Manitoba

prowincja Kanady

Manitobaprowincja Kanady leżąca w środkowej części kraju. Od wschodu graniczy z Ontario, od zachodu z Saskatchewan, od północy z terytorium Nunavut oraz na południu ze stanami USA Minnesota i Dakota Północna. Największym miastem prowincji i zarazem jej stolicą jest Winnipeg.

Manitoba
prowincja
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Gloriosus et Liber (Wspaniały i wolny)
Państwo

 Kanada

Stolica

Winnipeg

Data powstania

15 lipca 1870
akces do Konfederacji Kanady jako 5. prowincja

Kod ISO 3166-2

CA-MB

Premier

Heather Stefanson

Gubernator porucznik

Janice Filmon

Powierzchnia

647 797 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności


1 208 268

• gęstość

2,2 os./km²

Numer kierunkowy

204

Kod pocztowy

MB

Strefa czasowa

UTC -6

Języki urzędowe

angielski[1]

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczba Senat

6

Liczba Izba Gmin

14

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Nazwa Manitoba pochodzi od zniekształconych słów w języku odżibwemanito-bah lub języku krimanito-wapow, znaczących „cieśnina duchów”. Odnosi się do przewężeń na jeziorze Manitoba, gdzie wartko przepływający nurt wśród głazów wydawał dudniące dźwięki. Według indiańskich wierzeń miały to być odgłosy magicznego bębna Manitou – ducha Algonkinów.

Struktura polityczna

edytuj

Gubernator porucznik

edytuj

Gubernator porucznik jest przedstawicielem głowy państwa w prowincji. Mianuje go Gubernator Generalny na wniosek premiera Kanady złożony zwyczajowo w uzgodnieniu z premierem prowincji. Gubernator posiada szerokie uprawnienia, z których korzysta co do zasady za radą premiera prowincji. W sytuacji kryzysu konstytucyjnego Gubernator ma prawo samodzielnie podjąć wszelkie decyzje niezbędne dla przywrócenia stabilności rządu.

Parlament

edytuj

Parlament Manitoby składa się z Gubernatora porucznika i Zgromadzenia Legislacyjnego (The Legislative Assembly of Manitoba) składającego się współcześnie w 57 deputowanych Members of Legislative Assembly w skrócie MLA. Wybierani są oni w 57 jednomandatowych okręgach wyborczych. Partia posiadająca większość w parlamencie tworzy rząd prowincjonalny, a jej przewodniczący zostaje Premierem Manitoby. Druga co do liczebności partia w parlamencie otrzymuje status oficjalnej opozycji.

W 42. kadencji parlamentu podział miejsc jest następujący:

Konserwatywna Partia Manitoby – 36
Nowa Demokratyczna Partia Kanady – 17
Liberalna Partia Manitoby – 3

Zobacz więcej w artykule głównym: Zgromadzenie Legislacyjne Manitoby.

  • Ministry of Aboriginal and Northern Affairs – Ministerstwo do spraw Indian i spraw północy
  • Ministry of Advanced Education and Training – Ministerstwo szkolnictwa wyższego
  • Ministry of Agriculture, Food and Rural Initiatives – Ministerstwo rolnictwa, gospodarki żywnościowej i rozwoju terenów wiejskich
  • Ministry of Conservation – Ministerstwo ochrony środowiska
  • Ministry of Culture, Heritage & Tourism – Ministerstwo kultury, spuścizny kulturowej i turystyki
  • Ministry of Energy, Science and Technology – Ministerstwo Energetyki, nauki i technologii
  • Ministry of Education, Citizenship and Youth – Ministerstwo edukacji, obywatelstwa i spraw młodzieży
  • Ministry of Family Services & Housing – Ministerstwo do młodzieży i spraw mieszkaniowych
  • Ministry of Finance – Ministerstwo finansów
  • Ministry of Industry, Economic Development & Mines – Ministerstwo przemysłu, rozwoju gospodarczego i górnictwa
  • Ministry of Health – Ministerstwo zdrowia
  • Ministry of Healthy Living – Ministerstwo zdrowego życia
  • Ministry of Intergovernmental Affairs – Ministerstwa do kontaktów międzyrządowych
  • Ministry of Justice and Attorney General – Ministerstwo sprawiedliwości i prokurator generalny
  • Ministry of Labour and Immigration – Ministerstwo pracy i imigracji
  • Ministry of Transportation & Government Services – Ministerstwo transportu i usług wewnątrz rządowych
  • Ministry of Water Stewardship – Ministerstwo nadzoru wód śródlądowych

Premier

edytuj

Premier Manitoby jest szefem rządu prowincjonalnego w Manitobie. Posiada on bardzo szerokie uprawnienia, pozwalające prowadzić skuteczne rządy, jeśli tylko ma zapewnione poparcie w parlamencie. Premierem zostaje lider partii zdobywającej większość w parlamencie. Jeśli z jakichś powodów, w czasie trwania sesji parlamentu przewodniczący rządzącej partii zostaje zmieniony, następuje automatyczna zmiana na stanowisku premiera prowincji.

Demografia

edytuj

Według spisu powszechnego z roku 2001[2] największą grupą narodowościową w Manitobie są Anglicy (22,1%), następnie Niemcy (18,2%), Szkoci (17,7%), Ukraińcy (14,3%), Irlandczycy (13,0%), Indianie (9,9%), Polacy (6,7%), Metysi (5,2%), Frankokanadyjczycy (5,1%), Holendrzy (4,7%), Islandczycy (2,0%). Jako Kanadyjczycy określiło się 22,9% ogółu[3].

Populacja Manitoby od 1871

Rok Populacja[4] Ranking według prowincji
1871 25 228 8
1881 62 260 6
1891 152 506 5
1901 255 211 5
1911 461 394 5
1921 610 118 4
1931 700 139 5
1941 729 744 6
1951 776 541 6
1956 850 040 6
1961 921 686 6
1966 963 066 5
1971 988 245 5
1976 1 021 505 5
1981 1 026 241 5
1986 1 063 015 5
1991 1 091 942 5
1996 1 113 898 5
2001 1 119 583 5
2006 1 177 765 5

Religia

edytuj
 
Kościół ewangelikalny w Dauphin

Struktura religijna (2011)[5]:

Podział administracyjny

edytuj

Manitoba podzielona jest na 8 regionów, które dzielą się na drobniejsze jednostki samorządowe: miasta, wsie oraz obszary wiejskie.

Geografia

edytuj

Ukształtowanie powierzchni

edytuj

Trzy piąte terenów Manitoby leży na Tarczy Kanadyjskiej. Ten falisty teren, poprzecinany licznymi wąwozami, rzekami i usiany jeziorami jest niemal całkowicie porośnięty lasami, a na północy tundrą. Zawiera także większość złóż mineralnych znajdujących się w prowincji. Jedynym wyższym pasmem górskim są Baldy Mountains z najwyższym szczytem wznoszącym się 831 m n.p.m. Duża część południowej Manitoby jest terenem zalewowym i bagnistym. Pod uprawę nadaje się jej południowo-zachodnia część poniżej Jeziora Winnipeg w trójkącie pomiędzy nim a granicami z Saskatchewan i USA.

Wody śródlądowe

edytuj

Udział wód śródlądowych w powierzchni Manitoby jest bardzo wysoki i sięga 9%. Obok tysięcy małych jezior rozsianych na całej jej powierzchni dominuje olbrzymie jezioro Winnipeg, które swoją wielkością dorównuje mniejszym z Wielkich Jezior.

Klimat

edytuj

Ze względu na rozciągłość równoleżnikową Manitoby można wyróżnić w niej dwie strefy klimatyczne. W strefie południowej panuje klimat kontynentalny, z ciepłym latem o średniej temperaturze w czerwcu +18 °C, a dla lipca +18 °C. Mroźne zimy ze średnimi temperaturami stycznia -18 °C i obfitymi opadami śniegu dochodzącymi do 140 cm.

W terenach północnych prowincji panuje klimat subarktyczny z krótkim, chłodnym latem – średnia temperatura czerwca +12 °C i bardzo mroźną zimą ze średnimi temperaturami stycznia -27 °C. W środkowych terenach panuje klimat pośredni.

Zasoby naturalne

edytuj

Ponad 50% lądowej powierzchni Manitoby stanowią lasy. Drewno należy do podstawowych bogactw naturalnych Manitoby. W prowincji znajdują się także eksploatowane pokłady takich cennych minerałów jak: nikiel, cynk, miedź, srebro, złoto, kadm oraz skały wapienne używane do produkcji cementu. W Manitobie występują także pokłady ropy naftowej. Lasy Manitoby bogate są w zwierzynę łowną, a wody śródlądowe w ryby.

Gospodarka

edytuj

Głównymi gałęziami gospodarki Manitoby są:

  • rolnictwo, którego zasadniczymi produktami są: jęczmień, żyto, kukurydza i słonecznik, oraz hodowla zwierząt. Całkowita produkcja rolnictwa w Manitobie przekracza 2,7 miliarda dolarów
  • przemysł wytwórczy – głównie drzewny, żywnościowy i lekki. Całkowita produkcja przemysłowa wynosi prawie 10 miliardów dolarów.
  • leśnictwo – w leśnictwie Manitoby zatrudnionych jest blisko 9 tysięcy osób produkujących ponad 2,15 milionów metrów sześciennych surowego drewna.
  • przemysł wydobywczy – głównie minerałów (82% udziału), generuje ponad miliard dolarów.
  • rybołówstwo i łowiectwo – współcześnie głównie sportowe, generuje 32 miliony dolarów dochodu.

Historia

edytuj
Osobny artykuł: Historia Manitoby.

Teren Manitoby od tysiącleci zamieszkany był przez liczne plemiona indiańskie. Pojawienie się Europejczyków po 1670, w związku z rozpoczęciem działalności Kompanii Zatoki Hudsona, wciągnęło Indian tworzony przez nią w system gospodarczy. Pierwsze osiedla powstały na mocy tak zwanej Koncesji Selkirka w dolinie Red River (Rivière Rouge). Z czasem z osiedleńców, głównie pochodzących ze Szkocji i frankofonów z Quebecu, powstała bardzo charakterystyczna, kresowa społeczność, w której najdynamiczniejszą grupą byli Metysi. Kultura ta łączyła w sobie pierwiastki szkockie, frankofońskie i indiańskie. W 1867 r. włączono ten obszar, jako część Terytoriów Północno-Zachodnich, do Kanady, a w roku następnym – wskutek rebelii Metysów nad Red River – utworzono w południowej części jej obecnych terenów nową miniaturową prowincję pod nazwą „Manitoba”. Obszar prowincji został następnie kilkakrotnie powiększony, osiągając ostateczny rozmiar w 1912.

Przypisy

edytuj
  1. The legal context of Canada's official languages. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
  2. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). [dostęp 2008-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-14)].
  3. Możliwe było wybranie więcej niż jednej narodowości, ilość procentowa jest więc większa niż 100%
  4. Statcan. www40.statcan.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-31)]. – Manitoba Population trend
  5. 2011 National Household Survey: Data tables [online], Statistics Canada [dostęp 2019-07-08].