FANGOWAI FAME’E AFO

FAMOBÕRÕ

1. Sanalahini Sowatõ : Simane da’a Amagu Salawa Zowatõ ! Me no tohare domeda tou ba
newali talu golayama,ba ena’õ nalõ hede-hededa khõra ,ba lawalinga
so zabua,sabao dõdõda khõra.Ba meno bõwõ sito’õlõ khõda ba danõ
niha andre,na alua dome ba dalingambatõ ba te’owai.Andrõ na
hasara dõdõda,ba ta’owai ira, he ha sambua fehede.

2. Fanema’õ moroi : Ya’ia wõ wehedemõ Amagu Balugu,tema faolagõ khõra na lõ fatimba

ba Zalawa Zowatõ khõra. (I’otahõgõ dome).Simane Amagu Balugu,Salawa Dome,ena’õ
na simane na fõna,na alua dome yomo ba dalinga mbatõ ma tou ba
newali talu golayama lamane, “emali dome siso ba lala, ba ono luo na
irugi yomo”. Tamane he ha sambua fehede moroi khõma ya’aga
zowatõ, ba dama’owai ami. Imane ba gamaedola “Mana na la oro
fakhuyõ, mana na do’ia fakoe bo’õ, tatu niha ba gulidanõ, mate ia na
lõ ilau da’õ”. Andrõ nalõ fatimba khõmi , ba edõnaga ma’owai ami
andrõ ua ligu ba andrõ da’õ.

3. Fanema li moroi : Ba ya’ia Daromalimõ Amagu Balugu, sino õ’faehagõ ba õfaolagõ

ba dome khõma.Lau lõ fatimba khõma,da ma dema- dema.Mirongo tome !

4. Fangona’õ fangowai ba gotalua Zalawa Zowatõ

1. Amagu Balugu Lalai Zihõnõ,ta’owai domeda................heeeee...
2. Amagu Salawa Fareta........,ta’owai domeda................heeeee...
3. Amagu talu Ama Rafõgõ...,ta’owai domeda................heeeee...
4. Ta’owai domeda fefu Sowatõ.....................................heeeee...

5. Fanema’õ fangowai ba dome

1. Nuwu bõrõ danõ tanõ,.........................,no so’õ..........heeeee...

2. Amagu Balugu Lalimanawa,..................,no so’õ..........heeeee...
3. Amagu Salawa dome...........................,no so ami.......heeeee...
4. Amagu Balugu Tuha Badanõ.................,no so’õ..........heeeee...

6. Famaolagõ afo si sara manga

1. Sanalahini Sowatõ : Tamane Amagu Balugu Lalai Zõhõnõ,meno taowaõi
domeda,ba tatohugõ wamaolagõ falõ afo.
2. Lalai Zihõnõ : Tamane Balugu tema tendro’õ khõra, nalõ fatimba
Khõra.
3. Sanalahini sowatõ : Tamane Amagu Balugu Salawa Dome, nalõ fatimba khõmi
mena’õ, ba ma faolagõ wa lõ afo.
4. Fanema li dome : Simane Amagu Balugu Salawa zowatõ, lõ fatimba, lõ fatuwu
khõma zumange.

7. Fangona’õ fa me õafo si sara manga

1. Amagu Balugu Lalai Zihõnõ, ta be’e mbago awõ nafo ba domeda.......
2. Amagu Salawa Fareta, ta be’e mbago awõ nafo ba domeda.......
3. Amagu Talu Ama Rafõgõ, ta be’e mbago awõ nafo ba domeda.......
4. Tabe’e nafo awõ mbago ba domeda sowatõ.......heeee
8. Fanendro’õ/fama’ema afo ba dome oleh sowatõ
1. Uwu bõrõ danõ tanõ...,ma be nafo faebolo dõdõ....
2. Amagu Balugu Lalimanawa...,ma be khõu mbago awõ nafo....
3. Amagu Salawa dome..., ma be khõu mbago awõ nafo....
4. Amagu Balugu Tuha Badanõ...,ma be khõu mbago awõ nafo....
5. Mabe khõmi nafo awõ mbago tome.................!

9. Famaema ba fanema’õ afo moroi ba dome

1. Sanalahini moroi : (Mangosara ira Nuwu),tamane magu Uwu,meno tatema nafo
ba dome awõ mbago moroi ba danga zowatõ,ba na ta’a manõ nalõ
ta’andrõ saohagõlõ ba adõ’õ ita.Ya’e dõdõgu mena’õ, da ta
bagi-bagi wa’aukhu, ta faosa wogikhi manu, na Amagu Uwu
zangandrõ saohagõlõ, ba ya’aga tome zodozigõ.
2. Uwu : Tamane Amagu Balugu Salawa dome, lõ fatimba
3. Fangandrõ : Amagu Balugu Lalai Zõihono.......,moroi khõu mbago awõ nafo
Saohagõlõ Amagu Salawa Zowatõ...............,moroi khõu mbago awõ nafo
(uwu) Amagu talu Ama Rafõgõ............., moroi khõu mbago awõ nafo
Moroi khõmi nafoma awõ mbago sowatõ...!
4. Sodozigõ afo : Uwu bõrõ danõ tanõ ...........,tatema nafo awõ mbago
(tome) Salawa nuwu.......................,tatema nafo awõ mbago
Amagu Balugu Lalimanawa....,tatema nafo awõ mbago
Salawama moroi ba dome......,tatema nafo awõ mbago
Amagu Balugu Tuha Badanõ.....,tatema nafo awõ mbago
Tatema nafo awõ mbago tome si lõ atoto...
5. Tome : Hõ......li-hõli, wanguhugõ sanema afo hau-hau dõdõ....,hi
6. Sowatõ : Hõli-hõli,wanguhugõ ba ayau wa’ebolo dõdõ....,hi

10. Hendri-hendri
1. Sowatõ : Andrõ si’ai wal õ sumange, silagae
Andrõ si’ai lõ afomi,bohou si’aikõ fõnami
He no tebua me ahani na’yama bola afasi
Si tou ba zi hohou asi.Hekeni ba...........he
2. Tome : Fa lõ’õ-lõ’õ zowanua, fa lõ’õ-lõ’õ zowatõ
Ba fa siwa bola tõ zi tosai wa lõ’õ
3. Sowatõ : Na mo-na mo mbalaki, ba na mo-na mo go’o,
Ba si lõ lokha atõ so, bõrõ wa’aila ba zato
4. Tome : Oya mbanua matõrõ, oya nõri matue,
Ba ha si’ai khõmi andre, za me ba lauru
Sumange si zai hili ndrawa Ase
5. Sowatõ : Namõ sa me fõna, yomo khõma ba zowatõ
Hatõ no hou ia da’e, I’oto manu fafõfõ, lõ mbaso
Gahe ngalõ,alau gawu me no molõ
Andrõ wa lõ hulo-hulo, dome ba dalinga mbatõ
Ayau wa’ebolo dodo.Amagu so tõi ya’ugõ
6. Sowatõ : Hõli-hõli wanguhugõ ba ya’ia khõgu ya’ia khõmõ.............hu!
REVISI
 FANGOWAI BA FAME AFO SOWATÕ BA TOME

I. FEHEDE SOSALAHINI SOWATÕ

Ba tamane wõ ira amagu balugu ba amagu salawa ba sowatõ ba he ira talifusõ fefu ba
sowatõ,meno tohare ndra tomeda ba ena’õ nalõ hede-hededa khõra,ba alai nalawalinga so
zabao dõdõda khõra.Ba meno bõwõ sito’õlõ ita ba khõda yaita ono niha,ha lawa’õ dõdõra nalõ
ta’owai ira he ha sambua fehede.Nalõ fa timba khõra ba data owai ira.Andrõ ligu ba andrõda’õ

II. LI FANEMA’Õ MOROI BA GOTALUA ZOWATÕ

Ba yaia ae da’õ ba balugu.Sihasara tõdõ ita ba faolagõ ba domeda nalõ fatimba khõra ua.

III. I’OTAHÕGÕ DOME ÕSOSALAHINI MOROI BA ZOWATÕ

Simane wõ da’a õamagu balugu, ba amagu salawa ba dome fefu,lamane,ena’õna simane
mefõna,ba na’alua dome yomo ba dalinga mbatõ,ba so’atõ sisambua fehede moroi ba zowatõ.He
ha õfangowai sisambua li,nalõ fatimba khõmi ba da ma’owai ami,hiza’i,mibologõ dõdõmi khõma
na so zifasala me ambõ silbai to’õlõga,andrõ ua lima ba andrõ!

IV. ITEMA LI TOME IMANE

Ba yaia ae da’õ ira amagu balugu ba salawa moroi ba zowatõ fefu.Taromali mi sisambua si noa
mifa’ema khõma ba noa sa’ae si to’õlõ khõda da’õ no huku ba danõda andre yaita ono
niha.Wa na tohare dome yomo ba narõ gosali ba la’owai.Ba na moroi ba dõdõmi ba lõ’õ fatimba
khõma da ine ma dema-dema.Andrõ ua lima ba andrõ!

V. FANGOWAI MOROI SOSALAHINI SOWATÕ

A. I’angonaisi Zowatõ
1. Amagu Balugu ba Salawa sowatõ ta owai domeda.................he.......
2. Amagu bõrõ da’õna ta’owai domeda........................he...................
3. Salawa hada moroi ba zowatõ ta’owai domeda..........he.........
4. Bapak Kepala Desa ta’owai domeda..........he.........
5. Amagu sia’a ta’owai domeda..........he.........
6. Amagu ama gasane ta’owai domeda..........he.........
7. Tokoh agama ta’owai domeda..........he.........
8. Talifusõ fefu le ta’owai domeda..........he.........
9. Tõlu ngafulu irugi lima wulu tõi mbalugu moroi ba zowatõ ta’owai domeda le........he.......

B. Meno awai i’angonaisi Zowatõ,itendro’ õ ba dome imane :

Ba hiza wõ ira amagu salawa moroi ba dome,meno aoha gõlõ ndra satua moroi ba zowatõ,ba
tatu maowai gõi ami ba mibolo-bologõ dõdõmi dania khõma nalõ ahori ma’ila tõi nonomi
mendrua manõ tõi wa’abalugu.

C. Latema li tome lamane : Lau Balugu

D. 1. Amagu salawa moroi ba dome noso ami.........he......

2. Uwu bõrõ danõ tanõ le noso ami.........he......
3. Salawa wa’uwusa le noso ami.........he......
4. Lala zitenga bõ’õ le noso ami.........he......
5. Bapak kepala desa tome le noso ami.........he......
6. Amagu balugu le noso’õ.............he.........
7. Mbambatõma le noso’õ..............he.........
8. Tõlu ngafulu irugi lima wulu tõi mbalugu moroi ba dome le noso ami le.......he......

E. Sangowai niha bõ’õ moroi ba zowatõ mato darua na so.

F. Sowatõ imane :
Tatu sambua tõ wo’õmõda yaita sowatõ,yaia bawamaolagõ afo ba domeda,si’ofõna
I’angonaisi moroi ba zowatõ imane :
1. Amagu balugu ba salawa zowatõ tabe’e nafo awõ mbago ba domeda.........he.......
2. Amagu bõrõ daõna ba zowatõ tabe’e nafo awõ mbago ba domeda.........he.......
3. Bapak kepala desa tabe’e nafo awõ mbago ba domeda.........he.......
4. Fefu mbanuada tabe’e nafo awõ mbago ba domeda.........he.......
5. Tõlu ngafulu irugi lima wulu tõi mbalugu moroi ba zowatõ tabe’e nafo awõ mbago ba
domeda.........he.......

G. Wamaolagõ wa’alõ’õ afo moroi ba zowatõ fatua lõ itendro’õ ba dome

Simane wõ da’a amagu balugu ba dome,lamane,ena’õ nasimane mefõna me’awuyu-wuyu
danõ hulõ niha, me bohou danõ hulõ zotõra lamane : oi awuyu gõi gombayasõ danga ba oi
awuyu gõi gombayasõ duturu.Andrõ gõi dania wa oi so nõsi mbola dahina ba zowatõ bõrõ
zonuza.Lamane,yahaloi yahalokha khõnia, me la ele nasi bawa adu ira tuada,noa sa torõi
mege fefu raya ba gomo sahaya-haya,raya ba Gomo si dele i’a,fefu nafo silima bõrõ danõmõ
si lima endronga.Mendrua manõ ine meno aekhu ba danõ zi fatõtõ wa’a nakhe,sifatõtõ wa’a
ndriho,andrõ dania walõ õsi mbola lahina..Lõ’õsi mbola ni’otarawa.He ha atõ leu-leu
dawuo,ba he ngosi-ngosi wino aya sa ine khõmi wa’ebolo dõdõ meha da’õ zifalukha ba
danga.Andrõ ligu ba andrõ!

H. Awena itendro’õ nafo ba dome

1. Amagu balugu salawa dome,yae nafo silõ fadozi.........he.....
2. Uwu bõrõ danõ tanõ mabe khõmi nafo awõ mbago.........he.....
3. Lala zitenga bõ’õ mabe khõmi nafo awõ mbago.........he.....
4. Mbambatõma mabe khõmi nafo awõ mbago.........he.....
5. Para undangan mabe khõmi nafo awõ mbago.........he.....
6. Fefu dome salua mabe khõmi nafo awõ mbago.........he.....
7. Salawa silima wulu moroi ba dome mabe khõmi nafo awõ mbago le.........he.....

I. Awena ohõli
“Hõli-hõli wanguhugõ same afo silõ oya-oya....ha.....ha....huu......!”
Awena lasarakõ badome simanõ gõi ba wa’uwusa bola nafo.

J. Lahalõ ua golu wahasara dõdõ he salawa dome simanõ gõi wa’uwusa.”Nano awai da’õ
awena itohugõ tome”

K. Fehede moroi ba dome

Ba simane wõ da’a amagu balugu salawa zowatõ,meni mibe’e afoma,ba sinamgea mo’õmõ
ndra’aga khõmi bawangandrõ saohagõlõ.Mibologõ dõdõmi khõma,lõ ahori ma’ila dõimi
wa’abalugu ba he gõi tõi nono.Ba awena dania madozigõ ndra’aga.

L. Itema li sowatõ : lau ba balugu salawa dome

M. TOME
1. Amagu balugu salawa zowatõ,moroi khõmi nafo awõ mbago.........he......
2. Amagu ama...........le......., moroi khõmi nafo awõ mbago.........he......
3. Kepala desa zowatõ moroi moroi khõmi nafo awõ mbago.........he......
4. Fefu ndra talifusõ moroi bazowat õ moroi khõmi nafo awõ mbago.........he......
5. lima wulu dõi zalawa moroi ba zowatõ moroi khõmi nafo awõ mbago le.........he......

N. Awena itohugõ tome wombagisi ba fatua da’õ,ibu’a ua golola nafo moroi ba zowatõ imane :
Ba yaia da’õ daromalimõ amagu ablugu.lamane duhu nasimane mef õna ba natohare dome
ba dalinga mbatõ ba so sa’atõ zisambua fehede,ba sifao gõi bola lahina,bola niotarawa
lamane mefõna da’õ magu balugu me’awuyu danõ hulõ niha bohou danõ hulõ zot
õra.Lamane me mabu’a mege khõma gahe,mahese-hese danõ ba no muheu khõma dõdõ
 barõ dõtõ’a,watenga afo sa nifahul õma ba wogamõ-gamõ tenga gõiõ nifahul õma.Omuso ua
dõdõma meno fakhamõ ita falukha.Ba he tõdõgu ba he tõdõmõ,bahe tõdõ dalifusõ fao lala
zitenga bõ’õ.Andrõ ua ligu andrõ da’õ!

O. 1. Amagu salawa dome yae nafo awõ mbago moroi ba danga zowatõ.........he......
2. Fa’uwusa le tatema nafo awõ mbago si oroi ba danga zowatõ.........he......
3. Lala zitenga bõ’õ tatema nafo awõ mbago si oroi ba danga zowatõ.........he......
4. Fefu ndra talifusõ moroi badome tatema nafo awõ mbago si oroi ba danga
zowatõ.........he......
5. Dua wulu irugi tõlu ngafulu tõi mbalugu moroi ba dome tatema nafo awõ mbago si oroi
ba danga zowatõ le.......he......
P. Awena Ihõli
“Hõli-hõli wanguhugõ sanema afo hau-hau dõdõ........ha.....ha....huu...!

Q. Awena lalau hendri-hendri

*SOWATṌ
Andrõ walõ sumange kasilagae
andrõ sibai walõ bõwõ
Bohou siai õna andrõ
Meno tebua memofanõ
Bawaulu dalinga mbatõ
Andrõ alõ sumange
Yaugõ simõi umõnõ
Fao lala zitenga bõ’õ........hekeni ba.....

*TOME
Ae banotatema mbago kasilagae
Moroi ba danga zowatõ
Ba te õwai bago manõ
Ba fõfõ nafo zilawõ
Ba me’ibago tou danõ
Nahia nono dalifusõ..........hekeni ba.......

*SOWATṌ
Namo-namo mbanua kasilagae
Baha sibai namo go’o
Ba silõ lokha na’i so
Fa’aila ba niha sato........hekeni ba........

*TOME
Fal õ’õ-lõ’õ zowanua kasilagae
Falõ’õ-lõ’õ zowatõ
Ba tesiwa nganu’i tõ
Ba ganotoa wa’alõ’õ........hekeni ba.......

*SOWATṌ
Hulõ humombo lõu ana’a kasilagae
Hulõ humombo õu sese
Mõ’ia si’ai mutugelai
Gadolo ba zinga nose.............hekeni ba......
 *TOME
Hulõ humombo lõu ana’a kasilagae
Hulõ humombo lõu sese
No fenahõi duge-tuge
Banio si otu gahr........hekeni ba......

*SOWATṌ
Uwaõ ato numõnõ fõna kasilagae
Ba zawena numõnõna
Zamasao ya’aga yawa
Ba mbari tuho sid õfa
Ba mbalõ hao ni’ohala.........hekeni ba.....

*TOME
Uwaõ ato numõnõ fõna kasilagae
Bazawena numõnõmi
Ba no momanu safusi’i
Atabõ mbu angao nõsi
Hatõ balazi sa’ami
Na mihare’õ bagalisi
Noro nga’ukhu gawõni......hekeni ba.....

*SOWATṌ
Tamanen wõ’i amagu balugu
Ena’õ nalõ manaere luo
Ba tatohugõ nasa,tamane
Falukha zui ita ba ziso fõnada

Ihõli sowatõ ba simanõ gõi tome fangasiwai..........(tergantung peserta)