İçeriğe atla

Ferdinand (Bulgaristan çarı): Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k Ulam güncellendi
SpdyBot (mesaj | katkılar)
k →‎Kaynakça: Bot: kaynak dz. (hata bildir)
 
(22 kullanıcı tarafından yapılan 35 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Diğer anlamı|I. Ferdinand}}
{{Kraliyet bilgi kutusu
{{Kraliyet bilgi kutusu
| isim = I. Ferdinand
| isim = Ferdinand
| tam ismi = Ferdinand Maximilian Karl Leopold Maria
| resim = Zar Ferdinand Bulgarien.jpg
| resim = Zar Ferdinand Bulgarien.jpg
| resim_boyutu =
| altyazı = Ferdinand (1912)
| başlık =
| hüküm_süresi = 5 Ekim 1908 – {{kayma|3 Ekim 1918}}
| veraset = [[Bulgaristan hükümdarları listesi|Bulgaristan Çarı]]
| veraset = [[Bulgar hükümdarların listesi|Bulgaristan Çarı]]
| hüküm_süresi = 5 Ekim 1908 – 3 Ekim 1918
| sonra_gelen = [[III. Boris]]
| taç_giymesi =
| hüküm_süresi2 = 7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908
| önce_gelen = Kendisi (Bulgaristan Prensi olarak)
| veraset2 = [[Bulgar hükümdarların listesi|Bulgaristan Prensi]]
| sonra_gelen = [[III. Boris]]
| önce_gelen2 = [[I. Aleksandır (Bulgaristan)|Alexander]]
| veraset2 = [[Bulgaristan hükümdarları listesi|Bulgaristan Prensi]]
| eşi = {{evlilik|[[:bg:Мария-Луиза Бурбон-Пармска|Bourbon-Parma Prensesi Marie Louise]]<br>|1893|1899|reason=died}}<br>{{evlilik|[[:bg:Елеонора Българска|Köstritz Prensesi Eleonore Reuss]]<br>|1908}}
| hüküm_süresi2 = 29 Nisan 1887 – 5 Ekim 1908
| çocukları = [[III. Boris|Bulgaristan Çarı III. Boris]]<br>[[:bg:Кирил Преславски|Preslav Prensi Kiril]] <br>[[:bg:Евдокия Българска|Prenses Eudoxia]]<br> [[:bg:Надежда (княгиня)|Prenses Nadezhda]]
| taç_giymesi2 =
| hanedan = [[:de:Sachsen-Coburg-Koháry|Saxe-Coburg ve Gotha-Koháry]]
| önce_gelen2 = [[I. Aleksandır (Bulgaristan)|I. Aleksandır]]
| babası = [[:bg:Август фон Сакс-Кобург-Гота|Saxe-Coburg ve Gotha Prensi August]]
| sonra_gelen2 = Kendisi (Bulgaristan Çarı olarak)
| annesi = [[:bg:Клементина Бурбон-Орлеанска|Orléans Prensesi Clémentine]]
| veliaht =
| doğum_tarihi = 26 Şubat 1861
| eşi = [[Prenses Marie Louise Bourbon-Parma]]<br/>[[Eleonore Reuss Köstritz]]
| doğum_yeri = [[Viyana]], [[Avusturya İmparatorluğu]]
| çocukları = [[III. Boris]] <br/> [[Prens Kiril]] <br/> [[Prenses Eudoxia]] <br/> [[Prenses Nadezhda]]
| ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1948|9|10|1861|2|26}}
| tam ismi = Ferdinand Karl Leopold Maria
| hanedan = [[Saxe-Coburg ve Gotha Hanedanı]]
| ölüm_yeri = [[Coburg]], [[İşgal Almanyası]]
| babası = [[Prens August Saxe-Coburg ve Gotha]]
| defin_yeri = [[:de:St. Augustin (Coburg)|St. Augustin, Coburg]]
| dini = [[Roma Katolik]]
| annesi = [[Prenses Clémentine Orléans]]
| imza = BASA-600К-1-1860-1-Ferdinand I of Bulgaria, signature, 1889.jpg
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1861|2|26}}
| doğum_yeri = [[Vienna]], [[Avusturya İmparatorluğu]]
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1948|9|10|1861|2|26}}
| ölüm_yeri = [[Coburg]], [[Almanya]]
| defin_tarihi =
| defin_yeri = [[St. Augustin, Coburg]]
| meslek =
| imza =
| dini = [[Roman Katolik]]
}}
}}
'''I. Ferdinand''' (d. [[26 Şubat]] [[1861]] - ö. [[10 Eylül]] [[1948]]), '''Ferdinand Karl Leopold Maria''', Bulgaristan [[prens]]i (1887-1908) ve bağımsız [[Bulgaristan]]'ın ilk [[çar]]ı (1908-1918).


'''I. Ferdinand''' (26 Şubat 1861 10 Eylül 1948), '''Ferdinand Karl Leopold Maria''', Bulgaristan [[prens]]i (1887-1908) ve bağımsız [[Bulgaristan]]'ın ilk [[çar]]ı (1908-1918).
Saksonya-Coburg-Gotha prensi I. August'un (Augustus) en küçük oğlu ve [[Fransa]] kralı [[Louis-Philippe]]'in torunuydu. [[7 Temmuz]] [[1887]]'de, özerk Bulgaristan'ın bir yıl önce tahttan çekilmiş olan ilk prensi I. Aleksandr'ın yerine seçildi. Prensliğinin ilk yıllarında Başbakan [[Stefan Stambolov|Stefan Nikolov Stambolov]] tarafından yönetilen Ferdinand, başbakanın gözden düşerek istifa etmesinden ([[1894]]) sonra ülkenin tek hakimi haline geldi. Hükümdarlığının büyük devletlerce tanınmamasının yarattığı sorunlar, Ferdinand'ın Bourbon prensesi Parmalı Maria Louisa ile evlenmesi ([[Nisan]] [[1893]]) ve daha sonra da oğlu Veliaht Prens Boris'i Rum Ortdoks Kilisesi'nde Rus çarı [[II. Nikolay]]'ın vaftiz babalığıyla vaftiz ettirmesiyle ([[Şubat]] [[1896]]) azaldı. Ferdinand bundan sonra bir hükümdar olarak konumunu güçlendirdi. Bulgaristan tahtının varisinin Ortodoks bir prens olması, [[Rusya]]'nın [[Bulgaristan]]'la diplomatik uzlaşma yolları aramaya başlamasına yol açtı. Sonunda Ferdinand uluslararası planda tanınmaya başardı. [[Mart]] [[1896]]'da [[Osmanlı Devleti]]'nden Bulgaristan prensi ve Doğu Rumeli valisi unvanını aldı.


Aslında bir Coburg prensi olan Bulgar Kralı Ferdinand, Avrupalılarca “tilki” diye anılan, gözü yükseklerde bir adamdı.<ref name="worldcat.org">{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/876257466|başlık=Atatürk : bir milletin yeniden doğuşu|tarih=1994|yer=İstanbul|yayıncı=Altın Kitaplar Yayınevi|seri=12. basım|diğerleri=Sander, Necdet,|soyadı=Kinross, Patrick Balfour, Baron, 1904-1976.|isbn=975-405-035-X|oclc=876257466}}</ref> Saksonya-Coburg-Gotha prensi I. August'un (Augustus) en küçük oğlu ve [[Fransa]] kralı [[Louis-Philippe]]'in torunuydu. 7 Temmuz 1887'de, özerk Bulgaristan'ın bir yıl önce tahttan çekilmiş olan ilk prensi I. Aleksandr'ın yerine seçildi. Prensliğinin ilk yıllarında Başbakan [[Stefan Stambolov|Stefan Nikolov Stambolov]] tarafından yönetilen Ferdinand, başbakanın gözden düşerek istifa etmesinden (1894) sonra ülkenin tek hakimi haline geldi. Hükümdarlığının büyük devletlerce tanınmamasının yarattığı sorunlar, Ferdinand'ın Bourbon prensesi Parmalı Maria Louisa ile evlenmesi (Nisan 1893) ve daha sonra da oğlu Veliaht Prens Boris'i Rum Ortdoks Kilisesi'nde Rus çarı [[II. Nikolay]]'ın vaftiz babalığıyla vaftiz ettirmesiyle (Şubat 1896) azaldı. Ferdinand bundan sonra bir hükümdar olarak konumunu güçlendirdi. Bulgaristan tahtının varisinin Ortodoks bir prens olması, [[Rusya]]'nın [[Bulgaristan]]'la diplomatik uzlaşma yolları aramaya başlamasına yol açtı. Sonunda Ferdinand uluslararası planda tanınmayı başardı. Mart 1896'da [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nden Bulgaristan prensi ve Doğu Rumeli valisi unvanını aldı.
Bunu izleyen yıllarda, önemli devlet görevlerine kendi yakınlarını getirerek iç politikada tam bir denetim kurdu.[[Avusturya-Macaristan]]'ın [[Bosna-Hersek]]'i ilhakının arifesinde, bu fırsattan yararlanarak [[Osmanlı Devleti]]'ne karşı [[Bulgaristan]]'ın tam bağımsızlığını ilan etti ([[5 Ekim]] [[1908]]); kendisi de çar unvanını aldı. Yayılmacı emelleri olan Ferdinand, Bulgaristan, [[Sırbistan]], [[Yunanistan]] ve [[Karadağ]]'dan oluşan Balkan İttifakı'nın kurulmasına ([[1912]]) öncülük etti; ittifak, [[Osmanlı Devleti]]'nin [[Balkanlar]]'daki topraklarını paylaşmayı amaçlıyordu. İttifak üyelerinin [[Ekim]] [[1912]]'de [[Osmanlı Devleti]]'ne savaş açmalarıyla [[Mayıs]] [[1913]]'e değin sürecek olan [[I. Balkan Savaşı]] başlamış oldu. Savaştan galip çıkan müttefikler, ele geçirilen Osmanlı topraklarının paylaşılması konusunda aralarında anlaşamayınca ittifak dağıldı; [[Sırbistan]] ve [[Yunanistan]]'ın Bulgaristan'a karşı bir ittifak kurmaları Ferdinand'ın toprak özlemlerinin boşa çıkardı. Bulgaristan, kısa bir süre sonra Sırbistan ve Yunanistan'a saldırdı. Ama ittifaka [[Osmanlı]]lar ve [[Rumen]]lerin de katılması sonucu, Bulgarlar yenilgiye uğratıldı ([[II. Balkan Savaşı]], [[Haziran]]-[[Temmuz]] [[1913]]). Bu yenilgi, Bulgaristan'ın [[I. Dünya Savaşı]]'na [[Almanya]] ve [[Avusturya-Macaristan]]'ın saflarında katılma (1915-1918) kararı almasında etkili oldu. Ferdinand, Bulgaristan'ın 1918'deki askeri yenilgisini izleyen günlerde oğlu [[III. Boris]] lehine tahttan çekilmek zorunda kaldı ([[3 Ekim]] [[1918]]). Ardından ülkesini terk etti ve yaşamının geri kalan bölümünü [[Coburg]]'da geçirdi.
[[Dosya:Bulgaristan prensi Ferdinand ve eşi.jpg|küçükresim|sol|upright=1.36|Ferdinand ve eşi Eleonore Reuss Köstritz]]
Bunu izleyen yıllarda, önemli devlet görevlerine kendi yakınlarını getirerek iç politikada tam bir denetim kurdu.[[Avusturya-Macaristan|Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]]'ın [[Bosna-Hersek]]'i ilhakının arifesinde, bu fırsattan yararlanarak [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne karşı [[Bulgaristan]]'ın tam bağımsızlığını ilan etti (5 Ekim 1908); kendisi de çar unvanını aldı. Yayılmacı emelleri olan Ferdinand, Bulgaristan, [[Sırbistan]], [[Yunanistan]] ve [[Karadağ]]'dan oluşan Balkan İttifakı'nın kurulmasına (1912) öncülük etti; ittifak, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin [[Balkanlar]]'daki topraklarını paylaşmayı amaçlıyordu. İttifak üyelerinin Ekim 1912'de [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne savaş açmalarıyla Mayıs 1913'e değin sürecek olan [[I. Balkan Savaşı]] başlamış oldu. Savaştan galip çıkan müttefikler, ele geçirilen Osmanlı topraklarının paylaşılması konusunda aralarında anlaşamayınca ittifak dağıldı; [[Sırbistan]] ve [[Yunanistan]]'ın Bulgaristan'a karşı bir ittifak kurmaları Ferdinand'ın toprak özlemlerinin boşa çıkardı. Bulgaristan, kısa bir süre sonra Sırbistan ve Yunanistan'a saldırdı. Ama ittifaka [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]lar ve [[Rumenler]]in de katılması sonucu, Bulgarlar yenilgiye uğratıldı ([[II. Balkan Savaşı]], Haziran-Temmuz 1913).

İkinci Balkan Savaşı böylece sona erdi. Sırbistan’la Yunanistan, Bükreş’te imzalanan bir antlaşma gereğince Bulgaristan’ın kaybettiği toprakların çoğunu paylaştılar, Edirne de kesin olarak Türkiye’de kaldı.<ref name="worldcat.org"/> Bu yenilgi, Bulgaristan'ın [[I. Dünya Savaşı]]'na [[Almanya]] ve [[Avusturya-Macaristan|Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]]'ın saflarında katılma (1915-1918) kararı almasında etkili oldu. Ferdinand, Bulgaristan'ın 1918'deki askeri yenilgisini izleyen günlerde oğlu [[III. Boris]] lehine tahttan çekilmek zorunda kaldı (3 Ekim 1918). Ardından ülkesini terk etti ve yaşamının geri kalan bölümünü [[Coburg]]'da geçirdi. Vasiyeti, Bulgaristan'da defnedilmekti ama o dönemki komünist yönetimden dolayı izin verilmedi ve 1948 yılında 87 yaşında öldü ve Coburg'da defnedildi.

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}


{{S-start}}
{{S-start}}
42. satır: 39. satır:
{{s-reg}}
{{s-reg}}
{{s-bef|before=[[I. Aleksandır (Bulgaristan)|I. Aleksandır]]}}
{{s-bef|before=[[I. Aleksandır (Bulgaristan)|I. Aleksandır]]}}
{{s-ttl|title=[[Bulgar hükümdarlar listesi|Bulgaristan Prensi]]|years=7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908}}
{{s-ttl|title=[[Dosya:Coat of arms of Bulgaria (1881-1927).svg|50px]]<br>[[Bulgar hükümdarların listesi|Bulgaristan Prensi]]|years=7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908}}
{{s-non|reason=[[Bulgaristan Krallığı|Çarlığın ilanı]]|reason2=[[Osmanlı İmparatorluğu]]'ndan<br/>Bulgar bağımsızlığı}}
{{s-non|reason=[[Bulgaristan Krallığı|Çarlığın ilanı]]|reason2=[[Osmanlı İmparatorluğu]]'ndan<br/>Bulgar bağımsızlığı}}
{{s-new|reason=[[Bulgaristan Prensliği|Prenslikten]]<br/>[[Bulgaristan Krallığı|krallığa yükseliş]]}}
{{s-new|reason=[[Bulgaristan Prensliği|Prenslikten]]<br/>[[Bulgaristan Krallığı|krallığa yükseliş]]}}
{{s-ttl|title=[[Bulgar hükümdarlar listesi|Bulgaristan Çarı]]|years=5 Ekim 1908 – 3 Ekim 1918}}
{{s-ttl|title=[[Dosya:Standard Tsar of Bulgaria 2.svg|50px]]<br>[[Bulgar hükümdarların listesi|Bulgaristan Çarı]]|years=5 Ekim 1908 – 3 Ekim 1918}}
{{s-aft|after=[[III. Boris]]}}
{{s-aft|after=[[III. Boris]]}}
{{s-off}}
{{s-off}}
55. satır: 52. satır:
{{Bulgar hükümdarlar}}
{{Bulgar hükümdarlar}}


{{Otorite kontrolü}}
{{DEFAULTSORT:Ferdinand, 1}}

[[Kategori:1861 doğumlular]]
[[Kategori:1861 doğumlular]]
[[Kategori:1948 yılında ölenler]]
[[Kategori:1948 yılında ölenler]]
[[Kategori:Saxe-Coburg ve Gotha Hanedanı (Bulgaristan)]]
[[Kategori:Saxe-Coburg ve Gotha Hanedanı (Bulgaristan)]]
[[Kategori:Saxe-Coburg ve Gotha-Koháry Hanedanı]]
[[Kategori:19. yüzyılda Bulgar hükümdarları]]
[[Kategori:20. yüzyılda Bulgar hükümdarları]]
[[Kategori:20. yüzyılda Bulgar hükümdarları]]
[[Kategori:Bulgaristan'da LGBT kişiler]]
[[Kategori:Bulgaristan'da LGBT kişiler]]

13.15, 19 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Ferdinand
Ferdinand (1912)
Bulgaristan Çarı
Hüküm süresi5 Ekim 1908 – 3 Ekim 1918
Sonra gelenIII. Boris
Bulgaristan Prensi
Hüküm süresi7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908
Önce gelenAlexander
Doğum26 Şubat 1861
Viyana, Avusturya İmparatorluğu
Ölüm10 Eylül 1948 (87 yaşında)
Coburg, İşgal Almanyası
DefinSt. Augustin, Coburg
Eş(ler)i
Çocuk(lar)ıBulgaristan Çarı III. Boris
Preslav Prensi Kiril
Prenses Eudoxia
Prenses Nadezhda
Tam adı
Ferdinand Maximilian Karl Leopold Maria
HanedanSaxe-Coburg ve Gotha-Koháry
BabasıSaxe-Coburg ve Gotha Prensi August
AnnesiOrléans Prensesi Clémentine
DiniRoma Katolik
İmza

I. Ferdinand (26 Şubat 1861 – 10 Eylül 1948), Ferdinand Karl Leopold Maria, Bulgaristan prensi (1887-1908) ve bağımsız Bulgaristan'ın ilk çarı (1908-1918).

Aslında bir Coburg prensi olan Bulgar Kralı Ferdinand, Avrupalılarca “tilki” diye anılan, gözü yükseklerde bir adamdı.[1] Saksonya-Coburg-Gotha prensi I. August'un (Augustus) en küçük oğlu ve Fransa kralı Louis-Philippe'in torunuydu. 7 Temmuz 1887'de, özerk Bulgaristan'ın bir yıl önce tahttan çekilmiş olan ilk prensi I. Aleksandr'ın yerine seçildi. Prensliğinin ilk yıllarında Başbakan Stefan Nikolov Stambolov tarafından yönetilen Ferdinand, başbakanın gözden düşerek istifa etmesinden (1894) sonra ülkenin tek hakimi haline geldi. Hükümdarlığının büyük devletlerce tanınmamasının yarattığı sorunlar, Ferdinand'ın Bourbon prensesi Parmalı Maria Louisa ile evlenmesi (Nisan 1893) ve daha sonra da oğlu Veliaht Prens Boris'i Rum Ortdoks Kilisesi'nde Rus çarı II. Nikolay'ın vaftiz babalığıyla vaftiz ettirmesiyle (Şubat 1896) azaldı. Ferdinand bundan sonra bir hükümdar olarak konumunu güçlendirdi. Bulgaristan tahtının varisinin Ortodoks bir prens olması, Rusya'nın Bulgaristan'la diplomatik uzlaşma yolları aramaya başlamasına yol açtı. Sonunda Ferdinand uluslararası planda tanınmayı başardı. Mart 1896'da Osmanlı Devleti'nden Bulgaristan prensi ve Doğu Rumeli valisi unvanını aldı.

Ferdinand ve eşi Eleonore Reuss Köstritz

Bunu izleyen yıllarda, önemli devlet görevlerine kendi yakınlarını getirerek iç politikada tam bir denetim kurdu.Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın Bosna-Hersek'i ilhakının arifesinde, bu fırsattan yararlanarak Osmanlı Devleti'ne karşı Bulgaristan'ın tam bağımsızlığını ilan etti (5 Ekim 1908); kendisi de çar unvanını aldı. Yayılmacı emelleri olan Ferdinand, Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ'dan oluşan Balkan İttifakı'nın kurulmasına (1912) öncülük etti; ittifak, Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki topraklarını paylaşmayı amaçlıyordu. İttifak üyelerinin Ekim 1912'de Osmanlı Devleti'ne savaş açmalarıyla Mayıs 1913'e değin sürecek olan I. Balkan Savaşı başlamış oldu. Savaştan galip çıkan müttefikler, ele geçirilen Osmanlı topraklarının paylaşılması konusunda aralarında anlaşamayınca ittifak dağıldı; Sırbistan ve Yunanistan'ın Bulgaristan'a karşı bir ittifak kurmaları Ferdinand'ın toprak özlemlerinin boşa çıkardı. Bulgaristan, kısa bir süre sonra Sırbistan ve Yunanistan'a saldırdı. Ama ittifaka Osmanlılar ve Rumenlerin de katılması sonucu, Bulgarlar yenilgiye uğratıldı (II. Balkan Savaşı, Haziran-Temmuz 1913).

İkinci Balkan Savaşı böylece sona erdi. Sırbistan’la Yunanistan, Bükreş’te imzalanan bir antlaşma gereğince Bulgaristan’ın kaybettiği toprakların çoğunu paylaştılar, Edirne de kesin olarak Türkiye’de kaldı.[1] Bu yenilgi, Bulgaristan'ın I. Dünya Savaşı'na Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın saflarında katılma (1915-1918) kararı almasında etkili oldu. Ferdinand, Bulgaristan'ın 1918'deki askeri yenilgisini izleyen günlerde oğlu III. Boris lehine tahttan çekilmek zorunda kaldı (3 Ekim 1918). Ardından ülkesini terk etti ve yaşamının geri kalan bölümünü Coburg'da geçirdi. Vasiyeti, Bulgaristan'da defnedilmekti ama o dönemki komünist yönetimden dolayı izin verilmedi ve 1948 yılında 87 yaşında öldü ve Coburg'da defnedildi.

  1. ^ a b Kinross, Patrick Balfour, Baron, 1904-1976. (1994). Atatürk : bir milletin yeniden doğuşu. 12. basım. Sander, Necdet,. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. ISBN 975-405-035-X. OCLC 876257466. 
Ferdinand (Bulgaristan çarı)
Doğumu: 26 Şubat 1861 Ölümü: 10 Eylül 1948
Resmî unvanlar
Önce gelen
I. Aleksandır

Bulgaristan Prensi

7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908
Çarlığın ilanı
Osmanlı İmparatorluğu'ndan
Bulgar bağımsızlığı
Yeni makam

Bulgaristan Çarı

5 Ekim 1908 – 3 Ekim 1918
Sonra gelen
III. Boris
Siyasi görevi
Önce gelen
I. Aleksandır
Doğu Rumeli Genel Valisi
7 Temmuz 1887 – 5 Ekim 1908
Çarlığın ilanı
Osmanlı İmparatorluğu'ndan
Bulgar bağımsızlığı