Kazimierz Dłuski

polski lekarz ftyzjatra i społecznik

Kazimierz Dłuski (ur. 1 listopada 1855, na grobie dzień i miesiąc ur.: 7 października w Sosnówce k. Mohylowa Podolskiego, zm. 6 września 1930 w Otwocku) – polski lekarz ftyzjatra i społecznik oraz działacz polityczny związany z polskim ruchem socjalistycznym (Polska Partia Socjalistyczna), szwagier Marii Skłodowskiej-Curie.

Kazimierz Dłuski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 listopada (lub 7 października) 1855
Sosnówka, gubernia podolska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

6 września 1930
Otwock, Polska

Zawód, zajęcie

lekarz, polityk

Narodowość

polska

Małżeństwo

Bronisława Dłuska

Krewni i powinowaci

Maria Skłodowska-Curie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Sanatorium dr. Dłuskiego w Zakopanem, pocztówka

Życiorys

edytuj

Podczas studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w 1877 wstąpił do organizowanego kółka socjalistycznego. W 1878 udał się na emigrację do Szwajcarii, gdzie zetknął się z przebywającymi tam polskimi socjalistami. Publikował w piśmie socjalistycznym „Równość”, był autorem zamieszczonego w numerze 2 artykułu Patriotyzm i socjalizm, który wywołał duże kontrowersje w kręgach ówczesnych socjalistów. Dłuskiego posądzono o sympatie anarchistyczne (przeciwstawił te dwa określenia) i potępiono za krytykę walk politycznych. Po tej publikacji powstał konflikt pomiędzy Bolesławem Limanowskim a Dłuskim, który zakończył się zerwaniem współpracy Limanowskiego z redakcją. W październiku 1881 Dłuski brał udział w zjeździe delegatów partii i grup socjalistycznych w Chur, gdzie rozpatrywano kwestię zorganizowania nowej Międzynarodówki, zastępował tam Ludwika Waryńskiego. W październiku 1882 Kazimierz Dłuski udał się do Paryża z listem polecającym od Johanna Philippa Beckera, gdzie miał skontaktować się z Karolem Marksem. Marks był już wówczas ciężko chory i do spotkania nie doszło, Dłuski pozostał w Paryżu, gdzie ukończył kierunki nauk politycznych i medycynę[1]. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. późniejsi Prezydenci RP: Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki[2]. Członek Gminy Narodowo-Socjalistycznej w 1888 roku[3].

Po powrocie do kraju w 1902 stworzył w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (od 1928 Sanatorium Wojskowe w Zakopanem). Był również jednym z założycieli Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (oraz jego pierwszym prezesem 1910–1919) i Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego. Był członkiem Ligi Narodowej[4]. W 1919 został oddelegowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego do składu Komitetu Narodowego Polskiego – w zastępstwie Ignacego Jana Paderewskiego został delegatem pełnomocnym na konferencji pokojowej w Paryżu[5].

Po powrocie zajął się działalnością w Warszawskim Towarzystwie Przeciwgruźliczym, Szkolnej Lidze Przeciwgruźliczej, Towarzystwie Zwalczania Raka i Związku Walki z Alkoholizmem. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920[6]. Wraz z żoną Bronisławą, starszą siostrą Marii Skłodowskiej-Curie, która również była lekarką, w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie przy obecnej ul. M. Kajki prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej al. Wilanowskiej, który w 1922 przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. W 1930 zamknięto prewentorium w Aninie. Bronisława zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego i zamieszkała tam, nadzorując budowę[7].

Zmarł w Otwocku, został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem[8] (sektor P-I-61I62)[9].

 
Grób Kazimierza Dłuskiego na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku z datą ur. 7 października

Publikacje

edytuj
  • Rokowanie w gruźlicy płuc, 1926
  • O Jamach jawnych w płucach gruźliczych

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Irena Koberdowa, Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, Książka i Wiedza, Warszawa 1981
  2. Ève Curie: Maria Curie Warszawa 1997, Wyd PWN, ISBN 83-01-12302-8.
  3. Wiesław Śladkowski, Gmina Narodowo-Socjalistyczna w Paryżu wobec tradycji 3-Majowej, w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 40, 1991, s. 51.
  4. Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 572.
  5. Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
  6. Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.
  7. Maria Chodorek, Wołoszka Jadwiga. O siostrach Skłodowskich w Aninie. „Wiadomości Sąsiedzkie”. Nr 14. s. 6. ISSN 2082-3266. 
  8. Notatka biograficzna: Dłuski Kazimierz. Portal Zakopiański. [dostęp 2014-03-07].
  9. Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2020-11-01].
  10. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 629 „za wybitne zasługi na polu pracy niepodległościowej i społecznej oraz przysposobienia wojskowego”.
  11. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  12. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj