Przejdź do zawartości

Pernilla August

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pernilla August
Ilustracja
Pernilla August (2013)
Imię i nazwisko

Mia Pernilla Hertzman-Ericson

Data i miejsce urodzenia

13 lutego 1958
Sztokholm

Zawód

aktorka
reżyserka
scenarzystka

Współmałżonek

Klas Östergren
(1982–1989, rozwód);
Bille August
(1991–1997, rozwód)

Lata aktywności

od 1975

Pernilla August, właśc. Mia Pernilla Hertzman-Ericson (ur. 13 lutego 1958[1] w Sztokholmie) – szwedzka aktorka filmowa i teatralna, reżyserka i scenarzystka. Jedna z wiodących aktorek w Szwecji i długoletnia współpracowniczka reżysera Ingmara Bergmana. Zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki na 45. MFF w Cannes za rolę w filmie Dobre chęci (1992), wyreżyserowanym przez Bille Augusta na podstawie scenariusza Ingmara Bergmana. Największą popularność zdobyła dzięki roli Shmi Skywalker (matki Anakina Skywalkera) w filmach Gwiezdne wojny: część I – Mroczne widmo i Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Aktorka

[edytuj | edytuj kod]

Pernilla August urodziła się 13 lutego 1958 w Sztokholmie jako córka Lo Hertzman-Ericsona i Henrietty Palmius-Wallgren. Rozpoczęła swoją przygodę ze sztuką jako dziecko, występując w sztukach w Vår Teater oraz w szkole. Jej profesjonalna kariera aktorska rozpoczęła się w 1975, kiedy reżyser Roy Andersson obsadził ją w niewielkiej roli w filmie Giliap. Po ukończeniu szkoły pracowała przez pewien czas z upośledzonymi umysłowo dziećmi. Następnie od 1979 grała w filmach innych reżyserów m.in. Vilgota Sjömana (wśród nich film o Alfredzie Noblu, 1983) i Lasse Hallströma. Studiowała aktorstwo w Swedish National Academy of Mime and Acting w Sztokholmie (NAMA) w latach 1979–1982. Przed ukończeniem studiów zwróciła na siebie uwagę Ingmara Bergmana, który obsadził ją w swoim filmie Fanny i Aleksander (1982). Zapoczątkowało to dwie dekady współpracy z reżyserem, w tym przy serialu telewizyjnym Dobre chęci (1992), gdzie zagrała matkę Bergmana, Karin Bergman, i poznała swojego drugiego męża, reżysera Billego Augusta, oraz w telewizyjnych produkcjach Intymne zwierzenia (1996) w reżyserii Liv Ullmann i Bergmana.

Zagrała także w dramacie Bo Widerberga Droga węża (1986), jak i jego telewizyjnej produkcji Dzika kaczka (1989) na podstawie sztuki norweskiego dramaturga Henrika Ibsena. Wśród wielu skandynawskich i międzynarodowych filmów z jej udziałem są również Jerozolima (1996) Billego Augusta, Księga Diny (2002) w reżyserii Ole Bornedala, Świt (2003) Björna Runge (za który otrzymała zbiorowego Srebrnego Niedźwiedzia za wybitne osiągnięcie artystyczne na 54. MFF w Berlinie) oraz szwedzko-tajwańska koprodukcja Miss Kicki (2009).

Począwszy od 1981 występowała w kilku sztukach reżyserii Ingmara Bergmana w Królewskim Teatrze Dramatycznym w Sztokholmie (Dramaten). Wcieliła się w rolę Ofelii w Hamlecie (1986) Williama Szekspira, za co otrzymała nagrodę British Drama Magazine za najlepszą kobiecą rolę drugoplanową. Wystąpiła również w A Dream Play (1986) według Augusta Strindberga, jako Nora w Domu lalki (1989) wg Henryka Ibsena oraz jako Hermiona w specjalnej wersji Zimowej opowieści (1994). Zagrała rolę tytułową w spektaklu Maria Stuart (2000) wg Friedricha Schillera i Helene Alving w Ghosts (2002) wg Ibsena. Pracowała także z rosyjskim reżyserem Jurijem Lubimowem przy sztuce Uczta w czasach zarazy (1996) wg Aleksandra Puszkina. W latach 1983–1984 pracowała w Folkteatern í Gävleborg (Teatr Ludowy w Gävleborg) z reżyserem Peterem Oskarsonem. W 2008 zagrała w produkcji scenicznej Stalowe magnolie w Vasateatern w Sztokholmie wraz z Suzanne Reuter, Melindą Kinnaman, Gunillą Nyroos, Lindą Ulvaeus i Cecilią Nilsson.

W wielu krajach anglojęzycznych kojarzona jest najbardziej z rolą Shmi Skywalker, matki Anakina Skywalkera, z produkcji Gwiezdne wojny: część I – Mroczne widmo (1999) i jej kontynuacji Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (2002). Wystąpiła także w amerykańskim serialu przygodowym emitowanym w latach 1992–1996 Kroniki młodego Indiany Jonesa. Wcieliła się również w rolę Maryi Panny w filmie fabularnym Maria, matka Jezusa (1999).

W 2011 po raz kolejny zagrała rolę Shmi Skywalker w trzecim sezonie Gwiezdnych wojen: Wojny klonów – w odcinku „Overlords”, który wyemitowano 28 stycznia. W 2012 wcieliła się w postać Sary Landhag w szwedzkim filmie W interesie narodu.

Zasiadała w jury konkursu głównego na MFF w San Sebastián (2007) oraz w jury sekcji „Horyzonty” na 71. MFF w Wenecji (2014).

Ubiegała się o rolę Franceski Johnson w filmie Co się wydarzyło w Madison County (1995) Clinta Eastwooda. Ostatecznie w postać tę wcieliła się Meryl Streep.

Reżyser

[edytuj | edytuj kod]

Po jej krótkometrażowym reżyserskim debiucie Time Bomb (Blindgångare) (2005) nakręciła swoją pierwszą pełnometrażową fabułę – dramat Wykluczeni (2010) z udziałem Noomi Rapace i Ola Rapace. Za film ten otrzymała Nagrodę Główną w sekcji „Międzynarodowy Tydzień Krytyki” na 67. MFF w Wenecji oraz Złotego Żuka za najlepszą reżyserię. W październiku 2011 reżyserka przyjęła propozycję kierowania nową duńską produkcją Arvingerne. Serial miał premierę 1 stycznia 2014.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Pernilla August urodziła się w Sztokholmie w 1958. Aktorka jest wnuczką pisarza Gurli Hertzman-Ericsona, a jej oryginalne nazwisko to właśnie Hertzman-Ericson. Była aktywna zawodowo również pod nazwiskami Wallgren i Östergren. Wyszła za mąż dwukrotnie i za każdym razem zmieniała nazwisko. Jej pierwszym mężem w 1982 został Klas Östergren, z którym ma córkę scenografkę Agnes Östergren (ur. 1985); małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1989. Drugie małżeństwo zostało zawarte w 1991 z reżyserem Billem Augustem, z którym ma dwie córki: Astę August i aktorkę Albe August. To małżeństwo również zakończyło się rozwodem w 1997.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Aktorka

[edytuj | edytuj kod]
  • 1975 Giliap jako dziewczyna
  • 1979 Linus, czyli tajemnica Ceglanego Domu (tyt. oryg. Linus eller Tegelhusets hemlighet) jako Abigail
  • 1981 Kogut (tyt. oryg. Tuppen) jako Asa
  • 1982 Fanny i Aleksander (tyt. oryg. Fanny och Alexander) jako Maj
  • 1983 Przybycie pana Sleemana (tyt. oryg. Herr Sleeman kommer)
  • 1983 Alfred Nobel – Mr. Dynamite jako Sofie Hess
  • 1985 Den Tragiska historien om Hamlet – Prins av Danmark jako Ofelia
  • 1986 Droga węża (tyt. oryg. Ormens väg på hälleberget) jako Eva
  • 1987 Agget
  • 1989 Den Döende dandyn jako Thora Dardel
  • 1989 Dzika kaczka (tyt. oryg. Vildanden) jako Gina
  • 1992 Dobre chęci (tyt. oryg. Den goda viljan) jako Anna Bergman
  • 1995 Lumiere i spółka (tyt. oryg. Lumière et compagnie) jako Anna (niewymieniona w czołówce)
  • 1996 Intymne zwierzenia (tyt. oryg. Enskilda samtal) jako Anna
  • 1996 Jerozolima (tyt. oryg. Jerusalem) jako Karin
  • 1997 W obecności klowna (tyt. oryg. Larmar och gör sig till) jako Karin Bergman
  • 1997 Den Sista yankeen jako Patricia Hamilton
  • 1998 Ostatni kontrakt (tyt. oryg. Sista kontraktet) jako Nina Nyman
  • 1998 Kök
  • 1998 Dzieci szklarza (tyt. oryg. Glasblåsarns barn) jako Sofia
  • 1999 Gwiezdne wojny: część I – Mroczne widmo (tyt. oryg. Star Wars: Episode I – The Phantom Menace) jako Shmi Skywalker
  • 1999 Maria, Matka Jezusa (tyt. oryg. Mary, Mother of Jesus) jako Maria (Maryja) z Nazaretu
  • 1999 Młody Indiana Jones: Wiek niewinności (tyt. oryg. The Adventures of Young Indiana Jones: Tales of Innocence) jako Mamma
  • 1999 Där regnbågen slutar jako Tove
  • 2000 Anna jako Anna Terlow
  • 2000 Gossip jako Molly Fischer
  • 2001 Burzyciel (tyt. oryg. Sprängaren) jako Beata Ekesjö
  • 2001 Hr. Boe & Co.'s Anxiety
  • 2002 Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (tyt. oryg. Star Wars: Episode II – Attack of the Clones) jako Shmi Skywalker
  • 2002 Księga Diny (tyt. oryg. I Am Dina) jako Hjertrud
  • 2002 En Kärleksaffär jako Anna
  • 2003 Drobiazgi (tyt. oryg. Detaljer)
  • 2003 Świt (tyt. oryg. Om jag vänder mig om) jako Agnes
  • 2004 Pokonać własny cień (tyt. oryg. Rancid) jako Bergquist
  • 2004 Dzień i noc (tyt. oryg. Dag och natt) jako siostra Tomasa
  • 2004 Wieża Eiffla (tyt. oryg. Eiffeltornet) jako Lena
  • 2005 Wierny ogrodnik (tyt. oryg. The Constant Gardener) jako Laura
  • 2005 Drabet jako Nina
  • 2005 Doxa jako Kristina
  • 2005 Mun mot mun jako Leyla
  • 2006 Sök
  • 2006 Den som viskar jako Anna Gustavsson
  • 2009 Miss Kicki jako Kicki
  • 2009 Kenny Begins jako dyrektorka
  • 2009 Rozsądne wyjście (tyt. oryg. Det enda rationella) jako Karin Byström
  • 2012 Sąd o umarłym (tyt. oryg. Dom över död man) jako Maja Forssman
  • 2012 W interesie narodu (tyt. oryg. Hamilton: I nationens intresse) jako Sara Landhag
  • 2012 Call Girl jako Dagmar Glans
  • 2014 Gentlemen jako Greta
  • 2015 Det Vita Folket jako Viktoria

Reżyserka

[edytuj | edytuj kod]
  • 2010 Wykluczeni (tyt. oryg. Svinalängorna)
  • 2016 Den allvarsamma leken

We własnej osobie

[edytuj | edytuj kod]
  • 1997 Liv Ullmann scener fra et liv
  • 2000 Ljuset haller mig sallskap
  • 2001 The Beginning: Making 'Episode I'
  • 2006 Løven Henrik Ibsen
  • 2012 Kalla ingenting försent
  • 2013 Więcej niż Bergman (tyt. oryg. Trespassing Bergman)

Głosy

[edytuj | edytuj kod]
  • 2002 Karlsson z dachu (tyt. oryg. Karlsson pa taket) jako Mama
  • 2002 Alla älskar Alice jako Skolkulator
  • 2005 Dear Mr. Barroso jako ona sama

Scenarzystka

[edytuj | edytuj kod]
  • 2010 Wykluczeni (tyt. oryg. Svinalängorna)

Seriale

[edytuj | edytuj kod]

Aktorka

[edytuj | edytuj kod]
  • 1984 Hur ska det gå för Pettersson? jako Ingrid
  • 1991 Den Goda viljan jako Anna & Aring Bergman
  • 1995 En Nämndemans död jako Vanja Holm
  • 1999 Offer och gärningsmän jako Pia
  • 2007 Forestillinger jako Eva
  • 2021–2024 Książęta (tyt. oryg. Young Royals) jako królowa Szwecji – Kristina

Gościnnie

[edytuj | edytuj kod]

Reżyserka

[edytuj | edytuj kod]
Rok Rola Sztuka Reżyser Teatr
1981 Arbetare Heliga Johanna från slakthusen Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1986 Viktoria Ett drömspel Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
Clotilde, smierć Ett gästabud i pestens tid Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
Ofelia Hamlet Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1987 Snottra, druhna Thorsten fiskare Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
Aktör Drottningens juvelsmycke
Carl Jonas Love Almqvist
Peter Oskarson Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1988 Pani Kristina, matka Olofa Mistrz Olof
August Strindberg
Lennart Hjulström Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1989 Nora Dom lalki
Henrik Ibsen
Ingmar Bergman Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1994 Hermiona Zimowa opowieść
William Shakespeare
Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
1996 Patricia Hamilton Den siste Yankeen Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
2000 Maria Stuart Mary Stuart
Friedrich Schiller
Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie
2002 Pani Helene Alving Ghosts
Henrik Ibsen
Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
August z Nagrodą Filmową Rady Nordyckiej (2011)

W 2002 została uhonorowana medalem Litteris et Artibus za swoją twórczość.

Wygrane

[edytuj | edytuj kod]

Nominacje

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]