Tadeusz Ćwik: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
dodanie kategorii |
+Commons |
||
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 9 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Żołnierz infobox |
{{Żołnierz infobox |
||
|imię i nazwisko = Tadeusz Ćwik |
|imię i nazwisko = Tadeusz Ćwik |
||
|imię i nazwisko org = Władysław Stopczyk |
|imię i nazwisko org = Władysław Stopczyk |
||
|pseudonim = Burza, Czesław, Teofil, Wicher |
|pseudonim = Burza, Czesław, Teofil, Wicher |
||
|rodzaj wojsk = lądowe |
|rodzaj wojsk = lądowe |
||
|zwycięstwa = |
|zwycięstwa = |
||
|grafika = |
|grafika = Tadeusz Ćwik.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|stopień grafika = |
|stopień grafika = |
||
|stopień = |
|stopień = |
||
|data urodzenia = 27 stycznia 1899 |
|data urodzenia = 27 stycznia 1899 |
||
|miejsce urodzenia = [[Kraków]] |
|miejsce urodzenia = [[Kraków]] |
||
|data śmierci = 30 lipca 1968 |
|data śmierci = 30 lipca 1968 |
||
|miejsce śmierci = [[Warszawa]] |
|miejsce śmierci = [[Warszawa]] |
||
|lata służby = |
|lata służby = |
||
|siły zbrojne = |
|siły zbrojne = [[Plik:Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png|20px]] [[Armia Austro-Węgier]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]] <br />[[Plik:Emblem of the International Brigades.svg|20px]] [[Brygady Międzynarodowe]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie we Francji (1939–1940)|Wojsko Polskie we Francji]] |
||
|formacja = [[Plik:Orzełek legionowy.svg|20px]] [[Legiony Polskie (1914–1918)|Polski Korpus Posiłkowy]] |
|||
|jednostki = [[Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego]] |
|jednostki = [[Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego]], [[45 Dywizja Piechoty (Hiszpania)|45 Dywizja Piechoty]] |
||
|stanowiska = komisarz polityczny |
|||
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]];<br />[[Hiszpańska wojna domowa]] |
|stanowiska = komisarz polityczny |
||
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]];<br />[[Hiszpańska wojna domowa]] |
|||
* [[bitwa o Madryt]] |
* [[bitwa o Madryt]] |
||
* [[bitwa o Teruel |
* [[bitwa o Teruel]]; |
||
[[II wojna światowa]] |
[[II wojna światowa]] |
||
|późniejsza praca = redaktor naczelny „Przeglądu Związkowego” |
|późniejsza praca = redaktor naczelny „Przeglądu Związkowego” |
||
|odznaczenia ={{order|OSP|1}} {{order|OKG|3}} {{order|OJK|Z}} |
|odznaczenia = {{order|OSP|1}} {{order|OKG|3}} {{order|OKG|3}} {{order|OJK|Z}} |
||
|commons = |
|commons = Category:Tadeusz Ćwik |
||
|wikiźródła = |
|||
|wikicytaty = |
|||
}} |
}} |
||
[[Plik:Tadeusz Ćwik grób.jpg|thumb|Grób Tadeusza Ćwika na |
[[Plik:Tadeusz Ćwik grób.jpg|thumb|Grób Tadeusza Ćwika na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]]]] |
||
'''Tadeusz Ćwik''' |
'''Tadeusz Ćwik''', [[Pseudonim|ps.]] ''Burza'', ''Czesław'', ''Władysław Stopczyk'', ''Teofil'', ''Wicher'' (ur. [[27 stycznia]] [[1899]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[30 lipca]] [[1968]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski działacz socjalistyczny, [[Komunizm|komunistyczny]] i związkowy, członek [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]], sekretarz generalny PPS-Lewicy, członek Komitetu Centralnego (KC) [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Syn członka [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|PPSD]] i działacza związku zawodowego kolejarzy, Karola. Od 1915 członek Koła Młodzieży PPSD. W 1917 wstąpił do [[Polski Korpus Posiłkowy|Polskiego Korpusu Posiłkowego]], uczestnik buntu Korpusu w nocy z 15 na 16 lutego 1918. Pod koniec 1918 wystąpił z PPSD i wstąpił do KPRP/KPP. Zorganizował skład literatury komunistycznej w hotelu |
Syn członka [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|PPSD]] i działacza związku zawodowego kolejarzy, Karola. Od 1915 członek Koła Młodzieży PPSD. W 1917 wstąpił do [[Polski Korpus Posiłkowy|Polskiego Korpusu Posiłkowego]], uczestnik buntu Korpusu w nocy z 15 na 16 lutego 1918. Pod koniec 1918 wystąpił z PPSD i wstąpił do KPRP/KPP. Zorganizował skład literatury komunistycznej w hotelu „Monopol”, w którym wówczas pracował. W 1920 został skierowany do pracy w wojsku, jako członek nielegalnej Rady Żołnierskiej prowadził propagandę przeciw [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-sowieckiej]] na terenie Krakowa. Za działalność komunistyczną był wielokrotnie aresztowany i więziony, w więzieniach w Będzinie, Mysłowicach i [[Zakład Karny Wronki|Wronkach]] był członkiem zarządu komuny więźniów politycznych. 1925–1926 był wiceprzewodniczącym Podhalańskiej Rady Związków Zawodowych w [[Zakopane]]m. Działał w Towarzystwie Oświatowym im. Adama Mickiewicza, organizując kursy marksistowskie. W 1926 został skierowany przez KC KPP do pracy związkowej w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]], gdzie został sekretarzem zawierciańskiego oddziału Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Włókienniczego w Polsce, a następnie Rady Związków Zawodowych (RZZ) w [[Zawiercie|Zawierciu]]. |
||
Latem 1926 zorganizował kilka zwycięskich strajków, m.in. strajk włókniarzy. Od końca 1928 działał w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego i Pokrewnych w RP; 1928–1930 był skarbnikiem Zarządu Głównego (ZG) związku. 4 lipca 1929 został członkiem Tymczasowego Komitetu Wykonawczego PPS-Lewicy, a na I Krajowym Zjeździe PPS-Lewicy w lipcu 1929 w Warszawie został wybrany sekretarzem generalnym tej partii. Od sierpnia 1933 sekretarz Centralnego Wydziału Zawodowego KC KPP. Pod koniec 1933 wyjechał do [[Moskwa|Moskwy]], gdzie ukończył Międzynarodową Szkołę Leninowską. Brał udział w VII Kongresie [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] latem 1935 w Moskwie. Po rozwiązaniu Centralnego Wydziału Zawodowego był instruktorem KC KPP do spraw ruchu zawodowego. Od wiosny 1936 był robotnikiem budowlanym w TOR na Kole. Działał w Centralnym Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Budowlanego, Drzewnego, Ceramicznego i Pokrewnych Zawodów w Polsce. |
Latem 1926 zorganizował kilka zwycięskich strajków, m.in. strajk włókniarzy. Od końca 1928 działał w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego i Pokrewnych w RP; 1928–1930 był skarbnikiem Zarządu Głównego (ZG) związku. 4 lipca 1929 został członkiem Tymczasowego Komitetu Wykonawczego PPS-Lewicy, a na I Krajowym Zjeździe PPS-Lewicy w lipcu 1929 w Warszawie został wybrany sekretarzem generalnym tej partii. Od sierpnia 1933 sekretarz Centralnego Wydziału Zawodowego KC KPP. Pod koniec 1933 wyjechał do [[Moskwa|Moskwy]], gdzie ukończył Międzynarodową Szkołę Leninowską. Brał udział w VII Kongresie [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] latem 1935 w Moskwie. Po rozwiązaniu Centralnego Wydziału Zawodowego był instruktorem KC KPP do spraw ruchu zawodowego. Od wiosny 1936 był robotnikiem budowlanym w TOR na Kole. Działał w Centralnym Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Budowlanego, Drzewnego, Ceramicznego i Pokrewnych Zawodów w Polsce. |
||
Pod koniec 1936 na polecenie Sekretariatu Krajowego KC KPP wyjechał do Hiszpanii, gdzie został komisarzem do spraw ochotników polskich i słowiańskich w bazie [[Brygady Międzynarodowe|Brygad Międzynarodowych]] w [[Albacete]], a następnie komisarzem politycznym [[Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego|XIII Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego]], komisarzem 45. Dywizji Międzynarodowej i zastępcą komisarza 21. Korpusu Armii. Walczył m.in. pod [[Bitwa o Madryt|Madrytem]], Saragossą, [[Bitwa o Teruel|Teruelem]], gdzie został ranny, i pod [[Lleida|Leridą]]. W drugiej połowie 1938 skierowano go do Francji, gdzie organizował pomoc dla Republiki Hiszpańskiej, a po zakończeniu [[Hiszpańska wojna domowa|wojny]] prowadził akcję na rzecz uczestników wojny internowanych we Francji. Utrzymywał kontakt z powstałą w Paryżu tzw. [[Grupa Inicjatywna PPR|grupą inicjatywną PPR]]. Współorganizował Komitet Frontu Narodowego. |
Pod koniec 1936 na polecenie Sekretariatu Krajowego KC KPP wyjechał do Hiszpanii, gdzie został komisarzem do spraw ochotników polskich i słowiańskich w bazie [[Brygady Międzynarodowe|Brygad Międzynarodowych]] w [[Albacete]], a następnie komisarzem politycznym [[Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego|XIII Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego]], komisarzem |
||
[[45 Dywizja Piechoty (Hiszpania)|45. Dywizji Międzynarodowej]] i zastępcą komisarza 21. Korpusu Armii. Walczył m.in. pod [[Bitwa o Madryt|Madrytem]], Saragossą, [[Bitwa o Teruel|Teruelem]], gdzie został ranny, i pod [[Lleida|Leridą]]. W drugiej połowie 1938 skierowano go do Francji, gdzie organizował pomoc dla Republiki Hiszpańskiej, a po zakończeniu [[Hiszpańska wojna domowa|wojny]] prowadził akcję na rzecz uczestników wojny internowanych we Francji. Utrzymywał kontakt z powstałą w Paryżu tzw. [[Grupa Inicjatywna PPR|grupą inicjatywną PPR]]. Współorganizował Komitet Frontu Narodowego. |
|||
W |
W 1940 zgłosił się do Armii Polskiej we Francji, z którą następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do PPS. Aresztowany pod zarzutem szerzenia wrogiej propagandy przeciwko korpusowi oficerskiemu, został uniewinniony, jednak zwolniony z wojska. Wówczas został kierownikiem Wydziału Opieki Nad Inwalidami. Członek lewego skrzydła londyńskiej PPS, sekretarz Reprezentacji Zagranicznej Polskich Związków Zawodowych. Działał również w Centralnej Sekcji Morskiej Związku Zawodowego Transportowców w Londynie, z której uczynił bazę pomocy byłym żołnierzom Brygad Międzynarodowych. W 1944 zorganizował Związek Kombatantów, który w lipcu 1944 poparł [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego]], a następnie [[Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej]]. Po utworzeniu ambasady RP w Londynie został jej II sekretarzem. |
||
Jesienią 1945 wrócił do kraju i został dyrektorem Departamentu Ogólnego w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a następnie prezesem Głównego Urzędu Inwalidzkiego. Wstąpił do |
Jesienią 1945 wrócił do kraju i został dyrektorem Departamentu Ogólnego w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a następnie prezesem Głównego Urzędu Inwalidzkiego. Wstąpił do „odrodzonej” PPS. Od 4 listopada 1945 członek jej Rady Naczelnej (RN), a od 4 grudnia 1946 Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW). 1945–1947 był członkiem Prezydium i wiceprzewodniczącym ZG Związku Zawodowego Pracowników Państwowych. W 1948 został sekretarzem generalnym Komisji Centralnej Związków Zawodowych (KCZZ), a w 1949 wiceprzewodniczącym Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ). |
||
W 1947 został posłem na sejm z okręgu Pruszków. Zwolennik połączenia z PPR-em; na Kongresie Zjednoczeniowym w grudniu 1948 został |
W 1947 został posłem na sejm z okręgu Pruszków. Zwolennik połączenia z PPR-em; na Kongresie Zjednoczeniowym w grudniu 1948 został członkiem KC PZPR. W 1949 roku był delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w [[Paryż]]u<ref>{{Cytuj |czasopismo=Trybuna Robotnicza |numer=92 (1481) |data=9 kwietnia 1949 |s=1}}</ref>. Członek Komitetu Wykonawczego Światowej Federacji Związków Zawodowych (ŚFZZ) i Światowej Rady Pokoju. W 1953 usunięto go z PZPR i pozbawiono wszystkich stanowisk, w 1956 przywrócono mu członkostwo w PZPR. 1957–1961 redaktor naczelny „Przeglądu Związkowego”. Na IV Kongresie Związków Zawodowych w kwietniu 1958 został członkiem Plenum CRZZ. |
||
Przeszedł na rentę dla zasłużonych, pracując nadal społecznie – był m.in. zastępcą sekretarza Rady Naczelnej [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|ZBoWiD]], wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Dąbrowszczaków, sekretarzem Polskiego Komitetu Solidarności z Ludem Hiszpanii, prezesem Rady Turystyki i członkiem Prezydium Komisji Historii Ruchu Zawodowego CRZZ. |
Przeszedł na rentę dla zasłużonych, pracując nadal społecznie – był m.in. zastępcą sekretarza Rady Naczelnej [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|ZBoWiD]], wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Dąbrowszczaków, sekretarzem Polskiego Komitetu Solidarności z Ludem Hiszpanii, prezesem Rady Turystyki i członkiem Prezydium Komisji Historii Ruchu Zawodowego CRZZ. |
||
Został pochowany w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] (kwatera A28-tuje-22)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=TUJE&kwatera=A%2028&grob=22&dane=+imie=+nazwisko=%C4%86wik+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2019+miesiac2=11+dzien2=27+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2019+miesiac_zg2=11+dzien_zg2=27+cmentarz=powazkowski#kotwica|tytuł=Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze|opublikowany=cmentarzekomunalne.com.pl|data dostępu=2019-11-27}}</ref>. |
|||
== Ordery i odznaczenia == |
|||
* [[Order Sztandaru Pracy]] I klasy |
|||
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] III klasy (dwukrotnie: 4 czerwca 1946<ref>{{Monitor Polski|1946|138|257}} „za zasługi położone w walce zbrojnej z międzynarodowym faszyzmem na polach Hiszpanii w latach 1936–1939”.</ref>, 16 lipca 1946<ref>{{Monitor Polski|1947|14|33}} „w uznaniu bohaterskich zasług ochotników polskich w bojach z niemieckim faszyzmem na polach Hiszpanii w 1936–1939 r. o Polskę Demokratyczną”.</ref>) |
|||
* Złote [[Odznaczenie im. Janka Krasickiego]] (1966)<ref>{{Cytuj | tytuł = Odznaczenia im. J. Krasickiego dla uczestników wojny w Hiszpanii | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | s = 1 | numer= 251 |data= 22 i 23 października 1966 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=2936}}</ref> |
|||
* [[Medal „Za zasługi dla obronności kraju”|Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”]] (1967)<ref>''Wojskowy Przegląd Historyczny'', nr 3, 1967, s. 390.</ref> |
|||
* Złota [[odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”]] (1966)<ref>Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 30, 31 grudnia 1966, s. 1.</ref> |
|||
* [[Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”]] (1965)<ref>Dziennik Urzędowy Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki, nr 1-2, 28 lutego 1965, s. 7</ref> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Linia 52: | Linia 66: | ||
{{SORTUJ:Ćwik, Tadeusz}} |
{{SORTUJ:Ćwik, Tadeusz}} |
||
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Centralnego PZPR]] |
|||
[[Kategoria:Członkowie Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju]] |
[[Kategoria:Członkowie Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju]] |
||
[[Kategoria:Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewica (1926–1931)]] |
[[Kategoria:Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewica (1926–1931)]] |
||
Linia 58: | Linia 73: | ||
[[Kategoria:Członkowie Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego]] |
[[Kategoria:Członkowie Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego]] |
||
[[Kategoria:Instruktorzy KC KPP]] |
[[Kategoria:Instruktorzy KC KPP]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni odznaczeniem im. Janka Krasickiego]] |
[[Kategoria:Odznaczeni odznaczeniem im. Janka Krasickiego]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]] |
||
[[Kategoria:Polscy żołnierze Brygad Międzynarodowych]] |
[[Kategoria:Polscy żołnierze Brygad Międzynarodowych]] |
||
[[Kategoria:Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)]] |
[[Kategoria:Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)]] |
||
Linia 70: | Linia 86: | ||
[[Kategoria:Więźniowie więzienia we Wronkach (II Rzeczpospolita)]] |
[[Kategoria:Więźniowie więzienia we Wronkach (II Rzeczpospolita)]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1968]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1968]] |
||
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]] |
|||
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]] |
Aktualna wersja na dzień 15:22, 28 cze 2024
Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1899 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
30 lipca 1968 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
komisarz polityczny |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
redaktor naczelny „Przeglądu Związkowego” |
Odznaczenia | |
Tadeusz Ćwik, ps. Burza, Czesław, Władysław Stopczyk, Teofil, Wicher (ur. 27 stycznia 1899 w Krakowie, zm. 30 lipca 1968 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny, komunistyczny i związkowy, członek KPP, sekretarz generalny PPS-Lewicy, członek Komitetu Centralnego (KC) PZPR, członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn członka PPSD i działacza związku zawodowego kolejarzy, Karola. Od 1915 członek Koła Młodzieży PPSD. W 1917 wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego, uczestnik buntu Korpusu w nocy z 15 na 16 lutego 1918. Pod koniec 1918 wystąpił z PPSD i wstąpił do KPRP/KPP. Zorganizował skład literatury komunistycznej w hotelu „Monopol”, w którym wówczas pracował. W 1920 został skierowany do pracy w wojsku, jako członek nielegalnej Rady Żołnierskiej prowadził propagandę przeciw wojnie polsko-sowieckiej na terenie Krakowa. Za działalność komunistyczną był wielokrotnie aresztowany i więziony, w więzieniach w Będzinie, Mysłowicach i Wronkach był członkiem zarządu komuny więźniów politycznych. 1925–1926 był wiceprzewodniczącym Podhalańskiej Rady Związków Zawodowych w Zakopanem. Działał w Towarzystwie Oświatowym im. Adama Mickiewicza, organizując kursy marksistowskie. W 1926 został skierowany przez KC KPP do pracy związkowej w Zagłębiu Dąbrowskim, gdzie został sekretarzem zawierciańskiego oddziału Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Włókienniczego w Polsce, a następnie Rady Związków Zawodowych (RZZ) w Zawierciu.
Latem 1926 zorganizował kilka zwycięskich strajków, m.in. strajk włókniarzy. Od końca 1928 działał w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego i Pokrewnych w RP; 1928–1930 był skarbnikiem Zarządu Głównego (ZG) związku. 4 lipca 1929 został członkiem Tymczasowego Komitetu Wykonawczego PPS-Lewicy, a na I Krajowym Zjeździe PPS-Lewicy w lipcu 1929 w Warszawie został wybrany sekretarzem generalnym tej partii. Od sierpnia 1933 sekretarz Centralnego Wydziału Zawodowego KC KPP. Pod koniec 1933 wyjechał do Moskwy, gdzie ukończył Międzynarodową Szkołę Leninowską. Brał udział w VII Kongresie Kominternu latem 1935 w Moskwie. Po rozwiązaniu Centralnego Wydziału Zawodowego był instruktorem KC KPP do spraw ruchu zawodowego. Od wiosny 1936 był robotnikiem budowlanym w TOR na Kole. Działał w Centralnym Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Budowlanego, Drzewnego, Ceramicznego i Pokrewnych Zawodów w Polsce.
Pod koniec 1936 na polecenie Sekretariatu Krajowego KC KPP wyjechał do Hiszpanii, gdzie został komisarzem do spraw ochotników polskich i słowiańskich w bazie Brygad Międzynarodowych w Albacete, a następnie komisarzem politycznym XIII Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego, komisarzem 45. Dywizji Międzynarodowej i zastępcą komisarza 21. Korpusu Armii. Walczył m.in. pod Madrytem, Saragossą, Teruelem, gdzie został ranny, i pod Leridą. W drugiej połowie 1938 skierowano go do Francji, gdzie organizował pomoc dla Republiki Hiszpańskiej, a po zakończeniu wojny prowadził akcję na rzecz uczestników wojny internowanych we Francji. Utrzymywał kontakt z powstałą w Paryżu tzw. grupą inicjatywną PPR. Współorganizował Komitet Frontu Narodowego.
W 1940 zgłosił się do Armii Polskiej we Francji, z którą następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do PPS. Aresztowany pod zarzutem szerzenia wrogiej propagandy przeciwko korpusowi oficerskiemu, został uniewinniony, jednak zwolniony z wojska. Wówczas został kierownikiem Wydziału Opieki Nad Inwalidami. Członek lewego skrzydła londyńskiej PPS, sekretarz Reprezentacji Zagranicznej Polskich Związków Zawodowych. Działał również w Centralnej Sekcji Morskiej Związku Zawodowego Transportowców w Londynie, z której uczynił bazę pomocy byłym żołnierzom Brygad Międzynarodowych. W 1944 zorganizował Związek Kombatantów, który w lipcu 1944 poparł Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, a następnie Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Po utworzeniu ambasady RP w Londynie został jej II sekretarzem.
Jesienią 1945 wrócił do kraju i został dyrektorem Departamentu Ogólnego w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a następnie prezesem Głównego Urzędu Inwalidzkiego. Wstąpił do „odrodzonej” PPS. Od 4 listopada 1945 członek jej Rady Naczelnej (RN), a od 4 grudnia 1946 Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW). 1945–1947 był członkiem Prezydium i wiceprzewodniczącym ZG Związku Zawodowego Pracowników Państwowych. W 1948 został sekretarzem generalnym Komisji Centralnej Związków Zawodowych (KCZZ), a w 1949 wiceprzewodniczącym Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ).
W 1947 został posłem na sejm z okręgu Pruszków. Zwolennik połączenia z PPR-em; na Kongresie Zjednoczeniowym w grudniu 1948 został członkiem KC PZPR. W 1949 roku był delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w Paryżu[1]. Członek Komitetu Wykonawczego Światowej Federacji Związków Zawodowych (ŚFZZ) i Światowej Rady Pokoju. W 1953 usunięto go z PZPR i pozbawiono wszystkich stanowisk, w 1956 przywrócono mu członkostwo w PZPR. 1957–1961 redaktor naczelny „Przeglądu Związkowego”. Na IV Kongresie Związków Zawodowych w kwietniu 1958 został członkiem Plenum CRZZ.
Przeszedł na rentę dla zasłużonych, pracując nadal społecznie – był m.in. zastępcą sekretarza Rady Naczelnej ZBoWiD, wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Dąbrowszczaków, sekretarzem Polskiego Komitetu Solidarności z Ludem Hiszpanii, prezesem Rady Turystyki i członkiem Prezydium Komisji Historii Ruchu Zawodowego CRZZ.
Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A28-tuje-22)[2].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (dwukrotnie: 4 czerwca 1946[3], 16 lipca 1946[4])
- Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego (1966)[5]
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1967)[6]
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1966)[7]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki” (1965)[8]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ „Trybuna Robotnicza” (92 (1481)), 9 kwietnia 1949, s. 1 .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 138, poz. 257 „za zasługi położone w walce zbrojnej z międzynarodowym faszyzmem na polach Hiszpanii w latach 1936–1939”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 14, poz. 33 „w uznaniu bohaterskich zasług ochotników polskich w bojach z niemieckim faszyzmem na polach Hiszpanii w 1936–1939 r. o Polskę Demokratyczną”.
- ↑ Odznaczenia im. J. Krasickiego dla uczestników wojny w Hiszpanii, „Nowiny” (251), 23 października 1966, s. 1 .
- ↑ Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 3, 1967, s. 390.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 30, 31 grudnia 1966, s. 1.
- ↑ Dziennik Urzędowy Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki, nr 1-2, 28 lutego 1965, s. 7
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978 .
- Członkowie Komitetu Centralnego PZPR
- Członkowie Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju
- Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewica (1926–1931)
- Członkowie Rady Naczelnej PPS (1944–1948)
- Członkowie Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Włókienniczego w Polsce
- Członkowie Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego
- Instruktorzy KC KPP
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni odznaczeniem im. Janka Krasickiego
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polscy żołnierze Brygad Międzynarodowych
- Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)
- Uczestnicy strajków w II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1899
- Więźniowie polityczni w II Rzeczypospolitej
- Więźniowie więzienia we Wronkach (II Rzeczpospolita)
- Zmarli w 1968