S-125

S-125
	Informacje podstawowe
Rodzaj systemu	przeciwlotniczy
Zwalczane cele	samoloty, helikoptery
Wejście do służby	1961
	Pociski
	System

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 2 kwi 2020, była oparta na tej wersji.

S-125 Newa, w kodzie NATO SA-3 Goa – system kierowanych pocisków rakietowych ziemia-powietrze opracowanych w ZSRR w celu uzupełnienia systemów S-25 i S-75, w porównaniu do których miał krótszy zasięg, niższy pułap i mniejszą prędkość, jednak dzięki dwustopniowej konstrukcji rakiety na paliwo stałe lepiej nadawał się do niszczenia manewrujących celów na niskich pułapach.

Wersje

M-1 Wołna – morska wersja systemu w kodzie NATO znana jako SA-N-1 Goa
Newa-SC (Przeciwlotniczy Zestaw Rakietowy Newa SC) – powstał w Polsce, w wyniku modernizacji będącego na uzbrojeniu armii wielu krajów PZR S-125 M „Newa” produkcji ZSRR^[1].

System rakietowy Newa-SC („SC” pochodzi od słów: samobieżny i cyfrowy) jest typowym zestawem średniego zasięgu do obrony obiektów i terytorium kraju. Zestaw może strzelać rakietami typu 5W27U i D. Ich zasięg wynosi 25 km, natomiast pułap 18 km. Podczas modernizacji do wersji SC wymieniono analogowy, zbudowany na lampach elektronowych system sterowania na nowoczesny, mikroprocesorowy. Wyrzutnie rakiet zamontowano na podwoziu gąsienicowym czołgu T-55, a radarową stację naprowadzania i śledzenia celów, oraz rakiet – na 8 kołowym podwoziu ciężarówki „MAZ” (pochodzącym od wyrzutni rakiet „Scud” wycofanych z uzbrojenia w Polsce), co znacznie zwiększyło mobilność zestawu. Do tego standardu zmodernizowano 21 posiadanych przez Siły Zbrojne RP zestawów S-125 „Newa”. Modernizacja wykonana została przez Wojskowe Zakłady Elektroniczne w Zielonce przy udziale WAT. W nowo zmodernizowane zestawy rakietowe zostały uzbrojone pozostałe po reorganizacji Sił Powietrznych dywizjony ogniowe artylerii rakietowej obrony powietrznej.

Użycie bojowe

Pierwsze zestawy S-125 zostały rozmieszczone wokół Moskwy w latach 1961-1964 jako element obrony przeciwlotniczej radzieckiej stolicy. S-125 nie zostały użyte w czasie wojny w Wietnamie, ponieważ po rozłamie radziecko-chińskim w 1960 Rosjanie obawiali się, że pociski mogą trafić do Chin i tam zostać skopiowane. Zestawy trafiły natomiast na uzbrojenie Egiptu i Syrii i były użyte przeciwko lotnictwu Izraela w czasie wojny na wyczerpanie i wojny Jom Kipur. W 1970 Egipcjanie zestrzelili przy ich pomocy 9 izraelskich samolotów, a uszkodzili 3^[2], natomiast w 1973 syryjskie S-125 miały zestrzelić aż 43 izraelskie maszyny^[3]. Na równie obfity łup Syryjczycy liczyli w momencie wybuchu wojny w Libanie, w połowie roku 1982 wyrzutnie S-125 rozmieścili w dolinie Bekaa. Jednak w ciągu jednego dnia (9 czerwca 1982) izraelskie lotnictwo zniszczyło wszystkie wyrzutnie nie tracąc ani jednego samolotu (operacja „Mole Cricket 19”)^[4]. Posiadały je na swoim wyposażeniu (silnie wspierane przez ZSRR i Kubę) Ludowe Siły Powietrzne Angoli (FAN) w czasie wojny domowej lat 1976-2002 – 7 czerwca 1980 zestrzeliły południowoafrykański Mirage F1s^[5]. Podczas I wojny w Zatoce Perskiej, 19 stycznia 1991 na południe od Bagdadu irackie S-125 zestrzeliły amerykański F-16 (87-257)^[6]. Dwa dni wcześniej jeden z amerykańskich B-52 został uszkodzony rakietą wystrzeloną prawdopodobnie z S-125 (lub z 2K12 Kub). 27 marca 1999, koło miejscowości Budanovci, jugosłowiańska obrona przeciwlotnicza, przy użyciu zmodyfikowanego zestawu „Newa-M”, zestrzeliła amerykański F-117 „Nighthawk”^[7], a 2 maja tego samego roku, koło miejscowości Šabac, ofiarą S-125 padł F-16^[8].

Użytkownicy

Algieria
Angola
Armenien
Azerbejdżan
Bułgaria
Mjanma^[9]
Kuba
Egipt^[9] Nie mniej niż 50^[10]^[11] Peczora 2M w 2012^[12]^[13] + ≈120^[10]
Etiopia^[10]
Gruzja
Indie
Libia^[9]
Mołdawia
Mongolei Peczora-2M^[10]^[14]
Mozambik
Korea Północna 140 baterii^[15]
Peru
Polska 12 zestawów Newa SC^[16]
Serbien 12 baterii z 32 wyrzutniami rakiet (Zmodernizowane, wyposażone w dalmierz na podczerwień)
Syria^[9] 148 Peczora^[17] + 12 Peczora-2M^[18]
Sudan Południowy^[19]
Tansania
Turkmenistan^[9]
Kazachstan Peczora-2TM^[20]
Ukraina^[21]
Wenezuela Peczora-2M 11.^[22]^[23]11 zamówionych^[23] baterii, dostarczona 1 bateria w 2011 (max 8 wyrzutni)^[24]
Wietnam^[9]^[25] Peczora-2TM^[26]
Jemen
Uganda
Sambia

Byli użytkownicy

Afganistan
Czechosłowacja
Czechy - Pełniły służbę w latach 1973 - 2002.^[27]
NRD
Ekwador P-15 „Flat Face” Status nieznany
Finlandia - Wycofane w latach 90.
Węgry - Pełniły służbę w latach 1978-1995.^[28]
Irak - Zniszczone w 2003 roku
ISIS Trzy wyrzutnie zdobyte w Palmyrze przed zniszczeniem ich przez Stany Zjednoczone^[29].
Kambodża - Zezłomowane w 2005 roku^[30].
Rumunia - Pełniły służbę w latach 1986–1998.
Rosja - Wycofane w latach 90 ,część rakiet używano do szkolenia do 2011 roku.
Somalia - Używane do 1992 roku^[31].
Słowacja - Wycofane w 2001 roku.
Jemen Południowy
ZSRR
Jugosławia - 60

Przypisy

↑ Wojskowe Zakłady Elektroniczne Spółka Akcyjna: Modernizacja Przeciwlotniczego Zestawu Rakietowego S-125 M do wersji pzr NEWA SC. [dostęp 2015-08-05]. (pol.).
↑ David Coopler: Arab MiG-19 and MiG-21 Units in Combat. Oxford: Osprey Publishing, 2004, s. 96. ISBN 1-84176-655-0. (ang.).
↑ Abraham Rabinovich: The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East. New York: Schocken Books, 2005, s. 496-497. ISBN 0-8052-4176-0. (ang.).
↑ Rebecca Grant: The Bekaa Valley War. June 2002. [dostęp 8 stycznia 2010]. (ang.).
↑ Dick Lord: Vlamgat: The Story of the Mirage F1 in the South African Air Force. Johannesburg: Covos-Day Books, 2000. ISBN 0-620-24116-0. (ang.).
↑ F-16 Aircraft Database. Airframe Details for F-16 #87-0257. [dostęp 8 stycznia 2010]. (ang.).
↑ Serb discusses 1999 downing of stealth. USA Today. [dostęp 6 stycznia 2010]. (ang.).
↑ Chris Roberts: Holloman commander recalls being shot down in Serbia. [dostęp 6 stycznia 2010]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sistema antiaéreo Pechora-2M: Un arma eficaz como el Kalashnikov. Vedomosti, RIA, 26 grudnia 2008 [dostęp 2009-07-19] .
↑ ^a ^b ^c ^d ОАО «Оборонительные системы» рассчитывает на дальнейшее расширение экспортных поставок модернизированного ЗРК «Печора-2М» | Ракетная техника [online] [dostęp 2017-07-20] .
↑ Египетский ЗРК „Печора-2М” - bmpd [online], bmpd.livejournal.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
↑ Египет показал новую „Печору” [online] [dostęp 2017-07-20] .
↑ Белорусско-российские ЗРК «Печора-2М» приняты на вооружение армией Египта [online], ВПК.name [dostęp 2017-07-20] .
↑ Defense & Security Intelligence & Analysis: IHS Jane’s | IHS, Articles.janes.com [dostęp 2013-08-26] .
↑ Lenta.ru: Наука и техника: КНДР усилила противовоздушную оборону Пхеньяна [online] [dostęp 2014-11-14] .
↑ The Military Balance 2013. P. 164
↑ The International Institute For Strategic Studies IISS The Military Balance 2012. – Nuffield Press, 2012. – С. 349 с.
↑ Trade Registers [online] [dostęp 2014-11-14] .
↑ http://www.janes.com/article/57003/south-sudan-deploys-s-125-sam-system
↑ БАСТИОН: военно-технический сборник, ВООРУЖЕНИЯ, ВОЕННАЯ ТЕХНИКА, ВОЕННО-ТЕХНИЧЕСКИЙ СБОРНИК, СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ, ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ ОПК, БАСТИОН ВТС, НЕВСКИЙ БАСТИОН, ЖУРНАЛ, СБОРНИК, ВПК, АРМИИ, ВЫСТАВКИ, САЛОНЫ, ВОЕННО-ТЕХНИЧЕСКИЕ, НОВОСТИ, ПОСЛЕДНИЕ НОВОСТИ, ВОЕННЫЕ НОВОСТИ, СОБЫТИЯ ФАКТЫ ВПК, НОВОСТИ ОПК, ОБОРОННАЯ ПРОМЫШЛЕННОСТЬ, МИНИСТРЕСТВО ОБОРОНЫ, СИЛОВЫХ СТРУКТУР, КРАСНАЯ АРМИЯ, СОВЕТСКАЯ АРМИЯ, РУССКАЯ АРМИЯ, ЗАРУБЕЖНЫЕ ВОЕННЫЕ НОВОСТИ, ВиВТ, ПВН [online] [dostęp 2017-07-20] .
↑ Ukrainian ministry of Defence [online], Міністерство оборони України [dostęp 2014-11-14] .
↑ 19.04.12 Египетские ЗРК «Печора-2М» - фото - Военный паритет [online] [dostęp 2017-07-20] .
↑ ^a ^b Венесуэльский орешек [online], ВПК.name [dostęp 2017-07-20] .
↑ ЦАМТО / Главное / В Венесуэле создан первый позиционный район, где базируется батарея ЗРК „Печора-2М”, Armstrade.org [dostęp 2013-08-26] .
↑ James B.J.B. Linder James B.J.B., A. JamesA.J. Gregor A. JamesA.J., The Chinese communist Air Force in the „punitive” war against Vietnam, „Air University Review”, 6, XXXIII, United States Air Force, 1981 [dostęp 2011-01-07] .
↑ o, С-125М-2ТМ „Печора-2ТМ” во Вьетнаме? [online], 3 marca 2012 [dostęp 2017-07-20] .
↑ PL raketový komplet S-125 NĚVA | Fronta.cz [online] [dostęp 2017-07-20] .
↑ SeanS. O’Connor SeanS., IMINT & Analysis: Hungarian Strategic Air Defense: A Cold War Case Study, Geimint.blogspot.com, 1 października 2008 [dostęp 2013-08-26] .
↑ Oryx sur Twitter : „Islamic State just captured the S-125 surface-to-air missile (SAM) site positioned north of T4 airbase https://t.co/g9Q9MzUU2w https://t.co/QVoXFNRjgo" [online], twitter.com [dostęp 2017-11-26] (fr.).
↑ Missle Destruction [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-19] .
↑ Somalia - Mission, Organization, and Strength, Country-data.com [dostęp 2013-08-26] .

[1] Wojskowe Zakłady Elektroniczne Spółka Akcyjna: Modernizacja Przeciwlotniczego Zestawu Rakietowego S-125 M do wersji pzr NEWA SC. [dostęp 2015-08-05]. (pol.).

[2] David Coopler: Arab MiG-19 and MiG-21 Units in Combat. Oxford: Osprey Publishing, 2004, s. 96. ISBN 1-84176-655-0. (ang.).

[3] Abraham Rabinovich: The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East. New York: Schocken Books, 2005, s. 496-497. ISBN 0-8052-4176-0. (ang.).

[4] Rebecca Grant: The Bekaa Valley War. June 2002. [dostęp 8 stycznia 2010]. (ang.).

[5] Dick Lord: Vlamgat: The Story of the Mirage F1 in the South African Air Force. Johannesburg: Covos-Day Books, 2000. ISBN 0-620-24116-0. (ang.).

[6] F-16 Aircraft Database. Airframe Details for F-16 #87-0257. [dostęp 8 stycznia 2010]. (ang.).

[7] Serb discusses 1999 downing of stealth. USA Today. [dostęp 6 stycznia 2010]. (ang.).

[8] Chris Roberts: Holloman commander recalls being shot down in Serbia. [dostęp 6 stycznia 2010]. (ang.).

[RIA_SPN-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sistema antiaéreo Pechora-2M: Un arma eficaz como el Kalashnikov. Vedomosti, RIA, 26 grudnia 2008 [dostęp 2009-07-19] .

[rbase.new-factoria.ru-10] ОАО «Оборонительные системы» рассчитывает на дальнейшее расширение экспортных поставок модернизированного ЗРК «Печора-2М» | Ракетная техника [online] [dostęp 2017-07-20] .

[11] Египетский ЗРК „Печора-2М” - bmpd [online], bmpd.livejournal.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).

[12] Египет показал новую „Печору” [online] [dostęp 2017-07-20] .

[13] Белорусско-российские ЗРК «Печора-2М» приняты на вооружение армией Египта [online], ВПК.name [dostęp 2017-07-20] .

[14] Defense & Security Intelligence & Analysis: IHS Jane’s | IHS, Articles.janes.com [dostęp 2013-08-26] .

[15] Lenta.ru: Наука и техника: КНДР усилила противовоздушную оборону Пхеньяна [online] [dostęp 2014-11-14] .

[16] The Military Balance 2013. P. 164

[17] The International Institute For Strategic Studies IISS The Military Balance 2012. – Nuffield Press, 2012. – С. 349 с.

[18] Trade Registers [online] [dostęp 2014-11-14] .

[19] ttp://www.janes.com/article/57003/south-sudan-deploys-s-125-sam-system

[20] БАСТИОН: военно-технический сборник, ВООРУЖЕНИЯ, ВОЕННАЯ ТЕХНИКА, ВОЕННО-ТЕХНИЧЕСКИЙ СБОРНИК, СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ, ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ ОПК, БАСТИОН ВТС, НЕВСКИЙ БАСТИОН, ЖУРНАЛ, СБОРНИК, ВПК, АРМИИ, ВЫСТАВКИ, САЛОНЫ, ВОЕННО-ТЕХНИЧЕСКИЕ, НОВОСТИ, ПОСЛЕДНИЕ НОВОСТИ, ВОЕННЫЕ НОВОСТИ, СОБЫТИЯ ФАКТЫ ВПК, НОВОСТИ ОПК, ОБОРОННАЯ ПРОМЫШЛЕННОСТЬ, МИНИСТРЕСТВО ОБОРОНЫ, СИЛОВЫХ СТРУКТУР, КРАСНАЯ АРМИЯ, СОВЕТСКАЯ АРМИЯ, РУССКАЯ АРМИЯ, ЗАРУБЕЖНЫЕ ВОЕННЫЕ НОВОСТИ, ВиВТ, ПВН [online] [dostęp 2017-07-20] .

[21] Ukrainian ministry of Defence [online], Міністерство оборони України [dostęp 2014-11-14] .

[22] 19.04.12 Египетские ЗРК «Печора-2М» - фото - Военный паритет [online] [dostęp 2017-07-20] .

[vpk.name-23] Венесуэльский орешек [online], ВПК.name [dostęp 2017-07-20] .

[24] ЦАМТО / Главное / В Венесуэле создан первый позиционный район, где базируется батарея ЗРК „Печора-2М”, Armstrade.org [dostęp 2013-08-26] .

[LinderGregor1981-25] James B.J.B. Linder James B.J.B., A. JamesA.J. Gregor A. JamesA.J., The Chinese communist Air Force in the „punitive” war against Vietnam, „Air University Review”, 6, XXXIII, United States Air Force, 1981 [dostęp 2011-01-07] .

[26] , С-125М-2ТМ „Печора-2ТМ” во Вьетнаме? [online], 3 marca 2012 [dostęp 2017-07-20] .

[27] PL raketový komplet S-125 NĚVA | Fronta.cz [online] [dostęp 2017-07-20] .

[28] SeanS. O’Connor SeanS., IMINT & Analysis: Hungarian Strategic Air Defense: A Cold War Case Study, Geimint.blogspot.com, 1 października 2008 [dostęp 2013-08-26] .

[29] Oryx sur Twitter : „Islamic State just captured the S-125 surface-to-air missile (SAM) site positioned north of T4 airbase https://t.co/g9Q9MzUU2w https://t.co/QVoXFNRjgo" [online], twitter.com [dostęp 2017-11-26] (fr.).

[30] Missle Destruction [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-19] .

[31] Somalia - Mission, Organization, and Strength, Country-data.com [dostęp 2013-08-26] .

[:1-32] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw Produkcji polskiej.

[pl-33] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ produkcji polskiej

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[A]

[A]

Czołgi	T-34-85^[A] IS-2 IS-3 T-54^[A] T-55^[A] T-55AM Merida^[A] T-70 PT-76 T-72^[A] PT-91 Twardy^[A] Leopard 2 Leopard 2PL M1 Abrams K2 Black Panther
Działa pancerne i samobieżne	2S1 Goździk^[A] 2S7 Pion Krab^[A] Loara^[A] M17 SU-57 SU-76 SU-85 SU-100 SU-152 ASU-85 ISU-122 ISU-152 ZSU-23-4 ZSU-23-4MP Biała^[A] ZSU-57-2 wz. 77 Dana Hibneryt^[A] M120 Rak K9 Thunder
Bojowe wozy piechoty i transportery opancerzone	BWP-1 BMP-2 BWR-1D BWR-1S Half-track KTO Rosomak^[A] KTO Ryś^[A] BTR-60 SKOT^[A] BTR-152 BTR-40 TOPAS MT-LB^[A] Łowcza-3 Opal^[A] M113/M557 Cougar H MaxxPro LPG^[A] Waran
Samochody pancerne	BA-64 BRDM-1 BRDM-2 BRDM-2 Żbik/Szakal^[A] FUG Dzik^[A] Żubr^[A] Łoś^[A] Oshkosh M-ATV
Pojazdy techniczne	WZT-1^[A] WZT-2^[A] WZT-3^[A] WPT Mors^[A] Bergepanzer 2
Pojazdy saperskie	BAT SUM-Kalina^[A] Keiler Bożena^[A] BLG-67^[A] Leopard Biber Daglezja^[A] PTS MID/MID-M^[A] TRI^[A]
Ciągniki artyleryjskie	Komintern Woroszyłowiec Mazur D-350^[A]
Samochody terenowe	UAZ 469B Honker^[A] UAZ-452 GAZ-46 MAW GAZ-67 GAZ-69 Mercedes-Benz G Daewoo Musso Mitsubishi Pajero Toyota Hilux Toyota Land Cruiser Land Rover Defender HMMWV (potocznie Humvee) Skorpion-3^[A] Willys MB Ford Ranger PWA Aero LPU-1 Wirus
Motocykle i quady	M-72 Yamaha FZ6 Yamaha XT 660 Honda TRX-300 FW Honda TRX 400 4x4 Polaris Sportsman Arctic Cat 400
Samochody ciężarowe	Star 266^[A] Star 660^[A] Star 744^[A] Star 944^[A] Star 1466^[A] Studebaker US-6 KrAZ-255 GAZ-66 Ural-375D Ural-4320 BAW SLT 50 Elefant ZiŁ-130 ZiŁ-131 ZiŁ-157 SCAM Unimog Iveco EuroTrakker Iveco Eurocargo Mercedes-Benz Atego Mercedes-Benz Actros Mercedes-Benz 1017A Tatra 148 Tatra 815 Scania R480 AMZ SCAM^[A] Volvo FM Volvo FL Star 266M2^[A] Jelcz 800^[A] Jelcz C642 C662^[A] Jelcz 442.32 Jelcz P662
Samochody inne	Fiat Ducato^[A] Ford Transit Autosan A1112T^[A] Autosan A1012T^[A] Autosan A1010T^[A] Solbus C 10,5^[A] Volkswagen Transporter Volkswagen Crafter MAN TGE
Polskie konstrukcje prototypowe^[A]	LPT Anders BWP-2000 BWP-40 BWP-1M „Puma” PT-94 PT-97 Goryl PT-2001 CV90 PL Jenot Tur Tur 2 Tur 3 Lewiatan Świstak PMC-90 MTS-360 Hipopotam PL-01 Concept AHS Kryl BWP Borsuk AMZ Bóbr-3

Karabiny maszynowe	PKM-2 PKM-4
Artyleria	ZU-23-2^[A] 72-K 61-K S-60^[A] KS-12 KS-19
Samobieżne artyleryjskie zestawy plot	ZSU-57-2 ZSU-23-4 PZA Loara^[A] ZSU-23-4MP Biała^[A] Hibneryt^[A]
Samobieżne rakietowe zestawy plot	9K33 Osa 9K35M Strzała-10M 2K12 Kub 2K11 Krug S-125 Newa SC 9K31 Strzała-1 SPZR Poprad^[A]
Rakietowe zestawy plot	S-75 Dźwina/Wołchow S-125 Newa S-200 Wega
Rakietowo-artyleryjskie zestawy plot	PSR-A Pilica^[A]
Przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe	'Strzała-2M Grom^[A] Piorun^[A]