Partia Nic Niewiedzących
 {{{opis logo}}} | |
| Państwo | {{{państwo}}} |
|---|---|
| Lider |
John Neely Johnson |
| Przewodniczący | |
Partia Nic Niewiedzących[1] (ang. Know Nothing, Know Nothing movement, Native American Party, Ruch Nic Niewiedzących, spotyka się także wersję mniej poprawną językowo „Partia Nic Nie Wiedzących”[2][3]) – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1844–1860.
Historia
W latach 40. XIX wieku nastąpił duży napływ imigrantów do Stanów Zjednoczonych, głównie z Prus, Skandynawii i Irlandii[4]. Znaczną część spośród nowo przybyłych stanowili katolicy, przeciwko którym buntowały się konserwatywnie nastawione koła protestanckie[4]. Wówczas to Charles Allen stworzył w Nowym Jorku organizację o nazwie Zakon Gwieździstego Sztandaru, która zaczerpnęła swoje zasady z lóż masońskich[4]. Członkowie przechodzili inicjacje oraz zaprzysiężenia i mieli różne stopnie wtajemniczenia, jednak gdy pytano ich o cele, odpowiadali „nic nie wiem” (ang. I know nothing), zgodnie z nazwą[4]. Partia została oficjalnie powołana w 1849 roku, a ich głównym celem było faworyzowanie rodowitych amerykańskich protestantów przy obsadzaniu stanowisk w administracji publicznej[5].
Działalność
W 1852 roku do partii dołączyła grupa pod przewodnictwem Jamesa Bakera, który wcześniej był liderem Order of the United Americans[6]. Głównym ośrodkiem partii był Nowy Jork, lecz w pierwszej połowie lat 50. jej struktury powstawały także w innych stanach[6]. Dwa lata później działacze przyjęli konstytucję stowarzyszenia i wystartowali w wyborach lokalnych, obsadzając niektóre stanowiska w legislaturach stanowych i zdobywając kilkadziesiąt mandatów w Kongresie[6]. Ich poparcie było zróżnicowane – na Zachodzie nic niewiedzący byli mniej antyimigranccy, stąd często współpracowali z dawnymi wigami[6]. Na Południu sprzyjali konserwatywnym demokratom[6]. Najsilniejsze poparcie mieli jednak w stanach pogranicza: Missouri, Kentucky i Tennessee oraz większości stanów Nowej Anglii[6][7]. Wobec aktywizacji wyborczej imigrantów, partia domagała się przedłużenia okresu naturalizacji z 5 do 21 lat[5]. Ponadto usiłowali nie dopuścić imigrantów do oddania głosu w wyborach, co spowodowało rozruchy m.in. w Baltimore, Cincinnati, Nowym Orleanie i Louisville[7].
W 1856 roku zmienili nazwę na „Partia Amerykańska”[6]. Na konwencji nominacyjnej w Filadelfii, delegatów podzieliła proniewolnicza platforma wyborcza forsowana przez działaczy z Południa[5]. Padały ta wówczas hasła nacjonalistyczne („Ameryka musi być rządzona przez Amerykanów”) i ksenofobiczne („wszyscy ludzie rodzą się równi, oprócz Murzynów, cudzoziemców i katolików”)[7]. Nominację prezydencką uzyskał Millard Fillmore, który w wyborach powszechnych uzyskał 21% poparcia, jednakże w Kolegium Elektorów uzyskał głosy tylko ze stanu Maryland[7][5]. Po tych wyborach poparcie dla nic niewiedzących zaczęło spadać, co było spowodowane podziałami w kwestii niewolnictwa[8]. Większość działaczy z Południa sprzyjało utrzymaniu niewolnictwa, więc dołączało do Partii Demokratycznej[8]. Politycy z Północy, prezentujący postawy abolicjonistyczne przechodziło do Partii Republikańskiej, włącznie z Henrym Millsem Fullerem i Natanielem Banksem[8]. Pozostali dołączyli do starych wigów i utworzyli Partię Unii Konstytucyjnej i w 1860 roku wystawili kandydaturę Johna Bella[5]. Liczebność Partii Nic Niewiedzących była znikoma, jednak wystawiła kandydaturę Williama Sewarda na prezydenta[8].
| Wybory prezydenckie | Kandydat | Głosy powszechne | Głosy elektorskie |
|---|---|---|---|
| 1852 | Jacob Broom | 2 566[9] | 0 |
| 1856 | Millard Fillmore | 873 053[10] | 8[11] |
| 1860 | William H. Seward | b.d. | 0 |
| Wybory do Izby Reprezentantów | Liczba mandatów[12] |
|---|---|
| 1844 | 6 |
| 1846 | 1 |
| 1848 | 1 |
| 1854 | 51 |
| 1856 | 14 |
| 1858 | 5 |
| Wybory do Senatu | Liczba mandatów[13] |
|---|---|
| 1854 | 1 |
| 1856 | 5 |
| 1858 | 2 |
Wykorzystywanie terminu
Termin „Know Nothing” zachował się w pamięci Amerykanów znacznie lepiej niż sama partia. Pod koniec XIX wieku demokraci nazywali republikanów „Know Nothings”, gdy zabiegali o głosy katolików. Od początku XX wieku termin przybrał formę nieomal obraźliwą sugerując, że oponent jest „natywistą” i „ignorantem”. W roku 2006 artykuł redakcyjny w neokonserwatywnym piśmie The Weekly Standard pióra Williama Kristola oskarżył populistycznych republikanów o niedostrzeganie niebezpieczeństwa „przekształcenia GOP w antyimigracyjną partię Know Nothing”[14]. Artykuł redakcyjny w gazecie New York Times z niedzieli 20 maja 2007 roku, omawiając proponowaną ustawę imigracyjną, użył określenia „this generation's Know-Nothings…”[15].
Przypisy
- ↑ M. Jones: Historia USA. s. 233.
- ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 14.
- ↑ Pisownia "nie" z imiesłowami przymiotnikowymi. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2017-05-27]. (pol.).
- ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 67.
- ↑ a b c d e Know-Nothing party. Encyklopedia Britannica. [dostęp 2018-04-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 68.
- ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 69.
- ↑ a b c d I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 70.
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-23]. (ang.).
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1856. NARA. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
- ↑ Party Division. United States Senate. [dostęp 2018-03-10]. (ang.).
- ↑ How the GOP Lost Its Way. „The Washington Post”, 2006. ISSN 0190-8286. (ang.).
- ↑ The Immigration Deal. „The New York Times”, 2007. ISSN 0362-4331. (ang.).
Bibliografia
- Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdańsk: Marabut, 2002. ISBN 83-916989-0-4. (pol.).
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).