Хадкевічы

	Хадкевічы; лац. Chadkievičy
	Герб Касьцеша
Краіна паходжаньня:	Вялікае Княства Літоўскае
Прызнаныя ў:	Вялікае Княства Літоўскае

Хадкевічы — шляхецкі род гербу Касьцеша, асобныя выхадцы карысталіся гербам Грыф зь мечам; у XVI стагодзьдзі ўвайшоў у лік магнатаў Вялікага Княства Літоўскага.

Валодалі маёнткамі на тэрыторыя сучаснай Беларусі ў Гарадзенскім павеце (Бераставіца, Рось), Наваградзкім павеце (Мыш), Аршанскім павеце (Шклоў, Быхаў); на тэрыторыі сучаснай Польшчы на Падляшшы (Заблудаў, Супрасьля, Дайліды(pl)).

Зьбіралі бібліятэкі, архівы^[1].

Паходжаньне

Першы вядомы з роду — баярын Ходар (Ходзька), які ў 1434 годзе разам зь іншымі падпісаў акт уніі Вялікага Княства Літоўскага з Каралеўствам Польскім.

Існавала тры галіны роду: Бераставіцкая, Быхаўская і Супрасьлеўская. У 1555 годзе сярэдняя галіна роду атрымала графскі тытул Сьвятой Рымскай імпэрыі, які ў 1568 годзе вялікі князь Жыгімонт Аўгуст вызнаў у Вялікім Княстве Літоўскім. Ян Геранімавіч і ягоны сын Ян Караль, «графы на Быхаве, Шклове і Мышы», былі гетманамі ВКЛ і адміністратарамі Інфлянтаў, таму ўжывалі ў сваіх гербах інфлянцкага грыфа. Бераставіцкая лінія згасла ў 1578 годзе, па згасаньні сярэдняй галіны (Быхаўскай) ў 1626 годзе тытул перайшоў да малодшай галіны, выхадцы зь якой перасяліліся ў Супрасьлю і Млынаў (Валынь).

У другой палове XVI стагодзьдзя перайшлі з праваслаўя ў кальвінізм, а потым у каталіцтва.

У Радзівіліядзе Яна Радвана Хадкевічы (разам з Радзівіламі і Глябовічамі) упамінаюцца як ліцьвіны: «…мужныя браты з роду Хадкевічаў, <…> абодва — надзея ліцьвінаў» (лац. …Chodchevicio de sanguine creti Magnanimi fratres, <…> spes geminae Litavum)^[2].

Найбольш вядомыя з роду

Аляксандар Хадкевіч (1457—1549) — маршалак вялікі літоўскі, пачынальнік узвышэньня роду
Рыгор Хадкевіч (каля 1513—1572) — гетман вялікі літоўскі
Ян Хадкевіч (каля 1537—1579) — маршалак вялікі літоўскі
Ян Караль Хадкевіч (1560—1621) — гетман вялікі літоўскі і ваявода віленскі
Крыштап Хадкевіч (?—1652) — ваявода віленскі

Галерэя

Жаночы партрэт
Ганна Сяняўская (з Хадкевічаў)
Соф’я Хадкевіч (з Радзівілаў)
Соф’я Хадкевіч (зь Мялецкіх)
Соф’я Хадкевіч, пазьней Дарагастайская (з Радзівілаў)
Ганна Хадкевіч (з Астроскіх)
Людвіка Хадкевіч (з Жавускіх)
Альжбета Радзівіл (з Хадкевічаў)
Разалія Любамірская (з Хадкевічаў)

Іканаграфія роду Хадкевічаў у наш час захоўваецца ў зборах Аўстрыі, Беларусі, Летувы, Польшчы, Расеі, Украіны.

Крыніцы

^ Грыцкевіч А. Хадкевічы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 709.
^ Короткий В. «Литва», «Русь», «литвин», «русин» в памятниках литературы Великого Княжества Литовского XVI—XVII веков // Bibliotheca archivi lithuanici. — № 7. — Vilnius: Lietuvių kalbos institutas, 2009. C. 187—196.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

[1] Грыцкевіч А. Хадкевічы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 709.

[2] Короткий В. «Литва», «Русь», «литвин», «русин» в памятниках литературы Великого Княжества Литовского XVI—XVII веков // Bibliotheca archivi lithuanici. — № 7. — Vilnius: Lietuvių kalbos institutas, 2009. C. 187—196.

[1]

[2]