Gubernatorzy generalni Australii

Gubernator generalny Australii

Governor-General of Australia

Sztandar gubernatora generalnego Australii
Obecny gubernator
Peter Cosgrove, gubernator generalny Australii
Stanowisko
Państwo	Australien
Data utworzenia	1901
Pierwszy gubernator	lord Hopetoun
Długość kadencji	nieokreślona (zwyczajowo ok. 5 lat)
Obecny gubernator	Peter Cosgrove
Obecny od	28 marca 2014
Siedziba	Government House, Canberra Admiralty House, Sydney
Strona internetowa

{{Stanowisko infobox}} Nieznane pola: "kod języka".

Gubernator generalny Związku Australijskiego (ang. Governor-General of the Commonwealth of Australia) – formalnie najwyższe stanowisko władzy wykonawczej na szczeblu federalnym w Australii. W praktyce jego rola jest głównie ceremonialna, zaś od zajmującej ten urząd osoby oczekuje się apolitycznego realizowania funkcji "Ojca (lub Matki) Narodu".

Charakterystyka urzędu

Istnienie tego urzędu wiąże się z faktem, iż Australia pozostaje w unii personalnej z Wielką Brytanią, w związku z czym królowa Australii, będąca zarazem królową Wielkiej Brytanii i pozostałych Commonwealth realms, przez zdecydowaną większość czasu pozostaje poza terytorium kraju. W czasie jej nieobecności większość obowiązków i kompetencji, które w klasycznym modelu westminsterskim spoczywają na monarsze, jest realizowana przez gubernatora generalnego.

Gubernator ma prawo mianowania ministrów i sędziów, rozwiązania parlamentu oraz sygnowania ustaw. Przewodniczy Federalnej Radzie Wykonawczej i jest nominalnym dowódcą Australijskich Sił Zbrojnych. W praktyce jednak wszystkie swoje kompetencje realizuje w ścisłym porozumieniu z gabinetem federalnym, a zwłaszcza z premierem Australii, któremu jest faktycznie podporządkowany. Gubernator generalny ma prawo użyć swych szczególnych prerogatyw samodzielnie tylko w zupełnie wyjątkowych sytuacjach. Ostatni raz zdarzyło się to w 1975 roku podczas kryzysu konstytucyjnego, jednak do dziś zasadność ich użycia w tamtej sytuacji budzi liczne kontrowersje.

Stołeczną rezydencją gubernatora jest Government House w Canberze, popularnie zwany Yarralumla. Inną oficjalną rezydencją jest Admirality House w Sydney.

Powoływanie i kadencja

Formalnie powołanie gubernatora generalnego jest osobistym aktem królewskim, jednak zwyczajowo królowa jest zobowiązana do mianowania kandydata wskazanego przez premiera Australii. Długość kadencji gubernatora nie jest prawnie uregulowana, zależy głównie od decyzji premiera oraz samego gubernatora, jednak historycznie gubernatorzy urzędowali zwykle od 4 do 7 lat.

Lista gubernatorów generalnych Australii

lp.	osoba	od	do
1	John Hope, 7. hrabia Hopetoun	1901	1903
2	Hallam Tennyson, 2. baron Tennyson	1903	1904
3	Henry Northcote, 1. baron Northcote	1904	1908
4	William Ward, 2. hrabia Dudley	1908	1911
5	Thomas Denman, 3. baron Denman	1911	1914
6	Ronald Munro-Ferguson	1914	1920
7	Henry Forster, 1. baron Forster	1920	1925
8	John Baird, 1. baron Stonehaven	1925	1931
9	Isaac Isaacs	1931	1936
10	Alexander Hore-Ruthven, 1. baron Gowrie	1936	1945
11	Henryk Windsor, książę Gloucester	1945	1947
12	William McKell	1947	1953
13	William Slim	1953	1960
14	William Morrison, 1. wicehrabia Dunrossil	1960	1961
15	William Sidney, 1. wicehrabia De L'Isle	1961	1965
16	Richard Casey, baron Casey	1965	1969
17	Paul Hasluck	1969	1974
18	John Kerr	1974	1977
19	Zelman Cowen	1977	1982
20	Ninian Stephen	1982	1989
21	Bill Hayden	1989	1996
22	William Deane	1996	2001
23	Peter Hollingworth	2001	2003
24	Michael Jeffery	2003	2008
25	Quentin Bryce	2008	2014
26	Peter Cosgrove	od 2014

Zobacz też

• Gubernator generalny