Marcin Borelowski: Różnice pomiędzy wersjami

Marcin Borelowski
Data i miejsce urodzenia	29 października 1829 ; Półwsie Zwierzynieckie
Data i miejsce śmierci	6 lub 7 września 1863 ; Sowia Góra pod Batorzem
Zawód, zajęcie	blacharz
Narodowość	polska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 13:38, 12 lut 2024

Marcin Maciej Borelowski, ps. „Lelewel” (ur. 29 października 1829 w Półwsiu Zwierzynieckim, zm. 6 lub 7 września 1863 w Sowiej Górze k. Batorza) – polski rzemieślnik, działacz społeczny i patriotyczny, pułkownik w powstaniu styczniowym, komisarz wojenny województwa podlaskiego w maju i czerwcu 1863 roku^[1].

Życiorys

Pochodził z rodziny rzemieślniczej, był synem Karola (murarza) i Agnieszki z domu Noworyt^[2]. Kształcił się w zawodzie blacharza w Krakowie. Osiedlił się w Rzeszowie. Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster studniarski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach 1846 i 1848, po upadku Wiosny Ludów uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z millenerami, od 1862 roku jednak ze stronnictwem czerwonych. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. Od 1859 mieszał w Warszawie, gdzie był współorganizatorem patriotycznych manifestacji ludności, poprzedzających wybuch powstania styczniowego. Ponadto w ramach akcji przedpowstańczej był organizatorem młodzieży rękodzielniczej i ludu wiejskiego. W czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw lubelskiego i podlaskiego. Dosłużył się stopnia pułkownika. 24 marca 1863 roku pobity w bitwie pod Krasnobrodem. 16 kwietnia stoczył bitwę pod Borowymi Młynami^[3]. Zaatakowany w I bitwie pod Chruśliną 30 maja odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo 3 września pod Panasówką. Poległ w bitwie na Sowiej Górze pod Batorzem 6 lub 7 września 1863 roku.

Polegli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami^[4].

Upamiętnienie

W 50. rocznicę śmierci Marcina Borelowskiego 7 września 1913 zorganizowano obchody w Rzeszowie, podczas których na gmachu „Sokoła” zaplanowano odsłonięcie tablicy pamiątkowej^[5].

Imieniem i nazwiskiem Marcina Borelowskiego nazwano ulice: w Lublinie na osiedlu Konstantynów, w Krakowie na Półwsiu Zwierzynieckim, w Przemyślu na Zasaniu – przy Szkole Podstawowej nr 14 im. Zjednoczonej Europy w Przemyślu, we Wrocławiu w dzielnicy Sępolno, w Częstochowie na Tysiącleciu, w Nysie, w Chrzanowie, w Biłgoraju, w Janowie Lubelskim na osiedlu Zaolszynie, w Nowym Sączu, w Mińsku Mazowieckim.

Zobacz też

Oddział Marcina Borelowskiego

Przypisy

↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 4.
↑ Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie
↑ Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, Rapperswil 1913, s. 87.
↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).
↑ Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 34 z 17 sierpnia 1913.

Bibliografia

Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 34 z 17 sierpnia 1913.
Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Marcin Borelowski-Lelewel, Warszawa 1964: Wyd. RIZ.

Literatura dodatkowa

Justyn Sokulski: Borelowski Marcin. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 322–324. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.

[1] Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 4.

[2] Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie

[3] Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, Rapperswil 1913, s. 87.

[4] Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).

[5] Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 34 z 17 sierpnia 1913.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Biogram infobox
-[[Plik:Marcin Borelowski.PNG|thumb|Marcin Borelowski]]
-[[Plik:Marcin borelowski.jpg|thumb|140px|Marcin Borelowski]]
+ |imię i nazwisko           = Marcin Borelowski
+ |grafika                   = Marcin Borelowski.PNG
-'''Marcin Maciej Borelowski''', ps. ''Lelewel'' (ur. [[29 października]] [[1829]] w [[Półwsie Zwierzynieckie|Półwsiu Zwierzynieckim]] koło [[Kraków|Krakowa]], zm. [[6 września]] [[1863]]) – polski [[działacz społeczny]] i patriotyczny, pułkownik w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]].
+ |opis grafiki              =
+ |alt grafiki               =
+ |data urodzenia            = [[29 października]] [[1829]]
+ |miejsce urodzenia         = [[Półwsie Zwierzynieckie]]
+ |data śmierci              = [[6 września|6]] lub [[7 września]] [[1863]]
+ |miejsce śmierci           = Sowia Góra pod [[Batorz]]em
+ |zawód                     = [[Blacharstwo|blacharz]]
+ |narodowość                = polska
+ |odznaczenia               = {{order|KN|KNM}}
+ |commons                   =
+}}
+[[Plik:Marcin Borelowski “Lelewel” (Polish insurgent 1863) commemorative plaque, 17 Borelowskiego-Lelewela street, Kraków, Poland.jpg|thumb|240px|Kraków ul. Borelowskiego-Lelewela 17. Tablica pamiątkowa na Półwsiu Zwierzynieckim gdzie się urodził.]]
+'''Marcin Maciej Borelowski''', ps. „Lelewel” (ur. [[29 października]] [[1829]] w [[Półwsie Zwierzynieckie|Półwsiu Zwierzynieckim]], zm. [[6 września|6]] lub [[7 września]] [[1863]] w Sowiej Górze k. [[Batorz]]a) – polski rzemieślnik, [[działacz społeczny]] i patriotyczny, pułkownik w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]], komisarz wojenny województwa podlaskiego w maju i czerwcu [[1863]] roku<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 4.</ref>.
+[[Plik:Borelowski Rzeszow.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca Marcina "Lelewela" Borelowskiego w Rzeszowie z 1913]]
-Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster studniarski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach [[1846]] i [[1848]], po upadku [[Wiosna Ludów|wiosny ludów]] uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z [[millenerzy|millenerami]], od [[1862]] roku jednak ze [[Stronnictwo czerwonych|stronnictwem czerwonych]]. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. Współorganizator patriotycznych manifestacji ludności w [[Warszawa|Warszawie]] poprzedzających wybuch powstania styczniowego, w czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw [[Gubernia lubelska|lubelskiego]] i [[Województwo podlaskie|podlaskiego]]. Dosłużył się stopnia pułkownika. [[24 marca]] [[1863]] roku pobity w [[Bitwa pod Krasnobrodem (1863)|bitwie pod Krasnobrodem]]. [[16 kwietnia]] stoczył [[Bitwa pod Borowymi Młynami|bitwę pod Borowymi Młynami]]<ref>Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, [[Rapperswil]] [[1913]], s. 87.</ref>. Zaatakowany w [[I bitwa pod Chruśliną|I bitwie pod Chruśliną]] [[30 maja]] odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo [[3 września]] [[Bitwa pod Panasówką|pod Panasówką]].
+[[Plik:20070430 Wzgorze Polak tablica Borelowskiego.jpg|thumb|Kamień pamiątkowy na Wzgórzu Polak]]
+== Życiorys ==
+Pochodził z rodziny rzemieślniczej, był synem Karola (murarza) i Agnieszki z domu Noworyt<ref>Akt urodzenia w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie</ref>. Kształcił się w zawodzie blacharza w Krakowie. Osiedlił się w Rzeszowie. Z zawodu rzemieślnik-blacharz, majster [[studnia]]rski, uczestnik wystąpień niepodległościowych w Krakowie w latach 1846 i 1848, po upadku [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] uczestnik działalności konspiracyjnej. Programowo związany z [[millenerzy|millenerami]], od 1862 roku jednak ze [[Stronnictwo czerwonych|stronnictwem czerwonych]]. Zajmował się organizowaniem policji narodowej i gromadzeniem broni. Od 1859 mieszał w Warszawie, gdzie był współorganizatorem patriotycznych manifestacji ludności, poprzedzających wybuch powstania styczniowego. Ponadto w ramach akcji przedpowstańczej był organizatorem młodzieży rękodzielniczej i ludu wiejskiego. W czasie powstania dowódca oddziałów partyzanckich i naczelnik wojenny województw [[Gubernia lubelska|lubelskiego]] i [[Województwo podlaskie|podlaskiego]]. Dosłużył się stopnia pułkownika. 24 marca 1863 roku pobity w [[Bitwa pod Krasnobrodem (1863)|bitwie pod Krasnobrodem]]. 16 kwietnia stoczył [[Bitwa pod Borowymi Młynami|bitwę pod Borowymi Młynami]]<ref>Bitwy i potyczki 1863-1864, opracował Stanisław Zieliński, [[Rapperswil]] 1913, s. 87.</ref>. Zaatakowany w [[I bitwa pod Chruśliną|I bitwie pod Chruśliną]] 30 maja odparł atak Rosjan i ponownie odniósł zwycięstwo 3 września [[Bitwa pod Panasówką|pod Panasówką]]. Poległ w [[Bitwa na Sowiej Górze|bitwie na Sowiej Górze]] pod [[Batorz]]em 6 lub 7 września 1863 roku.
+Polegli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] 21 stycznia 1933 roku [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. ({{Monitor Polski|1933|24|32}}).</ref>.
-Poległ w [[Bitwa na Sowiej Górze|bitwie na Sowiej Górze]] pod [[Batorz]]em 6 września 1863 roku.
+== Upamiętnienie ==
-Ulice im. Borelowskiego:
+W 50. rocznicę śmierci Marcina Borelowskiego 7 września 1913 zorganizowano obchody w Rzeszowie, podczas których na gmachu „Sokoła” zaplanowano odsłonięcie tablicy pamiątkowej<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski | czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] | strony = 2 | data = Nr 34 z 17 sierpnia 1913 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58572}}</ref>.
-* w [[Lublin]]ie na osiedlu [[Konstantynów (Lublin)|Konstantynów]]
-* w Krakowie w dzielnicy Zwierzyniec (między ul. Tadeusza Kościuszki a Senatorską)
+Imieniem i nazwiskiem Marcina Borelowskiego nazwano ulice: w [[Lublin]]ie na osiedlu [[Konstantynów (Lublin)|Konstantynów]], w [[Kraków|Krakowie]] na [[Półwsie Zwierzynieckie|Półwsiu Zwierzynieckim]], w [[Przemyśl]]u na [[Zasanie|Zasaniu]] – przy Szkole Podstawowej nr 14 im. Zjednoczonej Europy w Przemyślu, we [[Wrocław]]iu w dzielnicy [[Sępolno (Wrocław)|Sępolno]], w [[Częstochowa|Częstochowie]] na [[Tysiąclecie (Częstochowa)|Tysiącleciu]], w [[Nysa|Nysie]], w [[Chrzanów|Chrzanowie]], w [[Biłgoraj]]u, w [[Janów Lubelski|Janowie Lubelskim]] na osiedlu Zaolszynie, w Nowym Sączu, w Mińsku Mazowieckim.
-* w Przemyślu na Zasaniu przy SP14 im.Zjednoczonej Europy w Przemyślu
-* we Wrocławiu w dzielnicy Sępolno
-* w Częstochowie na Tysiącleciu
-* w Nysie
-* W Chrzanowie
 == Zobacz też ==
 * [[Oddział Marcina Borelowskiego]]
-== Bibliografia ==
+== Przypisy ==
-* [[Krzysztof Dunin-Wąsowicz]], ''Marcin Borelowski-Lelewel'', Warszawa 1964: Wyd. RIZ.
 {{Przypisy}}
+== Bibliografia ==
+* {{Cytuj pismo | tytuł = Z pow. Związku Stow. przemysł. w Rzeszowie. Marcin Borelowski | czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] | strony = 2 | data = Nr 34 z 17 sierpnia 1913 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58572}}
+* [[Krzysztof Dunin-Wąsowicz]], ''Marcin Borelowski-Lelewel'', Warszawa 1964: Wyd. RIZ.
 == Literatura dodatkowa ==
-* {{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Borelowski Marcin| autor r = Justyn Sokulski | strony = 322–324}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, ISBN 8304032910
+* {{cytuj książkę | tytuł = [[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Borelowski Marcin| autor r = Justyn Sokulski | strony = 322–324}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, {{ISBN|8304032910}}.
+{{Kontrola autorytatywna}}
-{{DEFAULTSORT:Borelowski, Marcin}}
+{{SORTUJ:Borelowski, Marcin}}
+[[Kategoria:Członkowie władz powstania styczniowego w województwie podlaskim]]
 [[Kategoria:Działacze polistopadowych organizacji rewolucyjnych i niepodległościowych]]
+[[Kategoria:Komisarze wojskowi powstania styczniowego]]
+[[Kategoria:Ludzie związani z Rzeszowem]]
+[[Kategoria:Naczelnicy wojenni powstania styczniowego]]
+[[Kategoria:Polegli w powstaniu styczniowym]]
+[[Kategoria:Polscy blacharze]]
 [[Kategoria:Polscy działacze społeczni]]
 [[Kategoria:Powstańcy krakowscy]]
 [[Kategoria:Pułkownicy powstania styczniowego]]
-[[Kategoria:Naczelnicy wojenni powstania styczniowego]]
+[[Kategoria:Uczestnicy bitwy na Sowiej Górze]]
+[[Kategoria:Uczestnicy bitwy pod Panasówką]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1829]]
 [[Kategoria:Zmarli w 1863]]