Spider-Man (film 2002)

Spider-Man

Logo filmu
Gatunek	superbohaterski fantastyka naukowa akcja
Rok produkcji	2002
Data premiery	29 kwietnia 2002 21 czerwca 2002 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	116 minut1=:Czas
Reżyseria	Sam Raimi
Scenariusz	David Koepp
Główne role	Tobey Maguire Willem Dafoe Kirsten Dunst James Franco Cliff Robertson Rosemary Harris
Muzyka	Danny Elfman
Zdjęcia	Don Burgess
Scenografia	Neil Spisak
Kostiumy	James Acheson
Montaż	Bob Murawski Arthur Coburn
Produkcja	Laura Ziskin Ian Bryce
Wytwórnia	Columbia Pictures Marvel Enterprises Laura Ziskin Productions
Dystrybucja	Sony Pictures Releasing
Budżet	139 000 000 USD
Przychody brutto	821 708 551 USD
Kontynuacja	Spider-Man 2 (2004)

Spider-Man – amerykański fantastycznonaukowy film akcji na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Sam Raimi na podstawie scenariusza Davida Koeppa. Tytułową rolę zagrał Tobey Maguire, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Willem Dafoe, Kirsten Dunst, James Franco, Cliff Robertson i Rosemary Harris.

Peter Parker jest genialnym nastolatkiem, który nabył nadludzkie zdolności wskutek ugryzienia przez zmodyfikowanego genetycznie pająka i walczy z przestępczością w Nowym Jorku jako superbohater „Spider-Man”.

Światowa premiera filmu miała miejsce 29 kwietnia 2002 roku w Los Angeles. W Polsce zadebiutował on 21 czerwca tego samego roku. Film przy budżecie 139 milionów dolarów zarobił ponad 820 milionów. Otrzymał on pozytywne oceny od krytyków. Powstały jego dwie kontynuacje Spider-Man 2 z 2004 i Spider-Man 3 z 2007 roku. Planowana była również czwarta część oraz spin-off o Venomie, jednak oba projekty zostały anulowane. Zamiast tego studio nakręciło reboot serii zapoczątkowany filmem Niesamowity Spider-Man z 2012 roku z Andrew Garfieldem w głównej roli. Po drugim filmie studio zdecydowało się na drugi reboot jako część franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela z Tomem Hollandem w roli Spider-Mana.

Streszczenie fabuły

Podczas wycieczki szkolnej Peter Parker odwiedza laboratorium genetyczne Uniwersytetu Columbia ze swoim przyjacielem Harrym Osbornem i koleżanką Mary Jane Watson, w której się podkochuje. Tam Parker zostaje ugryziony przez genetycznie zmodyfikowanego pająka. Po powrocie do domu czuje się źle. W tym czasie ojciec Harry’ego, naukowiec i właściciel Oscorp, Norman Osborn, próbuje zdobyć ważny kontrakt wojskowy. Poddaje się eksperymentowi z substancją chemiczną zwiększającą wydajność, wskutek czego popada w obłęd i zabija swojego asystenta^1=:SM.

Następnego ranka Parker zauważa, że poprawił mu się wzrok, a jego ciało jest bardziej umięśnione. W szkole odkrywa, że potrafi wytwarzać pajęcze sieci, a przyspieszony refleks pozwala mu uniknąć kontuzji podczas konfrontacji ze swoim szkolnym prześladowcą, Flashem Thompsonem. Parker zauważa również, że rozwinęła mu się nadludzka szybkość i siła, umiejętność przyczepiania się do powierzchni oraz zdolność do wyczuwania zagrożenia^1=:SM.

Parker ma pomysł, aby zdobyć serce Mary Jane kupując samochód. Bierze udział w nielegalnym turnieju walki, aby zebrać na niego pieniądze. Wygrywa swoją walkę, ale zostaje oszukany przez organizatora. Kiedy złodziej okrada biuro oszusta, Parker pozwala mu uciec. Później odkrywa, że jego wujek Ben został zamordowany, a samochód wujka ukradziony. Parker postanawia wyruszyć za zabójcą wujka i odkrywa, że jest to ten sam złodziej, któremu pozwolił uciec z biura organizatora walk. Po obezwładnieniu złodzieja, ten próbuje uciec, ale wypada przez okno i ginie. W tym czasie Norman Osborn przerywa eksperyment konkurencyjnej firmy, Quest Aerospace zabijając kilka osób^1=:SM.

Po zakończeniu szkoły średniej Parker zaczyna wykorzystywać swoje umiejętności do walki z przestępczością. Używa do tego specjalnego kostiumu i pseudonimu „Spider-Man”. Zaczyna również pracę jako niezależny fotograf w redakcji Daily Bugle, której redaktorem naczelnym jest J. Jonah Jameson. Pracę otrzymuje dzięki temu, że jest jedyną osobą zdolną dostarczyć wyraźne zdjęcia Spider-Mana. Norman Osborn dowiaduje się, że zarząd jego firmy chce zmusić go do sprzedania udziałów firmie Quest Aerospace. Postanawia zabić ich podczas World Unity Fair. Jameson nazywa go Zielonym Goblinem. Osborn jako Zielony Goblin porywa Spider-Mana i proponuje mu współpracę. Tworzy na niego zasadzkę w płonącym budynku, Parker mu odmawia, wskutek czego nawiązuje się między nimi walka. Parker zostaje ranny, ale udaje mu się uciec. Na kolację z okazji Święta Dziękczynienia ciocia Parkera, May zaprasza Mary Jane, Harry’ego i Normana. Podczas tej kolacji Osborn dostrzega ranę u Parkera i uświadamia sobie, że to on jest Spider-Manem. Krótko po zakończeniu kolacji Osborn atakuje May, wskutek czego trafia ona do szpitala^1=:SM.

Mary Jane przyznaje, że jest zauroczona Spider-Manem, który ratował ją wiele razy i pyta Petera, czy Spider-Man kiedykolwiek o nią pytał. Harry, który spotyka się z Mary Jane, uważa, że czuje coś ona do Parkera, kiedy zauważa, jak trzymali się za ręce. Załamany Harry skarży się ojcu, że Parker kocha Mary Jane, nieświadomie ujawniając największą słabość Spider-Mana. Później Zielony Goblin trzyma jako zakładników Mary Jane z jednej strony i wagon pełen dzieci z drugiej na moście Queensboro. Zmusza Spider-Mana do wyboru, kogo chce uratować i zrzuca Mary Jane oraz wagon z dziećmi. Parkerowi udaje się uratować zarówno Mary Jane, jak i dzieci. Zielony Goblin zostaje wyśmiany przez zebrany tłum, który staje po stronie Spider-Mana. Następnie Zielony Goblin chwyta Parkera i rzuca go w kierunku opustoszałego budynku, gdzie zaczyna go brutalnie bić. Kiedy Zielony Goblin informuje Parkera, że później zabije on Mary Jane, ten ze wściekłości pokonuje go^1=:SM.

Pokonany Osborn ujawnia swoją tożsamość Zielonego Goblina przed Parkerem, przez co ten zaprzestaje dalszego ataku. Osborn błaga o wybaczenie, a równocześnie uruchamia swój ślizgacz, aby przebić Parkera. Ostrzeżony przez swój pajęczy zmysł Parker odskakuje, a ślizgacz śmiertelnie trafia w Osborna. Tuż przed śmiercią Osborn prosi Parkera, aby nie ujawniał Harry’emu kim był. Parker zabiera ciało Osborna do jego domu, gdzie zostaje dostrzeżony przez Harry’ego. Ten zamierza zastrzelić Spider-Mana, ale Parkerowi udaje się uciec. Ukrył on też kostium i sprzęt Osborna^1=:SM.

Na pogrzebie Normana Harry przysięga zemstę na Spider-Manie, którego uważa za odpowiedzialnego za śmierć ojca. Zapewnia też, że Parker jest jego całą rodziną, jaka mu pozostała. Mary Jane wyznaje Parkerowi, że jest w nim zakochana. Jednak on uważa, że musi ją chronić przed swoimi przyszłymi wrogami, ukrywa prawdziwe uczucia do niej i mówi jej, że mogą być tylko przyjaciółmi^1=:SM.

Obsada

• Tobey Maguire jako Peter Parker / Spider-Man, uzdolniony nastolatek, który zostaje ugryziony przez genetycznie zmodyfikowanego pająka i zyskuje nadludzkie, pajęcze zdolności^1=:Maguire.
• Willem Dafoe jako – Norman Osborn / Zielony Goblin, szef Oscorp, który testuje na sobie niestabilny wzmacniacz siły i staje się szalonym i potężnym Zielonym Goblinem. Nieświadomy prawdziwej tożsamości Spider-Mana, postrzega siebie jako postać ojca dla Parkera, ignorując własnego syna, Harry’ego^1=:Dafoe.
• Kirsten Dunst jako Mary Jane Watson, dziewczyna, w której Parker podkochuje się od dzieciństwa, która jest aspirującą aktorką, a pracuje jako kelnerka. Ukrywa ten fakt przed swoim chłopakiem Harrym^1=:Dunst.
• James Franco jako Harry Osborn, najlepszy przyjaciel i współlokator Parkera, który spotyka się z Watson. Jest synem Normana Osborna^1=:Franco.
• Cliff Robertson jako Ben Parker, mąż May i wujek Parkera, który zostaje zamordowany przez złodzieja samochodów^{1=:Harris, Robertson}.
• Rosemary Harris jako May Parker, wdowa po Benie i ciotka Parkera^{1=:Harris, Robertson}.

W filmie ponadto wystąpili: J.K. Simmons jako J. Jonah Jameson, redaktor naczelny Daily Bugle, który uważa Spider-Mana za przestępcę; Ron Perkins jako Mendel Stromm naukowiec pracujący w Oscorp^1=:Obsada; John Paxton jako Bernard Houseman^1=:Paxton, lokaj Osbornów; Joe Manganiello jako Flash Thompson, szkolny prześladowca Parkera; Bill Nunn jako Robbie Robertson^1=:Obsada, Ted Raimi jako Ted Hoffman^{1=:Ted Raimi} i Elizabeth Banks jako Betty Brant, pracownicy Daily Bugle^1=:Banks oraz Michael Papajohn jako Dennis Carradine, złodziej samochodów, który zabił Bena Parkera^1=:Papajohn.

W roli cameo pojawił się Stan Lee, twórca komiksów Marvel Comics jako mężczyzna łapiący dziewczynkę podczas walki Spider-Mana z Zielonym Goblinem^1=:Cameo. Piosenkarka Macy Gray gra siebie samą podczas występu na World Unity Fair^1=:Gray.

Tobey Maguire
(Peter Parker / Spider-Man)

Willem Dafoe
(Norman Osborn / Zielony Goblin)

Kirsten Dunst
(Mary Jane Watson)

James Franco
(Harry Osborn)

Cliff Robertson
(Ben Parker)

Rosemary Harris
(May Parker)

Produkcja

Rozwój projektu

Sam Raimi, reżyser filmu

W 1999 roku Sony Pictures zakupiło od Metro-Goldwyn-Mayer wszystkie poprzednie wersje scenariusza do filmu o Spider-Manie i zdecydowano się wykorzystać tylko scenariusz Jamesa Camerona. W umowie widniał on jako materiał Camerona napisany przez wielu autorów, jednak całość przypisana była tylko jemu. Później Sony poinformował, że nie zamierza zatrudnić Camerona na stanowisku reżysera, ani nie planują skorzystać z jego scenariusza^1=:Cameron. Wśród potencjalnych reżyserów znaleźli się: Roland Emmerich, Tony Scott, Chris Columbus, Ang Lee, David Fincher, Jan de Bont i M. Night Shyamalan^{1=:Reżyserzy}. Fincher nie chciał przedstawiać genezy postaci, ale studio się na to nie zgodziło^1=:Historia. W styczniu 2000 roku został zatrudniony Sam Raimi na stanowisku reżysera. Studio zaplanowało, że film będzie miał swoją premierę w lecie 2001 roku^{1=:Raimi1=:Maguire}.

Scenariuszem zajął się David Koepp, który wykorzystał scenariusz Camerona do stworzenia pierwszego szkicu. W wersji Camerona głównymi złoczyńcami byli Electro i Sandman. Koepp zastąpił ich Zielonym Goblinem i Doktorem Octopusem^1=:Historia. W czerwcu 2000 roku zatrudniła Scotta Rosenberga do poprawienia scenariusza Koeppa. Raimi uznał, że Zielony Goblin oraz motyw ojca i syna pomiędzy Osbornem a Parkerem jest wystarczający i postanowił usunąć Octopusa z filmu. Stwierdził też, że dodanie trzeciej genezy postaci uczyniłoby film zbyt skomplikowanym. Rosenberg usunął Octopusa ze scenariusza. Producentka filmu, Laura Ziskin, zatrudniła Alvina Sargenta do dopracowania dialogów, głównie pomiędzy Mary Jane a Parkerem. Columbia Pictures zgłosiła do Gildii Scenarzystów czwórkę autorów scenariusza, Rosenberga, Sargenta i Camerona, gdzie cała trójka zrzekła się na rzecz czwartego zgłoszonego, Koeppa^1=:Koepp. We wrześniu 2000 roku studio wyznaczyło datę amerykańskiej premiery na 3 maja 2002^{1=:Data USA}.

Casting

Pod koniec lipca 2000 roku Tobey Maguire został obsadzony w tytułowej roli^1=:Maguire. Studio rozważało do tej roli Leonarda DiCaprio, Freddiego Prinze’a Jr, Colina Farrella^{1=:DiCaprio, Prinze}, Chrisa Kleina, Wesa Bentleya, Ewana McGregora, Heatha Ledgera^{1=:Ledger, Bentley, Klein}, Scotta Speedmana, Jaya Rodana i Jamesa Franco^{1=:Farrell, Speedman, Rodan}. Franko ostatecznie otrzymał rolę przyjaciela Parkera, Harry’ego Osborna w październiku 2000 roku^1=:Franco. Miesiąc później do obsady dołączył Willem Dafoe jako Norman Osborn^1=:Dafoe. Wcześniej rozważani byli również między innymi Nicolas Cage^1=:Cage i John Malkovich^1=:Malkovich. W grudniu obsadzono Kirsten Dunst jako Mary Jane Watson, której konkurentką do roli była Alicia Witt^{1=:Dunst1=:Historia}.

Zdjęcia i postprodukcja

Początkowo zdjęcia miały się rozpocząć w listopadzie 2000 roku w Nowym Jorku^1=:Maguire. Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 8 stycznia 2001 w Culver City w Kalifornii^1=:Zdjęcia. Film był też kręcony w Nowym Jorku, między innymi na Times Square i na Queensboro Bridge^1=:Historia. Zdjęcia zakończyły się w czerwcu tego samego roku^1=:Zdjęcia. Za zdjęcia odpowiadał Don Burgess, scenografią zajął się Neil Spisak^1=:Ekipa, a kostiumy zaprojektował James Acheson^1=:Acheson.

Montażem zajęli się Bob Murawski i Arthur Coburn^1=:Ekipa. Efekty specjalne przygotowały studio: Sony Pictures Imageworks, a odpowiadał za nie John Dykstra^1=:Variety.

Wskutek zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 roku studio zdecydowało się na usunięcie budynków World Trade Center z filmu oraz nagrać od nowa część sekwencji filmu^1=:WTC.

Muzyka

Do skomponowania muzyki do filmu zatrudniony został Danny Elfman. Ścieżka dźwiękowa Spider-Man (Original Motion Picture Score) z muzyką Elfmana została wydana 4 czerwca 2002 roku przez Columbia Records^1=:SScore. Natomiast album koncepcyjny Music from and Inspired by Spider-Man wydano 30 kwietnia tego samego roku przez Sony Music^{1=:Soundtrack}.

Music from and Inspired by Spider-Man – 2002
Nr	Tytuł utworu	Wykonawca	Długość
1.	„Theme from Spiderman (Classic TV Series Theme Song)”	Paul Francis Webster, Robert Harris	1:01
2.	„Hero”	Chad Kroeger, Josey Scott	3:19
3.	„What We’re All About”	Sum 41, Kerry King, Slayer	3:35
4.	„Learn to Crawl”	Black Lab	3:36
5.	„Somebody Else”	Bleu	3:37
6.	„Bug Bites”	Alien Ant Farm	3:32
7.	„Blind”	Default	3:10
8.	„Bother”	Corey Taylor	4:00
9.	„Shelter”	Greenwheel	3:31
10.	„When It Started”	The Strokes	2:56
11.	„Hate To Say I Told You So”	The Hives	3:22
12.	„Invisible Man”	Theory of a Deadman	2:39
13.	„Undercover”	Pete Yorn	3:59
14.	„My Nutmeg Phantasy (Tom Morello Mix)”	Macy Gray, Angie Stone, Mos Def	4:29
15.	„I - IV - V”	Injected	3:02
16.	„She Was My Girl”	Jerry Cantrell	4:17
17.	„Main Titles”	Danny Elfman	3:42
18.	„Farewell”	Danny Elfman	4:43
19.	„Spiderman”	Aerosmith	2:57
			1:05:27

Spider-Man (Original Motion Picture Score) – 2002
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Main Title”	D. Elfman	3:30
2.	„Transformations”	D. Elfman	3:31
3.	„Costume Montage”	D. Elfman	1:19
4.	„Revenge”	D. Elfman	6:13
5.	„First Web”	D. Elfman	0:56
6.	„Something’s Different”	D. Elfman	1:17
7.	„City Montage”	D. Elfman	1:50
8.	„Alone”	D. Elfman	1:37
9.	„Parade Attack”	D. Elfman	3:54
10.	„Specter of the Goblin”	D. Elfman	3:47
11.	„Revelation”	D. Elfman	2:32
12.	„Getting Through”	D. Elfman	2:05
13.	„Final Confrontation”	D. Elfman	7:19
14.	„Farewell”	D. Elfman	3:11
15.	„End Credits”	D. Elfman	1:54
			44:55

Wydanie

Światowa premiera filmu Spider-Man miała miejsce 29 kwietnia 2002 roku w Los Angeles. Podczas wydarzenia uczestniczyła obsada i produkcja filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierze tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych^1=:Premiera. Dla szerszej publiczności w Stanach Zjednoczonych zadebiutował 3 maja tego samego roku^1=:USA. Premiera w Polsce odbyła się 21 czerwca tego samego roku^{1=:Data PL}.

Odbiór

Box office

Film przy budżecie 139 milionów dolarów zarobił ponad 820 milionów, z czego ponad 403 miliony w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz ponad 1,5 miliona w Polsce^{1=:Box office}.

Krytyka w mediach

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 90% z 246 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,6 na 10^1=:Rotten. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 38 recenzji wyniosła 73 punkty na 100^{1=:Metacritic}. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A- w skali od F do A+^1=:Score.

Todd McCarthy z „Variety” stwierdził, że , że jest to prawdziwie kompletny film, w którym brakuje prawdziwej inspiracji lub poetyckiej wyobraźni, która podniosłaby go na ekscytujący poziom”, dodał on również, że „niespodzianką jest Tobey Maguire w roli tytułowej, ponieważ młody aktor zapewnia emocjonalną otwartość i wrażliwość“^1=:Variety. A.O. Scott z „The New York Times” napisał, że „twórcom filmu udało się odmłodzić postać, pozostając wiernym jego korzeniom”^1=:Ekipa. Ian Freer z „Empire Magazine” ocenił, że Spider-Man to „praktycznie idealna letnia rozrywka”^1=:EmpireM. Roger Ebert z „Chicago Sun-Times” stwierdził, że „historia genezy postaci jest dobrze opowiedziana, a bohaterowie nie zawiodą nikogo, kto ceni oryginalne komiksy”. Jednak „to w scenach akcji wszystko się rozpada”^1=:ChicagoST. Peter Travers z „Rolling Stone” ocenił, że „Spider-Man jest petardą, która podbije to lato”^1=:Rolling.

Marcin Kamiński z portalu Filmweb napisał, że film „mimo kilku niedociągnięć ogląda się jednak bez znudzenia i z dużym zaangażowaniem. Jest to pierwsza od kilku lat solidna ekranizacja komiksu”^1=:Filmweb. Rafał Oświeciński z serwisu Film.org.pl uznał, „że nie jest to film udany”, dodając, „że przeżył dosyć duże rozczarowanie [...] być może to przez swą normalność”. Jednak nie był zdziwiony tym, że „film osiągnął tak gigantyczny sukces w USA i zebrał tak entuzjastyczne recenzje w prasie amerykańskiej, która uznała go za najlepszą ekranizację komiksu”^1=:Filmorg.

Nagrody i nominacje

Rok	Ceremonia	Kategoria	Nominowani	Rezultat	Przypis
2002	World Soundtrack Awards	Najlepsza oryginalna muzyka roku	Danny Elfman	Wygrana	1=:World Soundtrack
	Teen Choice Awards	Ulubiony film dramatyczny / akcji	Spider-Man	Wygrana	1=:Teen
		Ulubiony aktor dramatu / filmu akcji	Tobey Maguire	Wygrana
		Ulubiona aktorka filmu akcji	Kirsten Dunst	Nominacja
		Ulubiony pocałunek	Kirsten Dunst, Tobey Maguire	Wygrana
		Ulubiona chemia filmowa	Kirsten Dunst, Tobey Maguire	Nominacja
		Ulubiony czarny charakter	Willem Dafoe	Nominacja
		Najlepszy filmowy wybuch złości	Willem Dafoe	Nominacja
	Golden Schmoes Awards	Najbardziej przereklamowany film	Spider-Man	Nominacja	1=:Schmoes
		Najlepszy film fantastyczno-naukowy	Spider-Man	Nominacja
		Najlepsze T&A	Kirsten Dunst	Wygrana
		Najlepsze efekty specjalne	Spider-Man	Nominacja
		Najlepszy zwiastun	Spider-Man	Nominacja
		Najlepsze wydanie DVD	Spider-Man	Nominacja
		Najlepsza scena akcji	Spider-Man	Nominacja
2003	People’s Choice Awards	Ulubiony film	Spider-Man	Wygrana	1=:People
	Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej	Najlepsze efekty specjalne	John Dykstra, Scott Stokdyk, John Frazier, Anthony LaMolinara	Nominacja	1=:BAFTA
	Nagroda Akademii Filmowej	Najlepsze efekty specjalne	John Dykstra, Scott Stokdyk, Anthony LaMolinara, John Frazier	Nominacja	1=:Oskary
		Najlepszy dźwięk	Ed Novick, Greg P. Russell, Kevin O’Connell	Nominacja
	Kids’ Choice Awards	Ulubiony film	Spider-Man	Nominacja	1=:Kids
		Ulubiona aktorka filmowa	Kirsten Dunst	Nominacja
		Ulubiony męski kopacz tyłków	Tobey Maguire	Nominacja
	MTV Movie Awards	Najlepszy film	Spider-Man	Nominacja	1=:MTV
		Najlepszy aktor	Tobey Maguire	Nominacja
		Najlepsza aktorka	Kirsten Dunst	Wygrana
		Najlepszy pocałunek	Kirsten Dunst, Tobey Maguire	Wygrana
		Najlepszy czarny charakter	Willem Dafoe	Nominacja
	Saturn Awards	Najlepszy film fantasy	Spider-Man	Nominacja	1=:Saturn
		Najlepszy aktor	Tobey Maguire	Nominacja
		Najlepsza aktorka	Kirsten Dunst	Nominacja
		Najlepsza reżyseria	Sam Raimi	Nominacja
		Najlepsza muzyka	Danny Elfman	Nominacja
		Najlepsze efekty specjalne	John Dykstra, Scott Stokdyk, Anthony LaMolinara, John Frazier	Nominacja
	Satellite Awards	Najlepsze efekty specjalne	John Dykstra	Nominacja	1=:Satelity
		Najlepszy montaż	Eric Zumbrunnen	Nominacja
	Hugo Awards	Najlepsza prezentacja dramatyczna - długa forma	David Koepp, Sam Raimi	Nominacja	1=:Hugo
	Empire Awards	Najlepsza aktorka	Kirsten Dunst	Wygrana	1=:Empire
	Young Artist Awards	Najlepszy film familijny fantasy	Spider-Man	Nominacja	1=:Young

Kontynuacja

W maju 2002 roku Sony Pictures poinformowało, że powstanie druga część^1=:SM2. Sam Raimi powrócił na stanowisku reżysera, a scenariusz napisał Alvin Sargent. Spider-Man 2 miał premierę w 2004 roku. Tobey Maguire powrócił w tytułowej roli, a jego przeciwnikiem został Alfred Molina jako Doktor Octopus^{1=:SM2 Recenzja}. W marcu 2004 roku studio potwierdziło, że planowana jest trzecia część, i że na stanowisku reżysera powróci Raimi^1=:Trzeci. Raimi napisał scenariusz wspólnie z Ivanem Raimim i Alvinem Sargentem. Spider-Man 3 miał premierę w 2007 roku. Maguire powrócił jako Peter Parker. Głównymi jego przeciwnikami byli Thomas Haden Church jako Sandman i Topher Grace jako Eddie Brock / Venom^{1=:Variety SM3}.

W 2008 roku Spider-Man 4 wszedł w fazę rozwoju, Raimi miał powrócić na stanowisku reżysera^{1=:Maguire, Raimi SM4}. Maguire^{1=:Maguire, Raimi SM4} i Kirsten Dunst mieli powtórzyć swoje role z poprzednich części^{1=:Dunst SM4}. Amerykańska data premiery została zapowiedziana na 6 maja 2011 roku^{1=:Dunst SM4}. W październiku tego samego roku James Vanderbilt został zatrudniony do napisania scenariusza^{1=:Maguire, Raimi SM4}. Nad scenariuszem pracowali również David Lindsay-Abaire i Gary Ross^{1=:Scenarzyści SM4}. Natomiast Vanderbilt został zobowiązany przez studio do napisania scenariusza do kolejnych filmów, Spider-Man 5 i Spider-Man 6^{1=:Maguire, Raimi SM4}.

W grudniu 2009 roku poinformowano, że John Malkovich negocjuje rolę Adriana Toomesa / Vulture’a, a Anne Hathaway ma zagrać Felicję Hardy^{1=:Malkovich, Hathaway}. W styczniu 2010 roku Sony Pictures ogłosiło, że studio anulowało dalszą produkcję czwartej części z powodu odejścia Raimiego. Raimi według doniesień zrezygnował z projektu z powodu możliwości dotrzymania planowanej amerykańskiej premiery filmu w 2011 roku. Reżyserowi również nie odpowiadał żaden z czterech zaproponowanych scenariuszy^{1=:Reboot Amzazing SM}.

W lipcu 2007 roku poinformowano, że planowany jest spin-off trylogii Raimiego skoncentrowanego wokół postaci Eddiego Brocka / Vemoma z Topherem Grace’em w głównej roli^{1=:Venom 2007}. Jacob Aaron Estes został zatrudniony do napisania scenariusza^{1=:Venom 2008}. W grudniu 2008 roku zastąpili go Rhett Reese i Paul Wernick. Reżyserią miał zająć się Gary Ross. Jednak projekt w takiej wersji został anulowany. Studio podejmowało różne próby powrotu do niego^{1=:Amazing SM Spinoffy}. Ostatecznie w 2018 roku premierę miał film Venom w reżyserii Rubena Fleischera i ze scenariuszem Scotta Rosenberga, Jeffa Pinknera, Kelly Marcel i Willa Bealla, który nie jest powiązany z żadnym filmem o Spider-Manie. W tytułowej roli wystąpił Tom Hardy^{1=:Venom Hardy1=:Venom 2018}. Sequel Venom 2: Carnage zapowiedziany został na 2021 rok^1=:Venom2.

Reboot: Niesamowity Spider-Man

W styczniu 2010 roku poinformowano, że Sony Pictures planuje reboot serii z nowym aktorem w tytułowej roli z premierą w 2012 roku^{1=:Reboot Amzazing SM}. Andrew Garfield został obsadzony w tytułowej roli^1=:Garfield. Głównym złoczyńcą filmu został Curt Connors / Jaszczur, którego zagrał Rhys Ifans^1=:Ifans. Niesamowity Spider-Man został wyreżyserowany przez Marka Webba, a za scenariusz odpowiadali James Vanderbilt, Alvin Sargent i Steve Kloves^{1=:Variety ASM}. W sierpniu 2011 roku Sony Pictures wyznaczyło datę premiery sequela^1=:Sequel. Niesamowity Spider-Man 2 miał premierę w 2014 roku. Przeciwnikami Spider-Mana byli Max Dillon / Electro zagrany przez Jamiego Foxxa oraz Harry Osborn / Zielony Goblin, w tę rolę wcielił się Dane DeHaan^{1=:Variety ASM2}. Webb ponownie zajął się reżyserią, a scenariusz napisali Alex Kurtzman, Roberto Orci i Jeff Pinkner^{1=:Webb, Garfield ASM2}.

W 2013 roku studio poinformowało, że Niesamowity Spider-Man 3 będzie miał premierę w 2016 roku. Kurtzman, Orci i Pinkner ponownie mięli zająć się scenariuszem. Wyznaczona została również data czwartej części na 2018 roku^{1=:Amzazing 3i4}. W trakcie rozwoju były również spin-offy serii. Sinister Six miał datę premiery zaplanowaną na 2016 rok. Stanowisko reżysera i scenarzysty objął Drew Goddard. Kurtzman, Orci i Ed Solomon zostali zatrudnieni do napisania scenariusza do Venoma. Kurtzman miał zająć się również jego reżyserią^{1=:Venom Sinister1=:Amazing SM Spinoffy}. We wstępnej fazie rozwoju były też filmy o Felicji Hardy / Black Cat ze scenariuszem Lisy Joy Nolan oraz Spider-Man 2099 z zaplanowaną datą premiery na koniec 2017 roku. Fim o Venomie początkowo był planowany jako spin-off filmu Spider-Man 3 Sama Raimiego^{1=:Venom 2007}.

Początkowo studio przełożyło datę premiery trzeciej części na 2018 roku bez ustalania daty dla czwartej^{1=:Przesunięcie}. Ostatecznie kontynuacje i spin-offy w planowanej wersji zostały anulowane^{1=:Umowa Marvel}.

Reboot: Filmowe Uniwersum Marvela

Pod koniec 2014 roku po ataku hackerskim wyciekły do opinii publicznej maile z Sony Pictures, w którym studio rozważało powrót Sama Raimiego na stanowisko reżysera, jak i nową serię w porozumieniu z Marvel Studios oraz włączeniu postaci do franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela^1=:Wyciek. W 2015 roku porozumienie między studiami zostało osiągnięte i w lutym oficjalnie poinformowano, że Spider-Man zostanie włączony do MCU^{1=:Umowa Marvel1=:MCU}. W roli Petera Parkera został obsadzony Tom Holland^1=:Holland. Postać pojawiła się po raz pierwszy w filmie Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów^{1=:Civil War}. W 2017 roku premierę miał Spider-Man: Homecoming w reżyserii Jona Wattsa. Głównym przeciwnikiem Spider-Mana został Michael Keaton jako Adrian Toomes / Vulture. W filmie pojawiły się postacie przedstawione w innych filmach franczyzy: Jon Favreau jako Happy Hogan, Gwyneth Paltrow jako Pepper Potts, Chris Evans jako Steve Rogers / Kapitan Ameryka, Martin Starr jako Roger Harrington i Robert Downey Jr. jako Tony Star / Iron Man^{1=:Homecoming}. Holland później powtórzył swoją rolę w Avengers: Wojna bez granic z 2018^1=:Infinity i Avengers: Koniec gry z 2019 roku^1=:Endgame.

W 2019 roku premierę miał drugi film z serii, Spider-Man: Daleko od domu, ponownie w reżyserii Wattsa. Antagonistą w filmie był Quentin Beck / Mysterio, którego zagrał Jake Gyllenhaal. Podobnie jak w pierwszej części pojawiły się też inne postacie z franczyzy. Ponownie pojawili się Favreau i Starr, ale również wystąpili: Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Cobie Smulders jako Maria Hill, Ben Mendelsohn jako Talos i Sharon Blynn jako Soren^{1=:Far from Home}. W sierpniu 2019 roku studia przerwały współpracę, lecz miesiąc późnej Disney i Sony doszły do nowego porozumienia dotyczącego trzeciej części i jednego dodatkowego filmu, obu jako część MCU^{1=:SM3 MCU}. Premiera trzeciej części odbyła się pod koniec 2021 roku^{1=:SM3 MCU data}. Holland powrócił w tytułowej roli, a Watts na stanowisku reżysera^{1=:SM3 Watts}.

Bibliografia

• John Kenneth Muir: The encyclopedia of superheroes on film and television. Wyd. 2nd ed. Jefferson, N.C.: McFarland & Co, 2008. ISBN 978-0-7864-3755-9. OCLC 227191877. [dostęp 2021-10-16]. (ang.). Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Spider-Man w bazie Filmweb
• Spider-Man w bazie IMDb (ang.)