Gaan na inhoud

Salvador Allende

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Salvador Allende
Salvador Allende
Salvador Allende in 1970

29ste President van Chili
Ampstermyn
4 November 1970 – 11 September 1973
Voorafgegaan deur Eduardo Frei Montalva
Opgevolg deur Augusto Pinochet

56ste President van die Senaat van Chili
Ampstermyn
27 Desember 1966 – 15 Mei 1969
Voorafgegaan deur Tomás Reyes Vicuña
Opgevolg deur Tomás Pablo Elorza

Minister van Gesondheid en Volkswelsyn
Ampstermyn
28 Augustus 1938 – 2 April 1942
President Arturo Alessandri (1932–1938)
Pedro Aguirre Cerda (1938–1941)
Voorafgegaan deur Miguel Etchebarne Riol
Opgevolg deur Eduardo Escudero Forrastal

Persoonlike besonderhede
Gebore (1908-06-26)26 Junie 1908
Santiago de Chile, Chili
Sterf 11 September 1973 (op 65)
Santiago de Chile, Chili
Politieke party Sosialistiese Party
Eggenoot/-note Hortensia Bussi (1914–2009)
Kind(ers) Beatriz Allende (1943–1977)
Carmen Paz Allende (* 1944)
Isabel Allende (* 1945)
Alma mater Universiteit van Chili
Handtekening

Salvador Allende (1908–1973) was 'n sosialistiese politikus en van 1970 tot sy dood die president van Chili. Allende pleeg in 1973 selfmoord[1] en talle van sy ondersteuners word vermoor toe die weermag die regering oorgeneem. Hy is bekend as die eerste Marxistiese president om in 'n Latyns-Amerikaanse land deur 'n oop verkiesings aan bewind te kom.[2] Sy niggie, Isabel Allende, is 'n bekende Spaanstalige skrywer.

Beknopte biografie

[wysig | wysig bron]
Salvador Allende in 1973
Standbeeld van Allende voor die La Moneda-paleis

Salvador Guillermo Allende Gossens is op 26 Junie 1908 in Santiago de Chile in Chili gebore.

Hy was bykans 40 jaar lank in die Chileense politiek betrokke. As 'n lid van die Sosialistiese Party was hy 'n senator, voorsitter van die Senaat en 'n minister. Hy was 'n onsuksesvolle presidensiële kandidaat in die verkiesings van 1952, 1958 en 1964. Hy wen egter die verkiesing van 1970 en word op 4 November 1970 as die president van Chili ingehuldig.

As president het Allende 'n beleid van nasionalisering en kollektivisering nagevolg. As gevolg hiervan ontstaan 'n toenemend gespanne verhouding tussen hom en die Chileense regering.

Op 11 September 1973 voer generaal Augusto Pinochet, met ondersteuning van die CIA, 'n staatsgreep in Chili uit.[3][4][5] Terwyl troepe die La Moneda-paleis omring, lewer hy sy laaste toespraak en onderneem om nie te bedank nie.[6] Later dieselfde dag skiet hy homself met 'n AK-47.[7]

Ná Allende se afsetting weier Augusto Pinochet om die mag aan die burgerlike regering terug te handig. Chili is vervolgens van 1973 tot 1990 deur 'n militêre junta regeer. Duisende van Allende se ondersteuners en andersdenkendes is in die tydperk vermoor.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Die HAT Taal-en-feitegids (ISBN 978-1-77578-243-8) meld dat hy vermoor is.
  2. (en) "Profile of Salvador Allende". BBC. 8 September 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2020.
  3. (en) Pipes, Richard (2003). Communism: A History. The Modern Library. p. 138. ISBN 0-8129-6864-6.
  4. (en) "Chile: The Bloody End of a Marxist Dream". Time Magazine. 24 September 1973. "Allende's downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America..."
  5. (en) Winn, Peter (2010). "Furies of the Andes". A Century of Revolution. Durham, NC: Duke University Press. 239–275. URL besoek op 14 Januarie 2014. 
  6. (en) Salvador Allende's Last Speech
  7. (en) "Chilean president Salvador Allende committed suicide, autopsy confirms". The Guardian. United Kingdom. 20 Julie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Desember 2019. Besoek op 12 Oktober 2015.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]