De Europese Commissie maakt korte metten met het plan van het kabinet-Schoof om per direct een asielcrisis uit te roepen: dat kan niet zomaar. Ook het opschorten van de behandeling van asielaanvragen is niet mogelijk, volgens Europese asielrichtlijnen.

Als Nederland een asielcrisis wil uitroepen, moet het land een goed onderbouwd verzoek bij de Europese Commissie indienen. Die beoordeelt het verzoek, schrijft Eurocommissaris Ylva Johansson van Migratie.

Eerst moet Nederland laten zien dat het genoeg heeft gedaan om de asielketen op orde te brengen voordat er sprake kan zijn van een asielcrisis, schrijft Johansson in antwoord op vragen van Europarlementariër Sophie in ’t Veld.

In het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat dat er “direct een tijdelijke Asielcrisiswet” komt, “met crisismaatregelen om de acute asielinstroom en -opvangcrisis voor de komende tijd te bestrijden”. Een van de onderdelen van de tijdelijke wet, die maximaal twee jaar moet gaan gelden, is het opschorten van de behandeling van asielaanvragen. De coalitiepartners noemen dat een ‘asielbeslisstop’.

Als Nederland zich niet houdt aan de Europese regels en zonder toestemming van de Europese Commissie toch een asielcrisis afkondigt, kan de Commissie ingrijpen via een zogeheten inbreukprocedure.

Een waarschuwing dat Nederland zich moet houden aan de Europese regels is de eerste stap in zo'n procedure en kan uiteindelijk leiden tot een rechtszaak bij het Europese Hof.

Eerdere kritiek van asieladvocaten op hoofdlijnenakkoord

Veel van de asielplannen die in het formatieakkoord staan, zijn in strijd met de wet of internationale verdragen, zo zeiden asieladvocaten en -juristen bij de presentatie van het akkoord. Onder meer het uitroepen van een asielcrisis en het versoberen van de asielopvang houden geen stand bij de rechter, zei Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en Juristen Nederland (VAJN).

De vereniging vreesde toen al dat de asielmaatregelen zoals die er nu liggen veel leed zullen veroorzaken. "Als dit wordt ingevoerd, dan zal dat leiden tot heel veel procedures", zei Eikelboom. "Niet omdat we dat graag doen, maar de regering laat ons dan geen andere mogelijkheid. Omdat ze dan rechten van mensen afpakken."

De VAJN is "in ongeloof" over de plannen, stelde Eikelboom in mei. Volgens hem was van sommige maatregelen al langer duidelijk dat ze niet stroken met het recht. Als voorbeeld noemde hij het uitroepen van een asielcrisis, een maatregel die eerder tijdens de formatie al naar buiten kwam. "Toen hebben alle deskundigen al gezegd dat dat niet kan." Hetzelfde gold volgens hem voor een beslis-stop op asielaanvragen. "Dat kan niet, mensen hebben recht asiel aan te vragen en daar binnen redelijke termijn een beslissing op te krijgen."

Ook over het versoberen van de rechtsbijstand voor asielzoekers en het inperken van de mogelijkheden voor hen om in beroep te gaan tegen uitspraken, was de vereniging kritisch. "Dat vind ik getuigen van een soort lafheid", aldus Eikelboom. "De reden hiervoor is evident. Ze realiseren zich dat wat ze willen niet kan, maar ze denken: 'Als we het onmogelijk maken om in beroep te gaan, dan lukt het misschien alsnog'. Dit is een flagrante overschrijding van de wet en niet alleen reden tot zorg voor ons en asielzoekers."

LEES OOK: Beoogd PVV-minister Marjolein Faber neemt afstand van de racistische term ‘omvolking’ en spreekt voortaan van ‘zeer zorgelijke demografische ontwikkelingen’.