Desmond Tutu

południowoafrykański duchowny anglikański, noblista pokojowy

Desmond Mpilo Tutu (ur. 7 października 1931 w Klerksdorp, zm. 26 grudnia 2021 w Kapsztadzie[1]) – południowoafrykański biskup anglikański, zwierzchnik tamtejszego Kościoła, od lat 70. XX w. aktywny przeciwnik apartheidu. Był pierwszym czarnoskórym arcybiskupem południowoafrykańskiego Kościoła anglikańskiego. W 1984 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

Desmond Tutu
Arcybiskup emeritus
Ilustracja
Kraj działania

Południowa Afryka

Data i miejsce urodzenia

7 października 1931
Klerksdorp

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 2021
Kapsztad

Miejsce pochówku ?
Biskup Lesotho
Okres sprawowania

1976–1978

Zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego RPA
Okres sprawowania

1986–1996

Wyznanie

chrześcijańskie

Kościół

anglikański

Diakonat

1969

Prezbiterat

1976

Sakra biskupia

1976

podpis
Odznaczenia
Order za Chwalebną Służbę – złoty (RPA) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Order Jamajki Krzyż Wielki Orderu Vasco Núñeza de Balboa (Panama) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone)
Arcybiskup Desmond Tutu przemawiający w Kolonii (2007)

Życiorys

edytuj

W 1960 przyjął święcenia kapłańskie w Kościele anglikańskim[2]. Ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Londyńskim[3]. W latach 1975–78 był biskupem Lesotho, w 1985 został biskupem Johannesburga[2]. W połowie lat 70. zaangażował się w działania przeciwko segregacji rasowej w RPA, stając się ważną postacią tego ruchu[3].

Przeforsował wprowadzenie do konstytucji RPA zakazu dyskryminacji. Najbardziej zasłużył się dla pojednania między białymi i czarnoskórymi, co uchroniło RPA przed chaosem konfliktu etnicznego. Obrońca osób LGBT[4][5], prześladowanych w Afryce, działacz na rzecz równouprawnienia osób homoseksualnych (m.in. popierał małżeństwa osób tej samej płci). Działacz na rzecz praw człowieka i czołowy przedstawiciel ruchu prewencji HIV/AIDS w Afryce.

18 listopada 2007 w wywiadzie dla BBC Radio 4 oskarżył Kościół anglikański o obsesję na punkcie homoseksualności, dodając: „Jeżeli Bóg, jak mówią, jest homofobiczny, nie oddawałbym mu uwielbienia”[6].

Życie prywatne

edytuj

2 lipca 1955 ożenił się z Leah Nomalizo Tutu, z którą miał czworo dzieci: Trevora Thamsanqa, Theresę Thandekę, Naomi Nontombi oraz Mpho Andreę.

Wyróżnienia

edytuj
  • 1984: Pokojowa Nagroda Nobla
  • 1986: Nagroda Alberta Schweitzera za humanitaryzm
Nagroda Magubela za wolność

Upamiętnienie w popkulturze

edytuj
  • Jego wizerunek pojawił się w teledysku Michaela Jacksona Man in the Mirror
  • Miles Davis zatytułował swoją płytę z 1986 jego nazwiskiem, by uhonorować przyznanie mu Nagrody Nobla
  • W 2009, podczas trasy U2 360° Tour, emitowano przemówienie o współpracy wszystkich ludzi, wygłaszane przez Desmonda Tutu
  • Jego postać pojawia się także w teledysku Chicken to Change zespołu Freshlyground
  • Postać Tutu jest wspomniana w piosence Serce polskiej grupy reggae – Vavamuffin
  • W odcinku specjalnym programu Top Gear kręconym w Botswanie, w napisach końcowych imiona wszystkich biorących udział w produkcji programu zostały zamienione na „Desmond” i poprzedzone tytułem „arcybiskup” w uznaniu zasług Desmonda Tutu
  • Fragmenty przemówienia arcybiskupa wykorzystano w utworze muzycznym i teledysku pt. Ubuuntu grupy Lucky People Center
  • Baskijski zespół Kortatu zatytułował jeden ze swoich utworów "Desmond Tutu"

Przypisy

edytuj
  1. DM, Zmarł abp Desmond Tutu, laureat Nagrody Nobla. Walczył z apartheidem i bronił praw społeczności LGBT [online], gazetapl, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).
  2. a b South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90, „BBC News”, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  3. a b Archbishop Desmond Tutu, giant in fight against apartheid South Africa, dies at 90 [online], the Guardian, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
  4. Tutu Speaks Out On Gay Civil Rights. www.365gay.com. [dostęp 2010-12-05]. (ang.).
  5. Archbishop Tutu Speaks On Human Rights for Gay People
  6. Desmond Tutu chides Church for gay stance
  7. Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  8. Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj