Tadeusz Walichnowski
generał brygady MO | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 2005 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1946-1990 |
Jednostki |
|
Stanowiska |
|
Tadeusz Adam Walichnowski (ur. 26 lutego 1928 w Warszawie, zm. 18 stycznia 2005 w Warszawie) – generał brygady MO, funkcjonariusz organów bezpieczeństwa, prawnik, historyk, politolog. Uważany za jednego z liderów frakcji nacjonalitarnej w PZPR.
Życiorys
Wykształcenie i praca zawodowa
W 1959 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1967 uzyskał stopień naukowy doktora na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, w 1970 stopień doktora habilitowanego. W 1977 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1983 profesorem zwyczajnym.
15 grudnia 1946 rozpoczął służbę w organach bezpieczeństwa publicznego jako młodszy referent Placówki w Olsztynie Ekspozytury Kolejowej Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ostródzie (do 1950). Następnie pełnił funkcję funkcjonariusza WUBP w Olsztynie (1950-1951), funkcj. MBP (1951-1955), funkcj. KdsBP (1955-1957), słuchacza Szkoły Departamentu I MSW w Warszawie (1957-1958), funkcj. Departamentu I MSW (1958-1961), prac. rezydentury wywiadu MSW w Wiedniu, oficjalnie na etacie attache/II sekr. Ambasady PRL w Austrii (1961-1965), p.o. nacz./nacz. Wydziału III w Departamencie I MSW (1965-1967) i z-cy dyrektora III Departamentu MSW (1967-1969). Usunięty z MSW jako czołowy przedstawiciel frakcji antysemickiej. W latach 1970–1976 był pracownikiem naukowym PAN, m.in. zastępcą dyrektora ds. naukowych Instytutu Krajów Socjalistycznych PAN. Od 1976 do 1980 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych. W latach 1977–1981 był równocześnie profesorem Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1980 powrócił do służby w MSW i w latach 1980-1990 pełnił funkcję rektora Akademii Spraw Wewnętrznych. W stan spoczynku przeszedł w 1990. W latach 90. był pracownikiem naukowym w Prywatnej Wyższej Szkole Businessu i Administracji w Warszawie.
W październiku 1984 awansowany do stopnia generała brygady Milicji Obywatelskiej. Akt nominacyjny wręczył mu w Belwederze 10 października 1984 przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński.
Działalność polityczna i społeczna
W 1945 wstąpił do PPR, a w 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której członkiem był aż do jej rozwiązania w 1990. Delegat na IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR w lipcu 1981. W latach 1981–1986 był członkiem KC PZPR, a od 1981 także członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR. Należał do ZBoWiD. Zasiadał w Prezydium Komisji Historycznej ZG ZBoWiD (od 1976). Członek Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej od 1946, od 1983 był członkiem Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Członek Komitetu Redakcyjnego Zeszytów Naukowych Akademii Spraw Wewnętrznych. W latach 80. należał do Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, publikował na łamach tygodnika Rzeczywistość. Był długoletnim członkiem komitetu redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki”, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego. Członek Międzynarodowej Rady Archiwów (International Council on Archives), członek jej Komitetu Wykonawczego 1976-1979. Członek Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. W latach 1976-1980 członek Rady Naukowej Międzynarodowego Centrum Informacji na temat źródeł Historii Bałkanów i Regionu Morza Śródziemnego. W latach 1988–1990 – członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[1].
W maju 1999 został przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Naukowego Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego im. generała Edwina Rozłubirskiego[2]. Jego hobby było gromadzenie medali pamiątkowych poświęconych wybitnym postaciom historycznym.
Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej.
Wybrane publikacje
- Zachodnioniemiecki rewizjonizm. Olsztyn 1961
- Izrael a NRF. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1967
- Syjonizm a NRF, Wyd. Śląsk, Katowice 1968
- Izrael-NRF a Polska. Wyd. Interpress, Warszawa 1968, s. 84
- Mechanizm propagandy syjonistycznej, Wyd. Śląsk, Katowice 1968
- Syjonizm a państwo żydowskie. Wyd. Śląsk, Katowice 1968, s. 85. Seria: Doktryna syjonizmu
- Organizacje i działacze syjonistyczni. Wyd. Śląsk, Katowice 1968, s. 84. Seria: Doktryna syjonizmu
- Wokół agresji Izraela (współautor z J. Dziedzicem), Warszawa 1968
- Niepokój polaków: doktryna polityczna Franza Josepha Straussa, Wyd. Śląsk, Katowice 1969
- Neutralizacja Austrii 1945-1966, Wyd. PWN, Warszawa 1971
- ZSRR państwo wielonarodowe. Wyd. MON, Warszawa 1972, s. 206. Seria: IPO Ideologia, Polityka, Obronność
- U źródeł walk z podziemiem reakcyjnym w Polsce. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1975, ss 344
- Sojusz narodów ZSRR i Polski. KAW, Warszawa 1978
- Powrót Polaków na ziemie piastowskie, z serii Biblioteka Lektora i Aktywisty - Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Zarząd Główny TPPR, Warszawa 1980
- U źródeł niepodległości Polski (red.). PWN, Warszawa 1980, s. 364. ISBN 83-01-01870-4
- „Europeizacja” – doktryna przeciw Polsce. [w:] „Rzeczywistość”, 27 czerwca 1982
- Kult rewizjonizmu terytorialnego w polityce i prawie RFN. PWN, Warszawa 1983
- Z dziejów politycznych Polski 1944-1984 (współautor z Ryszard Halaba, Henryk Dominiczak). Wyd. KiW, Warszawa 1984, s. 512. ISBN 83-05-11485-6
- Wybór wydarzeń z dziejów walk w obronie władzy ludowej w Polsce w latach 1944-1952, Krajowa Agencja Wydawnicza Warszawa 1985
- Kryzysy i konflikty społeczno-polityczne w Polsce, Wyd. ASW, Instytut Historii i Archiwistyki Warszawa 1986
- Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wobec problemów świata, Wyd. ASW Warszawa 1986
- Filozofia nowego myślenia w stosunkach międzynarodowych, Wyd. ASW Warszawa 1988
- Ochrona bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w Polsce, 1944-1988 (red.), Wyd. ASW Warszawa 1989
- Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939-1945. Przegląd piśmiennictwa (red.), PWN Warszawa 1989, s. 303, ISBN 83-01-09450-8
- Stan wojenny w Polsce. Dokumenty i materiały archiwalne, 1981-1983 (red.), Wyd. Comandor Warszawa 2001, s. 488 ISBN 83-88329-20-0
- Czyja własność? : niemiecka polityka wobec ziem zachodnich i północnych Polski, Wydawnictwo Placówka Warszawa 2001
Nagrody i odznaczenia
- nagrody resortowe (1968, 1972, 1975, 1979, 1981, 1984)
- Nagroda Redakcji Wychowanie i oświata (1971)
- Nagroda Prezydium PAN i Akademii Nauk ZSRR (1981)
- Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1984)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
- Krzyż Oficerski Orderu Sztuki i Literatury (Officier de l’Ordre des Arts et des Letters, Francja, 20.11.1979)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
- Medal im. Ludwika Waryńskiego
- Złota Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
- Odznaka „Zasłużony Działacz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej” (1989)
Bibliografia
- Kto jest kim w Polsce 1989, Warszawa 1989, s. 1405
Linki zewnętrzne
- ↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011 radaopwim.gov.pl [dostęp 2011-11-06]
- ↑ Wojsko Ludowe, nr 12-26, Warszawa, wrzesień 1999, s. 29
- Absolwenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Komitetu Centralnego PZPR
- Członkowie ZBoWiD
- Działacze Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
- Działacze Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”
- Funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
- Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa PRL
- Generałowie brygady Milicji Obywatelskiej
- Historiografia PRL
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 40-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem im. Ludwika Waryńskiego
- Odznaczeni Medalem „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
- Odznaczeni Odznaką Za zasługi w ochronie porządku publicznego
- Pochowani na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie
- Polacy – Oficerowie Orderu Sztuki i Literatury
- Polscy archiwiści
- Polscy historycy
- Rektorzy uczelni w Polsce
- Urodzeni w 1928
- Wykładowcy Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR
- Zmarli w 2005