Ortolan: Różnice pomiędzy wersjami

Ortolan
	Emberiza hortulana
	Linnaeus, 1758
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	trznadle
Rodzaj	Emberiza
Gatunek	ortolan
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; okres lęgowy zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 21:07, 3 lip 2024

Ortolan^[3], trznadel ortolan (Emberiza hortulana) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny trznadli (Emberizidae), zamieszkujący większość Europy oraz zachodnią i środkową Azję. Zimuje w Afryce Subsaharyjskiej. Jego liczebność spada, ale nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek monotypowy^[4]^[5]. Opisano podgatunek elisabethae z północno-zachodniej Mongolii, który rzekomo miał się różnić intensywnością kolorów upierzenia, jednak różnice te są spowodowane zmiennością osobniczą i podgatunek ten nie jest obecnie uznawany^[6].

Drugi człon nazwy naukowej hortulana pochodzi od łacińskiego słowa hortus – ogród^[7].

Morfologia

Wielkości wróbla. Długość ciała 15–16 cm, masa ciała około 25 g^[7]. U samca głowa popielata, występuje żółty wąs i śliniak. Grzbiet rdzawobrązowy z czarnobrązowymi plamkami. Strona brzuszna cynamonowobrązowa, pierś zielonkawoszara. Dziób jest czerwonawy, oczy i nogi brązowe. Samice ubarwione bardziej blado, z prążkowaną piersią. Są nieznacznie mniejsze od samców, także ich obrączka oczna wykazuje mniejsze rozmiary^[7].

W odróżnieniu od innych trznadli, ortolan odbywa dwa pierzenia. W lipcu wymieniają wszystkie pióra, zaś na przedwiośniu jedynie drobne pióra okrywowe, dzięki czemu samce przybierają swoje ozdobne barwy^[7].

Zasięg występowania

W Europie gniazduje niemal na całym kontynencie, z wyjątkiem Wysp Brytyjskich oraz północnych części Skandynawii i Rosji. W zachodniej Europie występuje wyspowo, nie na całym obszarze. Do tego obszary lęgowe występują od Palestyny i Turcji po Iran i Mongolię. Zimuje w północnej części Afryki Subsaharyjskiej^[2]^[8], zimujące ptaki spotykano też na Półwyspie Arabskim i w Indiach^[7]. Przeloty IV–V i VIII–IX.

W Polsce średnio liczny^[9] ptak lęgowy niżu, choć rozmieszczony nierównomiernie i miejscowo może być liczny^[10]. Najliczniej występuje na Podlasiu, wschodnim Mazowszu, południowej Wielkopolsce i na Ziemi Łódzkiej, mniej licznie w południowej Polsce, północnej Wielkopolsce i na Kujawach^[9].

Lęgi

Ptaki przybywają z zimowisk pod koniec kwietnia lub na początku maja. Sezon lęgowy rozpoczyna się na początku maja. Gniazdo umieszczone jest na ziemi pośród gęstej roślinności; buduje je samica. Przy gnieździe ptaki są bardzo płochliwe. Zniesienie liczy około 5 jaj. Inkubacja trwa 12–14 dni. Młode pozostają w gnieździe przez blisko dwa tygodnie. Ortolan wyprowadza jeden lub dwa lęgi w sezonie. Odlatuje w sierpniu^[7].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody ortolan nieprzerwanie od 1988 roku uznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 8–18 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[2].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[11]. W kraju tym występuje 20% populacji ortolanów z całej Unii Europejskiej (stan w 2015)^[12]. W latach 2013–2018 liczebność populacji lęgowej na terenie kraju szacowano na 176–243 tysięcy par^[13]. Trend liczebności jest spadkowy – pomiędzy 2007 a 2018 rokiem odnotowano spadek populacji lęgowej o około 20%^[13]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek narażony (VU)^[9].

W starożytnym Rzymie mieszkańcy łapali drobne ptaki, w szczególności potrzosy i ortolany w celach spożywczych. We Włoszech nadal się to robi^[7]. Podczas jesiennej migracji w południowo-zachodniej Francji, mimo ochrony wprowadzonej w 1999 roku, rocznie nielegalnie odławia się 15–30 tysięcy ortolanów^[8].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Emberiza hortulana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Emberiza hortulana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old word buntings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-14].
↑ F. Gill, D. Donsker (red.): Buntings. IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-09-23]. (ang.).
↑ Madge, S. & Sharpe, C.J.: Ortolan Bunting (Emberiza hortulana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-23].
↑ Ortolan Bunting (Emberiza hortulana). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Kruszewicz: Ptaki Polski. Warszawa: Multico, 2007, s. 296. ISBN 978-83-7073-474-9.
↑ ^a ^b Frédéric Jiguet et al. Unravelling migration connectivity reveals unsustainable hunting of the declining ortolan bunting. „Science Advances”. 5 (5), 2019. DOI: 10.1126/sciadv.aau2642. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.
↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 778. ISBN 83-919626-1-X. Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego nieliczny oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km², a liczny – 100–1000 par na 100 km².
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑ Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 326. ISBN 978-83-7845-983-5.
↑ ^a ^b Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.

Linki zewnętrzne

Emberiza hortulana (Ortolan). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 382–385. ISBN 83-86564-43-1.
Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Emberiza hortulana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Emberiza hortulana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old word buntings (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-14].

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker (red.): Buntings. IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-09-23]. (ang.).

[hbwa-5] Madge, S. & Sharpe, C.J.: Ortolan Bunting (Emberiza hortulana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-23].

[ibc-6] Ortolan Bunting (Emberiza hortulana). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)]. (ang.).

[ak-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Kruszewicz: Ptaki Polski. Warszawa: Multico, 2007, s. 296. ISBN 978-83-7073-474-9.

[jiguet-8] Frédéric Jiguet et al. Unravelling migration connectivity reveals unsustainable hunting of the declining ortolan bunting. „Science Advances”. 5 (5), 2019. DOI: 10.1126/sciadv.aau2642. (ang.).

[clpp-9] Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.

[10] Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 778. ISBN 83-919626-1-X. Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego nieliczny oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km², a liczny – 100–1000 par na 100 km².

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[ptlist-12] Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 326. ISBN 978-83-7845-983-5.

[biuletyn2019-13] Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
  |nazwa łacińska         = ''Emberiza hortulana''
  |TSN                    = 559883
- |zoolog                 = [[Karol Linneusz|Linnaeus]], [[1758]]
+ |zoolog                 = [[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758
  |okres istnienia        =
- |grafika                = Hortolà 01 Emberiza hortulana).jpg
+ |grafika                = Ortolan bunting in Sierra de Guara, Aragon, Spain.jpg
- |opis grafiki           =
+ |opis grafiki           = Samiec
+ |2. grafika             = Hortolà 01 Emberiza hortulana).jpg
+ |opis 2. grafiki        = Samica
+ |alt 2. grafiki         =
  |typ                    = [[strunowce]]
  |podtyp                 = [[kręgowce]]
  |gromada                = [[ptaki]]
  |podgromada             = [[Neornithes]]
- |nadrząd                = [[neognatyczne]]
+ |infragromada           = [[ptaki neognatyczne]]
  |rząd                   = [[wróblowe]]
  |podrząd                = [[śpiewające]]
- |rodzina                = [[trznadlowate]]
+ |rodzina                = [[trznadle]]
  |rodzaj                 = ''[[Emberiza]]''
  |gatunek                = ortolan
  |synonimy               =
- |ranga podtaksonu       =
- |podtaksony             =
  |status IUCN            = LC
- |IUCN id                = 149649
+ |IUCN id                = 22720916
- |mapa występowania      =
+ |mapa występowania      = EmberizaHortulanaIUCN2019-3.png
- |opis mapy występowania =
+ |opis mapy występowania = {{legenda|#00FF00|okres lęgowy}} {{legenda|#007FFF|zimowiska}}
  |wikispecies            = Emberiza hortulana
  |commons                = Category:Emberiza hortulana
- |wikisłownik            =
+ |wikisłownik            = ortolan
 }}
-'''Ortolan, trznadel ortolan''' (''Emberiza hortulana'') – mały ptak wędrowny z [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[trznadlowate|trznadlowatych]], zamieszkujący większość [[Europa|Europy]] i zachodnią [[Azja|Azję]]. W zachodniej Europie występuje wyspowo, nie na całym obszarze. W [[Polska|Polsce]] nieliczny ptak lęgowy niżu, choć rozmieszczony nierównomiernie i miejscowo może być liczny<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro Natura" | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=778}} Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''nieliczny'' oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km<sup>2</sup>, a ''liczny'' – 100–1000 par na 100 km<sup>2</sup>.</ref>. Przeloty IV–V i VIII–IX, zimuje w [[Afryka|Afryce]].
+'''Ortolan'''{{r|mk}}, trznadel ortolan (''Emberiza hortulana'') – gatunek małego ptaka wędrownego z [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[trznadle|trznadli]] (Emberizidae), zamieszkujący większość [[Europa|Europy]] oraz zachodnią i środkową [[Azja|Azję]]. Zimuje w [[Afryka Subsaharyjska|Afryce Subsaharyjskiej]]. Jego liczebność spada, ale nie jest zagrożony wyginięciem.
+== Systematyka ==
-; '''Cechy gatunku''' : Wielkości [[Wróbel zwyczajny|wróbla]]. U samca głowa popielata, żółta gardziel, wokół oczu widoczny żółty pasek. Grzbiet rdzawobrązowy z czarnobrązowymi plamkami. Strona brzuszna cynamonowobrązowa, pierś zielonkawoszara. Dziób jest czerwonawy, oczy i nogi brązowe. Samice ubarwione bardziej blado, z prążkowaną piersią.
+[[Gatunek monotypowy]]{{r|ioc|hbwa}}. Opisano podgatunek ''elisabethae'' z północno-zachodniej [[Mongolia|Mongolii]], który rzekomo miał się różnić intensywnością kolorów upierzenia, jednak różnice te są spowodowane zmiennością osobniczą i podgatunek ten nie jest obecnie uznawany{{r|ibc}}.
-: Śpiew przypomina głos trznadla, ale jest bardziej melodyjny i melancholijny. Często śpiewa na czubkach drzew lub łodygach zarośli.
-; '''Wymiary średnie''' :długość ciała ok. 16 cm<br />rozpiętość skrzydeł ok. 23-28 cm<br />masa ciała ok. 25 g
-; '''Biotop''' : Tereny nizinne. Żyzne pola przeplatane laskami, alejami lub pojedynczymi drzewami, obrzeża sadów i ogrodów.
-; '''Gniazdo''' : Umieszczone na ziemi w miejscu nasłonecznionym, w małej jamce lub zaroślach, uwite z trawy i korzonków. Wśród niewysokiej i dość luźnej roślinności zielnej, słabo osłonięte.
-; '''Jaja''' : Pierwszy [[lęg]] w połowie maja, natomiast drugi w lipcu. W zniesieniu 4–5 jaj o białym tle niekiedy z lekko różowym lub szarym odcieniem, o średnich wymiarach 20x15 mm.
-; '''Wysiadywanie''' : Od złożenia ostatniego jaja trwa 11–14 dni. Wysiaduje samica. Pisklęta opuszczają gniazdo po 12 dniach.
-; '''Pożywienie''' : Nasiona i drobne [[owady]].
-; '''Ochrona''' : Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną {{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=220|pozycja=2237}}</ref>.
-; '''Ciekawostki''' : Końcowa nuta śpiewu jest o tercję niższa od poprzedzających akordów i tym właśnie motywem, zaczerpniętym ze śpiewu ortolana, rozpoczął swą V Symfonię [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]].
-: W przeszłości ortolan był w niektórych krajach ceniony dla smacznego mięsa – ptaki chwytano żywe, karmiono [[owies|owsem]] i [[proso|prosem]], a utuczone zjadano.
+Drugi człon [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazwy naukowej]] ''hortulana'' pochodzi od łacińskiego słowa ''hortus'' – ogród{{r|ak}}.
-{{Przypisy|stopień = ===}}
-=== Zobacz też ===
+== Morfologia ==
+Wielkości [[Wróbel zwyczajny|wróbla]]. Długość ciała 15–16 cm, masa ciała około 25 g{{r|ak}}. U samca głowa popielata, występuje żółty wąs i śliniak. Grzbiet rdzawobrązowy z czarnobrązowymi plamkami. Strona brzuszna cynamonowobrązowa, pierś zielonkawoszara. Dziób jest czerwonawy, oczy i nogi brązowe. Samice ubarwione bardziej blado, z prążkowaną piersią. Są nieznacznie mniejsze od samców, także ich [[obrączka oczna]] wykazuje mniejsze rozmiary{{r|ak}}.
+W odróżnieniu od innych trznadli, ortolan odbywa dwa pierzenia. W lipcu wymieniają wszystkie pióra, zaś na [[przedwiośnie|przedwiośniu]] jedynie drobne pióra okrywowe, dzięki czemu samce przybierają swoje ozdobne barwy{{r|ak}}.
+== Zasięg występowania ==
+W Europie gniazduje niemal na całym kontynencie, z wyjątkiem [[Wyspy Brytyjskie|Wysp Brytyjskich]] oraz północnych części [[Skandynawia|Skandynawii]] i [[Rosja|Rosji]]. W zachodniej Europie występuje wyspowo, nie na całym obszarze. Do tego obszary lęgowe występują od [[Palestyna|Palestyny]] i [[Turcja|Turcji]] po [[Iran]] i [[Mongolia|Mongolię]]. Zimuje w północnej części [[Afryka Subsaharyjska|Afryki Subsaharyjskiej]]{{r|iucn|jiguet}}, zimujące ptaki spotykano też na [[Półwysep Arabski|Półwyspie Arabskim]] i w [[Indie|Indiach]]{{r|ak}}. Przeloty IV–V i VIII–IX.
+W [[Polska|Polsce]] średnio liczny{{r|clpp}} ptak lęgowy niżu, choć rozmieszczony nierównomiernie i miejscowo może być liczny<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro Natura" | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=778}} Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''nieliczny'' oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km², a ''liczny'' – 100–1000 par na 100 km².</ref>. Najliczniej występuje na [[Podlasie|Podlasiu]], wschodnim [[Mazowsze|Mazowszu]], południowej [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] i na [[województwo łódzkie|Ziemi Łódzkiej]], mniej licznie w południowej Polsce, północnej Wielkopolsce i na [[Kujawy|Kujawach]]{{r|clpp}}.
+== Lęgi ==
+[[Plik:Emberiza hortulana MHNT.ZOO.2010.11.217 Neschers.jpg|thumb|left|Jaja z kolekcji muzealnej]]
+Ptaki przybywają z zimowisk pod koniec kwietnia lub na początku maja. Sezon lęgowy rozpoczyna się na początku maja. Gniazdo umieszczone jest na ziemi pośród gęstej roślinności; buduje je samica. Przy gnieździe ptaki są bardzo płochliwe. Zniesienie liczy około 5 [[jajo (biologia)|jaj]]. Inkubacja trwa 12–14 dni. Młode pozostają w gnieździe przez blisko dwa tygodnie. Ortolan wyprowadza jeden lub dwa lęgi w sezonie. Odlatuje w sierpniu{{r|ak}}.
+== Status i ochrona ==
+W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody]] ortolan nieprzerwanie od 1988 roku uznawany jest za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC – ''Least Concern''). Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji [[BirdLife International]] dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 8–18 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk{{r|iucn}}.
+Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw|2016|2183}}).</ref>. W kraju tym występuje 20% populacji ortolanów z całej [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] (stan w 2015){{r|ptlist}}. W latach 2013–2018 liczebność populacji lęgowej na terenie kraju szacowano na 176–243 tysięcy par{{r|biuletyn2019}}. Trend liczebności jest spadkowy – pomiędzy 2007 a 2018 rokiem odnotowano spadek populacji lęgowej o około 20%{{r|biuletyn2019}}. Na ''Czerwonej liście ptaków Polski'' został sklasyfikowany jako [[gatunek narażony]] (VU){{r|clpp}}.
+W starożytnym Rzymie mieszkańcy łapali drobne ptaki, w szczególności [[potrzos zwyczajny|potrzosy]] i ortolany w celach spożywczych. We [[Włochy|Włoszech]] nadal się to robi{{r|ak}}. Podczas jesiennej migracji w południowo-zachodniej Francji, mimo ochrony wprowadzonej w 1999 roku, rocznie nielegalnie odławia się 15–30 tysięcy ortolanów{{r|jiguet}}.
+== Zobacz też ==
 * [[ptaki Polski]]
-=== Linki zewnętrzne ===
+== Przypisy ==
+{{Przypisy|
-* [http://www.scricciolo.com/eurosongs/Emberiza.hortulana.wav głos ptaka, format .wav ''Copyright by Alberto Masi – www.scricciolo.com'']
+<ref name="ak">{{cytuj książkę | autor = Andrzej Kruszewicz | tytuł = Ptaki Polski | rok = 2007 | wydawca = Multico | miejsce = Warszawa | strony = 296 | isbn = 978-83-7073-474-9}}</ref>
+<ref name="biuletyn2019">{{Cytuj pismo | autor = Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. | tytuł = Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia | czasopismo = Biuletyn Monitoringu Przyrody | wolumin = 20 | strony = 1–80 | data = 2019 | url = https://otop.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Biuletyn20_2019.pdf}}</ref>
+<ref name="clpp">{{Cytuj książkę | autor = Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L. | tytuł = Czerwona lista ptaków Polski | wydawca = OTOP, Marki | data = 2020 | url = https://otop.org.pl/wp-content/uploads/2021/01/CLPP_2020_fin.pdf}}</ref>
+<ref name=hbwa>{{cytuj stronę | url = https://www.hbw.com/species/ortolan-bunting-emberiza-hortulana | autor = Madge, S. & Sharpe, C.J. | rok = 2019 | tytuł = Ortolan Bunting (''Emberiza hortulana'') | praca = <em>del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.).</em> Handbook of the Birds of the World Alive | data dostępu = 2019-09-23}}</ref>
+<ref name=ibc>{{cytuj stronę |url = http://ibc.lynxeds.com/species/ortolan-bunting-emberiza-hortulana|tytuł = Ortolan Bunting (''Emberiza hortulana'')|opublikowany = IBC: The Internet Bird Collection| język = en | archiwum = https://web.archive.org/web/20160413162237/http://ibc.lynxeds.com/species/ortolan-bunting-emberiza-hortulana | zarchiwizowano = 2016-04-13}}</ref>
+<ref name="ioc">{{Cytuj stronę |autor = F. Gill, D. Donsker (red.) |url = https://www.worldbirdnames.org/bow/buntings/ |tytuł = Buntings |opublikowany = IOC World Bird List: Version 9.2 |język = en |data dostępu = 2019-09-23}}</ref>
+<ref name="jiguet">{{Cytuj pismo | autor = Frédéric Jiguet et al | tytuł = Unravelling migration connectivity reveals unsustainable hunting of the declining ortolan bunting | czasopismo = Science Advances | wydanie = 5 | wolumin = 5 | język = en | data = 2019 | url = https://advances.sciencemag.org/content/5/5/eaau2642 | doi = 10.1126/sciadv.aau2642}}</ref>
+<ref name="mk">{{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines5.html#Emberizidae |tytuł = Rodzina: Emberizidae Vigors, 1825 - trznadle - Old word buntings (wersja: 2021-01-16)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2021-05-14}}</ref>
+<ref name=ptlist>{{cytuj książkę | tytuł = Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków | rok = 2015 | autor = Dominik Marchowski | wydanie = 1 | wydawca = SBM | miejsce = Warszawa | isbn = 9788378459835 | strony = 326}}</ref>
+}}
+== Linki zewnętrzne ==
-[[Kategoria:Trznadlowate]]
+* {{Cytuj książkę | nazwisko = Gromadzki (red.) | imię = M. | tytuł = Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny | wydawca = Ministerstwo Środowiska | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 382–385 | tom = 8 | tytuł tomu = Ptaki (część II) | rozdział = ''Emberiza hortulana'' (Ortolan) | adres rozdziału = https://natura2000.gdos.gov.pl/files/artykuly/52992/a379_Ortolan.pdf | isbn = 83-86564-43-1}}
+* {{Cytuj stronę | url = https://ebird.org/species/ortbun1 | tytuł = Zdjęcia i materiały multimedialne | praca = eBird | opublikowany = Cornell Lab of Ornithology | język = en}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
+[[Kategoria:Trznadle]]
 [[Kategoria:Ptaki Afryki]]
 [[Kategoria:Ptaki Europy]]
 [[Kategoria:Ptaki Azji]]
+[[Kategoria:Gatunki i podgatunki zwierząt nazwane w 1758 roku]]
+[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]
-[[ba:Һарытамаҡ турғай]]
-[[bg:Градинска овесарка]]
-[[br:Brean ortolan]]
-[[ca:Hortolà (ocell)]]
-[[cs:Strnad zahradní]]
-[[de:Ortolan]]
-[[et:Põldtsiitsitaja]]
-[[en:Ortolan Bunting]]
-[[es:Emberiza hortulana]]
-[[eo:Hortulano]]
-[[eu:Berdantza miarritz]]
-[[fo:Øsgulur riðispurvur]]
-[[fr:Bruant ortolan]]
-[[fy:Nôtfink]]
-[[io:Ortolano]]
-[[it:Emberiza hortulana]]
-[[he:גבתון גנים]]
-[[lt:Sodinė starta]]
-[[hu:Kerti sármány]]
-[[mn:Алаг хөмрөг]]
-[[nl:Ortolaan]]
-[[ja:ズアオホオジロ]]
-[[no:Hortulan]]
-[[nn:Hortulan]]
-[[pms:Emberiza hortulana]]
-[[pt:Sombria]]
-[[rue:Ортолан]]
-[[ru:Садовая овсянка]]
-[[fi:Peltosirkku]]
-[[sv:Ortolansparv]]
-[[tr:Bayağı kiraz kuşu]]
-[[zh:圃鹀]]