.rmf24.pl/raporty/raport-zamachy-w-norwegii/fakty/news-misja-wykonana-breivik-po-masakrze-zadzwonil-na-policje,nId,352910 |język = pl}}</ref>. Jednak przerwał rozmowę, po czym kontynuował zabijanie<ref>{{Cytuj |autor = Daniel Zyśk |tytuł = Norwegia: Proces w Oslo to teatr jednego aktora - Breivika |data = 2012-04-16 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[Money.pl]] |url = https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/norwegia;proces;w;oslo;to;teatr;jednego;aktora;-;breivika,170,0,1068458.html |język = pl}}</ref>.

Breivik posiadał zarejestrowaną firmę rolniczą, co dawało mu dostęp do nawozów i innych materiałów zawierających substancje potrzebne do budowy bomb<ref>{{Cytuj |tytuł = Norway attacks: profile of suspect Anders Behring Breivik |data = 22-07-2011 |data dostępu = 2017-11-21 |opublikowany = [[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url = http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/norway/8656515/Norway-attacks-profile-of-suspect-Anders-Behring-Breivik.html |język tytuł=Norway attacks: profile of suspect Anders Behring Breivik - Telegraph<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.telegraph.co.uk | język=en | data dostępu=2017-11-21}}</ref> (część tych materiałów zakupił w Polsce)<ref>{{cytuj stronę|url=https://archive.is/20120716090612/http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80269,10002836,Zamach_w_Norwegii__Polski_watek_ws__zamachow_w_Norwegii_.html|tytuł=Zamach w Norwegii. Właściciel polskiej firmy aresztowany. Zarzut: pomocnictwo|opublikowany=[[gazeta.plTok FM]]|data=2011-07-25|data dostępu=2011-07-25|autor=mig, PAP}}</ref>). Był także członkiem klubu strzeleckiego i miał legalnie zarejestrowaną [[brońBroń palna|broń palną]]<ref name="autonazwa1" />. Nie miał wcześniej żadnych konfliktów z prawem, nie licząc mandatów drogowych<ref>{{Cytuj | url=http://www.vg.no/nyheter/innenriks/oslobomben/artikkel.php?artid=10080610 | tytuł=Pågrepet 32-åring kalte seg selv nasjonalistisk - Terrorangrepet 22. juli - Anders Behring Breivik - VG<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.vg.no | język=no | data dostępu=2017-11-21}}</ref>.

16 kwietnia 2012 w sądzie w Oslo rozpoczął się proces Breivika. Oskarżony wszedł do sądu w kajdankach, które jednak zostały mu zdjęte, zanim zajął miejsce. Położył wtedy prawą rękę na sercu, po czym uniósł ją wyprostowaną z zaciśniętą pięścią. W swoim manifeście, przekazanym przez media po lipcowej zbrodni, Breivik wyjaśniał, że gest ten symbolizuje ''siłę, honor i wyzwanie rzucone marksistowskim tyranom w Europie''<ref>{{Cytuj |tytuł = Faszystowski gest Breivika przed sądem(CNN Newsource) |data = 16-04-2012 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [[Gazeta.pl]] |url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/10,114927,11545058,Faszystowski_gest_Breivika_przed_sadem_CNN_Newsource_.html Faszystowski|archiwum gest= Breivika przed sądem (CNN Newsource)]https://archive.is/20120718101148/http://wiadomosci. [[gazeta.pl]]/wiadomosci/10,114927,11545058,Faszystowski_gest_Breivika_przed_sadem_CNN_Newsource_.html |zarchiwizowano = 16.04.2012-07-18}}</ref>.

Oskarżonego i rodziny poszkodowanych podczas procesu dzieliła szklana szyba, która została zbudowana specjalnie na potrzeby tego postępowania. Kamery zamontowane w sali przesyłały obraz do sal sądowych w innych częściach Norwegii, gdzie pozostali krewni poszkodowanych mogli oglądać rozprawę na żywo. Przed wygłoszeniem końcowego wyroku przed budynkiem sądu zamontowano barierki<ref name="verdict" />.

Media podawały, że jeśli nikt mu nie towarzyszył i jeśli zostałby uznany za winnego, czyn ten stanowiłby największe znane [[masowe morderstwo]] popełnione przez jedną osobę<ref>{{Cytuj |tytuł = Najkrwawsza zbrodnia dokonana przez jednego człowieka |data = 2011-07-23 |data dostępu = 2024-02-15 |opublikowany = [http[TVN24]] |url = https://www.tvn24.pl/-1,1711641,0,1,swiat/najkrwawsza-zbrodnia-dokonana-przez-jednego-czlowieka,wiadomosc.html-ra213571-3539061 Najkrwawsza|język zbrodnia= dokonana przez jednego człowieka]. [[TVN24.pl]]}}</ref>. 24 sierpnia 2012 Breivik został skazany na 21 lat więzienia, bez możliwości przedterminowego zwolnienia przed upływem 10 lat. Sąd zastrzegł sobie prawo do bezterminowego przedłużenia kary, jeśli Breivik nadal będzie postrzegany jako zagrożenie dla społeczeństwa. Jest to najwyższy wymiar kary w Norwegii<ref name="maks">{{cytuj stronę | url = http://wiadomosci.wp.pl/anders-breivik-jest-poczytalny-dostal-maksymalna-kare-21-lat-6031566452785793a | tytuł = Anders Breivik jest poczytalny. Dostał maksymalną karę 21 lat | data = 24 sierpnia 2012 | data dostępu = 2012-08-24|opublikowany=[[Wirtualna Polska]]}}</ref>.

Sędzia Wenche Elizabeth Arntzen, wygłaszając werdykt, stwierdziła, że Breivik wykazuje cechy narcystycznego zaburzenia osobowości, ale nie cierpi na [[psychozaPsychoza|psychozę]]<ref name="verdict" />.

Anders Breivik odbywa karę w więzieniu o zaostrzonym rygorze w miejscowości [[Skien]], położonej ok. 100 km od Oslo. Od czasu osadzenia przebywa w całkowitym odosobnieniu, ma jednak do dyspozycji aż trzy połączone cele, wyposażone w m.in. wygodne łóżko, prywatną łazienkę, telewizor, lodówkę oraz komputer bez dostępu do internetu. Wszystkie te udogodnienia mają w założeniu zrekompensować mu brak możliwości kontaktu z innymi więźniami<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.fakt.pl/wydarzenia/swiat/anders-breivik-hajluje-w-sadzie-oskarzyl-norwegie-o-nieludzkie-traktowanie-w/ld37j5p | tytuł = Breivik "hajluje" w sądzie. Narzeka na nieludzkie traktowanie | opublikowany =[[Fakt fakt.pl (gazeta)|Fakt]]| data = 2016-03-15 | data dostępu = 2022-01-22|autor=ARŻ, PAP}}</ref>.

W marcu 2016 Breivik wytoczył proces przeciwko Norwegii, gdyż warunki w jakich jest przetrzymywany w więzieniu, uznał za „nieludzkie”<ref>{{Cytuj |autor = "mpw" |tytuł = Anders Breivik częściowo wygrał proces przeciwko Norwegii. Sąd uznał, że jest nieludzko traktowany |data = 20 kwietnia 2016 |data dostępu = 2016-04-26 |opublikowany = [[RMF24.pl]] |url = http://www.rmf24.pl/fakty/news-anders-breivik-czesciowo-wygral-proces-przeciwko-norwegii-sa,nId,2188633}}</ref>. Sąd częściowo przyznał mu rację, jednak norweski minister sprawiedliwości zapowiedział odwołanie od wyroku<ref>{{Cytuj |autor = "IAR/iz" |tytuł = Norwegia złoży apelację po przegranym procesie z Breivikiem |data = 26-04-2016 |data dostępu = 2016-04-26 |opublikowany = [[Polskie Radio]] |url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1612573,Norwegia-zlozy-apelacje-po-przegranym-procesie-z-Breivikiem}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = "dp" |tytuł = Breivik wygrał z Norwegią. Minister sprawiedliwości chce apelacji |data = 26 kwietnia 2016 |data dostępu = 2016-04-26 |opublikowany = [[RMF24.pl]] |url = http://www.rmf24.pl/raporty/raport-zamachy-w-norwegii/fakty/news-breivik-wygral-z-norwegia-minister-sprawiedliwosci-chce-apel,nId,2192356}}</ref>. 1 marca 2017 sąd apelacyjny w mieście [[Skien]] zmienił wyrok sądu niższej instancji i uznał, że warunki więzienne, w jakich przebywa Breivik, nie są nieludzkim i poniżającym traktowaniem. Sąd apelacyjny stwierdził, że „rygorystyczne środki są konieczne ze względów bezpieczeństwa” i uznał za właściwe odizolowanie skazanego od innych więźniów<ref>{{Cytuj |autor = "lulu, PAP" |tytuł = Jest nowy wyrok ws. 'nieludzkiego' traktowania Breivika. Terrorysta pozwał za to Norwegię |czasopismodata =gazetapl 01-03-2017 |data dostępu = 2017-05-03 |opublikowany = [[Gazeta.pl]] |url = http://web.archive.org/web/20170301180724/http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,21439221,jest-nowy-wyrok-ws-nieludzkiego-traktowania-breivika-terrorysta.html |język = pl-PL}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Norwegia: Breivik przegrał w sądzie apelacyjnym w procesie wytoczonym państwu -|data Świat= 01-03-2017 rp.pl|data dostępu = 2017-05-03 |opublikowany = [[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolita]] |url = http://web.archive.org/web/20170301150214/http://www.rp.pl/Swiat/170309917-Norwegia-Breivik-przegral-w-sadzie-apelacyjnym-w-procesie-wytoczonym-panstwu.html#ap-1}}</ref>.

Zbrodnią Breivika fascynował się [[Brunon Kwiecień]], który w listopadzie 2012 roku został zatrzymany przez [[Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego|ABW]] pod zarzutem przygotowywania zamachu na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm RP]], polityków ówczesnej partii rządzącej [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] i znanych dziennikarzy stacji komercyjnych<ref>{{Cytuj |autor url=http://www.stratfor.com/weekly/mimicking-breivik-poland Ben West | tytuł = Mimicking Breivik in Poland<! |data = 2012-09-29 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2021-05->17 | opublikowany =stratfor.com [[Stratfor]] |url data dostępu=2021 http://www.stratfor.com/weekly/mimicking-05breivik-17poland}}</ref>.

W dniu 22 lipca 2016 roku, w piątą rocznicę zamachów Breivika, doszło do [[Strzelanina w Monachium (2016)|strzelaniny]] w galerii handlowej ''Olympia-Einkaufszentrum'' w [[Monachium]] w [[Niemcy|Niemczech]], w wyniku której zginęło 10 osób, a 37 zostało rannych. Sprawcą był 18-letni David Ali Sonboly, który fascynował się zbrodnią Breivika i [[Strzelanina w szkole|strzelaninami szkolnymi]] w Stanach Zjednoczonych<ref>{{Cytuj |autor url=https://www.telegraph.co.uk/news/2016/07/23/munich-shooting-german-iranian-gunman-targeted-children-outside |Harriet Alexander; Barney Henderson; Chiara Palazzo; Luke Heighton; James Rothwell; Zia Weise; Camilla Turner; Justin Huggler |tytuł = Munich shooting: Teenage killer Ali Sonboly 'inspired by far-right terrorist Anders Breivik' and 'used Facebook offer of free McDonald'sMcDonald’s food to lure victims'<! |data = 2016-07-24 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2020-02->11 | opublikowany = [[The Daily Telegraph|The Telegraph]] |url = https://www.telegraph.co.uk/news/2016/07/23/munich-shooting-german-iranian-gunman-targeted-children-outside |język język= en | data dostępu=2020-02-11}}</ref>.

W lutym 2019 roku w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] zatrzymano 49-letniego [[Christopher Paul Hasson|Christophera Paula Hassona]], który planował zamach „w stylu Breivika”<ref>{{Cytuj |autor url=https://www.washingtonpost.com/nation/2019/02/21/they-hate-white-males-norwegian-mass Isaac Stanley-murderer-inspired-coast-guard-officer-plotting-terror-feds-sayBecker |tytuł tytuł= Anders Breivik inspired Christopher Paul Hasson, Coast Guard officer charged in terrorism plot |data = 2019-02-21 The|data Washingtondostępu Post<!= 2020-02-11 Tytuł|opublikowany wygenerowany= przez[[The botaWashington -->Post]] |url opublikowany= https://www.washingtonpost.com/nation/2019/02/21/they-hate-white-males-norwegian-mass-murderer-inspired-coast-guard-officer-plotting-terror-feds-say | język = en |dostęp data= dostępu=2020-02-11z}}</ref>.

W dniu 15 marca 2019 roku doszło do [[Zamachy na meczety w Christchurch|zamachów na meczety w Christchurch]] w [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]]. W zamachach zginęło łącznie 51 osób, a 49 zostało rannych. Sprawcą był 28-letni skrajnie prawicowy ekstremista [[Brenton Tarrant]], który wzorował się na działaniach Breivika. Przed atakiem napisał manifest zatytułowany ''Wielka wymiana: Maszerujemy naprzód w kierunku nowego społeczeństwa'', w którym wytłumaczył motywy swojej zbrodni, mianowicie chciał „zmusić” osoby innej rasy oraz wyznawców islamu do opuszczenia państw cywilizacji zachodniej. W manifeście tym wspomniał także Breivika, stwierdzając, że zaczerpnął od niego inspirację<ref>{{Cytuj |autor url=https://sejmlog.pl/manifest-zamachowca-z-christchurch-tlumaczenie |Damian Małecki |tytuł = Manifest zamachowca z Christchurch - tłumaczenie<!-- Tytuł|data wygenerowany= przez15 botamarca 2019 |data dostępu = 2020-02->11 |opublikowany opublikowany=sejmlog.pl SejmLog |url język= https://sejmlog.pl/manifest-zamachowca-z-christchurch-tlumaczenie |język data= dostępu=2020-02-11pl}}</ref>.

W dniu 27 kwietnia 2019 roku doszło z kolei do [[Strzelanina w synagodze w Poway|strzelaniny w synagodze w Poway]] w [[Kalifornia|Kalifornii]], w której zginęła 68-letnia kobieta, a 3 inne osoby zostały ranne. Sprawcą był 19-letni John Timothy Earnest, który przed atakiem opublikował w internecie manifest, w którym wspomniał Andersa Breivika i Brentona Tarranta wśród postaci, które zainspirowały go do zabijania Andersa Breivika i Brentona Tarranta<ref>{{Cytuj |tytuł url=https://www.memri.org/reports/anti-jewish-manifesto-john-t-earnest-san-diego-synagogue-shooter | tytuł=The Anti-Jewish Manifesto Of John T. Earnest, The San Diego Synagogue Shooter &#124;|data MEMRI<!= 2019-05-15 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2020-02->11 | opublikowany = Middle East Media Research Institute |url = https://www.memri.org/reports/anti-jewish-manifesto-john-t-earnest-san-diego-synagogue-shooter | język = en |dostęp data dostępu=2020-02-11 z}}</ref>.

W dniu 3 sierpnia 2019 roku doszło do [[Strzelanina w El Paso (2019)|masakry]] w supermarkecie [[Walmart]] w [[El Paso (Teksas)|El Paso]] w Teksasie. W masakrze zginęły 22 osoby, a 24 zostały ranne. Znaczną część ofiar stanowili Latynosi, którzy byli celem sprawcy, 21-letniego Patricka Crusiusa, który wcześniej opublikował w internecie na portalu [[8chan]] anty-latynoski manifest. Niektórzy komentatorzy łączyli zachowanie sprawcy tej zbrodni podczas ataku z zachowaniem Breivika<ref>{{Cytuj |autor url=https://krytykapolityczna.pl/swiat/incele-kontratakuja |Joanna Jędrusik |tytuł = Incele kontratakują –|data KrytykaPolityczna.pl<!= 2019-08-07 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2020-02->11 | opublikowany =krytykapolityczna.pl [[Krytyka Polityczna]] |url język= https://krytykapolityczna.pl/swiat/incele-kontratakuja |język data dostępu=2020-02-11 pl}}</ref>.

Również w sierpniu 2019 roku doszło do [[Strzelanina w meczecie w Bærum|próby zamachu na meczet]] w [[Bærum]] na przedmieściach [[Oslo]] w Norwegii. Sprawca przed atakiem opublikował w internecie wpis, w którym zastosował znany [[mem internetowy]] przedstawiający czterech umięśnionych mężczyzn z blond włosami (tzw. ''chadów''), na których nałożył rysunek postaci przypominających Andersa Breivika, Brentona Tarranta, Johna Earnesta i Patricka Crusiusa i stwierdził we wpisie, że są oni „bohaterami”<ref>{{Cytuj |autor url=https://www.klassekampen.no/article/20190813/ARTICLE/190819987 |Yngvild tytuł=Klassekampen.noGotaas &#124Torvik; Magnus Lysberg |tytuł = Menn som hater kvinner<! |data = 2019-08-13 Tytuł|data wygenerowanydostępu przez bota= 2020-02->11 | opublikowany = Klassekampen |url = https://www.klassekampen.no/article/20190813/ARTICLE/190819987 |dostęp data dostępu=2020-02-11 z}}</ref>.

* [[zbrodnia z nienawiści]]