Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kali cyanide”

Kali cyanua
	Mẫu kali cyanua
	Cấu trúc của kali cyanua
Nhận dạng
Số CAS	151-50-8
Số EINECS	205-792-3
Số RTECS	TS8750000
Thuộc tính
Công thức phân tử	KCN
Khối lượng mol	65,1153 g/mol
Bề ngoài	bột/tinh thể màu trắng
Khối lượng riêng	1,52 g/cm³
Điểm nóng chảy	634 °C (907 K; 1.173 °F)
Điểm sôi
Độ hòa tan trong nước	71,6 g/100 ml (25 ℃)
Nhiệt hóa học
Enthalpy; hình thành ΔfHo298	-131,5 kJ/mol
Entropy mol tiêu chuẩn So298	127,8 J·K-1·mol-1
Các nguy hiểm
MSDS	ICSC 0671
Phân loại của EU	Rất độc hại (T+); Nguy hiểm cho môi trường (N)
Chỉ mục EU	006-007-00-5
NFPA 704	0 4 0
Chỉ dẫn R	R26/27/28, R32; R50/53
Chỉ dẫn S	S1/2, S7, S28, S29; S45, S60, S61
Điểm bắt lửa	Không cháy
LD50	5–10 mg/kg (miệng ở chuột, thỏ)
Các hợp chất liên quan
Cation khác	Natri cyanua
Hợp chất liên quan	Hydro cyanua
	Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). Tham khảo hộp thông tin

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 12:45, ngày 28 tháng 4 năm 2021

Kali cyanua là tên gọi của một loại hợp chất hóa học không màu của kali có công thức hóa học KCN. Nó có mùi giống như mùi quả hạnh nhân, có hình thức bề ngoài giống như đường và hòa tan nhiều trong nước. Là một trong số rất ít chất có khả năng tạo ra các phức chất của vàng (Au) hòa tan được trong nước, vì thế nó được sử dụng trong ngành kim hoàn để mạ hay đánh bóng bằng phương pháp hóa học. Đôi khi nó cũng được sử dụng trong ngành khai thác các mỏ vàng để tách vàng ra khỏi quặng vàng (mặc dù natri cyanua được sử dụng phổ biến hơn). Cho đến những năm thập niên 1970 nó còn được sử dụng trong thuốc diệt chuột.

Tính chất hóa học

Nó có tính hoạt động hóa học cao:

Dễ dàng phản ứng với các axit để tạo thành axit cyanic là chất độc dễ bay hơi.
Từng được sử dụng trong công nghiệp tinh chế vàng.

Các hiệu ứng sinh lý học và độc tính

Độc tính

Kali cyanua là một chất cực độc, gây chết người với liều lượng thấp. Chỉ cần ăn nhầm từ 200–250 mg chất này thì một người khỏe mạnh có thể mất ý thức trong vòng 30 giây đến 2 phút. Sau khoảng 1 tiếng thì rơi vào trạng thái hôn mê và có thể tử vong sau khoảng 3 giờ nếu không có các biện pháp điều trị kịp thời. Theo phân loại trong hướng dẫn số 67/548/EEC của liên minh châu Âu thì nó là chất cực độc (T+). Giới hạn phơi nhiễm tối đa (PEL) của OSHA là 5 mg/m³. Còn theo quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT ngày 10 tháng 10 năm 2002 của Bộ Y tế Việt Nam thì giới hạn này là 3 mg/m³ trong môi trường sản xuất.

Cơ chế ngộ độc

Giống như các hợp chất cyanua khác, kali cyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao đổi chất của tế bào. Kali cyanua có khả năng tạo liên kết hóa học với các heme trong máu (như hemoglobin), làm cho các tế bào không lấy được oxy và bị hủy hoại. Ngoài ra kali cyanua tác dụng với khí gas trong dạ dày tạo thành khí gas axit gây chết người khi hít phải.

Các chất giải độc:

Khi bị ngộ độc kali cyanua, cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở bằng khí oxy. Trong các phân xưởng có sử dụng cyanua kali, thường có sẵn bộ cấp cứu trong trường hợp nhiễm độc, bao gồm các chất amyl nitrit, natri nitrit, xanh metylen và natri thiosunfat.
Đường glucoza có khả năng làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của kali cyanua, đồng thời bảo vệ các tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với kali cyanua.

Các chỉ số an toàn

Kali cyanua không có các chỉ số an toàn rõ ràng. Tuy nhiên,nếu tiếp xúc với kali cyanua mà không có đồ bảo hộ (có thể thấm qua da) thì có thể gây ngộ độc và tỷ lệ cao là sẽ dẫn tới tử vong.

Chi tiết khác

Trong thực tế nhiều hợp chất kali được sử dụng trong các hóa chất tẩy rửa gia dụng. Tiêu chuẩn châu Âu thường kỹ càng hơn về các hợp chất kali so với các nước khác. Tuy nhiên ở Việt Nam loại độc chất này không phải ai cũng biết và thường được làm chất tẩy rửa chính trong các chất tẩy rửa đang lan tràn trên thị trường Việt Nam. Người Việt đang hít phải cả tấn thuốc độc.

Điều chế kali cyanua

N₂ + CH₄ → HCN + NH₃ → NH₄CN + KOH → KCN + NH₃ + H₂O

Xem thêm

Cyanua

Ghi chú

^ Bernard Martel. Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Kogan, 2004, trang 361. ISBN 1-903996-65-1.

Liên kết ngoài

International Chemical Safety Card 0671
Hydrogen cyanide and cyanides (CICAD 61)
National Pollutant Inventory - Cyanide compounds fact sheet
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
CSST (Canada) Lưu trữ 2013-11-02 tại Wayback Machine
NIST Standard Reference Database
Institut national de recherche et de sécurité (1997). "Cyanure de sodium. Cyanure de potassium Lưu trữ 2006-02-20 tại Wayback Machine". Fiche toxicologique n° 111, Paris:INRS, 6pp. (tiếng Pháp)

Bản mẫu:Xyanua

[1] Bernard Martel. Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Kogan, 2004, trang 361. ISBN 1-903996-65-1.

[1]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
 {{Thông tin hóa chất
-|   ImageFile = Kaliumcyanid.jpg
+| ImageFile = Kaliumcyanid.jpg
-|   ImageSize = 250px
+| ImageSize = 250px
+| ImageName = Mẫu kali cyanua
-| ghi chú hình =
-| hình 2 = Potassium-cyanide-phase-I-unit-cell-3D-SF.png
+| ImageFile1 = Potassium-cyanide-phase-I-unit-cell-3D-SF.png
+| ImageName1 = Cấu trúc của kali cyanua
-| ghi chú hình 2 = Mô hình phân tử
-|   Name = Xyanua kali
+| Name = Kali cyanua
 | Section1 = {{Thông tin hóa chất/nhận dạng
-|   CASNo = 151-50-8
+| CASNo = 151-50-8
-|   EINECS = 205-792-3
+| EINECS = 205-792-3
-|   RTECS = TS8750000
+| RTECS = TS8750000}}
-  }}
 | Section2 = {{Thông tin hóa chất/thuộc tính
 | Formula = KCN
-|   MolarMass = 65,12 g/mol
+| MolarMass = 65,1153 g/mol
+| Appearance = bột/tinh thể màu trắng
-|   Solvent = các dung môi khác
-|   SolubleOther = 71,6 g/100 ml (25 °C)
+| Density = 1,52 g/cm³
+| Solvent = các dung môi khác
-|   MeltingPt = 634 °C
+| Solubility = 71,6 g/100 ml (25 ℃)
-  }}
+| MeltingPtC = 634}}
 | Section4 = {{Thông tin hóa chất/nhiệt hóa học
-|   DeltaHf = −131,5 kJ/mol
+| DeltaHf = -131,5 kJ/mol
-|   Entropy = 127,8 J.K<sup>–1</sup>.mol<sup>–1</sup>
+| Entropy = 127,8 J·K<sup>-1</sup>·mol<sup>-1</sup>}}
-  }}
 | Section7 = {{Thông tin hóa chất/độc hại
-|   ExternalMSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0671.htm ICSC 0671]
+| ExternalMSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0671.htm ICSC 0671]
-|   EUIndex = 006-007-00-5
+| EUIndex = 006-007-00-5
-|   EUClass = Rất độc hại ('''T+''')<br />Nguy hiểm cho môi trường ('''N''')
+| EUClass = Rất độc hại ('''T+''')<br>Nguy hiểm cho môi trường ('''N''')
-|   RPhrases = R26/27/28, R32<br />R50/53
+| RPhrases = R26/27/28, R32<br>R50/53
-|   SPhrases = S1/2, S7, S28, S29<br />S45, S60, S61
+| SPhrases = S1/2, S7, S28, S29<br>S45, S60, S61
-|   NFPA-H = 4
+| NFPA-H = 4
-|   NFPA-F = 0
+| NFPA-F = 0
-|   NFPA-R = 0
+| NFPA-R = 0
-|   FlashPt = Không cháy
+| FlashPt = Không cháy
-|   LD50 = 5–10 mg/kg (miệng ở chuột, thỏ)<ref>Bernard Martel. ''Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook''. Kogan, '''2004''', trang 361. ISBN 1-903996-65-1.</ref>
+| LD50 = 5–10 mg/kg (miệng ở chuột, thỏ)<ref>Bernard Martel. ''Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook''. Kogan, '''2004''', trang 361. ISBN 1-903996-65-1.</ref>}}
-  }}
 | Section8 = {{Thông tin hóa chất/liên quan
-|   OtherCations = [[Natri xyanua|Xyanua natri]]
+| OtherCations = [[Natri cyanua]]
-|   OtherCpds = [[Hidro xyanua|Xyanua hiđrô]]}}
+| OtherCpds = [[Hydro cyanua]]}}}}
+'''Kali cyanua''' là tên gọi của một loại [[hợp chất|hợp chất hóa học]] không màu của [[kali]] có [[công thức hóa học]] '''KCN'''. Nó có mùi giống như mùi quả hạnh nhân, có hình thức bề ngoài giống như [[đường (hóa học)|đường]] và hòa tan nhiều trong nước. Là một trong số rất ít chất có khả năng tạo ra các phức chất của [[vàng]] (Au) hòa tan được trong nước, vì thế nó được sử dụng trong ngành [[kim hoàn]] để mạ hay đánh bóng bằng phương pháp hóa học. Đôi khi nó cũng được sử dụng trong ngành khai thác các mỏ vàng để tách vàng ra khỏi quặng vàng (mặc dù [[natri cyanua]] được sử dụng phổ biến hơn). Cho đến những năm thập niên 1970 nó còn được sử dụng trong thuốc diệt [[Bộ Gặm nhấm|chuột]].
-}}
-'''Kali xyanua''' hay '''xyanua kali''' là tên gọi của một loại [[hợp chất|hợp chất hóa học]] không màu của [[kali]] có công thức KCN. Nó có mùi giống như mùi quả hạnh nhân, có hình thức bề ngoài giống như [[đường (hóa học)|đường]] và hòa tan nhiều trong nước. Là một trong số rất ít chất có khả năng tạo ra các phức chất của [[vàng]] (Au) hòa tan được trong nước, vì thế nó được sử dụng trong ngành [[kim hoàn]] để mạ hay đánh bóng bằng phương pháp hóa học. Đôi khi nó cũng được sử dụng trong ngành khai thác các mỏ vàng để tách vàng ra khỏi quặng vàng (mặc dù [[natri xyanua|xyanua natri]] được sử dụng phổ biến hơn). Cho đến những năm thập niên 1970 nó còn được sử dụng trong thuốc diệt [[Bộ Gặm nhấm|chuột]].
-==Các tính chất lý hóa==
+==Tính chất hóa học==
+Nó có tính hoạt động hóa học cao:
-{{Wiki hóa}}
+*Dễ dàng phản ứng với các [[axit]] để tạo thành [[axit cyanic]] là chất độc dễ bay hơi.
+*Từng được sử dụng trong công nghiệp tinh chế vàng.
-===Tính chất vật lý===
-[[Tinh thể]] màu trắng, thường ở dạng bột.
-[[Nhiệt độ nóng chảy]]: 634 [[độ Celsius|°C]]
-[[Khối lượng riêng]]: 1,52 g/cm<sup>3</sup>
-[[Độ hòa tan]] (trong nước ở 25 °C): 71,6 g/100 g.
-[[Phân tử khối]]: 65,12 đơn vị cacbon (đvC).
-Không tan khi nhiệt độ môi trường dưới 0°
-===Tính chất hóa học===
-Có tính hoạt động hóa học cao.
-* Dễ dàng phản ứng với các [[axít|axit]] để tạo thành [[axit xyanic]] là chất độc dễ bay hơi.
-* Từng được sử dụng trong công nghiệp tinh chế vàng.
 ==Các hiệu ứng sinh lý học và độc tính==
 ===Độc tính===
-Kali xyanua là một chất cực độc, gây chết người với liều lượng thấp. Chỉ cần ăn nhầm từ 200 đến 250 [[miligam|mg]] chất này thì một người khỏe mạnh có thể mất ý thức trong vòng 30 giây đến 2 phút. Sau khoảng 1 tiếng thì rơi vào trạng thái hôn mê và có thể tử vong sau khoảng 3 giờ nếu không có các biện pháp điều trị kịp thời. Theo phân loại trong hướng dẫn số 67/548/EEC của [[liên minh châu Âu]] thì nó là chất cực độc (T+). Giới hạn phơi nhiễm tối đa (PEL) của [[OSHA]] là 5&nbsp;mg/m<sup>3</sup>. Còn theo quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT ngày 10 tháng 10 năm 2002 của Bộ Y tế Việt Nam thì giới hạn này là 3&nbsp;mg/m<sup>3</sup> trong môi trường sản xuất.
+Kali cyanua là một chất cực độc, gây chết người với liều lượng thấp. Chỉ cần ăn nhầm từ 200–250 [[miligam|mg]] chất này thì một người khỏe mạnh có thể mất ý thức trong vòng 30 giây đến 2 phút. Sau khoảng 1 tiếng thì rơi vào trạng thái hôn mê và có thể tử vong sau khoảng 3 giờ nếu không có các biện pháp điều trị kịp thời. Theo phân loại trong hướng dẫn số 67/548/EEC của [[liên minh châu Âu]] thì nó là chất cực độc (T+). Giới hạn phơi nhiễm tối đa (PEL) của [[OSHA]] là 5 mg/m³. Còn theo quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT ngày 10 tháng 10 năm 2002 của Bộ Y tế Việt Nam thì giới hạn này là 3 mg/m³ trong môi trường sản xuất.
 ===Cơ chế ngộ độc===
-Giống như các hợp chất xyanua khác,  kali xyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao đổi chất của tế bào. Kali xyanua có khả năng tạo liên kết hóa học với các [[heme]] trong máu (như [[hemoglobin]]), làm cho các tế bào không lấy được [[ôxy]] và bị hủy hoại. Ngoài ra kali xyanua tác dụng với khí gas trong dạ dày tạo thành khí gas axit gây chết người khi hít phải.
+Giống như các hợp chất cyanua khác, kali cyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao đổi chất của tế bào. Kali cyanua có khả năng tạo liên kết hóa học với các [[heme]] trong máu (như [[hemoglobin]]), làm cho các tế bào không lấy được [[oxy]] và bị hủy hoại. Ngoài ra kali cyanua tác dụng với khí gas trong dạ dày tạo thành khí gas axit gây chết người khi hít phải.
 Các chất giải độc:
-* Khi bị [[ngộ độc]] Kali xyanua, cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở bằng khí [[ôxy]]. Trong các phân xưởng có sử dụng xyanua kali, thường có sẵn bộ cấp cứu trong trường hợp nhiễm độc, bao gồm các chất [[amyl nitrit]], [[natri nitrit]], [[Xanh Methylene|xanh methylen]] và [[natri thiosunfat]].
+* Khi bị [[ngộ độc]] kali cyanua, cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở bằng khí oxy. Trong các phân xưởng có sử dụng cyanua kali, thường có sẵn bộ cấp cứu trong trường hợp nhiễm độc, bao gồm các chất [[amyl nitrit]], [[natri nitrit]], [[Xanh methylene|xanh metylen]] và [[natri thiosunfat]].
-* Đường glucoza có khả năng làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của xyanua kali, đồng thời bảo vệ các tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với xyanua kali.
+* Đường glucoza có khả năng làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của kali cyanua, đồng thời bảo vệ các tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với kali cyanua.
 ===Các chỉ số an toàn===
-Kali xyanua không có các chỉ số an toàn.Tuy nhiên,nếu tiếp xúc với kali xyanua mà không có đồ bảo hộ(có thể thấm qua da) thì có thể gây ngộ độc và tỷ lệ cao là sẽ dẫn tới tử vong.
+Kali cyanua không có các chỉ số an toàn rõ ràng. Tuy nhiên,nếu tiếp xúc với kali cyanua mà không có đồ bảo hộ (có thể thấm qua da) thì có thể gây ngộ độc và tỷ lệ cao là sẽ dẫn tới tử vong.
 ==Chi tiết khác==
-Trong thực tế nhiều hợp chất Kali được sử dụng trong các hóa chất tẩy rửa gia dụng. Tiêu chuẩn châu Âu thường kỹ càng hơn về các hợp chất Kali so với các nước khác. Tuy nhiên ở Việt Nam loại độc chất này không phải ai cũng biết và thường được làm chất tẩy rửa chính trong các chất tẩy rửa đang lan tràn trên thị trường Việt Nam. Người Việt đang hít phải cả tấn thuốc độc.
+Trong thực tế nhiều hợp chất kali được sử dụng trong các hóa chất tẩy rửa gia dụng. Tiêu chuẩn châu Âu thường kỹ càng hơn về các hợp chất kali so với các nước khác. Tuy nhiên ở Việt Nam loại độc chất này không phải ai cũng biết và thường được làm chất tẩy rửa chính trong các chất tẩy rửa đang lan tràn trên thị trường Việt Nam. Người Việt đang hít phải cả tấn thuốc độc.
-* Điều chế kali xyanua
+* Điều chế kali cyanua
 N<sub>2</sub> + CH<sub>4</sub> → HCN + NH<sub>3</sub> → NH<sub>4</sub>CN + KOH → KCN + NH<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O
 ==Xem thêm==
-* [[Xyanua]]
+* [[Cyanua]]
 ==Ghi chú==
 {{Tham khảo}}

x t s Hợp chất kali
H, (giả) halogen	KF KHF₂ KH KCl KClO KClO₃ KClO₄ KBr KBrO₃ KI KIO₃ KIO₄ KAt KCN KCNO KOCN KSCN
chalcogen	K₂O KOH K₂O₂ KO₂ KO₃ K₂S KHS K₂SO₃ KHSO₃ K₂SO₄ KHSO₄ KHSO₅ K₂S₂O₃ K₂S₂O₅ K₂S₂O₇ K₂S₂O₈ K₂Se K₂SeO₃ K₂SeO₄ K₂Te K₂TeO₃ K₂TeO₄ K₂Po
pnictogen	K₃N KNH₂ KN₃ KNO₂ KNO₃ K₃P KH₂PO₃ K₃PO₄ K₂HPO₄ KH₂PO₄ KPF₆ KAsO₂ K₃AsO₄ K₂HAsO₄ KH₂AsO₄
nhóm B, C	B₄K₂O₇ K₂CO₃ KHCO₃ K₂SiO₃ K₂SiF₆ K₂Al₂O₄ K₂Al₂B₂O₇
kim loại chuyển tiếp	K₂PtCl₄ K₂Pt(CN)₄ K₂PtCl₆ K₄Fe(CN)₆ K₃Fe(CN)₆ K₃Fe(C₂O₄)₃ K₂FeO₄ K₂MnO₄ KMnO₄ K₃CrO₄ K₂CrO₄ K₃CrO₈ KCrO₃Cl K₂Cr₂O₇ K₂Cr₃O₁₀ K₂Cr₄O₁₃ K₄Mo₂Cl₈
hữu cơ	KHCO₂ KCH₃CO₂ K₂C₂O₄ KHC₂O₄ KC₁₂H₂₃O₂ KC₁₈H₃₅O₂ C₃H₂K₂O₄ C₄H₆KO₄ C₅H₇KO₄