Эстәлеккә күсергә

Ҡырым һуғышы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Крымская война
Деталь панорамы Франца Рубо Оборона Севастополя (1904).
Дата

4 (16) октября 1853
13 (25) февраля 1856

Урыны

Крым, Балҡандар, Кавказ, Ҡара диңгеҙ, Балтик диңгеҙе, Аҡ диңгеҙ, Алыҫ Көнсығыш

Нәтижә

Победа коалиции; Париж мирный килешеүе (1856)[1]

Үҙгәрештәр

присоединение небольшой части Бессарабии к Османской империи

Ҡаршы тороусылар

Коалиция:
Вторая французская империя Французская империя
Ғосман империяһы Ғосман империяһы
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Британия империяһы
Сардиния Сардинское королевство

Рәсәй империяһы Рәсәй империяһы

Командирҙар

Вторая французская империя Наполеон III
Вторая французская империя Арман Жак Ашиль Леруа де Сент-Арно
Вторая французская империя Франсуа Сертен Канробер
Вторая французская империя Жан-Жак Пелисье
Ғосман империяһы Абдул-Меджид I
Ғосман империяһы Абдул-Керим-Надир-паша
Ғосман империяһы Омер-паша
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Виктория
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Джеймс Кардиган
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Фицрой Сомерсет Раглан
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Сэр Томас Джеймс Харпер
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Сэр Эдмунд Лайонс
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Сэр Джеймс Симпсон
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Дэвид Пауэлл Прайс
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Вильям Джон Кодрингтон
Сардиния Виктор Эммануил II
Сардиния Альфонсо Ферреро Ламармора

Рәсәй империяһы Николай I
Рәсәй империяһы Александр II
Рәсәй империяһы Горчаков М. Д.
Рәсәй империяһы Паскевич И .Ф.
Рәсәй империяһы Нахимов П. С.
Рәсәй империяһы Тотлебен Э. И.
Рәсәй империяһы Меншиков А. С.
Рәсәй империяһы Воронцов М. С.
Рәсәй империяһы Муравьев Н. Н.
Рәсәй империяһы Истомин В. И.
Рәсәй империяһы Корнилов В. А.
Рәсәй империяһы Завойко В. С.
Рәсәй империяһы Андроников И. М.
Екатерина Чавчавадзе-Дадиани
Григорий Леванович Дадиани

Ҡаршы тороусы көстәр

Вторая французская империя Франция — 309 268
Ғосман империяһы Османская империя — 165 тыс.
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Великобритания — 250 864
Сардиния Сардиния — 21 тыс.
Герб Германского союза германская бригада — 4250
Герб Швейцарии швейцарская бригада — 2200
Славянский легион славянский легион — 1400 казаков

Рәсәй империяһы Россия — 700 тыс.[3]
Герб Болгарии болгарская бригада — 3000
Герб Королевства Греция греческий легион — 800

Юғалтыуҙар

Вторая французская империя Франция — 97 365 погибших, умерших от ран и болезней; 39 818 ранено
Ғосман империяһы Османская империя — 45 300 погибших, умерших от ран и болезней
Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Великобритания — 22 602 погибших, умерших от ран и болезней; 18 253 ранено
Сардиния Сардиния — 2194 погибших; 167 ранено

Рәсәй империяһы Россия
по общим оценкам 143 тыс. погибших:
25 тыс. убиты
16 тыс. умерли от ран
89 тыс. умерли от болезней[4]

 Ҡырым һуғышы Викимилектә

Ҡырым һуғышы — (1853—1856), йәки Көнсығыш һуғышы, Яҡын Көнсығышта хакимлыҡ итеү өсөн Рәсәй менән Бөйөк Британия, Сардиния, Төркиә һәм Франция коалицияһы араһында була.

Ҡоро ер ғәскәрҙәре Балҡанда һәм Кавказда, Балтик буйында, Ҡара диңгеҙ буйында (башлыса — Ҡырымда) һәм Камчаткала, флот Ҡара, Балтик, Аҡ һәм Баренц диңгеҙҙәрендә, Тымыҡ океанда хәрби хәрәкәттәр алып барған.

Синоп сугышы. 1853

Һуғышта башҡорт полктары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Молдавияла, 1854 йылдан алып Ҡырымда һуғышҡан урыҫ армияһы составында Бутырск пехота полкы, 1‑се һәм 2‑се Урал казак полктары, 1855 й. — Балтик буйында 1‑се һәм 3‑сө башҡорт полктары һәм 2‑се йыйылма Ырымбур казак полкы була. Бутырск пехота һәм Урал казак полктары Блокада корпусы составында 1854—1855 йылдарҙа Севастополде обороналауҙа, Рига күсмә корпусы һәм Эстляндия күҙәтеү отряды составында 1‑се һәм 3‑сө башҡорт полктары 1855—1856 йылдарҙа Балтик буйында инглиз һәм француз десанттарын юҡ итеүҙә ҡатнаша. Һуғышта ҡатнашыусылар «1853—1856 йылдарҙағы Көнсығыш һуғышы иҫтәлегенә» миҙалы менән бүләкләнә. Ырымбур губернаһында резервта 2‑се һәм 4‑се башҡорт полктары, шулай уҡ күсмә дәүләт ополчениеһы дружиналары була. 1856 йылдың май уртаһына ополчение файҙаһына Ырымбур сауҙагәрҙәре 1 мең һум, Башҡорт ғәскәре һәм Ырымбур казак ғәскәре кантондары халҡы 65 мең һум көмөш аҡса йыя.

Ҡырым һуғышы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

  1. По итогам франко-прусской войны 1870—1871 годов, условия Парижского мирного договора 1856 года были пересмотрены и навигация российского военно-морского флота по Чёрному морю была возобновлена.
  2. Очерки истории Грузии. Том 5 : В 8-и т. / АН ГССР, Ин-т ист., археол. и этнографии — Тб.: Мецниереба, тип. АН ГССР — [MFN: 2511] Т.5 : Грузия в XIX веке / [Ред.: М. Гаприндашвили, О. Жорданиа] — 1990 — 614с. — Библиогр. в подстроч. примеч. — ISBN 5-520-00499-4 : [4л.], 18500экз. [MFN: 2513] UDC: 9(479.22)"19"
  3. Военная Энциклопедия, М., Воениздат 1999, т.4, стр.315
  4. Зайончковский А. М. Восточная война 1853—1856. СПб: Полигон, 2002
  • Богданович М. И. Восточная война 1853—1856 гг.: в 4 т. СПб., 1877;
  • Зайончковский А. М. Восточная война. 1853—1856: в 2 т. СПб., 2002.