Wikipedysta:MemicznyJanusz/Abraham Finkelsztejn

Adam Ewen

Imię i nazwisko urodzenia	Abraham Finkelsztejn
Data i miejsce urodzenia	10 sierpnia?/23 sierpnia 1906 Warszawa
Data i miejsce śmierci	8 marca 1968 Netanja
Zawód, zajęcie	lekarz
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Partia	Organizacja Syjonistyczna w Polsce Ichud
Wyznanie	judaizm

Abraham Finkelsztejn, Alfons Woźniak, Adam Ewen (ur. 10 sierpnia^?/23 sierpnia 1906 w Warszawie, zm. 8 marca 1968 w Netanji) – polski i żydowski lekarz ginekolog, działacz syjonistyczny.

Życiorys

Syn Berka Finkelsztejna i Chany Liby z d. Górko. Uczęszczał do Gimnazjum Filoloficznego Michała Kreczmara w Warszawie, gdzie w 1926 roku zdał maturę. W tym samym roku podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, gdzie studiował dwa lata. Następnie przeniósł się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego, w okresie studiów w Warszawie zaangażował się w działalność syjonistyczną, był członkiem Akademickiej Organizacji Syjonistycznej „Jardenia”, a później także Organizacji Syjonistów w Polsce. W grudniu 1931 roku uzyskał absolutorium, dyplom ukończenia studiów lekarskich uzyskał w kwietniu 1934 roku. Po ukończeniu studiów odbywał praktyki w Szpitalu Przemienienia Pańskiego i Szpitalu im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie. W maju 1935 roku uzyskał uprawnienia do wykonywania praktyki lekarskiej, został także członkiem Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej.

W czerwcu 1935 roku rozpoczął praktykę lekarską w Dąbrowicach, pełnił funkcję lekarza gminy Błonie i lekarzem osady Ostrowy. W 1937 roku przeprowadził się do Legionowa, gdzie prowadził gabinet lekarski w kamienicy przy ul. Józefa Piłsudskiego 15.

Po wybuchu II wojny światowej dalej prowadził praktykę lekarską w Legionowie, w 1940 roku otrzymał zakaz leczenia ludności aryjskiej. Jesienią tego samego roku został przesiedlony do legionowskiego getta, gdzie został członkiem Judenratu i skarbnikiem Komitetu Pomocy Biednym i Uchodźcom. W getcie zajmował się nadzorem nad przekazywaniem więźniom getta pomocy pozyskiwanej z Jointu. W styczniu 1941 roku został członkiem Komitetu Samopomocy Społecznej, w którym został kierownikiem referatu opieki społecznej, był także organizatorem kuchni ludowej w getcie. Pełnił również funkcję Lekarza Sanitarnego Dzielnicy Żydowskiej w Legionowie i kierownika istniejącego od 1941 roku Żydowskiego Szpitala Zakaźnego. Po likwidacji getta w październiku 1942 roku trafił do obozu pracy na terenie legionowskich koszar, skąd uciekł po kilku tygodniach. Ukrywał się z matką, siostrą i jej rodziną na terenie Legionowa, był szantażowany przez funkcjonariuszy policji granatowej, przez co często musiał zmieniać miejsca pobytu. Pomoc dostarczała im Zofia Cieniawska oraz Rada Pomocy Żydom. Pod koniec 1944 roku dom, w którym ukrywał się wraz z rodziną, zajęli żołnierze niemieccy wycofujący się z frontu wschodniego. Po dwóch tygodniach ukrywania się uciekli, spuszczając się z poddasza na linie z prześcieradeł. Do wkroczenia Armii Czerwonej do Legionowa ukrywali się w jednym z opuszczonych domów.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej Finkelsztejn z rodziną udał się do Warszawy. W listopadzie 1944 roku został kierownikiem ewakuowanego do Jadowa legionowskiego szpitala. Od 1945 roku pełnił funkcję kierownika Gminnego Ośrodka Zdrowia w Legionowie, był jednym z pierwszych lekarzy, którzy po II wojnie światowej powrócili do miasta. 10 lutego 1945 roku objął funkcję lekarza sanitarnego gminy Legionowo. 22 listopada 1945 roku poślubił Halinę z d. Schwarz, primo voto Skowronek. Z żoną miał następnie bliźnięta Anielę Joannę i Ryszarda Bernarda (ur. 10 lipca 1946).

W latach 1945–1947 pełnił funkcję przewodniczącego Rejonowego Komitetu Żydowskiego w Legionowie. 30 grudnia 1946 roku uzbrojeni napastnicy dokonali napadu na jego mieszkanie, według Finkelsztejna napastnicy mieli być związani z NSZ. Otrzymywał także pogróżki. Po tych wydarzeniach Finkelsztejn opuścił Legionowo i został przeniesiony do Sopotu. 10 maja 1947 roku zmienił nazwisko na Alfons Woźniak. W Sopocie objął funkcję lekarza powiatowego starostwa gdańskiego i kierownika Wydziału Zdrowia w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gdańsku. 13 grudnia tego samego roku podczas napadu rabunkowego na jego mieszkanie zamordowana została jego matka. Sprawcy napadu zostali wkrótce potem aresztowani i skazani na karę śmierci. W 1951 roku został inspektorem położnictwa w Wojewódzkiej Przychodni Ochrony Macierzyństwa i Zdrowia Dziecka w Gdańsku. W 1955 roku przebywał miesiąc na praktykach zawodowych w Czechosłowacji. W 1956 roku objął stanowisko inspektora położnictwa w Szpitalu Miejskim w Gdyni.

Był aktywnym działaczem Zjednoczenia Syjonistów Demokratów w Sopocie, gdzie do likwidacji w 1949 roku pełnił funkcję sekretarza, angażował się w zbiórki na rzecz Funduszu Odbudowy Palestyny i Żydowskiego Funduszu Narodowego. W kwietniu 1949 roku wystąpił o pozwolenie na wyjazd do Izraela, prośba została jednak odrzucona. W sierpniu 1956 roku złożył kolejną prośbę o zezwolenie na wyjazd, która została rozpatrzona pozytywnie. Finkelsztejn wraz z rodziną wyjechał do Izraela na początku 1957 roku. Początkowo mieszkali w Jerozolimy u siostry jego żony, następnie osiedlili się w Netanji. W Izraelu przyjął nazwisko Adam Ewen, prowadził także praktykę lekarską.

Zmarł w Netanji, 8 marca 1968 roku. Dwa dni później został pochowany na starym cmentarzu w tym mieście.

Bibliografia

• Jacek EmilJ.E. Szczepański Jacek EmilJ.E., Dr Abraham Finkelsztejn 1906–1968 (Dr Adam Ewen), „Kwartalnik Historii Żydów”, Żydowski Instytut Historyczny, 2019, s. 193-220, ISSN 1899-3044 .