Zum Inhalt springen

Flämischi Sproch

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Belgisch-Niderländisch-Flämisch
Belgisch-Nederlands/Vlaams
Verbreitig: BelgienBelgien Belgie
Sprecher: 6,1 Millione
Linguistischi
Klassifikation
:
Unterteilige:

West- und Ostflämisch

Offizieller Status
Amtssprooch vo:  
Anerkannti Minderheitesprooch vo: BelgienBelgien Belgie

Flämisch (Eigebezeichnig Vlaams) isch bezeichnet e Gruppe vo niderländische Dialäkt.

Dialäkt vo Flandre

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Flämisch isch sträng gseh de Oberbegriff für alli Dialäkt, wo z Flandre gschwätzt werre. Säll erstreckt sich im Süde vo de Niderland und im Norde vo Frankrych. Vom Weste in Richtig Oste git s vyle regionali Variante; am witeste verbreitet isch vo-n-ne s Westflämisch im üsserschte Oste vo Belgie mit über re Million Sprächer. Mer hät versüecht, s als Literatursproch durezsetze, wie s de Autor Guido Gezelle gschribe hät, isch aber dodemit erfolglos blibe.

Sit dr Föderalisierig vo Belgie brucht me s Wort „Flämisch“ aber für „Niderländisch z Belgie“, also au s für s „Brabantisch“ und für s „Limburgisch“. De sprochlig Begriff isch dodrmit politisiert worre. D Verallgemeinerig isch ganz ähnlig falsch wie die, dass die Dytschsprochige em Niderländisch „Holländisch“ säge.

S französische Flämisch, wo im Hinderland vo Dünkirchen gredt wird, isch vom Jean Louis Marteel siner Arbet Het vlaams den men oudders klappen kodifiziert worre. Si chunnt mit ihrem Inhalt über d Grammatik me Wörterbüech noch.

Flämischi Sproch

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S git sit em 16. Johrhundert Wörter- und Grammatikbiecher uff „Protoholländisch“ oder „Protoflämisch“; sälli Dialäkt sin z Flandre gschwätzt worre und d Vorläufer vom hüttige Niderländisch. Verschideni Autore verwände defür d Begriff „vlaems“ oder „nederlands“. S Wort "Niderländisch" wird erscht im 19. Johrhundert erwähnt.

S hät im niderländische Ruum nie e kulturälls Zäntrum gha, wo starch gnüeg gsi wär zum d Sproch vereiheitlige. Di niderländischi Schriftsproch basiert vor allem uff de Dialäkt vo Holland.

Vo dem her chönne Holländer Flämisch normalerwys nit automatisch verstoh; Flämisch brucht oftmols dialäktali Konstruktione. Mer nännt di gsprocheni Sproch tussentaal oder au d Sproch zwüsche zwei (zwüschem Flämische und em Niderländische). Drum sendet s niderländische Fernseh uff Flämisch, aber mit niderländische Undertitel; genauso werre aber im flämische Fernseh niderländischi Undertitel ybländet, wyl di holländischi Ussproch für d Flame schwer zum verstoh isch.

Aber au zwüsche Flame uss verschidene Regione cha s züe Verständnisproblem cho. Gwüssi Gruppe wän drum e Algemeen Vlaams (Standard-Flämisch) yfiehre, anderi Holländisch als Gmeinsproch benutze.

Do e Gegenüberstellig vo Flämische und Holländische Wörter. Gwüssi flämischi Wörter und Gebruchsarte underscheide sich vom Holländische, wie s z Holland gschwätzt wird.

Holländisch Flämisch Alemannisch
Patat Frieten Pommes frites
Spijkerbroek Jeans(broek) Jeans(-Hose)
Zwager Schoonbroer Schwager
Kabinet Regiering Regierig
Jus d’orange1 Fruitsap Orangesaft
Ham Hesp Schinke
Magnetron Microgolfoven Miktrowälleherd
1 Lehnwort uss em Französische

S glyche gilt für mänki Usdrück:

Holländisch Flämisch Erchlärig
Een speld in een hooiberg zoeken Een naald in een hooimijt zoeken Öbbis süeche wo mer nit lycht finde cha („E Nodle im Heuhufe süeche“)
Iets in de gaten hebben Iets in de mot hebben chlar seh
Haastige spoed is zelden goed Haast en spoed is zelden goed Mer müeß sich nie beeile

Wikisource Flämische Sprache im dütschsprochige Wikisource

D Wikipedia uff Flämisch

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Flamand_(dialecte)“ vu de franzeesische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.