Partia Nic Niewiedzących: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
drobne techniczne, drobne merytoryczne, WP:SK |
||
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Partia polityczna infobox |
{{Partia polityczna infobox |
||
|nazwa = Partia Nic Niewiedzących |
|nazwa = Partia Nic Niewiedzących |
||
| |
|nazwa oryginalna = |
||
| |
|logo = Knownothingflag.jpg |
||
| |
|opis logo = |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|państwo = USA |
||
| |
|wariant flagi = 33 |
||
| |
|skrót = |
||
⚫ | |||
|adres siedziby = |
|||
| |
|przewodniczący = [[Lewis Charles Levin]] |
||
| |
|prezes = |
||
| |
|data założenia = 1844 |
||
| |
|data rozwiązania = 1860 |
||
| |
|adres siedziby = |
||
|partie członkowskie = |
|||
|organizacja młodzieżowa = |
|||
|ideologia polityczna = [[nacjonalizm]], [[ksenofobia]], [[antykatolicyzm]], [[republikanizm]] |
|||
⚫ | |||
| |
|poglądy gospodarcze = |
||
| |
|liczba członków = |
||
|członkostwo międzynarodowe = |
|||
⚫ | |||
| |
|organizacja młodzieżowa = |
||
| |
|barwy = |
||
| |
|posłowie = |
||
⚫ | |||
|commons = |
|||
|www = |
|||
}} |
}} |
||
[[Plik:Citizen Know Nothing.jpg|thumb|Obywatel Know Nothing, personifikacja ideałów ruchu]] |
[[Plik:Citizen Know Nothing.jpg|thumb|Obywatel Know Nothing, personifikacja ideałów ruchu]] |
||
[[Plik:LCLevin-small.jpg|thumb|Lewis Charles Levin, pierwszy lider partii]] |
[[Plik:LCLevin-small.jpg|thumb|Lewis Charles Levin, pierwszy lider partii]] |
||
[[Plik:Millard Fillmore-Edit1.jpg|thumb|Millard Fillmore, kandydat w wyborach w 1860 roku]] |
[[Plik:Millard Fillmore-Edit1.jpg|thumb|Millard Fillmore, kandydat w wyborach w 1860 roku]] |
||
'''Partia Nic Niewiedzących'''{{ |
'''Partia Nic Niewiedzących'''{{odn|Jones|2002|s=233}} ({{w języku|en|Know Nothing, Know Nothing movement, Native American Party}}, Ruch Nic Niewiedzących, spotyka się także wersję mniej poprawną językowo „Partia Nic Nie Wiedzących”{{odn|Bartnicki|1995|s=14}}{{r|rjp}}) – [[Partie polityczne w Stanach Zjednoczonych|partia polityczna]] istniejąca i działająca w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] w latach 1844–1860. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
W latach 40. XIX wieku nastąpił duży napływ [[Imigracja do Stanów Zjednoczonych|imigrantów do Stanów Zjednoczonych]], głównie z [[Królestwo Prus|Prus]], [[Skandynawia|Skandynawii]] i [[Irlandia|Irlandii]]{{ |
W latach 40. XIX wieku nastąpił duży napływ [[Imigracja do Stanów Zjednoczonych|imigrantów do Stanów Zjednoczonych]], głównie z [[Królestwo Prus|Prus]], [[Skandynawia|Skandynawii]] i [[Irlandia|Irlandii]]{{odn|Rusinowa|1994|s=67}}. Znaczną część spośród nowo przybyłych stanowili [[katolicyzm|katolicy]], przeciwko którym buntowały się konserwatywnie nastawione koła [[protestantyzm|protestanckie]]{{odn|Rusinowa|1994|s=67}}. Wówczas to Charles Allen stworzył w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] organizację o nazwie [[Zakon Gwieździstego Sztandaru]], która zaczerpnęła swoje zasady z [[Loża wolnomularska|lóż masońskich]]{{odn|Rusinowa|1994|s=67}}. Członkowie przechodzili inicjacje oraz zaprzysiężenia i mieli różne stopnie wtajemniczenia, jednak gdy pytano ich o cele, odpowiadali „nic nie wiem” ({{w języku|en|I know nothing}}), zgodnie z nazwą{{odn|Rusinowa|1994|s=67}}. Partia została oficjalnie powołana w 1849 roku, a ich głównym celem było faworyzowanie rodowitych amerykańskich protestantów przy obsadzaniu stanowisk w administracji publicznej{{r|britannica}}. |
||
== Działalność == |
== Działalność == |
||
W 1852 roku do partii dołączyła grupa pod przewodnictwem Jamesa Bakera, który wcześniej był liderem Order of the United Americans{{ |
W 1852 roku do partii dołączyła grupa pod przewodnictwem Jamesa Bakera, który wcześniej był liderem Order of the United Americans{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. Głównym ośrodkiem partii był [[Nowy Jork (stan)|Nowy Jork]], lecz w pierwszej połowie lat 50. jej struktury powstawały także w innych stanach{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. Dwa lata później działacze przyjęli konstytucję stowarzyszenia i wystartowali w wyborach lokalnych, obsadzając niektóre stanowiska w legislaturach stanowych i zdobywając kilkadziesiąt mandatów w [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresie]]{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. Ich poparcie było zróżnicowane – na Zachodzie nic niewiedzący byli mniej antyimigranccy, stąd często współpracowali z dawnymi [[Partia Wigów (Stany Zjednoczone)|wigami]]{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. [[Głębokie Południe|Na Południu]] sprzyjali konserwatywnym [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokratom]]{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. Najsilniejsze poparcie mieli jednak w stanach pogranicza: [[Missouri (stan)|Missouri]], [[Kentucky]] i [[Tennessee]] oraz większości stanów [[Nowa Anglia|Nowej Anglii]]{{odn|Rusinowa|1994|s=68-69}}. Wobec aktywizacji wyborczej imigrantów, partia domagała się przedłużenia okresu [[naturalizacja|naturalizacji]] z 5 do 21 lat{{r|britannica}}. Ponadto usiłowali nie dopuścić imigrantów do oddania głosu w wyborach, co spowodowało rozruchy m.in. w [[Baltimore]], [[Cincinnati]], [[Nowy Orlean|Nowym Orleanie]] i [[Louisville]]{{odn|Rusinowa|1994|s=69}}. |
||
W 1856 roku zmienili nazwę na „Partia Amerykańska”{{ |
W 1856 roku zmienili nazwę na „Partia Amerykańska”{{odn|Rusinowa|1994|s=68}}. Na konwencji nominacyjnej w [[Filadelfia|Filadelfii]], delegatów podzieliła [[niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych|proniewolnicza]] platforma wyborcza forsowana przez działaczy z Południa{{r|britannica}}. Padały tam wówczas hasła [[nacjonalizm|nacjonalistyczne]] („Ameryka musi być rządzona przez Amerykanów”) i [[ksenofobia|ksenofobiczne]] („wszyscy ludzie rodzą się równi, oprócz Murzynów, cudzoziemców i katolików”){{odn|Rusinowa|1994|s=69}}. Nominację prezydencką uzyskał [[Millard Fillmore]], który w [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1856 roku|wyborach powszechnych]] uzyskał 21% poparcia, jednakże w [[Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych|Kolegium Elektorów]] uzyskał głosy tylko ze stanu [[Maryland]]{{odn|Rusinowa|1994|s=69}}{{r|britannica}}. Po tych wyborach poparcie dla nic niewiedzących zaczęło spadać, co było spowodowane podziałami w kwestii niewolnictwa{{odn|Rusinowa|1994|s=70}}. Większość działaczy z Południa sprzyjało utrzymaniu niewolnictwa, więc dołączało do Partii Demokratycznej{{odn|Rusinowa|1994|s=70}}. Politycy z Północy, prezentujący postawy [[abolicjonizm|abolicjonistyczne]] przechodziło do [[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|Partii Republikańskiej]], włącznie z [[Henry Mills Fuller|Henrym Millsem Fullerem]] i [[Nathaniel Prentice Banks|Natanielem Banksem]]{{odn|Rusinowa|1994|s=70}}. Pozostali dołączyli do starych wigów i utworzyli [[Konstytucyjna Partia Unii|Partię Unii Konstytucyjnej]] i w [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1860 roku|1860 roku]] wystawili kandydaturę [[John Bell (sekretarz wojny)|Johna Bella]]{{r|britannica}}. Liczebność Partii Nic Niewiedzących była znikoma, jednak wystawiła kandydaturę [[William H. Seward|Williama Sewarda]] na prezydenta{{odn|Rusinowa|1994|s=70}}. |
||
{| class="wikitable" style="text-align:center" |
{| class="wikitable" style="text-align:center" |
||
Linia 100: | Linia 103: | ||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references> |
|||
{{Przypisy| |
|||
<ref name=" |
<ref name="britannica">{{Encyklopedia Britannica |id = topic/Know-Nothing-party |tytuł = Know-Nothing party |data dostępu = 2018-04-04}}</ref> |
||
⚫ | <ref name="How the GOP Lost Its Way">{{cytuj pismo|tytuł=How the GOP Lost Its Way|czasopismo=[[The Washington Post]]|issn=0190-8286|język=en|data=2006|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/21/AR2006042101593.html|archiwum=https://web.archive.org/web/20130212222157/https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/21/AR2006042101593.html}}</ref> |
||
<ref name="britannica">{{cytuj stronę|url=https://www.britannica.com/topic/Know-Nothing-party|tytuł=Know-Nothing party|opublikowany=[[Encyklopedia Britannica]]|język=en|data dostępu=2018-04-04}}</ref> |
|||
⚫ | |||
<ref name="IR">{{cytuj stronę|url=http://history.house.gov/Institution/Party-Divisions/Party-Divisions/|tytuł=Party Divisions of the House of Representatives|opublikowany=United States House of Representatives|język=en|data dostępu=2018-02-27}}</ref> |
<ref name="IR">{{cytuj stronę|url=http://history.house.gov/Institution/Party-Divisions/Party-Divisions/|tytuł=Party Divisions of the House of Representatives|opublikowany=United States House of Representatives|język=en|data dostępu=2018-02-27}}</ref> |
||
<ref name="Jones">{{cytuj książkę|nazwisko=Jones|imię=M.|tytuł=Historia USA|strony=233}}</ref> |
|||
<ref name="NARA">{{cytuj stronę|url=https://www.archives.gov/federal-register/electoral-college/scores.html#1856|tytuł=Electoral College Box – 1856|opublikowany=NARA|język=en|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
<ref name="NARA">{{cytuj stronę|url=https://www.archives.gov/federal-register/electoral-college/scores.html#1856|tytuł=Electoral College Box – 1856|opublikowany=NARA|język=en|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
||
<ref name="OC">{{cytuj stronę|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=1969|tytuł=US President – National Vote|opublikowany=Our Campaign|język=en|data dostępu=2017-05-23}}</ref> |
<ref name="OC">{{cytuj stronę|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=1969|tytuł=US President – National Vote|opublikowany=Our Campaign|język=en|data dostępu=2017-05-23}}</ref> |
||
<ref name="OC2">{{cytuj stronę|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=1968|tytuł=US President – National Vote|opublikowany=Our Campaign|język=en|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
<ref name="OC2">{{cytuj stronę|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=1968|tytuł=US President – National Vote|opublikowany=Our Campaign|język=en|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
||
<ref name="rjp">{{cytuj stronę|url=http://www.rjp.pan.pl/index.php?view=article&id=73|tytuł=Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi|opublikowany=[[Rada Języka Polskiego]]|język=pl|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
<ref name="rjp">{{cytuj stronę|url=http://www.rjp.pan.pl/index.php?view=article&id=73|tytuł=Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi|opublikowany=[[Rada Języka Polskiego]]|język=pl|data dostępu=2017-05-27}}</ref> |
||
<ref name="Rusinowa67">{{cytuj książkę|nazwisko=Rusinowa|imię=I.|tytuł=Z dziejów amerykańskich partii politycznych|strony=67}}</ref> |
|||
<ref name="Rusinowa68">{{cytuj książkę|nazwisko=Rusinowa|imię=I.|tytuł=Z dziejów amerykańskich partii politycznych|strony=68}}</ref> |
|||
<ref name="Rusinowa69">{{cytuj książkę|nazwisko=Rusinowa|imię=I.|tytuł=Z dziejów amerykańskich partii politycznych|strony=69}}</ref> |
|||
<ref name="Rusinowa70">{{cytuj książkę|nazwisko=Rusinowa|imię=I.|tytuł=Z dziejów amerykańskich partii politycznych|strony=70}}</ref> |
|||
<ref name="senate">{{cytuj stronę|url=https://www.senate.gov/history/partydiv.htm|tytuł=Party Division|opublikowany=United States Senate|język=en|data dostępu=2018-03-10}}</ref> |
<ref name="senate">{{cytuj stronę|url=https://www.senate.gov/history/partydiv.htm|tytuł=Party Division|opublikowany=United States Senate|język=en|data dostępu=2018-03-10}}</ref> |
||
<ref name="The Immigration Deal">{{cytuj pismo|tytuł=The Immigration Deal|czasopismo=[[The New York Times]]|issn=0362-4331|język=en|data=2007|url=https://www.nytimes.com/2007/05/20/opinion/20sun1.html}}</ref> |
<ref name="The Immigration Deal">{{cytuj pismo|tytuł=The Immigration Deal|czasopismo=[[The New York Times]]|issn=0362-4331|język=en|data=2007|url=https://www.nytimes.com/2007/05/20/opinion/20sun1.html|archiwum=https://web.archive.org/web/20130418103513/https://www.nytimes.com/2007/05/20/opinion/20sun1.html}}</ref> |
||
</references> |
|||
}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Rusinowa | imię =Izabella | autor link = Izabella Rusinowa | tytuł = Z dziejów amerykańskich partii politycznych | wydawca = Egross | miejsce = Warszawa | data = 1994 | isbn = 83-85253-52-1 | język = pl}} |
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Rusinowa | imię =Izabella | autor link = Izabella Rusinowa | tytuł = Z dziejów amerykańskich partii politycznych | wydawca = Egross | miejsce = Warszawa | data = 1994 | isbn = 83-85253-52-1 | język = pl |odn=tak}} |
||
* {{Cytuj książkę | nazwisko =Jones | imię = Maldwyn |autor link = Maldwyn Jones | tytuł = Historia USA | wydawca = Marabut | miejsce = Gdańsk | data = 2002 | isbn=83-916989-0-4 | język=pl}} |
* {{Cytuj książkę | nazwisko =Jones | imię = Maldwyn |autor link = Maldwyn Jones | tytuł = Historia USA | wydawca = Marabut | miejsce = Gdańsk | data = 2002 | isbn=83-916989-0-4 | język=pl |odn=tak}} |
||
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Bartnicki | imię = Andrzej | autor link = Andrzej Bartnicki | tytuł = Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1995 | tom = 3 | isbn = 83-01-11894-6 | język = pl}} |
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Bartnicki | imię = Andrzej | autor link = Andrzej Bartnicki | tytuł = Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1995 | tom = 3 | isbn = 83-01-11894-6 | język = pl |odn=tak}} |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://dig.lib.niu.edu/message/ps-nativism.html | tytuł = Nativism By Michael F. Holt, Ph.D. | opublikowany = dig.lib.niu.edu | archiwum = https://web.archive.org/web/20130620195543/http://dig.lib.niu.edu/message/ps-nativism.html | zarchiwizowano = 2013-06-20}} |
||
* [http://www.encyclopedia.chicagohistory.org/pages/703.html Lager Beer Riot, Chicago 1855] |
* [http://www.encyclopedia.chicagohistory.org/pages/703.html Lager Beer Riot, Chicago 1855] |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://www.american-presidents.org/2006/03/millard-fillmore-was-know-nothing.html | tytuł = Millard Fillmore Was A Know-Nothing | opublikowany = american-presidents.org | archiwum = https://web.archive.org/web/20130119125623/http://www.american-presidents.org/2006/03/millard-fillmore-was-know-nothing.html | zarchiwizowano = 2013-01-19}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
Aktualna wersja na dzień 18:15, 30 maj 2024
Państwo | |
---|---|
Lider |
John Neely Johnson |
Przewodniczący | |
Data założenia |
1844 |
Data rozwiązania |
1860 |
Ideologia polityczna |
Partia Nic Niewiedzących[1] (ang. Know Nothing, Know Nothing movement, Native American Party, Ruch Nic Niewiedzących, spotyka się także wersję mniej poprawną językowo „Partia Nic Nie Wiedzących”[2][3]) – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1844–1860.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W latach 40. XIX wieku nastąpił duży napływ imigrantów do Stanów Zjednoczonych, głównie z Prus, Skandynawii i Irlandii[4]. Znaczną część spośród nowo przybyłych stanowili katolicy, przeciwko którym buntowały się konserwatywnie nastawione koła protestanckie[4]. Wówczas to Charles Allen stworzył w Nowym Jorku organizację o nazwie Zakon Gwieździstego Sztandaru, która zaczerpnęła swoje zasady z lóż masońskich[4]. Członkowie przechodzili inicjacje oraz zaprzysiężenia i mieli różne stopnie wtajemniczenia, jednak gdy pytano ich o cele, odpowiadali „nic nie wiem” (ang. I know nothing), zgodnie z nazwą[4]. Partia została oficjalnie powołana w 1849 roku, a ich głównym celem było faworyzowanie rodowitych amerykańskich protestantów przy obsadzaniu stanowisk w administracji publicznej[5].
Działalność
[edytuj | edytuj kod]W 1852 roku do partii dołączyła grupa pod przewodnictwem Jamesa Bakera, który wcześniej był liderem Order of the United Americans[6]. Głównym ośrodkiem partii był Nowy Jork, lecz w pierwszej połowie lat 50. jej struktury powstawały także w innych stanach[6]. Dwa lata później działacze przyjęli konstytucję stowarzyszenia i wystartowali w wyborach lokalnych, obsadzając niektóre stanowiska w legislaturach stanowych i zdobywając kilkadziesiąt mandatów w Kongresie[6]. Ich poparcie było zróżnicowane – na Zachodzie nic niewiedzący byli mniej antyimigranccy, stąd często współpracowali z dawnymi wigami[6]. Na Południu sprzyjali konserwatywnym demokratom[6]. Najsilniejsze poparcie mieli jednak w stanach pogranicza: Missouri, Kentucky i Tennessee oraz większości stanów Nowej Anglii[7]. Wobec aktywizacji wyborczej imigrantów, partia domagała się przedłużenia okresu naturalizacji z 5 do 21 lat[5]. Ponadto usiłowali nie dopuścić imigrantów do oddania głosu w wyborach, co spowodowało rozruchy m.in. w Baltimore, Cincinnati, Nowym Orleanie i Louisville[8].
W 1856 roku zmienili nazwę na „Partia Amerykańska”[6]. Na konwencji nominacyjnej w Filadelfii, delegatów podzieliła proniewolnicza platforma wyborcza forsowana przez działaczy z Południa[5]. Padały tam wówczas hasła nacjonalistyczne („Ameryka musi być rządzona przez Amerykanów”) i ksenofobiczne („wszyscy ludzie rodzą się równi, oprócz Murzynów, cudzoziemców i katolików”)[8]. Nominację prezydencką uzyskał Millard Fillmore, który w wyborach powszechnych uzyskał 21% poparcia, jednakże w Kolegium Elektorów uzyskał głosy tylko ze stanu Maryland[8][5]. Po tych wyborach poparcie dla nic niewiedzących zaczęło spadać, co było spowodowane podziałami w kwestii niewolnictwa[9]. Większość działaczy z Południa sprzyjało utrzymaniu niewolnictwa, więc dołączało do Partii Demokratycznej[9]. Politycy z Północy, prezentujący postawy abolicjonistyczne przechodziło do Partii Republikańskiej, włącznie z Henrym Millsem Fullerem i Natanielem Banksem[9]. Pozostali dołączyli do starych wigów i utworzyli Partię Unii Konstytucyjnej i w 1860 roku wystawili kandydaturę Johna Bella[5]. Liczebność Partii Nic Niewiedzących była znikoma, jednak wystawiła kandydaturę Williama Sewarda na prezydenta[9].
Wybory prezydenckie | Kandydat | Głosy powszechne | Głosy elektorskie |
---|---|---|---|
1852 | Jacob Broom | 2 566[10] | 0 |
1856 | Millard Fillmore | 873 053[11] | 8[12] |
1860 | William H. Seward | b.d. | 0 |
Wybory do Izby Reprezentantów | Liczba mandatów[13] |
---|---|
1844 | 6 |
1846 | 1 |
1848 | 1 |
1854 | 51 |
1856 | 14 |
1858 | 5 |
Wybory do Senatu | Liczba mandatów[14] |
---|---|
1854 | 1 |
1856 | 5 |
1858 | 2 |
Wykorzystywanie terminu
[edytuj | edytuj kod]Termin „Know Nothing” zachował się w pamięci Amerykanów znacznie lepiej niż sama partia. Pod koniec XIX wieku demokraci nazywali republikanów „Know Nothings”, gdy zabiegali o głosy katolików. Od początku XX wieku termin przybrał formę nieomal obraźliwą sugerując, że oponent jest „natywistą” i „ignorantem”. W roku 2006 artykuł redakcyjny w neokonserwatywnym piśmie The Weekly Standard pióra Williama Kristola oskarżył populistycznych republikanów o niedostrzeganie niebezpieczeństwa „przekształcenia GOP w antyimigracyjną partię Know Nothing”[15]. Artykuł redakcyjny w gazecie New York Times z niedzieli 20 maja 2007 roku, omawiając proponowaną ustawę imigracyjną, użył określenia „this generation's Know-Nothings…”[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jones 2002 ↓, s. 233.
- ↑ Bartnicki 1995 ↓, s. 14.
- ↑ Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2017-05-27]. (pol.).
- ↑ a b c d Rusinowa 1994 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e Know-Nothing party, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-04-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f Rusinowa 1994 ↓, s. 68.
- ↑ Rusinowa 1994 ↓, s. 68-69.
- ↑ a b c Rusinowa 1994 ↓, s. 69.
- ↑ a b c d Rusinowa 1994 ↓, s. 70.
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-23]. (ang.).
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1856. NARA. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
- ↑ Party Division. United States Senate. [dostęp 2018-03-10]. (ang.).
- ↑ How the GOP Lost Its Way. „The Washington Post”, 2006. ISSN 0190-8286. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.).
- ↑ The Immigration Deal. „The New York Times”, 2007. ISSN 0362-4331. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdańsk: Marabut, 2002. ISBN 83-916989-0-4. (pol.).
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Nativism By Michael F. Holt, Ph.D.. dig.lib.niu.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-20)].
- Lager Beer Riot, Chicago 1855
- Millard Fillmore Was A Know-Nothing. american-presidents.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)].