Paul Kruger
Stephanus Johannes Paulus Kruger (plaas Bulhoek, distrik Steynsburg, 10 Oktober 1825 - 14 Julie 1904), ook bekend as "Oom Paul", is gebore in die Kaapkolonie uit 'n familie van Pruisiese afkoms. Hy was 'n prominente Boere weerstandsleier teen die Britse bewind en het later, op 30 Desember 1883, die laaste president van die Zuid-Afrikaansche Republiek geword. Hy is vier keer tot president verkies, die laaste keer in 1898. Sy volgehoue pogings om die Oranje-Vrystaat en ZAR te verenig, het misluk. Tydens die daaropvolgende burgeroorlog het hy Van Rensburg gesteun en Potchefstroom verower. Na die mislukking van president Burgers se uiters ambisieuse program, word hy een van die steunpilare van die nasionale weerstand teen die Britse anneksasie.
| Paul Kruger | |
 Paul Kruger | |
5de President van die Zuid-Afrikaansche Republiek
| |
| Ampstermyn 9 Mei 1883 – 10 September 1900 | |
| Voorafgegaan deur | Driemanskap (Thomas François Burgers, 1877) |
|---|---|
| Opgevolg deur | Schalk Willem Burger (wnd.) |
| Ampstermyn 8 Augustus 1881 – 9 Mei 1883 | |
| Voorafgegaan deur | Garnet Wolseley as Goewerneur van Transvaal |
| Opgevolg deur | Homself as President van die Zuid-Afrikaansche Republiek |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | as Stephanus Johannes Paulus Kruger op 10 Oktober 1825 Bulhoek, Kaapkolonie |
| Sterf | 14 Julie 1904 (op 78) |
| Eggenoot/-note | Maria du Plessis Gezina du Plessis |
| Religie | Gereformeerde Kerk |
Nadat Shepstone die Britse vlag in 1877 gehys het, sluit hy aan by die protesafvaardiging na Londen en beïndruk almal met sy aangebore bekwaamheid as bemiddelaar. Toe dit misluk, konsentreer hy op anti-Britse propaganda onder sy eie mense in die Transvaal en as Onder-president van die Zuid-Afrikaansche Republiek onderneem hy nog 'n vrugtelose deputasie na Londen en Europa in 1878.
Hy het in 1883 na Engeland gereis om die Pretoria Konvensie van 1881 (die ooreenkoms tussen die Boere en die Engelse wat die Eerste Vryheidsoorlog beëindig het) te verander.
Die Tweede Vryheidsoorlog het op 11 Oktober 1899, begin. In Oktober 1900 het hy Suid-Afrika verlaat op die oorlogskip De Gelderland, wat gestuur is deur Nederland se koningin Wilhelmina. Sy vrou, Gezina Kruger, was op daardie tydstip baie siek, en kon hom nie vergesel nie. Sy het op 20 Julie 1901 gesterf . Paul Kruger het na Marseille, Frankryk, gegaan en 'n ruk lank in Nederland gebly, voor hy na Clarens in Switserland getrek het, waar hy op 14 Julie 1904 gesterf het. Hy is op 6 Desember 1904 in die Kerkstraatbegraafplaas, Pretoria begrawe.
Sy vorige woning is nou die Krugerhuis-museum.
Vroeë lewe
.jpg)
Paul Kruger se vader, Casper Jan Hendrik Kruger, en sy moeder, Elsie Fransina Steyn, het by die Groot Trek aangesluit, en die jong Paul het al die ontberings van die tyd deurgemaak. Op 15-jarige ouderdom is hy erken as 'n burger en toe hy 17 was trou hy en gaan vestig hom op sy plaas, Waterkloof, naby Rustenburg in Noord-Wes. Op een van sy jagtogte het hy sy eie duim afgesit. Hy word 'n sterk voorstander van die Gereformeerde Kerk en was 'n lekeprediker van dié kerk tot en met sy dood.
Hy het deelgeneem aan verskeie oorloë teen die swart stamme en in 1854 toon hy 'n buitengewone heldemoed deur die lyk van kommandant Potgieter uit die beleërde bergvesting van hoofman Makapan te gaan haal.
President van ZAR
In 1880 word hy verkies as onder-president as deel van die Driemanskap deur die Volksraad. In 1883 word Paul Kruger die verkose president van die Zuid-Afrikaansche Republiek en word hy die oorheersende persoonlikheid. Met die ontdekking van goud op Barberton en aan die Witwatersrand en die geweldige toestroming vn immigrante kom hy voor die grootste probleem van sy lewe te staan; die regverdige versoening van die oorheersing van die Boere met immigrante. Hy kon nie daarin slaag om 'n hawe naby St. Luciabaai te kry nie, en skermutselings vind gedurig op die grens van Swaziland en in die gebied aangrensende Betsjoeanaland plaas waar die Britse soewereiniteit met die Transvaalse mag gebots het.
Hy moes ook sy burgers teëhou om nie die Limpopo oor te steek nie, ten einde wrywing met Cecil John Rhodes te voorkom. Toe hy in 1888 die tweede keer tot President verkies word, word sy botsings met Rhodes feller.
Sekere buitelanders was vriendelik maar ander was uiters vyandeggesind. Om die Britse invloed te balanseer het hy baie Hollandse amptenare ingebring onder leiding van die Staatsekretaris, dr. W.J. Leyds.
Hy was ook ten gunste van die bou van 'n spoorlyn na Lourenco Marques (huidige Maputo) voordat enige spoorlyn deur Britse gebied voltooi sou word, maar slaag nie daarin nie.
In Europa het hy egter simpatie en bewondering gewek en het Prins Bismarck besonder beïndruk. In die ZAR word hy te midde van oorweldigende probleme daarvan beskuldig dat hy doelbewus die ontwikkeling van die Witwatersrand strem, van nepotisme en korrupsie. Aan die ander kant word hy al hoe meer deur sy eie mense vereer.
Pogings om die toestand tussen die buitelanders en die regering die hoof te bied, word tot niet gemaak deur die Jameson-inval teen die einde van 1895. Die leiers van die Britse saak, veral Cecil John Rhodes, Joseph Chamberlain en lord Alfred Milner, het daarop aangedring dat die Buitelanders stemreg moet kry, maar Kruger het geweier aangesien hulle die burgers in getalle oortref het.
Tweede Vryheidsoorlog
Teen die tyd wat hy bereid was om 'n kompromis te maak, was die Tweede Vryheidsoorlog onvermydelik. Hoewel hy baie matig was in sy behandeling van die Jameson-invallers, wat hy vir verhoor aan Brittanje oorhandig het, en die Reformers, waarvan hy die vonnisse opgehef het tot boetes en verbanning, kon hy nie langer die posisie die hoof bied nie. In 1898 is hy met 'n groot meerderheid herkies. Die Tweede Vryheidsoorlog breek in Oktober 1899 uit.
Omdat hy teen hierdie tyd reeds ouer as 74 jaar was, sy gesondheid swak was, en hy nie meer self in die veld kon gaan nie, het hy verskeie besoeke aan die kommando's gebring en in Pretoria aangebly tot 29 Mei 1900, 'n paar dae voordat dit deur die Britte beset is.
Afsterwe in Europa
Op 21 Oktober 1900 vertrek hy met die oorlogskip Gelderland wat deur Koningin Wilhelmina na Lourenco Marques gestuur is, na Europa. Hy gaan eers na Frankryk, daarna die Nederlande waar hy tot die einde van die oorlog bly en sy bes doen om hulp vir die Boererepublieke te kry. Daar begin hy ook sy herinneringe dikteer. Hy verhuis na Clarens, 'n stadsdeel van Montreux, Switserland waar hy op 10 Julie 1904 oorlede is. Ingevolge die wens van President Kruger wil hy in Suid-Afrika begrawe word. Sy gebalsemde liggaam kom per Nederlandse skip, die Batavia VI, in Suid-Afrika aan. [1] Hy is op 16 Desember 1904 begrawe in die Ou Begraafplaas in Pretoria.
Nalatenskap
Die Nasionale Krugerwildtuin en Krugersdorp is na hom genoem, sowel as die Krugerrandmuntstuk. 'n Standbeeld van hom staan op Kerkplein in Pretoria en 'n borsbeeld merk die Krugerhek van die Nasionale Krugerwildtuin. Talle strate in Suid-Afrika, 53 strate in Nederland en 6 in Vlaandere (5 in Antwerpen en een in Blankenberge) is na hom genoem.
Sien ook
- Krugerstandbeeld, standbeeld op Pretoria se Kerkplein.
- Krugersdorp, dorp na hom genoem.
- Krugerdag, voormalige openbare vakansiedag na hom genoem.
- Krugerwildtuin, nasionale park na hom genoem.
- Krugerrand, 'n Suid-Afrikaanse goudmuntstuk na hom genoem.
- Tweede Vryheidsoorlog
Eksterne skakels
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Paul Kruger. |
- Kort biografie op die Nasionale Krugerwildtuin webwerf
- Langer biografie op die Krugerhuis Museum webwerf
'n Herdruk van Paul Kruger se Biografie is in 2009 deur die Pro-Afrikaanse Aksiegroep gepubliseer.
Verwysings
- ↑ Begrafenis van President Kruger. - De dagen die Dingaansdag 1904 voorafgingen, zijn gedenkwaardig voor Zuid-Afrika. Ingevolgde de wens van President Kruger wilde hij in Zuid-Afrika begraven worden. Het gebalsemde lijk kwam per nederlands schip, de Batavia VI, in Zuid-Afrika, en van uit het Hugenoten-gebouw in Kaapstad begon een tocht zó anders, en toch zó gelijkend op die van Marseille naar Holland: het toestromen van duizenden en nog eens duizenden om eer te bewijzen aan de grote Staatsman, nu de laatste eer. En nu waren't niet alleen zonen en dochteren van zijn eigen volk, ook geboren Britten, die op politiek gebied tegenover de overledene gestaan hadden, sloten zich aan bij de eerbiedige hulde. Geschiedenis van Zuid-Afrika voor schoolgebruik; saamgesteld op verzoek van De Zuid-Afrikaanse Taalbond, De Zuid-Afrikaanse Onderwijzers Unie en De Afrikaanse Christelike Vrouwen Vereniging door Godée-Molsbergen., E.C, Hoogleraar in de geschiedenis aan het Victoria College te Stellenbosch lid van het historisch genootschap te Utrecht. 1910. Londen:Longmans, Green en Co. Bl. 161 - 162.
| Voorafgegaan deur Driemanskap |
Staatspresident van die Zuid-Afrikaansche Republiek 1883 – 1900 |
Opgevolg deur Schalk Willem Burger |