Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie
Budynek szkolny w lipcu 2024 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Norwida 22, |
Data założenia |
1945 |
Dyrektor |
mgr Anetta Święch |
Wicedyrektorzy |
mgr Aneta Brożek |
Położenie na mapie Tarnowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
49°59′58″N 20°55′40″E/49,999444 20,927778 | |
Strona internetowa |
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie – zespół szkół w Tarnowie w dzielnicy Mościce, utworzony w 1999 roku. W skład zespołu wchodzą dwie szkoły: IV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Tarnowie oraz Szkoła Podstawowa nr 17 im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Tarnowie.
Historia
Liceum ogólnokształcące
W 1927 roku na zachód od Tarnowa, w widłach Dunajca i Białej, rozpoczęto budowę dużej fabryki chemicznej – Państwowej Fabryki Związków Azotowych. Firmę zaprojektowano na obszarze 670 hektarów[1]. W pobliżu przedsiębiorstwa wybudowano osiedla dla pracowników oraz zaplecze socjalne wraz ze szkołą podstawową. Osiedla te współutworzyły nową miejscowość – Mościce.
Do II wojny światowej nie wybudowano w Mościcach średniej szkoły ogólnokształcącej. Podczas wojny młodzież z okolicy uczyła się w szkole zawodowej oraz na tajnych kompletach. W formie zorganizowanej działalności tajne nauczanie na poziomie średniej szkoły ogólnokształcącej rozpoczęto na przełomie 1940 i 1941 roku[2].
W styczniu 1945 roku, po opuszczeniu Tarnowa przez wojska niemieckie, rozpoczęto starania o powołanie w miejscowości szkoły średniej. Dokumenty szkolne przedstawił do zatwierdzenia w Wydziale Szkół Średnich krakowskiego Kuratorium Okręgu Szkolnego ks. Stanisław Indyk – organizator wojennego, tajnego kształcenia, proboszcz parafii w Mościcach. Naukę rozpoczęto 18 lutego 1945 roku[3][4], chociaż wojna toczyła się nadal[5]. Rozpoczęte zajęcia prowadzono w barakach starej administracji Zakładów Azotowych oraz w budynku pierwszej mościckiej szkoły powszechnej przy ulicy Zbylitowskiej, w pobliżu magistrali kolejowej Kraków–Przemyśl. Kadrę pedagogiczną oparto o nauczycieli z tajnego nauczania, szkół miejscowych i nauczycieli zmuszonych wojną do opuszczenia Warszawy i Kresów Wschodnich. Początkowo szkoła funkcjonowała jako Prywatne Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum Związku Pracowników Chemicznych w Mościcach[6]. Naukę w szkole podjęło ponad 200 uczniów[7].
Z powodów administracyjnych następnie została na krótko filią III Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowie. Wraz ze zmianami ustroju szkolnego w Polsce zmieniała się nazwa i struktura szkoły. Ministerstwo Oświaty zarządzeniem z 1 marca 1948 roku (z mocą prawną od 1 lutego 1948) upaństwowiło szkolę i zmieniło nazwę na Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące w Mościcach[7].
W latach 1948–1965 szkoła funkcjonowała jako placówka jedenastoletnia z klasami od I do XI, w latach 1965–1999 jako samodzielne czteroletnie IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie. Od 1999 roku liceum wchodzi w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie[8].
W latach1959-2005 liceum nosiło imię Stanisława Anioła, w 2005 roku nadano mu imię Jana Pawła II[7].
Szkoła podstawowa
W 1946 roku Rada Narodowa gminy w Mościcach koło Tarnowa, której przewodniczył Stanisław Laska[9] podjęła decyzję o utworzeniu na swoim terenie drugiej szkoły powszechnej, ponieważ zwiększyła się liczba mieszkańców (zatrudnionych głównie w odbudowywanej po II wojnie światowej Państwowej Fabryce Związków Azotowych), w tym liczba dzieci w wieku szkolnym. Do tej pory jedyna szkoła powszechna funkcjonowała przy ulicy Zbylitowskiej, w budynku ukończonym w 1936 roku[10], w pobliżu linii kolejowej Kraków–Przemyśl, na wschód od mostu kolejowego na Dunajcu[11]. Nowo powstała szkoła nosiła nazwę Szkoła Powszechna nr 2 w Mościcach. Według zasad wprowadzonych tzw. szkolną reformą jędrzejewiczowską w 1932 roku była to siedmioklasowa szkoła III stopnia[12]. Do roku 1950 naukę prowadzono w zastępczych pomieszczeniach, w tym w drewnianym baraku administracji – byłym budynku dyrekcji PFZA w budowie, co zmuszało dzieci z południowej części miejscowości przekraczania torów kolejowych w drodze do i ze szkoły. Względy praktyczne oraz bezpieczeństwa stały u decyzji, aby nowy budynek powstał bliżej osiedla „Za torem”[13].
W 1947 roku powołano funkcjonujący społecznie komitet budowy szkoły. W 1948 roku zatwierdzono lokalizację. Pracownicy Zakładów Azotowych przekazywali część zarobków na fundusz budowy szkoły, również młodzież szkolna pracowała społecznie na terenie budowy[14]. Budynek szkolny został oddany do użytku w 1950 roku. Zajęcia rozpoczęto we wrześniu 1950[15]. W tym samym roku połączono Szkołę Powszechną nr 2 połączono z czteroletnim liceum, tworząc szkołę ogólnokształcącą stopnia podstawowego i licealnego o 11-letnmim cyklu kształcenia ogólnego, w którym kolejne klasy stanowiły jednolity ciąg, liczony od klasy pierwszej do jedenastej. Po włączeniu gminy zbiorowej Mościce w obszar miasta Tarnowa, w połowie 1951 roku, szkoła funkcjonowała jako Państwowa Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego i Licealnego w Tarnowie-Świerczkowie[16][17]. Kiedy w styczniu 1959 Ministerstwo Oświaty zatwierdziło nadanie patronatu nazwa szkoły brzmiała Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie-Świerczkowie.
Kolejna reforma systemu oświaty z 1961 roku doprowadziła do rozdzielenia jedenastolatki na dwa oddzielnie administrowane organizmy szkolne, koegzystujące w jednym budynku[15]. W 1965 szkoła, mając zostać ośmioklasową, zaczęła funkcjonować jako Szkoła Podstawowa nr 17 w Tarnowie-Świerczkowie. Zarządcą budynku stał się dyrektor IV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Anioła[18]. Po zmianie systemu politycznego, dokonanego w 1989 roku, można było za patrona wybrać przedwrześniowego polityka – Eugeniusza Kwiatkowskiego, co nastąpiło 10 czerwca 1998 roku[18]. W wyniku następnej reformy systemu szkolnictwa przy ulicy Norwida 22 pojawił się Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie, złożony z IV Liceum i 10 Gimnazjum. Do tego Zespołu Szkół po kilku latach, w 2011, przyłączono Szkołę Podstawową nr 17[15].
Gimnazjum
Ten poziom szkolny pojawił się w Mościcach dwukrotnie. Po raz pierwszy, wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, po utworzeniu Prywatnego Koedukacyjnego Gimnazjum i Liceum Związku Pracowników Chemicznych w Mościcach[6]. Prywatne podmioty nie były wspierane przez nową władzę komunistyczną, wkrótce ograniczono im prawa do prowadzenia szkół, stąd w 1947 roku Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie wystąpiło do Ministerstwa Oświaty o to, aby mościcka szkoła otrzymała uprawnienia szkoły państwowej[19]. Ministerstwo Oświaty zarządzeniem z 1 marca 1948 roku (z mocą prawną od 1 lutego 1948) przyznało status państwowy i zmieniło nazwę na Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące w Mościcach. Kształcenie w gimnazjum trwało cztery lata, absolwenci mogli kontynuować naukę w dwuletnim liceum. Gimnazjum istniało do 31 sierpnia 1950[19].
W 1999 roku w wyniku kolejnej reformy systemu oświaty w państwie, uruchomiono Gimnazjum nr 10, które weszło (wraz z IV LO) w skład nowo utworzonego Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie[8]. Nauka w gimnazjum trwała trzy lata. To wcielenie gimnazjum zlikwidowała reforma oświatowa z 2017 roku, zainicjowana przez minister edukacji narodowej Annę Zalewską.
Infrastruktura
Budynek szkolny został oddany do użytku w 1950 roku. Powierzchnia zabudowy to około 2000 m², a kubatura około 31000 m3. Integralną częścią projektu było skrzydło (budowane jako następne w kolejności) z dużymi pomieszczeniami (25 m na 12 m): salą gimnastyczną i aulą wyposażoną w scenę. Na każdym z dwóch pięter miało znaleźć się po 10 sal lekcyjnych i duża pracownia z zapleczem. Na pierwszym piętrze ulokowano pracownię fizyczną, a na drugim – chemiczną. Na parterze, oprócz sal lekcyjnych, przewidziano pomieszczenia biurowe i medyczne[20]. Pozytywnymi cechami projektu budynku szkolnego były izby klasowe, doświetlone czterema oknami wychodzącymi na wschód lub zachód, trzy klatki schodowe służące do sprawnej ewakuacji osób z wnętrza budynku w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa oraz połączone z korytarzami, obszerne tzw. rekreacje - miejsca pobytu młodzieży podczas przerw pomiędzy lekcjami. Rekreacje nie pełnią teraz swoich przewidzianych w projekcie funkcji – zostały zabudowane, kiedy wzrosła liczba uczniów uczęszczających do szkoły i zabrakło dostępnych izb lekcyjnych. Jedną z drewnianych ścian działowych celowo podpalił jeden z uczniów liceum w akcie wandalizmu w 1995[21]. Kilka metrów obok szkoły wzniesiono dom nauczycielski z sześcioma mieszkaniami.
Na etapie projektowania przewidziano dla uczącej się młodzieży i dzieci osobne skrzydło z salą gimnastyczną na parterze i salą zebrań na pierwszym piętrze. Skrzydło północne powstało jako kolejny etap wznoszenia kompleksu szkolnego. Po wschodniej stronie urządzono boiska do piłki nożnej i koszykówki. Zimową porą boiska zamieniano na lodowisko na świeżym powietrzu, do czego w znacznym stopniu przyczyniała się praca grupy osób, również uczniów, kierowana przez nauczyciela WF – doktora Wiesława Łozińskiego.
W XXI wieku na przyszkolnym terenie, po usunięciu nadziemnej sieci energetycznej średniego napięcia, urządzono boisko w ramach akcji Orlik.
Wiosną 2024 organ prowadzący, czyli Urząd Miasta Tarnowa, po przeprowadzeniu serii przetargów, podpisał 17-miesięczną umowę na wybudowanie sali sportowej[22][23].
Dyrektorzy
Dyrektorzy gimnazjum i liceum w latach 1945–1950
- Janina Dembowska – 1945–1946
- Jan Grela – 1946–1950
Dyrektorzy Szkoły Powszechnej nr 2
- Stefan Czupryna (1905–?)[12] – od 1 września 1946 do 31 sierpnia 1948
- Paulina Fenc (1896–1962)[12] – od 1 wrzesnia 1948 do 6 września 1948
- Władysław Mika (1909–1990)[24] – od 7 września 1948 do 31 sierpnia 1950
Dyrektorzy Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego
- Jan Padlewski (1900–1986)[25] – od 1 września 1950 do 31 sierpnia 1951
- Aureliusz Dziunikowski (1904–1985)[26] – od 1 września 1951 do 31 sierpnia 1965
Dyrektorzy IV Liceum Ogólnokształcącego
- Aureliusz Dziunikowski – 1965–1970
- Barbara Słowik (p.o.) – 1969–1970
- Czesław Sterkowicz – 1970–1990
- Anna Skórska (p.o.) – 1990
- Władysław Węgiel – 1990–1999
Dyrektorzy Szkoły Podstawowej nr 17
- Eugeniusz Balicki (1906–1980)[27] – od 1 września 1965 do 31 sierpnia 1969
- Antoni Wacław (1936–)[28] – od 1 września 1969 do 31 sierpnia 1975
- Halina Mastalerz (p.o.) (1940–1976)[28] – od 1 maja 1971 do 31 grudnia 1971
- Anna Baj (p.o.) (ur. 1946)[28] – od 1 września 1975 do 31 sierpnia 1976
- Maria Helena Jędrzejek (1937–2005)[29] – od 1 września 1976 do 31 sierpnia 1987
- Barbara Gębska (p.o.) (1933–) – od 1 września 1977 do 31 października 1977
- Maria Jezior (p.o.) (1934–) – od 1 listopada 1977 do 5 lutego 1978
- Barbara Gębska – od 1 września 1987 do 31 sierpnia 1990
- Wanda Jaśkiewicz (ur. 1943)[30] – od 1 września 1990 do 28 lutego 1999
- Łucja Kątny (ur. 1954)[31] – od 1 marca 1999 do 31 sierpnia 2011
Dyrektorzy Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1
- Władysław Węgiel – 1999–2007
- Marek Smoła – 2007–2017
- Anetta Święch (p.o.) – od 1 września 2017[32][33][34]
- Anetta Święch – od 1 września 2018[33].
Absolwenci
Absolwenci IV Liceum Ogólnokształcącego
- Z tym tematem związana jest kategoria:
W latach 1945–2020[35] liceum ukończyło około 9500 abiturientów[36].
- Jerzy Abratowski – muzyk (matura 1948[37][38])
- Mieczysław Bień – polityk (matura 1977[39][40])
- Bronisław Dembowski – katolicki biskup (matura 1946[41][42])
- Leszek Golba – polityk (matura 1979[43][44])
- Robert Gucwa – misjonarz w Afryce (matura 1988[45][46])
- Michał Heller – uczony i duchowny katolicki, laureat Nagrody Templetona (matura 1953[47])
- Jacek Hennel – fizyk (matura 1945[47][42])
- Andrzej Jakliński – profesor nauk medycznych (matura 1945[48][42])
- Zygmunt Kolenda – naukowiec, fizyk (matura 1953[49][50])
- Jolanta Kupis – mistrzyni Polski w pływaniu (matura 1978[51][52])
- Tomasz Olbratowski – dziennikarz (matura 1980[53][54])
- Maria Roman Sławiński – naukowiec, sinolog (matura 1950[55][38])
- Ireneusz Stolarczyk – naukowiec, duchowny (matura 1982[56][57])
- Jan Styrna – katolicki biskup (matura 1959[58][59])
- Witold Szczypiński – menadżer (matura 1973[60][61])
- Ryszard Ścigała – menadżer, polityk (matura 1976[62][63])
- Wiesław Wenz – duchowny, profesor nauk teologicznych (matura 1976[64][65])
- Andrzej Wodka – redemptorysta, profesor Wyższego Instytutu Teologii Moralnej w Rzymie, prezes Agencji Stolicy Apostolskiej do Spraw Oceny i Promocji Jakości Kształcenia na Uniwersytetach i Wydziałach Kościelnych (AVEPRO) (matura 1978[66][67])
Absolwenci Szkoły Podstawowej nr 17
W latach 1946–2016 szkołę podstawową ukończyło 4211 absolwentów[68].
- Robert Gucwa[69] – misjonarz afrykański
- Anna Skolarczyk[70].– pływaczka, uczestniczka letnich Igrzysk Olimpijskich w Montrealu w 1976.
Przypisy
- ↑ Halina Lichocka, Ignacy Mościcki (1867-1946): inżynier i wynalazca, Rozprawy z dziejów nauki i techniki, Warszawa: Wydawn. "Retro-Art", 2006, s. 239, ISBN 978-83-87992-45-3 [dostęp 2024-07-06] .
- ↑ Geneza szkoły w oficjalnej witrynie WWW (dostęp 15 lutego 2011)
- ↑ Maria Gazda (red.): IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie. 50-lecie 1945-1995, Tarnów 1995, str. 7
- ↑ Maria Sąsiadowicz , Ewa Stańczyk , Barbara Sawczyk , Tarnowskie kalendarium od VIII wieku do 2004 roku, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie, 2004, s. 40, ISBN 83-915445-5-9, OCLC 838609632 .
- ↑ Geneza szkoły – IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie [online] [dostęp 2024-07-06] .
- ↑ a b Feliks Kiryk i Zygmunt Ruta (red.): Tarnów. Dzieje miasta i regionu. Tom III - lata drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej oraz Polski Ludowej, Tarnów 1987, str. 412
- ↑ a b c Geneza szkoły – IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie [online] [dostęp 2024-07-07] (pol.).
- ↑ a b Marek Smoła, IV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w: Andrzej Niedojadło (red. nacz.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów 2010, ISBN 978-83-87366-96-4, str. 237
- ↑ Smoła 2021 ↓, s. 50.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 36.
- ↑ Marek Tomaszewski , Mościce, [w:] Dariusz Kobylański (red.), Tarnów miasto niezwykłe: Tarnów – an amazing city, Tarnów: S-CAN, 2016, s. 137, ISBN 978-83-87785-94-9 .
- ↑ a b c Smoła 2016 ↓, s. 464.
- ↑ Anna Cymer , Wzorcowe osiedla dla ludzi pracy [online], Culture.pl [dostęp 2024-06-27] .
- ↑ Bartosz Marciniak, Aleksander Strojny: Tarnów. Perła renesansu, Wydawnictwo Bezdroża, Kraków 2007, ISBN 978-83-60506-84-4, s. 84.
- ↑ a b c Geneza szkoły – Szkoła Podstawowa nr 17 [online], Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie [dostęp 2024-06-27] .
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 37.
- ↑ Dla porównania najstarsze liceum w mieście od roku szkolnego 1948/49 nazywało się podobnie: I Ogólnokształcąca Szkoła Stopnia Podstawowego i Licealnego im. K. Brodzińskiego w Tarnowie (wg strony 10. książki: Józef Nowak Zarys historii I Liceum Ogólnokształcącego im. K. Brodzińskiego w Tarnowie, wydawca Komitet Rodzicielski LO im. K. Brodzińskiego w Tarnowie, Tarnów 1981, ss. 15 + 1nlb, nakład 1000 szt.
- ↑ a b Smoła 2016 ↓, s. 38.
- ↑ a b Geneza szkoły – IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie [online], Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Tarnowie [dostęp 2024-07-06] .
- ↑ Marek Smoła: IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie 1945-2005: Szkoła i ludzie: zarys monograficzny, IV LO i Gimnazjum nr 10 w Tarnowie-Mościcach, Tarnów 2005, ISBN 83-922879-0-8, ss. 49-52
- ↑ Smoła 2021 ↓, s. 142–143.
- ↑ WYdział_Komunikacji_Społecznej_Urzędu_Miasta_Tarnowa, Nowa sala gimnastyczna dla ZSO nr 1 [online], TARNÓW - Polski Biegun Ciepła, 5 kwietnia 2024 [dostęp 2024-07-05] .
- ↑ Podpisaliśmy umowę na budowę sali sportowej przy Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Tarnowie [online], 5 kwietnia 2024 [dostęp 2024-07-05] .
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 465.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 466.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 467.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 468.
- ↑ a b c Smoła 2016 ↓, s. 469.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 470.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 471.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 472.
- ↑ Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 z dyrektorem: została nim Aneta Święch – Tarnow.in – multimedialny portal regionalny [online] [dostęp 2024-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-22] (pol.).
- ↑ a b Smoła 2021 ↓, s. 263.
- ↑ Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 z dyrektorem: została nim Aneta Święch – Tarnow.in – multimedialny portal regionalny [online] [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-22] (pol.).
- ↑ Jubileusz 60-lecia (dostęp 15 lutego 2011)
- ↑ Znani absolwenci w oficjalnej witrynie WWW szkoły. (dostęp 17 lutego 2011)
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 303.
- ↑ a b Gazda 1995 ↓, s. 27.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 316.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 49.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 343.
- ↑ a b c Gazda 1995 ↓, s. 24.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 369.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 53.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 375.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 67.
- ↑ a b Smoła 2005 ↓, s. 380.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 384-385.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 407-408.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 29.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 429.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 51.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 478.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 54.
- ↑ Smoła 2021 ↓, s. 283.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 538.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 59.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 540.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 33.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 545.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 42.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 549.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 47.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 565.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 46.
- ↑ Smoła 2005 ↓, s. 572-573.
- ↑ Gazda 1995 ↓, s. 52.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 567.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 594.
- ↑ Smoła 2016 ↓, s. 583.
Bibliografia
- Czesław Sterkowicz IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie, Tarnów 1975
- Feliks Kiryk i Zygmunt Ruta (red.) Tarnów. Dzieje miasta i regionu. Tom III - lata drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej oraz Polski Ludowej, Tarnów 1987
- Maria Gazda (red.): Pięćdziesięciolecie IV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Anioła w Tarnowie (Tytuł z okładki: IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie. 50-lecie 1945–1995). Tarnów - Mościce: IV Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie, 1995.
- Maria Sąsiadowicz , Ewa Stańczyk , Barbara Sawczyk , Tarnowskie kalendarium od VIII wieku do 2004 roku, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie, 2004, ISBN 83-915445-5-9, OCLC 838609632 .
- Smoła Marek: IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Anioła w Tarnowie 1945–2005: Szkoła i ludzie: zarys monograficzny. Tarnów: IV LO i Gimnazjum nr 10 w Tarnowie-Mościcach, 2005. ISBN 83-922879-0-8.
- Bartosz Marciniak, Aleksander Strojny: Tarnów. Perła renesansu, Wydawnictwo Bezdroża, Kraków 2007, ISBN 978-83-60506-84-4
- Andrzej Niedojadło (red. nacz.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Tarnów 2010, ISBN 978-83-87366-96-4
- Smoła Marek: Siedemnastka – szkoła pod lasem : Siedemdziesiąt lat tradycji Szkoły Podstawowej nr 17 w Tarnowie. Tarnów: S-CAN Wydawnictwo s.c., 2016. ISBN 978-83-87785-97-0.
- Smoła Marek: Nasze Liceum w Mościcach: 75 lat IV Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II w Tarnowie. Tarnów: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół IV Liceum w Tarnowie: S-CAN Wydawnictwo s.c., 2021. ISBN 978-83-65228-26-0.