Stanisław Stroński

polityk polski, minister, wicepremier

Stanisław Stroński (ur. 18 sierpnia 1882 w Nisku, zm. 20 października 1955 w Londynie) – polski filolog romanista, publicysta i polityk związany z ruchem narodowym, wiceprezes i minister w Rządzie RP na uchodźstwie, poseł na Sejm I, II i III kadencji w II RP z ramienia Stronnictwa Chrześcijańska-Narodowego, Związku Ludowo-Narodowego oraz Stronnictwa Narodowego.

Stanisław Stroński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1882
Nisko

Data i miejsce śmierci

20 października 1955
Londyn

Poseł na Sejm Krajowy Galicji X kadencji
Okres

od 5 grudnia 1913
do 14 marca 1914

Poseł I kadencji Sejmu (II RP)
Okres

od 1 grudnia 1922
do 27 listopada 1927

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe

Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres

od 27 marca 1928
do 30 sierpnia 1930

Przynależność polityczna

Związek Ludowo-Narodowy

Poseł III kadencji Sejmu (II RP)
Okres

od 9 grudnia 1930
do 10 lipca 1935

Przynależność polityczna

Stronnictwo Narodowe

Wiceprezes Rady Ministrów RP na uchodźstwie
Okres

od 30 września 1939
do 26 grudnia 1939

Przynależność polityczna

Stronnictwo Narodowe

Minister bez teki RP na uchodźstwie
Okres

od 30 września 1939
do 18 lipca 1940

Przynależność polityczna

Stronnictwo Narodowe

Minister informacji RP na uchodźstwie
Okres

od 20 lipca 1940
do 14 lipca 1943

Przynależność polityczna

Stronnictwo Narodowe

Następca

Stanisław Kot

Życiorys

edytuj

Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół literatury prowansalskiej, a zwłaszcza wokół trubadurów. W tej dziedzinie jest uważany za jednego z najważniejszych uczonych XX wieku, a jego prace są do tej pory cytowane we współczesnej, polskiej i zagranicznej, literaturze przedmiotu[2].

Stroński był też autorem wielu tekstów historycznych i publicystycznych. Jest twórcą sformułowania Cud nad Wisłą[3], powstałego przez analogię do Cudu nad Marną. Endecja rozpowszechniała ten tytuł, aby zminimalizować rolę Piłsudskiego w zwycięstwie nad bolszewikami w 1920, do czasu kiedy wyszło na jaw, że gen. Tadeusz Rozwadowski miał poważny udział w opracowaniu planu bitwy, która zapoczątkowała klęskę armii sowieckiej.

Autor artykułu prasowego Zawada, który stał się zaczątkiem kampanii nienawiści przeciwko pierwszemu prezydentowi RP Gabrielowi Narutowiczowi, zakończonej jego zamordowaniem. Po tym fakcie Stroński opublikował w „Rzeczpospolitej” artykuł Ciszej nad tą trumną…, w którym próbował zrzucić z prawicy odpowiedzialność za zabójstwo prezydenta. Był powszechnie uważany za moralnego sprawcę zabójstwa.

Stanisław Stroński w 1939 w rozmowie z Adamem Pragierem uznał, że to, co robił w 1922, jest najcięższym błędem jego życia[4].

Zmarł 20 października 1955 roku w Londynie. Został pochowany na St Mary’s Roman Catholic Cemetery na Kensal Green w Londynie (kwatera NE, grób nr 502)[5].

 
Grób Stanisława Strońskiego

Rodzina

edytuj

Był synem Kajetana (1854–1931), inżyniera drogowego, i Emilii Loevy (1856–1915), córki żydowskiego lekarza w Nisku. Miał sześcioro rodzeństwa.

Od 7 lutego 1907 był mężem Henryki z Jarockich[6].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.
  2. S. Stroński, Le Troubadour Elias de Barjols, Toulouse, Privat, 1906; S. Stroński, Le Troubadour Folquet de Marseille, Cracovie, Académie des Sciences-Éditions du Fonds Osławski 1910; S. Stroński, La Légende amoureuse de Bertran de Born, Paris, Champion, 1914.
  3. Sławomir Z. Frątczak. Cud nad Wisłą. „Tygodnik Katolicko-Narodowy Głos”. Nr 32-33, 2005. 
  4. Adam Pragier, Ciszej nad tą trumną!, Wiadomości 14 (1410), 8 kwietnia 1973, Londyn.
  5. Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-20] (pol.).
  6. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 702. [dostęp 2021-10-22].

Linki zewnętrzne

edytuj