Język ojczysty
Język ojczysty, także język pierwszy, język rodzimy, język wyjściowy – pierwszy poznawany i doświadczany przez człowieka język, w którym porozumiewa się z otoczeniem. Ma on znaczący udział w poznawaniu świata i kształtowaniu osobowości, powodując że człowiek utożsamia się z nim, a w dorosłym życiu zazwyczaj w nim myśli, śni, liczy i modli się, jak również spontanicznie przeklina[1][2].
Każdą mowę można opanować jako język ojczysty lub inny. W literaturze naukowej występują następujące pary określeń: język ojczysty – język obcy, język pierwszy – język drugi, język wyjściowy (źródłowy) – język docelowy[3].
Każde normalne, słyszące dziecko jest zdolne do nauczenia się języka otoczenia, w którym przebywa od chwili narodzin. Nie musi to być język jego biologicznych rodziców. Proces ten ma charakter uniwersalny. Dzieci przechodzą kolejne etapy rozwoju mowy – od gaworzenia po poprawne wysławianie się, które stwierdza się niezależnie od przyswajanego języka. Wśród badaczy przeważa twierdzenie, że czterolatek ma już opanowane podstawy języka, siedmiolatek posiada wiedzę o gramatyce i systemie fonetycznym w około 80%, natomiast pełna kompetencja językowa i komunikacyjna jest osiągana dopiero w wieku szkolnym[4].
Niekompletne poznanie własnego języka sprawia kłopoty podczas nauki języków obcych. Stąd nauka języka ojczystego odgrywa ważną rolę w edukacji. Znane są przypadki dzieci, które żyły w odosobnieniu i nie nauczyły się mówić, np. Kaspar Hauser. Późniejsze próby nauczenia ich jakiegokolwiek języka zakończyły się niepowodzeniem.
Zobacz też
- wielojęzyczność
- język migowy
- język urzędowy
- dzikie dzieci
- sprawność językowa
- hipoteza Sapira-Whorfa
- Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
Przypisy
- ↑ Stephan Draf, Richard Stephens. Die Neurologie des Fluchens. „P.M.”. 2019 (02), s. 36. Gruner + Jahr. ISSN 1863-9313. (niem.).
- ↑ Lipińska 2006 ↓, s. 22.
- ↑ Lipińska 2006 ↓, s. 19.
- ↑ Lipińska 2003 ↓, s. 16.
Bibliografia
- Ewa Lipińska: Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003. (pol.).
- Ewa Lipińska: Przyswajanie języka pierwszego a uczenie się języka obcego/drugiego. W: Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego. Kraków: Wydawnictwo Univeritas, 2006, s. 19-28. ISBN 97883-242-1097-8. (pol.).