Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhà thờ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Nội tuyến

Bản mới nhất lúc 15:36, ngày 28 tháng 3 năm 2024

Trong Kitô giáo, Nhà thờ (còn gọi là Thánh đường hay Giáo đường hay nhà thánh) là địa điểm để người Kitô hữu cử hành các nghi lễ thờ phượng Thiên Chúa. Mỗi giáo hội Kitô giáo đều có các phong cách, quy định xây dựng nhà thờ riêng, nhưng nhìn chung, bên ngoài nhà thờ phải có một cây thánh giá đặt nơi cao và dễ thấy nhất (thường là đỉnh tháp chuông); bên trong thường gồm hai gian chính: gian cung thánh với trung tâm là cây thánh giá làm nơi cử hành của giáo sĩ và gian giáo dân (có hoặc không có ghế quỳ để hành lễ cầu nguyện).

Kiến trúc

Các nhà thờ lâu đời thường theo các phong cách kiến trúc Byzantine, Romanesque, Gothic, Baroque, và các kiến trúc các loại.

Công giáo Roma

Xét theo quy mô, nhà thờ Công giáo có thể phân chia thành:

Vương cung thánh đường: Là những nhà thờ có kỷ niệm đẹp hoặc biến cố tôn giáo quan trọng được Tòa Thánh Vatican phong tặng
Nhà thờ chính tòa: Là nhà thờ chính của một giáo phận, là nơi đặt tòa giám mục
Đền Thánh: Là nhà thờ có ý nghĩa hành hương quan trọng. Đền thánh có các cấp độ là đền thánh giáo phận, đền thánh quốc gia và đền thánh quốc tế, được công nhận bởi các thẩm quyền tương ứng (Giám mục giáo phận, Hội đồng giám mục và Tòa thánh)^{[cần dẫn nguồn]}
Nhà thờ giáo xứ (Nhà thờ xứ): Nhà thờ của giáo xứ. Phần lớn giáo xứ chỉ có một nhà thờ, ở những giáo xứ lớn, các giáo họ trong giáo xứ cũng có thể có nhà thờ giáo họ.
Nhà nguyện: thường chỉ dùng riêng cho một cộng đồng nhỏ (tu viện, bệnh viện, dòng tu)

Cấu trúc

Cấu trúc Nhà thờ công giáo bao gồm những thành phần sau:

Nhà thờ chính: Là nơi diễn ra các nghi lễ thờ phượng: thánh lễ hàng ngày, cầu nguyện, chầu thánh thể, thực hiện các bí tích.
- Cung Thánh: Là nơi linh mục chủ tế thực hiện các nghi lễ. Cung thánh thường ở vị trí trang trọng và cao hơn để giáo dân có thể theo dõi thánh lễ.

Cung thánh bao gồm:

- Bàn thờ: Là nơi quan trọng nhất của nhà thờ, dùng để cử hành phụng vụ Thánh Thể, và thường được làm bằng đá.
- Giảng đài: Nơi cử hành phụng vụ Lời Chúa, dùng để đọc các bài đọc trong thánh lễ, xướng Thánh Vịnh Đáp Ca, đặc biệt là dùng để công bố Tin mừng, giảng lễ.
- Ghế chủ tọa: Chỗ ngồi cho vị chủ tế Thánh lễ.

Ngoài ra còn có:

- Giếng rửa tội: Nơi cử hành bí tích Rửa tội.
- Tòa giải tội: Cử hành bí tích Hòa Giải.
- Phòng áo lễ: Là nơi để các linh mục thay áo trước khi cử hành thánh lễ.
- Phần dành cho những giáo dân dự thánh lễ, có các hàng ghế ngồi, quỳ.
- Xung quanh nội thất nhà thờ chính luôn có 14 chặng Đàng Thánh giá, là tranh hay tượng mô tả lại Cuộc thương khó của Giêsu.
Tháp chuông: Có thể cùng một kiến trúc với nhà thờ chính hoặc là một kiến trúc độc lập. Thường hạng mục này là cao nhất trong công trình, trên đó có Thánh giá. Nhà thờ đổ chuông để báo giờ lễ cho giáo dân hoặc trong các dịp lễ quan trọng.

Các thành phần phụ trợ (có thể có hoặc không) :

Đài Đức Mẹ
Các tượng đài khác
Hang đá
Nhà xứ, hay nhà mục vụ giáo xứ là nơi hội họp điều hành giáo xứ, cũng có các phòng cho giáo sĩ ở và làm việc.
Ngoài ra có thể có các công trình khác như phòng học giáo lý, nhà hài cốt (nơi đặt các hũ tro cốt người chết), nhà sách.

Hoạt động

Phụng vụ
- Thánh lễ
- Các Bí tích
- Chầu Thánh thể
- Rước kiệu
- Ngắm Đàng Thánh giá
Truyền giáo
- Dạy giáo lý
Công tác bác ái

Chính thống giáo

Tin Lành

Nhà thờ Tin Lành gồm: bục giảng và thập giá. Nhà thờ Tin Lành thường không có bàn thờ, nhà tạm, không có tượng ảnh hay vật thánh khác như chén thánh.

Xem thêm

Chú thích

Liên kết ngoài

Bài viết chủ đề kiến trúc này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
+{{dablink|Bài này viết về công trình tôn giáo, đối với tổ chức tôn giáo, xin xem [[Giáo hội Kitô giáo]].}}
-{{Bài cùng tên|nhà thờ (định hướng)}}
+[[Tập tin:Kaplica grobowa rodziny Potockich P1680784 Peczera.jpg|300px|nhỏ|phải|Một nhà thờ cổ kính bằng đá]]
-{{Christianity|expanded=hide}}
+Trong [[Kitô giáo]], '''Nhà thờ''' (còn gọi là '''Thánh đường''' hay '''Giáo đường''' hay '''nhà thánh''') là địa điểm để người [[Kitô hữu]] cử hành các nghi lễ thờ phượng [[Thiên Chúa]]. Mỗi giáo hội Kitô giáo đều có các phong cách, quy định xây dựng nhà thờ riêng, nhưng nhìn chung, bên ngoài nhà thờ phải có một cây [[thánh giá]] đặt nơi cao và dễ thấy nhất (thường là đỉnh [[tháp chuông]]); bên trong thường gồm hai gian chính: gian cung thánh với trung tâm là cây thánh giá làm nơi cử hành của [[giáo sĩ]] và gian giáo dân (có hoặc không có [[ghế quỳ]] để hành lễ [[cầu nguyện]]).
-Trong [[Kitô giáo]], '''nhà thờ''' (còn gọi là '''thánh đường''' hay '''giáo đường''' hay '''nhà thánh''') là địa điểm để người [[Kitô hữu]] cử hành các nghi lễ thờ phượng [[Thiên Chúa]]. Nhà thờ Kitô giáo đầu tiên là một nhà thờ tại gia được thành lập vào thế kỷ thứ 3.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=cJfMEAAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA6&dq=%22The+earliest+identified+Christian+church+is+a+house+church+founded+between+233+and+256%22.&hl=vi|title=The Beginning and End Time Church|last=Drummond|first=Dr Ashwin|date=2023-07-26|publisher=Ladder To Heaven|isbn=978-81-962845-7-2|language=en}}</ref> Mỗi giáo hội Kitô giáo đều có các phong cách, quy định xây dựng nhà thờ riêng. Nhà thờ truyền thống của [[Giáo hội Công giáo|Thiên Chúa Giáo]] có hình dạng như [[Thánh giá|cây thánh giá]], với lối đi ở giữa tượng trưng cho thân cây, chỗ ngồi tượng trưng cho xà dọc và bệ thờ tượng trưng cho cánh ngang. Tháp hoặc mái vòm có thể gợi lên sự hướng lên trời<ref>{{Chú thích web|url=https://dantri.com.vn/van-hoa/kien-truc-an-tuong-cua-cac-nha-tho-thien-chua-giao-1345235339.htm|tựa đề=Kiến trúc ấn tượng của các nhà thờ Thiên Chúa giáo|họ=Trí|tên=Dân|ngày=2012-08-13|website=Báo điện tử Dân Trí|ngôn ngữ=vi|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/top-nha-tho-dep-nhat-viet-nam-77513.htm|tựa đề=Top Nhà thờ đẹp nhất Việt Nam|họ=tcct|ngày=2020-12-21|website=Tạp chí Công Thương|ngôn ngữ=vi|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref>. Nhà thờ hiện đại có nhiều phong cách và cách bố trí khác nhau. Một số tòa nhà được chuyển đổi thành nhà thờ, trong khi nhiều tòa nhà ban đầu của nhà thờ đã được đưa vào mục đích sử dụng khác. Từ [[thế kỷ 11]] đến [[thế kỷ 14]], đã có làn sóng xây dựng nhà thờ ở [[Tây Âu]].
-Nhà thờ là nơi thờ phượng của nhiều tôn giáo khác nhau, chẳng hạn như [[nhà thờ Hồi giáo]] và nhà hội Do Thái.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/topic/Manichaeism|tựa đề=Manichaeism {{!}} Definition, Beliefs, History, & Facts {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p1828.pdf|tựa đề=Tax Guide for Churches & Religious Organizations|url-status=live|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref> Ngoài ra, nhà thờ cũng có thể được dùng để chỉ một nhóm người theo [[đạo Thiên Chúa]], trong khi [[Giáo hội]] là từ dùng để chỉ toàn bộ cộng đồng người theo [[đạo Thiên Chúa]] trên thế giới.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/topic/church-Christianity|title=Church &#124; Definition, History, & Types &#124; Britannica|date=22 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20190112195517/https://www.britannica.com/topic/church-Christianity|archive-date=12 January 2019|url-status=live|access-date=21 July 2021}}</ref>
 ==Kiến trúc==
 {{main|Kiến trúc nhà thờ}}
+[[Tập tin:St John the Baptist Church, Waimate North.JPG|300px|nhỏ|phải|Một nhà thờ ở [[New Zealand|Tân Tây Lan]]]]
-[[Tập_tin:Norwich_Cathedral_from_Cloisters,_Norfolk,_UK_-_Diliff.jpg|trái|nhỏ|Quang cảnh ngọn tháp của Nhà thờ Norwich ở [[Norfolk]], [[Anh]]]]
+[[Tập tin:Essen Germany Interior-of-BMV-Church-01.jpg|300px|nhỏ|phải|Bên trong một nhà thờ ở [[Đức]]]]
-Nhà thờ thường có hình dạng thánh giá,<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=OcRTwsDq_Z4C&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA201&dq=A+common+trait+of+the+architecture+of+many+churches+is+the+shape+of+a+cross%5B&hl=vi|title=Early Christian Art and Architecture|last=Milburn|first=Robert|date=1988-01-01|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-07412-5|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=sEbqAAAAMAAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=A+common+trait+of+the+architecture+of+many+churches+is+the+shape+of+a+cross%5B&q=A+common+trait+of+the+architecture+of+many+churches+is+the+shape+of+a+cross%5B&hl=vi|title=The Origins of the Romanesque: Near Eastern Influences on European Art, 4th-12th Centuries|last=Atroshenko|first=V. I.|last2=Collins|first2=Judith|date=1985|publisher=Lund Humphries|isbn=978-0-85331-487-5|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=63EuEAAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PT101&dq=A+common+trait+of+the+architecture+of+many+churches+is+the+shape+of+a+cross%5B&hl=vi|title=Understanding Love through World Religions|last=Templin|first=Deacon Gary E.|date=2019-07-10|publisher=Christian Faith Publishing, Inc.|isbn=978-1-64458-659-4|language=ar}}</ref>  với một phần dài ở giữa và hai phần ngắn ở hai bên.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=dqIZAAAAYAAJ|title=Remarks on Church Architecture ...|last=Petit|first=John Louis|date=1841|publisher=J. Burns|language=en}}</ref> Phần dài ở giữa là nơi đặt bàn thờ, còn hai phần ngắn ở hai bên là nơi dành cho các tín đồ. Nhà thờ cũng thường có mái vòm, tượng trưng cho sự kết nối giữa trời và đất<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=63EuEAAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PT101&dq=These+churches+also+often+have+a+dome+or+other+large+vaulted+space+in+the+interior+to+represent+or+draw+attention+to+the+heavens.&hl=vi|title=Understanding Love through World Religions|last=Templin|first=Deacon Gary E.|date=2019-07-10|publisher=Christian Faith Publishing, Inc.|isbn=978-1-64458-659-4|language=ar}}</ref>. Ngoài hình dạng thánh giá, nhà thờ cũng có thể có hình tròn, tượng trưng cho sự vĩnh cửu; hình bát giác hoặc hình ngôi sao, tượng trưng cho ánh sáng và sự dẫn dắt. Một đặc điểm chung khác của nhà thờ là tháp chuông, thường nằm ở phía tây của nhà thờ.
+Các nhà thờ lâu đời thường theo các phong cách kiến trúc [[Kiến trúc Byzantine|Byzantine]], [[Kiến trúc Romanesque|Romanesque]], [[Kiến trúc Gothic|Gothic]], [[Kiến trúc Baroque|Baroque]], và các kiến trúc các loại.
+==Công giáo Roma==
-Nhà thờ Cơ Đốc thường có bàn thờ chính hướng về phía đông.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.sacredarchitecture.org/articles/sacred_places_the_significance_of_the_church_building/|title=The Institute for Sacred Architecture {{!}} Articles {{!}} Sacred Places: The Significance of the Church Building|website=www.sacredarchitecture.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816233033/http://www.sacredarchitecture.org/articles/sacred_places_the_significance_of_the_church_building/|archive-date=16 August 2017|url-status=live|access-date=2017-08-16}}</ref> Điều này bắt nguồn từ truyền thống của [[Đế quốc Đông La Mã|người Byzantine]] vào [[Thế kỷ 4|thế kỷ thứ 4]]. Họ tin rằng [[Giê-su|Chúa Giêsu Kitô]] sẽ trở lại từ phía đông, vì vậy họ hướng bàn thờ về phía đó để chào đón Ngài. Thông thường, bàn thờ không hướng chính xác về đông mà hướng về phía mặt trời mọc. Điều này là do mặt trời mọc ở phía đông, và người ta tin rằng mặt trời là biểu tượng của [[Giê-su|Chúa Giêsu Kitô]]. Ở phương Tây, truyền thống hướng bàn thờ về phía đông trở nên phổ biến vào [[Thế kỷ 8|thế kỷ thứ 8]] và 9. Tuy nhiên, một số nhà thờ ở [[châu Âu]] vẫn giữ phong tục La Mã cổ xưa, đặt bàn thờ ở đầu phía tây và lối vào ở phía đông. Điều này có thể thấy ở một số nhà thờ ở [[Đức]], chẳng hạn như Nhà thờ Petershausen (Constance), Nhà thờ Bamberg, Nhà thờ Augsburg, Nhà thờ Regensburg và Nhà thờ Hildesheim.<ref>[https://books.google.com/books?id=sX8w667tblMC&dq=%22XI+Jahrh+fortgedauert%22&pg=PA12 Heinrich Otte, ''Handbuch der kirchlichen Kunst-Archäologie des deutschen Mittelalters'' (Leipzig 1868), p. 12]</ref>
+[[Tập tin:Cathedrale Bui Chu, Nam Dinh.jpg|nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Bùi Chu]]]]
+Xét theo quy mô, nhà thờ Công giáo có thể phân chia thành:
+* [[Vương cung thánh đường]]: Là những nhà thờ có kỷ niệm đẹp hoặc biến cố tôn giáo quan trọng được [[Tòa Thánh]] Vatican phong tặng
+* [[Nhà thờ chính tòa]]: Là nhà thờ chính của một [[giáo phận]], là nơi đặt tòa giám mục
+* [[Đền Thánh]]: Là nhà thờ có ý nghĩa hành hương quan trọng. Đền thánh có các cấp độ là đền thánh giáo phận, đền thánh quốc gia và đền thánh quốc tế, được công nhận bởi các thẩm quyền tương ứng (Giám mục giáo phận, [[Hội đồng giám mục]] và [[Tòa thánh]]){{cn}}
+* [[Nhà thờ giáo xứ]] (Nhà thờ xứ): Nhà thờ của [[giáo xứ]]. Phần lớn giáo xứ chỉ có một nhà thờ, ở những giáo xứ lớn, các [[giáo họ]] trong giáo xứ cũng có thể có nhà thờ giáo họ.
+* [[Nhà nguyện]]: thường chỉ dùng riêng cho một cộng đồng nhỏ ([[tu viện]], [[bệnh viện]], [[dòng tu]])
-== Lịch sử ==
+===Cấu trúc===
+[[Hình:Dresden Garnisonkirche gp.jpg|nhỏ|Mặt sau nhà thờ Garnison St. Martin ở [[Dresden]], Đức ]]
-[[Tập_tin:Church_of_Saint_Simeon_Stylites_01.jpg|nhỏ|Nhà thờ Thánh Simeon Stylites ở Aleppo, [[Syria]], có một mặt tiền phía nam được xây dựng vào khoảng [[Thế kỷ 5|thế kỷ thứ 5]]. Mặt tiền này được cho là một trong những công trình nhà thờ cổ nhất còn tồn tại trên thế giới.]]
+[[Tập tin:Our Lady of Vietnam Church SS MD.JPG|nhỏ|Nhà thờ Công giáo Việt Nam "''Đức Mẹ La Vang''" tại [[Silver Spring, Maryland]], Mỹ]]
-Nhà thờ [[Kitô giáo]] cổ nhất mà các nhà khảo cổ tìm thấy là một nhà thờ được xây dựng trong một ngôi nhà ở thành phố Dura-Europos, [[Syria]], vào khoảng năm 233 đến 256.<ref>{{Chú thích sách|title=Ante Pacem: Archaeological Evidence of Church Life Before Constantine|last=Snyder|first=Graydon F.|publisher=Mercer University Press|year=2003|pages=128}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=4dOGtAEACAAJ&newbks=0&hl=vi|title=The History of the Christian Church: From the Earliest Times to AD 461|last=Walker|first=Williston|date=1957|publisher=George Allen & Unwin|language=en}}</ref> Vào nửa sau của thế kỷ thứ 3 [[Công Nguyên|sau Công Nguyên]], những nhà thờ này chỉ là những căn nhà được sửa sang lại để làm nơi thờ phượng. Tuy nhiên, dưới thời [[Constantinus Đại đế|Constantine Đại đế]], những nhà thờ lớn và phức tạp hơn bắt đầu xuất hiện.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=hlqUCgAAQBAJ&q=early+church+buildings&pg=PT70|title=The Contemporary Church and the Early Church: Case Studies in Ressourcement|date=February 2010|publisher=Pickwick Publications|isbn=978-1606088999|editor-last=Hartog|editor-first=Paul}} (Chapter 3)</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=PJ4HAAAAQAAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=Even+larger+and+more+elaborate+churches+began+to+appear+during+the+reign+of+Emperor+Constantine+the+Great+.&hl=vi|title=Early Church History to the Death of Constantine|last=Backhouse|first=Edward|date=1884|publisher=Hamilton, Adams & Company|language=en}}</ref>
+Cấu trúc Nhà thờ công giáo bao gồm những thành phần sau:
+* Nhà thờ chính: Là nơi diễn ra các nghi lễ thờ phượng: [[thánh lễ]] hàng ngày, cầu nguyện, [[chầu thánh thể]], thực hiện các [[bí tích]].
+** Cung Thánh: Là nơi [[linh mục]] chủ tế thực hiện các nghi lễ. Cung thánh thường ở vị trí trang trọng và cao hơn để giáo dân có thể theo dõi thánh lễ.
+Cung thánh bao gồm:
+** Bàn thờ: Là nơi quan trọng nhất của nhà thờ, dùng để cử hành phụng vụ Thánh Thể, và thường được làm bằng đá.
+** Giảng đài: Nơi cử hành phụng vụ Lời Chúa, dùng để đọc các bài đọc trong thánh lễ, xướng Thánh Vịnh Đáp Ca, đặc biệt là dùng để công bố Tin mừng, giảng lễ.
+** Ghế chủ tọa: Chỗ ngồi cho vị chủ tế Thánh lễ.
+Ngoài ra còn có:
-Từ thế kỷ 11 đến 14, ở [[Tây Âu]], người ta xây dựng rất nhiều nhà thờ lớn (thánh đường) và nhà thờ giáo xứ nhỏ.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/topic/Roman-Catholicism/The-church-of-the-early-Middle-Ages|tựa đề=Roman Catholicism - Early Church, Sacraments, Doctrine {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref> Ngoài việc là nơi thờ phượng, nhà thờ còn là nơi tập trung chung của cộng đồng. Người dân trong làng thường đến đây để họp hội, tổ chức tiệc, diễn kịch tôn giáo và tham gia hội chợ. Khuôn viên và các tòa nhà cũng được dùng để giã lúa và trữ [[ngũ cốc]].<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books/about/Cathedrals_and_the_Church.html?id=0o9_f7pZ7kYC&redir_esc=y|title=Cathedrals and the Church|last=Levy|first=Patricia|date=2004-07-30|publisher=Smart Apple Media|isbn=978-1-58340-572-7|page=12|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=g3HgsgEACAAJ&q=romanesque+architecture|title=Romanesque: Architecture, Sculpture, Painting|last=Toman|first=Rolf|date=2015-04-30|publisher=h.f.ullmann|isbn=9783848008407|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=LBZ6781vvOwC&q=gothic+architecture|title=Gothic Architecture|last1=Frankl|first1=Paul|last2=Crossley|first2=Paul|date=2000|publisher=Yale University Press|isbn=0300087993|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=70m1KbuD5YoC&q=renaissance+architecture|title=Renaissance Architecture|last=Anderson|first=Christy|date=2013-02-28|publisher=OUP Oxford|isbn=9780192842275|language=en}}</ref>
+** Giếng rửa tội: Nơi cử hành bí tích Rửa tội.
+** Tòa giải tội: Cử hành bí tích Hòa Giải.
+** Phòng áo lễ: Là nơi để các linh mục thay áo trước khi cử hành thánh lễ.
+** Phần dành cho những giáo dân dự thánh lễ, có các hàng ghế ngồi, quỳ.
+** Xung quanh nội thất nhà thờ chính luôn có 14 chặng [[Đàng Thánh giá]], là tranh hay tượng mô tả lại [[Cuộc thương khó của Giêsu]].
+* [[Tháp chuông]]: Có thể cùng một kiến trúc với nhà thờ chính hoặc là một kiến trúc độc lập. Thường hạng mục này là cao nhất trong công trình, trên đó có Thánh giá. Nhà thờ đổ chuông để báo giờ lễ cho giáo dân hoặc trong các dịp lễ quan trọng.
+Các thành phần phụ trợ (có thể có hoặc không) :
-==Các loại==
+* Đài Đức Mẹ
+* Các tượng đài khác
+* Hang đá
+* [[Nhà xứ]], hay nhà mục vụ giáo xứ là nơi hội họp điều hành giáo xứ, cũng có các phòng cho giáo sĩ ở và làm việc.
+* Ngoài ra có thể có các công trình khác như phòng học giáo lý, nhà hài cốt (nơi đặt các hũ tro cốt người chết), nhà sách.
+===Hoạt động===
-=== Vương cung thánh đường ===
+[[Tập tin:Lễ Phục Sinh.jpg|nhỏ|Lễ Phục Sinh]]
-{{main article|Vương cung thánh đường
+* Phụng vụ
-}}
+** [[Thánh lễ]]
-Vương cung thánh đường ([[tiếng Latinh]] và [[tiếng Ý]]: ''basilica'')<ref name="OXFORD1">[https://books.google.com/books?id=Te2dAAAAQBAJ&pg=PA117 ''The Oxford Dictionary of Christian Art and Architecture''] (2013 {{ISBN|978-0-19968027-6}}), p. 117</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.sacredarchitecture.org/articles/the_eschatological_dimension_of_church_architecture|title=The Institute for Sacred Architecture - Articles- The Eschatological Dimension of Church Architecture|archive-url=https://web.archive.org/web/20220209094141/https://www.sacredarchitecture.org/articles/the_eschatological_dimension_of_church_architecture/|archive-date=9 February 2022|url-status=live|access-date=8 April 2016}}</ref>  là một danh hiệu tôn vinh đặc biệt mà [[Giáo hoàng]] sắc phong cho các [[nhà thờ]] hoặc thánh địa xét theo tính cách cổ kính, tầm quan trọng trong [[Biên niên sử Giáo hội Công giáo Rôma|lịch sử]] và ý nghĩa tâm linh đối trong [[Giáo hội Công giáo]]. Vương cung thánh đường được phân biệt cho các mục đích nghi lễ so với các nhà thờ thông thường khác. Công trình nhà thờ giữ danh hiệu này không nhất thiết phải xây theo kiểu kiến trúc vương cung ''basilica'' theo nghĩa kiến trúc (một tòa nhà hình chữ nhật với gian giữa ở giữa có hai hoặc nhiều lối đi dọc).
+** Các Bí tích
+** Chầu Thánh thể
+** Rước kiệu
+** Ngắm Đàng Thánh giá
+* Truyền giáo
+** Dạy giáo lý
+* Công tác bác ái
+==Chính thống giáo==
-Vương cung thánh đường cơ bản được chia làm hai loại là đại vương cung thánh đường (''major basilica'') - bao gồm bốn nhà thờ, tất cả đều thuộc [[Giáo phận Rôma]] và tiểu vương cung thánh đường (''minor basilica'') tức tất cả các vương cung thánh đường còn lại. Tính đến năm 2019, có tổng cộng 1.810 nhà thờ được phong danh hiệu vương cung thánh đường trên toàn thế giới.<ref name="GCatholic20192">{{Chú thích web|url=http://www.gcatholic.org/churches/bas.htm|title=Basilicas in the World|date=2019|website=GCatholic.org|access-date=12 December 2019|df=dmy-all}}</ref>
+==Tin Lành==
+Nhà thờ Tin Lành gồm: bục giảng và thập giá. Nhà thờ Tin Lành thường không có bàn thờ, nhà tạm, không có tượng ảnh hay vật thánh khác như chén thánh.
-Bởi tầm quan trọng và ý nghĩa tôn vinh, phần lớn các vương cung thánh đường thường là [[nhà thờ chính tòa]] của chính giáo phận hay tổng giáo phận tương ứng nơi mà nó tọa lạc nhưng không phải nhà thờ chính tòa nào cũng là vương cung thánh đường. [[Roma]] là thành phố sỡ hữu số lượng nhiều vương cung thánh đường nhất trên thế giới, bao gồm cả [[Vương cung thánh đường Thánh Phêrô|Vương cung thánh đường Thánh Phêrô Vatican]]. Đặc biệt, các nhà thờ được chỉ định là vương cung thánh đường thuộc giáo hoàng (''basilica papale'') sẽ có ngai tọa giáo hoàng và bàn thánh lễ giáo hoàng, tại đó không ai có thể cử hành thánh lễ nếu không có sự cho phép của giáo hoàng.<ref name="cathency">{{CathEncy|wstitle=Basilica|author=Gietmann, G.|author2=Thurston, Herbert|name-list-style=amp}}</ref>
-=== Nhà thờ chính tòa ===
-{{main article|Nhà thờ chính tòa
-}}
-Nhà thờ chính tòa là nhà thờ chính của một giám mục trong các giáo phận hay tổng giáo phận thuộc các [[Giáo hội Kitô giáo]], nơi có đặt tòa giám mục (ngai) của giám mục cai quản giáo phận (hay tổng giáo phận) đó.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.whatsthediff.org/blog/2019/04/23/whats-the-difference-between-a-church-chapel-cathedral-and-basilica/|title=What's the Difference Between a Church, Chapel, Cathedral, and Basilica?|date=2019-04-23|website=What's the Difference?|language=en-US|access-date=2022-04-18}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://bitoftrivia.com/index.php/2022/04/10/what-is-the-difference-between-a-church-a-cathedral-and-a-basilica/|title=What is the difference between a church, a cathedral and a basilica?|date=2022-04-10|website=Bit of trivia|language=en-US|access-date=2022-04-18}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://giolenhatho.com/|tựa đề=Giờ Lễ Nhà Thờ|họ=Tommy|tên=Phan|ngày=2015-01-12|ngôn ngữ=vi|url-status=live|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/what-is-the-difference-between-a-church-and-a-cathedral/articleshow/1528567.cms|title=What is the difference between a church and a cathedral?|date=May 13, 2006|language=en|access-date=2022-04-18|newspaper=[[The Times of India]]}}</ref> Là nhà thờ mẹ của một giáo phận và hàng giáo sĩ tại đó được xếp cao hơn các giáo sĩ khác. Nhà thờ chính tòa phải được cung hiến với nghi thức trọng thể<ref>{{Chú thích web|url=https://vntaiwan.catholic.org.tw/giaoluat/luat55.htm|tựa đề=Điều 1217, Bộ Giáo Luật 1983 của Giáo Hội Công Giáo|tác giả=Bản dịch việt ngữ của:  Đức Ông Nguyễn Văn Phương, Linh Mục Phan Tấn Thành, Linh Mục Vũ Văn Thiện, Linh Mục Mai Đức Vinh|website=vntaiwan.catholic.org.tw|url-status=live}}</ref>. Vì tính chất quan trọng nên trong [[tiếng Việt]], nó còn được gọi là Nhà thờ lớn mặc dù không hẳn nó là nhà thờ có quy mô nhất trong khu vực đó.
-=== Nhà nguyện ===
-{{main|Nhà nguyện
-}}Nhà nguyện<ref>{{Chú thích web|url=http://www.cnn.com/2010/US/08/18/pentagon.chapel.islam/index.html|tựa đề=Muslim prayers welcome at Pentagon chapel - CNN.com|website=www.cnn.com|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref><ref name=":1">{{Chú thích web|url=https://www.newadvent.org/cathen/03574b.htm|tựa đề=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Chapel|website=www.newadvent.org|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref> (còn gọi là nguyện đường, nguyện thất) là một địa điểm tôn giáo để tập hợp, cầu nguyện và thờ phượng, gắn với một cơ sở, tổ chức (thường là phi tôn giáo) hoặc được coi là phần mở rộng của một cơ sở tôn giáo chính. Nhà nguyện có thể là một phần của một phức hợp hay công trình lớn hơn như [[trường đại học]], [[bệnh viện]], [[cung điện]], [[nhà tù]], [[nhà tang lễ]], nhà thờ Kitô giáo, [[hội đường Do Thái giáo]], [[thánh đường Hồi giáo]], và [[tàu thủy]] v.v, đôi khi nhà nguyện là cả một công trình đứng biệt lập và có bãi đất riêng.<ref name=":1" /><ref>{{Chú thích web|url=https://content.historicengland.org.uk/images-books/publications/iha-nonconformist-places-of-worship/heag139-nonconformist-places-of-worshipi-iha.pdf/|title=Nonconformist Places of Worship: Introductions to Heritage Assets|last1=Wakeling|first1=Christopher|date=August 2016|publisher=[[Historic England]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20170328195437/https://content.historicengland.org.uk/images-books/publications/iha-nonconformist-places-of-worship/heag139-nonconformist-places-of-worshipi-iha.pdf/|archive-date=28 March 2017|url-status=dead|access-date=28 March 2017}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=k6zjuTAnuzcC|title=Welsh Chapels|last1=Jones|first1=Anthony|date=1996|publisher=National Museum Wales|isbn=9780750911627|language=en|access-date=28 March 2017}}</ref>
-=== Giáo đường riêng tư ===
-Trong [[Trung Cổ|thời Trung cổ]], một giáo đường riêng tư là một nhà thờ được xây dựng trên đất riêng của một lãnh chúa phong kiến. Lãnh chúa này có quyền sở hữu nhà thờ, bao gồm cả quyền bổ nhiệm linh mục và nhân viên nhà thờ.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=8VACSJbnUwQC&dq=Proprietary+church&pg=PA851&redir_esc=y|title=The Proprietary Church in the Medieval West|last=Wood|first=Susan|date=2006-08-03|publisher=OUP Oxford|isbn=978-0-19-820697-2|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=qFssSnRbc-gC&dq=Proprietary+church&pg=PA27&redir_esc=y#v=onepage&q=Proprietary%20church&f=false|title=The Parish in Catholic Tradition: History, Theology, and Canon Law|last=Coriden|first=James A.|date=1997|publisher=Paulist Press|isbn=978-0-8091-3685-8|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.newadvent.org/cathen/09364a.htm|tựa đề=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Lorsch Abbey|website=www.newadvent.org|ngày truy cập=2024-01-17}}</ref>
-=== Nhà thờ tại gia ===
-Ở một số nước trên thế giới, có những quy định nghiêm ngặt về việc thờ phượng. Ví dụ, ở các nước theo luật [[Sharia]], chỉ có những [[người Hồi giáo]] mới được phép thờ phượng tại các nhà thờ Hồi giáo. Còn ở các nước theo [[Chủ nghĩa cộng sản|chủ nghĩa Cộng sản]], chính phủ thường kiểm soát chặt chẽ các hoạt động tôn giáo..<ref>Erwin Fahlbusch, Geoffrey William Bromiley, ''The Encyclopedia of Christianity, Volume 4'', Wm. B. Eerdmans Publishing, USA, 2005, p. 163</ref><ref>Yves Mamou, [https://www.lefigaro.fr/vox/religion/2019/03/20/31004-20190320ARTFIG00076-yves-mamou-les-persecutions-de-chretiens-ont-lieu-en-majorite-dans-des-pays-musulmans.php Yves Mamou: «Les persécutions de chrétiens ont lieu en majorité dans des pays musulmans»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210111023318/https://www.lefigaro.fr/vox/religion/2019/03/20/31004-20190320ARTFIG00076-yves-mamou-les-persecutions-de-chretiens-ont-lieu-en-majorite-dans-des-pays-musulmans.php |date=11 January 2021 }}, lefigaro.fr, France, March 20, 2019</ref><ref>Wesley Rahn, [https://www.dw.com/en/in-xi-we-trust-is-china-cracking-down-on-christianity/a-42224752 In Xi we trust - Is China cracking down on Christianity?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210220161203/https://www.dw.com/en/in-xi-we-trust-is-china-cracking-down-on-christianity/a-42224752 |date=20 February 2021 }}, dw.com, Germany, January 19, 2018</ref> Vì vậy, ở những nước này, nhiều người theo đạo Tin Lành không thể thờ phượng tại các nhà thờ công cộng. Thay vào đó, họ đã tự lập các nhà thờ tại gia để có thể thực hành đức tin của mình.<ref>Allan Heaton Anderson, ''An Introduction to Pentecostalism: Global Charismatic Christianity'', Cambridge University Press, UK, 2013, p. 104</ref> Phong trào nhà thờ Tin Lành tại gia ở [[Trung Quốc]] là một ví dụ điển hình.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=wSCMBQAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=Brian+Stiller,+Evangelicals+Around+the+World:+A+Global+Handbook+for+the+21st+Century,+Thomas+Nelson,+USA,+2015,+p.+328&hl=vi|title=Evangelicals Around the World: A Global Handbook for the 21st Century|last=Nelson|first=Thomas|date=2015-07-14|publisher=Thomas Nelson|isbn=978-1-4016-7879-1|page=328|language=en}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=B6xVDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&dq=Mark+A.+Lamport,+Encyclopedia+of+Christianity+in+the+Global+South,+Volume+2,+Rowman+&hl=vi|title=Encyclopedia of Christianity in the Global South|last=Lamport|first=Mark A.|date=2018-06-01|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-7157-9|page=364|language=en}}</ref>
 ==Xem thêm==
-* [[Nhà thờ]]
+* [[Nhà thờ họ]]
 * [[Thánh địa]]
 ==Chú thích==
-{{tham khảo|30em}}
+{{tham khảo}}
+{{chú thích trong bài}}{{văn phong}}
-==Đọc thêm==
+==Liên kết ngoài==
-*{{chú thích sách |last=Levy |first=Patricia |url=https://archive.org/details/cathedralschurch0000unse |title=Cathedrals and the Church |publisher=Smart Apple Media |year=2004 |isbn=1-58340-572-0 |series=Medieval World |location=North Mankato, MN |url-access=registration}}
+{{Thể loại Commons|Churches}}{{Công trình tín ngưỡng dân gian Việt Nam}}{{sơ khai kiến trúc}}
-*{{chú thích sách |last=Krieger |first=Herman |url=https://archive.org/details/churchesadhoc00herm |title=Churches ad hoc |publisher=PhotoZone Press |year=1998 |isbn=9780966580969 |url-access=registration}}
-* [[Erlande-Brandenburg, Alain]], Qu'est-ce qu'une église ?, Gallimard, Paris, 333 p., 2010.
-* Gendry Mickael, L'église, un héritage de Rome, Essai sur les principes et méthodes de l'architecture chrétienne, Religions et Spiritualité, collection Beaux-Arts architecture religion, édition Harmattan 2009, 267 p.
-{{Thể loại Commons|Churches}}
-{{Kitô giáo (hộp điều hướng)}}
-{{Authority control}}
 [[Thể loại:Nhà thờ|K]]
@@ Dòng 62: / Dòng 73: @@
 [[Thể loại:Thuật ngữ Kitô giáo]]
 [[Thể loại:Kiến trúc Kitô giáo]]
-[[Thể loại:Loại công trình]]