2019: Розніца паміж версіямі
Выгляд
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др re-categorisation per CFD, Task 18 (cosmetic): eval 9 templates: del empty params (12×); hyphenate params (7×); з дапамогай AWB |
|||
(Не паказана 234 прамежкавыя версіі 17 удзельнікаў) | |||
Радок 3: | Радок 3: | ||
'''2019''' — невысакосны год. |
'''2019''' — невысакосны год. |
||
== |
== Падзеі == |
||
[[Файл:2018. Stamp of Belarus №1278.jpg|міні|[[Паштовая марка]] «З Новым годам 2019». [[Беларусь]].]] |
|||
=== Студзень === |
=== Студзень === |
||
* [[1 студзеня]]: |
* [[1 студзеня]]: |
||
** |
** Увайшло ў сілу рашэнне [[ЗША]] пра выхад з [[ЮНЕСКА]]. |
||
** Міжпланетны зонд [[NASA]] New Horizons паспяхова праляцеў |
** Міжпланетны зонд [[NASA]] New Horizons паспяхова праляцеў паўз аб’ект поясу Койпера 2014 MU69 (Ультыма Туле). |
||
** На пасаду заступіў [[прэзідэнт Бразіліі]] [[Жаір Балсанару]]. |
|||
** У [[Орск]]у ([[Арэнбургская вобласць]]) пры пажары ў жылым доме загінулі 7 чалавек, у тым ліку дзеці. |
|||
* [[3 студзеня]]: Кітайскі касмічны апарат «[[Чан’э-4]]» упершыню сеў на цёмным баку [[Месяц (спадарожнік Зямлі)|Месяца]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/china-lands-probe-on-dark-side-of-the-moon-11546493599|title = China Lands Probe on the ‘Dark Side’ of the Moon|first = Trefor. |last = Moss|date = 2019-01-03|work = The Wall Street Journal|language = en|access-date = 2019-01-04}}</ref>. |
|||
** У пасаду ўступіў [[прэзідэнт Бразіліі]] [[Жаір Балсанару]]. |
|||
* [[6 студзеня]]:[[Патрыярх Канстанцінопальскі|Сусветны Патрыярх Канстанцінопальскі]] [[Варфаламей I (Патрыярх Канстанцінопальскі)|Варфаламей I]] уручыў Мітрапаліту Кіеўскаму і ўсяе Украіны [[Епіфаній (Думенка)|Епіфанію]] [[Томас (дакумент)|Томас]] на аўтакефалію [[Праваслаўная царква Украіны|Праваслаўнай царквы Украіны]]. |
|||
* [[2 студзеня]] — у [[Масква|Маскве]] за шпіянаж затрыманы грамадзянін ЗША Пол Уілан. |
|||
* [[7 студзеня]]: [[Спроба ваеннага перавароту ў Габоне (2019)|Няўдалая спроба ваеннага перавароту]] ў [[Габон]]е. |
|||
* [[3 студзеня]] — кітайскі касмічны апарат «[[Чан’э-4]]» упершыню сеў на цёмным баку [[Месяц (спадарожнік Зямлі)|Месяца]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/china-lands-probe-on-dark-side-of-the-moon-11546493599|title = China Lands Probe on the ‘Dark Side’ of the Moon|first = Trefor. |last = Moss|date = 2019-01-03|work = The Wall Street Journal|at = |language = en|trans_title = |doi = |accessdate = 2019-01-04}}</ref>. |
|||
* [[11 студзеня]]: Парламентарыі [[Рэспубліка Македонія|Рэспублікі Македонія]] ўхвалілі папраўкі да Канстытуцыі, якія змянюць назву краіны на Рэспубліку Паўночная Македонія. |
|||
* [[6 студзеня]] —[[Патрыярх Канстанцінопальскі|Сусветны Патрыярх Канстанцінопальскі]] [[Варфаламей I (Патрыярх Канстанцінопальскі)|Варфаламей I]] уручыў мітрапаліту Кіеўскаму і ўсяе Украіны [[Епіфаній (Думенка)|Епіфанію]] [[Томас (дакумент)|Томас]] аб аўтакефаліі [[Праваслаўная царква Украіны|Праваслаўнай царквы Украіны]]. |
|||
* [[23 студзеня]]: Старшыня Нацыянальнай асамблеі [[Венесуэла|Венесуэлы]] [[Хуан Гуайдо]] абвясціў сябе выканаўцам абавязкаў прэзідэнта краіны, нягледзячы на тое, што фактычна і юрыдычна кіраўніком дзяржавы з’яўляецца [[Нікалас Мадура]]. |
|||
* [[7 студзеня]] — [[Спроба ваеннага перавароту ў Габоне (2019)|няўдалая спроба ваеннага перавароту ў Габоне]]. |
|||
* [[30 студзеня]]: Прэзідэнт Мексікі [[Андрэс Мануэль Лопес Абрадор]] аб’явіў пра сканчэнне [[Наркавайна ў Мексіцы|вайны супраць наркамафіі]] ў краіне<ref>{{Cite web|url=http://www.afntijuana.info/nacionales/92206_se_acabo_la_guerra_contra_el_narco_amlo|title=Se acabó la guerra contra el narco: AMLO|date=2019-01-30|publisher=afntijuana.info|accessedate=2019-01-30}}</ref>. |
|||
* [[11 студзеня]] — парламентарыі [[Рэспубліка Македонія|Рэспублікі Македонія]] адобрылі ўнясенне паправак у Канстытуцыю, якімі прадугледжана змяненне назвы краіны на Рэспубліку Паўночная Македонія. |
|||
* [[14 студзеня]] — пры пасадцы ў прыгарадзе [[Тэгеран]]а ваенны грузавы самалёт «Боінг-707» выкаціўся за межы ўзлётна-пасадачнай паласы і ўрэзаўся ў сцяну. Пры крушэнні загінулі 15 з 16 членаў экіпажа. |
|||
* [[23 студзеня]] — Старшыня Нацыянальнай асамблеі [[Венесуэла|Венесуэлы]] [[Хуан Гуайдо]] абвясціў сябе выканаўцам абавязкаў прэзідэнта краіны, нягледзячы на тое, што фактычна і юрыдычна кіраўніком дзяржавы з’яўляецца [[Нікалас Мадура]]. |
|||
* [[30 студзеня]] — прэзідэнт Мексікі [[Андрэс Мануэль Лопес Абрадор]] аб’явiў аб сканчэннi [[Наркавайна ў Мексіцы|вайны супраць наркамафii]] ў краiне<ref>{{Cite web|url=http://www.afntijuana.info/nacionales/92206_se_acabo_la_guerra_contra_el_narco_amlo|title=Se acabó la guerra contra el narco: AMLO|date=2019-01-30|publisher=afntijuana.info|accessedate=2019-01-30}}</ref>. |
|||
=== Люты === |
=== Люты === |
||
* [[2 лютага]]: ЗША прыпынілі дзеянне [[Дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці|ДРСМД]]<ref>https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6069375</ref>, Расія адказала сіметрычна<ref>[https://ria.ru/20190202/1550300867.html Госдеп прокомментировал решение России о приостановке участия в ДРСМД]</ref>. |
|||
* [[6 лютага]] — [[Македонія]] ўступiла ў [[НАТА]]<ref>https://www.vesti.ru/doc.html?id=3113141</ref>. |
|||
* [[6 лютага]]: [[Паўночная Македонія]] ўступіла ў [[НАТА]]<ref>https://www.vesti.ru/doc.html?id=3113141</ref>. |
|||
* [[11 лютага]]: У [[Напад на школу ў Стоўбцах|выніку нападу на школу ў Стоўбцах]] два чалавекі загінулі і два паранены. |
|||
* [[13 лютага]]: [[Рэспубліка Македонія]] афіцыйна змяніла назву на Рэспубліку Паўночная Македонія, паводле дамовы з [[Грэцыя]]й, што скончыла спрэчку, якая доўжылася з 1991 года, і адкрыла магчымасць уключэння краіны ў [[НАТА]] і [[Еўрапейскі Саюз]]<ref>[https://info24.ru/news/makedoniya-oficialno-smenila-nazvanie-po-dogovorennosti-s-greciej.html Македония официально сменила название по договоренности с Грецией]</ref>. |
|||
* [[14 лютага]]: Тэрарыстычны акт супраць картэжа з індыйскімі паліцыянтамі ў індыйскім штаце Джаму і Кашмір (спрэчная тэрыторыя [[Кашмір]]); 41 чалавек (40 паліцэйскіх і 1 нападнік тэрарыст-смяротнік) загінуў. Тэракт справакаваў [[Пагранічны канфлікт паміж Індыяй і Пакістанам (2019)|эскалацыю інда-пакістанскага супрацьстаяння ў Кашміры]]. |
|||
* [[24 лютага]]: На рэферэндуме 73,3 % жыхароў Кубы прагаласавалі за зацвярджэнне новай канстытуцыі<ref>[https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6157737 Граждане Кубы одобрили на референдуме принятие новой конституции]</ref>. |
|||
=== Сакавік === |
|||
=== Запланаваныя падзеі === |
|||
* [[1 сакавіка]]: Баевікі руху «[[Талібан]]» напалі на базу Шаробак (афганская правінцыя [[Гільменд]]). У выніку атакі загінулі 397 ваеннаслужачых афганскай арміі і замежных войскаў, а таксама як мінімум 9 баевікоў<ref>[http://anna-news.info/taliban-itogi-ataki-na-bazu-ssha-sharobak-gilmend-afganistan/ Талибан. Итоги атаки на базу США ||| Шаробак, Гильменд, Афганистан]</ref>. |
|||
* [[31 сакавіка]] — прэзідэнцкія выбары на Украіне. |
|||
* [[2 сакавіка]]: Старшынёй [[Саюз кампазітараў Беларусі|Саюза кампазітараў Беларусі]] абрана [[Алена Віктараўна Атрашкевіч|Алена Атрашкевіч]]. |
|||
* [[1 чэрвеня]] — стартуе [[Чэмпіянат свету па футболе сярод жанчын 2019]]. |
|||
* [[12 сакавіка]]: Лідары руху «[[Талібан]]» дамовіліся з ЗША аб вывадзе амерыканскай арміі з Афганістана<ref>{{Cite web|url=https://lenta.ru/news/2019/03/12/taliban/|title=Талибы договорились с США о выводе американских войск из Афганистана|publisher=lenta.ru|access-date=2019-03-12}}</ref>. |
|||
* [[21 чэрвеня]] — у [[Мінск]]у адкрываюцца [[Еўрапейскія гульні 2019]]. |
|||
* [[14 сакавіка]]: Горад [[Тэль-Авіў]] абстраляны ракетамі з боку [[Сектар Газа|сектара Газа]]<ref>[https://news.tut.by/world/629935.html Армия Израиля ответила ударом на ракетный обстрел Тель-Авива из сектора Газа] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190323122918/https://news.tut.by/world/629935.html |date=23 сакавіка 2019 }}</ref>. |
|||
* [[11 лістапада]] — [[праходжанне Меркурыя па дыску Сонца]]. |
|||
* [[15 сакавіка]]: У выніку [[Стральба ў мячэцях Крайстчэрча|падвойнага тэракту]] ў мячэцях горада Крайстчэрч ([[Новая Зеландыя]]) загінулі па меншай меры 49 чалавек, каля 50 атрымалі раненні<ref>[https://baltnews.lv/riga_news/20190315/1022828964/krupneyshiy-terakt-v-istorii-novoy-zelandii-chto-izvestno.html Крупнейший теракт в истории Новой Зеландии: что известно]{{Недаступная спасылка}}</ref>. |
|||
* [[17 сакавіка]]: У паўночна-ўсходняй частцы інданезійскага вострава Ламбок адбыўся землятрус магнітудай 5,4, загінула 2 чалавек. |
|||
* [[18 сакавіка]]: |
|||
** Магутны цыклон абрынуўся на горад Бейра ў [[Мазамбік]]у. Загінула больш за 150 чалавек<ref>[https://ru.tsn.ua/svit/samoe-strashnoe-bedstvie-v-istorii-strany-v-mozambike-moschnyy-ciklon-zatopil-doma-i-unichtozhil-90-goroda-1313694.html «САМОЕ СТРАШНОЕ БЕДСТВИЕ В ИСТОРИИ СТРАНЫ». В МОЗАМБИКЕ МОЩНЫЙ ЦИКЛОН ЗАТОПИЛ ДОМА И УНИЧТОЖИЛ 90 % ГОРОДА]</ref>. |
|||
** У горадзе [[Утрэхт]] ([[Нідэрланды]]) невядомы мужчына на адной з прыпынкаў грамадскага транспарту ўвайшоў у трамвай і адкрыў агонь. Паведамляецца аб па меншай меры траіх забітых і некалькіх параненых<ref>[https://www.newsru.com/world/18mar2019/utrecht.html В Утрехте неизвестный устроил стрельбу в трамвае: три человека погибли, несколько ранены (ФОТО)]</ref>. |
|||
* [[19 сакавіка]]: Прэзідэнт [[Казахстан]]а [[Нурсултан Назарбаеў]] сышоў у адстаўку<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6234286|title=Нурсултан Назарбаев ушел в отставку|publisher=ТАСС|access-date=2019-03-19}}</ref>. |
|||
* [[21 сакавіка]]: ЗША прызнаюць суверэнітэт Ізраіля над Галанскімі вышынямі, якія знаходзяцца пад акупацыяй ізраільскай арміяй з [[1967]] года<ref>[https://newtvnews.ru/politics/2019/03/26/priznanie-ssha-golanskih-vysot-grozit-izrailju-vojnoj-palestincy-otvetili-raketami/ Признание США Голанских высот грозит Израилю войной: палестинцы ответили ракетами]{{Недаступная спасылка}}</ref>. |
|||
* [[23 сакавіка]]: |
|||
** [[Касым-Жамарт Такаеў]] падпісаў указ аб перайменаванні [[Астана|Астыны]] у Нур-Султан. |
|||
** У выніку [[Масавае забойства ў Огасагу|налёту баевікоў-дагона]] на вёскі Огасагу і Велінгара ([[Малі]]) загінулі 160 прадстаўнікоў народа фульбе. |
|||
** Абвешчана аб паспяховым завяршэнні [[Ваенная аперацыя супраць Ісламскай дзяржавы|аперацыі супраць ІДІЛ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/03/isil-defeated-syria-sdf-announces-final-victory-190323061233685.html|title=ISIL defeated in final Syria victory: SDF|date=March 23, 2019|website=www.aljazeera.com|access-date=2019-03-23}}</ref> |
|||
* [[28 сакавіка]]: Сілы супрацьпаветранай абароны [[Сірыя|Сірыі]] адбілі авіяцыйныя ўдары, нанесеныя ВПС Ізраіля па горадзе [[Алепа]]<ref>[https://m.news.yandex.by/yandsearch?lr=10274&cl4url=https%3A%2F%2Friafan.ru%2F1164654-pvo-sirii-otrazili-udar-vvs-izrailya-po-aleppo&from=search ПВО Сирии отразили авиаудар Израиля по Алеппо]</ref>. |
|||
* [[31 сакавіка]]: Першы тур [[Прэзідэнцкія выбары ва Украіне (2019)|прэзідэнцкіх выбараў на Украіне]], па выніках якога ў другі тур выйшлі [[Пётр Аляксеевіч Парашэнка|П. Парашэнка]] і [[Уладзімір Аляксандравіч Зяленскі|У. Зяленскі]]. |
|||
=== Красавік === |
|||
=== Без дакладных дат === |
|||
[[Файл:Notre-Dame incendi 15 abril 2019.jpg|міні|Пажар у саборы Парыжскай Божай Маці.]] |
|||
* [[Снежань]] — увод у строй першага энергаблока [[Беларуская АЭС|Беларускай АЭС]]<ref>[http://zviazda.by/ru/node/131500 КДК: Будаўніцтва Беларускай АЭС вядзецца ў адпаведнасці з графікам]</ref>. |
|||
[[Файл:Black hole - Messier 87 crop max res.jpg|міні|Першы фотаздымак чорнай дзіркі.]] |
|||
* [[2 красавіка]]: Прэзідэнт [[Алжыр]]а [[Абдэль Азіз Бутэфліка]] падаў у адстаўку на фоне масавых пратэстаў у краіне, выконваючым абавязкі кіраўніка дзяржавы прызначаны [[Абдэль Кадэр Бенсалах]]. |
|||
* [[6 красавіка]]: Пасля авіаналёта на пазіцыі Лівійскай Нацыянальнай Арміі на поўдзень ад [[Трыпалі]], абвяшчана аб увядзенні беспалётнай зоны для ваеннай авіацыі над заходняй [[Лівія]]й<ref>[https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6303099 Армия Хафтара ввела бесполетную зону для боевой авиации в западном регионе Ливии]</ref>. |
|||
* [[8 красавіка]]: [[Іран]] унёс шэраг элітных падраздзяленняў [[Узброеныя Сілы ЗША|УС ЗША]] ў спіс тэрарыстычных арганізацый, у адказ на аналагічны крок [[Белы Дом|Белага Дома]] ў адносінах да [[Корпус Вартавых Ісламскай рэвалюцыі|КВІР]]<ref>[https://m.gazeta.ru/army/2019/04/08/12291469.shtml Армии террористов: США и Иран обменялись ударами]</ref>. |
|||
* [[10 красавіка]]: Апублікаваны першы фотаздымак [[Чорная дзірка|чорнай дзіркі]]. |
|||
* [[11 красавіка]]: |
|||
** Інтэрнэт-журналіст, заснавальнік [[WikiLeaks]] [[Джуліян Асанж]] затрыманы паліцыяй [[Лондан]]а. |
|||
** Армія Судана здзейсніла ў краіне [[Ваенны пераварот у Судане (2019)|пераварот]], прэзідэнт [[Амар аль-Башыр]] адхілены ад улады. |
|||
* [[15 красавіка]]: [[Пажар у саборы Парыжскай Божай Маці|Моцны пажар]] здарыўся ў [[Сабор Парыжскай Божай Маці|саборы Парыжскай Божай Маці]]. |
|||
* [[21 красавіка]]: |
|||
** Другі тур прэзідэнцкіх выбараў на Украіне: перамогу атрымаў Уладзімір Зяленскі. |
|||
** [[Тэракты на Шры-Ланцы (2019)|Серыя тэрактаў]] у гарадах Каломба, Негомба і Батыкалоа ([[Шры-Ланка]]) забрала жыцці 262 чалавек. Нападу падвергліся цэрквы і гатэлі. |
|||
* [[25 красавіка]]: |
|||
** Ва [[Уладзівасток]]у адбылася сустрэча паўночнакарэйскага лідара [[Кім Чэн Ын]]а і прэзідэнта Расіі [[Уладзімір Пуцін|Уладзіміра Пуціна]]. |
|||
** [[Вярхоўная Рада Украіны]] прыняла закон аб выключным выкарыстанні [[украінская мова|ўкраінскай мовы]] ва ўсіх сферах дзяржаўнага жыцця. |
|||
* [[30 красавіка]]: |
|||
** [[Палітычны крызіс у Венесуэле (2019)#Май|Спроба ваеннага перавароту]] ў [[Венесуэла|Венесуэле]] |
|||
** [[Беларуская служба Радыё «Свабода»]] пакінула радыёхвалі і цалкам пераключылася на іншыя каналы перадачы сігналаў. |
|||
** [[Уладзімір Пуцін]] вызваліў [[Міхаіл Віктаравіч Бабіч|Міхаіла Бабіча]] ад абавязкаў Пасла [[Расія|Расіі]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. |
|||
=== Май === |
|||
[[Файл:Volodymyr Zelensky 2019 presidential inauguration 12.jpg|міні|Інаўгурацыя Уладзіміра Зяленскага.]] |
|||
* [[1 мая]]: Цырымонія інтранізацыі новага імператара [[Японія|Японіі]] [[Нарухіта]], напярэдадні яго бацька [[Акіхіта]] адрокся ад трона. |
|||
* [[3 мая]]: У [[Нацыянальны аэрапорт Мінск|Нацыянальным аэрапорце Мінск]] адкрылі другую ўзлётна-пасадачную паласу. |
|||
* [[5 мая]]: [[Катастрофа SSJ 100 у аэрапорце Шарамеццева]]. Загінуў 41 чалавек. |
|||
* [[6 мая]]: У [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[ЗША]] адбылася прэм’ера міні-серыяла «[[Чарнобыль (міні-серыял)|Чарнобыль]]». |
|||
* [[6 мая]]: [[Джад Трамп]] упершыню стаў [[Спіс чэмпіёнаў свету па снукеру|чэмпіёнам свету]] па [[снукер]]ы. |
|||
* [[13 мая]]: У [[Брусель|Бруселі]] прайшоў юбілейны саміт «[[Усходняе партнёрства|Усходняга партнёрства]]», адбыліся імпрэзы ў гонар 10-годдзя праграмы [[Еўрапейскі Саюз|Еўрасаюза]]. |
|||
* [[14 мая]]: Карціна [[Клод Манэ|Клода Манэ]] з серыі «Стагі сена» была прададзеная на аўкцыёне ў [[Нью-Ёрк]]у за рэкордныя 110,7 мільёна долараў. |
|||
* [[16 мая]]: [[Гібель Яўгена Патаповіча]] ў [[Магілёў|Магілёве]] выклікала пераслед [[цыганы|цыганоў]]. |
|||
* [[18 мая]]: Прадстаўнік [[Нідэрланды|Нідэрландаў]] [[Дункан Лоўрэнс]] атрымаў перамогу на конкурсе «[[Еўрабачанне]]» з песняй «Arcade». |
|||
* [[20 мая]]: Адбылася цырымонія інаўгурацыі [[Прэзідэнт Украіны|Прэзідэнта Украіны]] [[Уладзімір Зяленскі|Уладзіміра Зяленскага]]. |
|||
* [[22 мая]]: Парэшткі 1214 вязняў [[Брэсцкае гета|Брэсцкага гета]] перапахавалі на [[Паўночныя могілкі (Брэст)|Паўночных могілках]] пад [[Брэст]]ам. |
|||
* [[23 мая]]: [[Прэзідэнт Інданезіі]] [[Джока Відода]] атрымаў перамогу на прэзідэнцкіх выбарах і застаўся на другі тэрмін. |
|||
* [[25 мая]]: Паўднёвакарэйскі фільм «[[Паразіты (фільм, 2019)|Паразіты]]» рэжысёра [[Пон Джун Хо]] ўзнагароджаны «[[Залатая пальмавая галіна|Залатой пальмавай галінай]]» [[Канскі кінафестываль 2019|72-га Канскага кінафестывалю]]. |
|||
* [[26 мая]]: |
|||
** Незалежны кандыдат [[Гітанас Наўседа]] перамог на прэзідэнцкіх выбарах у Літве<ref>[https://news.rambler.ru/world/42240481-buduschiy-prezident-litvy-prizval-smenit-ritoriku-v-otnoshenii-rossii/?utm_source=head&utm_campaign=self_promo&utm_medium=news&utm_content=news Будущий президент Литвы призвал сменить риторику в отношении России.]</ref>. |
|||
** У матчы за [[Кубак Беларусі па футболе]] [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр» (Салігорск)]] атрымаў перамогу над «[[ФК Віцебск|Віцебскам]]» |
|||
** [[Чэмпіянат свету па хакеі з шайбай 2019|83-ы чэмпіянат свету па хакеі]] завяршыўся перамогай зборнай [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. |
|||
* [[27 мая]]: Парламент [[Аўстрыя|Аўстрыі]] вынес вотум недаверу канцлеру [[Себасцьян Курц|Себасцьяну Курцу]] на фоне ўрадавага крызісу. |
|||
* [[28 мая]]: У рэгіёнах [[Рэспубліка Косава|Рэспублікі Косава]] з пераважным [[сербы|сербскім насельніцтвам]] прайшла хваля арыштаў, у адказ [[Сербія]] прывяла войска ў баявую гатоўнасць. |
|||
* [[29 мая]]: Сейм [[Латвія|Латвіі]] абраў прэзідэнтам [[Эгілс Левіц|Эгілса Левіца]]. |
|||
=== Чэрвень === |
|||
[[Файл:2019 European Games Logo.svg|thumb|150px|Эмблема II Еўрапейскіх гульняў у Мінску.]] |
|||
* [[1 чэрвеня]]: Стартаваў [[Чэмпіянат свету па футболе сярод жанчын 2019]]. |
|||
* [[7 чэрвеня]]: Прэм’ер-міністр [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] [[Тэрэза Мэй]] сышла ў адстаўку з пасады кіраўніка [[Кансерватыўная партыя (Вялікабрытанія)|Кансерватыўнай партыі]]. |
|||
* [[9 чэрвеня]]: На прэзідэнцкіх выбарах у [[Казахстан]]е атрымаў перамогу [[Касым-Жамарт Такаеў]]. |
|||
* [[10 чэрвеня]]: [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|Міністр унутраных спраў Беларусі]] [[Ігар Анатолевіч Шуневіч|Ігар Шуневіч]] падаў у адстаўку. |
|||
* [[13 чэрвеня]]: [[Баскетбол|Баскетбалісты]] «[[Таронта Рэптарс у сезоне 2018/2019|Таронта Рэптарс]]» у фінале [[Сезон НБА 2018/2019|НБА]] атрымалі перамогу ў серыі з «[[Голдэн Стэйт Уорыярз у сезоне 2018/2019|Голдэн Стэйт Уорыярз]]». |
|||
* [[21 чэрвеня|21]]—[[30 чэрвеня]]: [[Еўрапейскія гульні 2019]] у [[Мінск]]у. |
|||
* [[22 чэрвеня]]: На [[Прэзідэнцкія выбары ў Маўрытаніі (2019)|прэзідэнцкіх выбарах]] ў [[Маўрытанія|Маўрытаніі]] перамогу адтрымаў [[Махамед Ахмед ульд Газуані]]. |
|||
* [[23 чэрвеня]]: У [[Прага|Празе]] сотні тысяч людзей выйшлі на [[Пратэсты ў Празе (2019)|дэманстрацыю]] з патрабаваннем адстаўкі прэм’ер-міністра [[Андрэй Бабіш|Андрэя Бабіша]]. |
|||
* [[24 чэрвеня]]: Выбухі ў горадзе [[Арыс]], [[Туркестанская вобласць]] [[Казахстан|Рэспублікі Казахстан]]; больш за 70 чалавек пацярпелі. |
|||
=== Ліпень === |
|||
* [[1 ліпеня]]: У выніку [[Пажар на АС-31|пажару на атамнай глыбакаводнай станцыі АС-31 «Лошарык»]] загінулі 14 расійскіх афіцэраў-падводнікаў. |
|||
* [[2 ліпеня]]: [[Сонечнае зацьменне 2 ліпеня 2019 года|Поўнае сонечнае зацьменне]] назіралася ў [[Чылі]], [[Аргенціна|Аргенціне]], а таксама ў паўднёвай частцы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]]. |
|||
* [[3 ліпеня]]: [[Узброеныя сілы Лівіі|ВПС ЛНА]] нанеслі [[Авіяўдар па Цэнтру міграцыі ў Таджуры (2019)|авіяўдар па Цэнтру міграцыі ў Таджуры]]. Па меншай меры, 53 чалавекі загінулі і 130 атрымалі раненні. |
|||
* [[8 ліпеня]]: [[Эгілс Левіц]] заступіў на пасаду [[Прэзідэнты Латвіі|Прэзідэнта Латвіі]] |
|||
* [[12 ліпеня]]: [[Гітанас Наўседа]] заступіў на пасаду [[Прэзідэнт Літоўскай Рэспублікі|Прэзідэнта Літоўскай Рэспублікі]]. |
|||
* [[13 ліпеня]]: З касмадрома [[Байканур]] запушчана расійска-германская [[Астранамічны спадарожнік|арбітальная астрафізічная абсерваторыя]] «[[Спектр-РГ]]». |
|||
* [[16 ліпеня]]: [[Урсула фон дэр Ляен]] абрана [[Старшыня Еўрапейскай камісіі|старшынёй]] [[Еўрапейская камісія|Еўрапейскай камісіі]]. |
|||
* [[19 ліпеня]]: Байцы іранскага [[Корпус Вартавых Ісламскай рэвалюцыі|КВІР]] [[Захоп брытанскага танкера ў Армузскім праліве (2019)|перахапілі брытанскі танкер]] ў [[Армузскі праліў|Армузскім праліве]], абвінаваціўшы членаў экіпажа ў «кантрабандзе паліва». |
|||
* [[20 ліпеня]]: На [[Усходняя Беласточчына|Беласточчыне]] прайшоў апошні канцэрт Фестывалю музыкі маладой Беларусі «[[Басовішча]]». |
|||
* [[22 ліпеня]]: [[Індыя|Індыйская]] АМС «[[Чандраян-2]]», на борце якой знаходзіцца першы індыйскі месяцаход «Праг’ям», стартавала да [[Месяц (спадарожнік Зямлі)|Месяца]]. |
|||
* [[24 ліпеня]]: [[Барыс Джонсан]] абраны [[Прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі|прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі]]. |
|||
* [[25 ліпеня]]: [[Служба бяспекі Украіны|СБУ]] быў затрыманы расійскі танкер у [[Чорнае мора|Чорным моры]] за ўдзел у блакаванні праходу пад Крымскім мостам пасля [[Інцыдэнт у Керчанскім праліве|керчанскага інцыдэнту]]<ref>[https://m.rostov.kp.ru/daily/27007/4069139/ СБУ задержала российский танкер]</ref>. |
|||
=== Жнівень === |
|||
* [[1 жніўня]]: У выніку атрыманых пры тэракце ў сталіцы [[Самалі]] раненняў сканаў мэр [[Магадзіша]] Абдзірахман Амар Асман. |
|||
* [[2 жніўня]]: Спыніў дзеянне [[Дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці]] ЗША і Расіяй. |
|||
* [[3 жніўня]]: У [[Тэхас]]е падчас [[Масавае забойства ў горадзе Эль-Паса|страляніны ў гандлёвым цэнтры Walmart]] загінула 20 чалавек, яшчэ як мінімум 26 атрымалі раненні. |
|||
* [[5 жніўня]]: |
|||
** [[Індыя]] адмяніла асаблівы статус штату [[Джаму і Кашмір]]. |
|||
** У [[Краснаярскі край|Краснаярскім краі]], недалёка ад пасёлка Каменка пад [[Ачынск]]ам, адбыліся выбухі на складзе боепрыпасаў. 12 чалавек пацярпелі. |
|||
* [[8 жніўня]]: У [[Кыргызстан]]е, у выніку аперацыі па затрыманні экс-прэзідэнта краіны [[Алмазбек Шаршэнавіч Атамбаеў|Алмазбека Атамбаева]], параненыя 36 чалавек і адзін загінуў. |
|||
* [[10 жніўня]]: У ходзе баёў [[Грамадзянская вайна ў Емене|Грамадзянскай вайны]], сілы [[Паўднёвы Пераходны Савет|Паўднёвага пераходнага савета (ЮПС)]] Емена захапілі прэзідэнцкі палац Машык ў сталіцы краіны горадзе [[Адэн]]. |
|||
* [[12 жніўня]]: Беларус [[Генадзь Уладзіміравіч Караткевіч|Генадзь Караткевіч]] перамог на міжнародных спаборніцтвах Google Code Jam, стаўшы шосты раз запар лепшым праграмістам свету. |
|||
* [[15 жніўня]]: Лайнер Airbus A321-211 з-за пашкоджанняў абодвух рухавікоў, вымушаны быў зрабіць [[Здарэнне з A321 пад Жукоўскім|аварыйную пасадку пад Жукоўскім]]. |
|||
* [[16 жніўня]]: [[Прэзідэнт ЗША]] [[Дональд Трамп]] выказаў пажаданне купіць [[Грэнландыя|Грэнландыю]] ў [[Данія|Даніі]]. |
|||
* [[23 жніўня]]: На [[Шры-Ланка|Шры-Ланцы]] скончыўся рэжым надзвычайнага становішча, уведзены пасля [[Тэракты на Шры-Ланцы (2019)|тэрактаў, учыненых ісламскімі тэрарыстамі]]. |
|||
* [[28 жніўня]]: Каралева Вялікабрытаніі [[Лізавета II]] ухваліла прапанову прэм’ер-міністра краіны [[Барыс Джонсан|Барыса Джонсана]] прыпыніць працу брытанскага парламента, гэта падзея павялічвае шанцы, што [[Вялікабрытанія]] зробіць [[Выхад Вялікабрытаніі з Еўрапейскага саюза|брэксіт]] без здзелкі з [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. |
|||
* [[29 жніўня]]: [[Аляксей Валер’евіч Ганчарук|Аляксей Ганчарук]] абраны на пасаду [[Прэм’ер-міністр Украіны|Прэм’ер-міністра Украіны]]. |
|||
* [[30 жніўня]]: Прэм’ера фільма «[[Я абвінавачваю (фільм, 2019)|Я абвінавачваю]]» адбылася ў межах конкурснай праграмы [[Венецыянскі кінафестываль 2019|76-га Венецыянскага кінафестывалю]], дзе карціна была ўдастоена [[Гран-пры журы (Венецыянскі кінафестываль)|Гран-пры журы]]. |
|||
* [[31 жніўня]]: Аб’яўлены [[дэфолт]] па дзяржаўнаму доўгу [[Аргенціна|Аргенціны]]. |
|||
=== Верасень === |
|||
[[Файл:Dorian 2019-09-01 1240Z (peak intensity).png|thumb|[[Ураган Дарыян]]. Касмічны здымак, 1 верасня 2019]] |
|||
* [[2 верасня]]: |
|||
** Прэм’ер-міністр Грузіі [[Мамука Бахтадзэ]] сышоў у адстаўку. |
|||
** [[Ураган Дарыян]] абрынуўся на [[Багамскія астравы]]. |
|||
* [[7 верасня]]: |
|||
** Паміж [[Украіна]]й і [[Расія]]й праведзены абмен вязнямі. Сярод вызваленых украінскі кінарэжысёр [[Алег Генадзьевіч Сянцоў|Алег Сянцоў]]. |
|||
** Амерыканскі фільм «[[Джокер (фільм, 2019)|Джокер]]» рэжысёра [[Тод Філіпс|Тода Філіпса]] ўзнагароджаны «[[Залаты леў|Залатым львом]]» [[Венецыянскі кінафестываль 2019|76-га Венецыянскага кінафестывалю]]. |
|||
* [[13 верасня]]: У ЗША адбылася 29-я цырымонія ўручэння [[Ігнобелеўская прэмія|Шнобелеўскай прэміі]]. |
|||
* [[14 верасня]]: [[Атакі на НПЗ Абкайк і Хурайс|напады на НПЗ Абкайк і Хурайс]], прывялі да падзенне здабычы саудаўскай [[нафта|нафты]] ўдвая (з 9,8 мільёна барэляў да 4,1 мільёна барэляў). |
|||
* [[17 верасня]]: Адбыліся аварыі на НПЗ у Селіна-Крус ([[Мексіка]]) і Санадзара-дэ-Бургондзі ([[Італія]]). У выніку інцыдэнтаў ніхто не пацярпеў. |
|||
* [[20 верасня]]: Акцыя па [[Штурм Зоны 51|штурме Зоны 51]] правалілася. |
|||
* [[23 верасня]]: Аргенцінец [[Ліянель Месі]] прызнаны найлепшым футбалістам года па версіі [[FIFA]]. |
|||
* [[25 верасня]]: [[Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца|Літаратурную прэмію імя Ежы Гедройца]] атрымаў [[Ілля Сін]] за кнігу «Libido». |
|||
* [[26 верасня]]: Абвешчана пра пачатак [[Імпічмент Дональда Трампа|слуханняў па імпічменту]] прэзідэнта ЗША [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]] |
|||
* [[27 верасня]]: [[Палата прадстаўнікоў ЗША]] большасцю галасоў (222 — «за», 184 — «супраць») падтрымала імпічмент прэзідэнта Дональда Трампа. |
|||
* [[29 верасня]]: У [[Вільнюс|Вільні]] завяршыўся [[Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі|VIII Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі]]. |
|||
* [[30 верасня]]: Прэзідэнт [[Перу]] [[Марцін Віскара]] распусціў Кангрэс Рэспублікі. Той у сваю чаргу яго рашэнне не прызнаў, адхіліўшы прэзідэнта ад улады і прызначыўшы выканаўцам яго абавязкаў першага віцэ-прэзідэнта краіны [[Мерседэс Араас]]. Гэта прывяло да [[Канстытуцыйны крызіс у Перу (2019)|канстытуцыйнага крызіса ў Перу]]. |
|||
=== Кастрычнік === |
|||
* [[1 кастрычніка]]: |
|||
** У [[Ірак]]у пачалася [[Пратэсты ў Іраку (2019)|хваля масавых пратэстаў]] супраць карупцыі, беспрацоўя і тэрарызму. |
|||
** Пачатак пратэстных акцый на [[Украіна|Украіне]] пад слоганам «[[Не капітуляцыі!]]» |
|||
* [[3 кастрычніка]]: У [[Эквадор]]ы пачаліся [[Пратэсты ў Эквадоры (2019)|масавыя пратэсты супраць адмены субсідый на паліва і мер жорсткай эканоміі]], прынятых прэзідэнтам [[Ленін Марэна|Леніным Марэна]] і яго адміністрацыяй. |
|||
* [[10 кастрычніка]]: |
|||
** Лаўрэатамі [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] стаалі [[Вольга Такарчук]] і [[Петэр Гандке]]. |
|||
** Нацыянальная асамблея [[Куба|Кубы]] абрала прэзідэнтам краіны [[Мігель Дыяс-Канель|Мігеля Дыяса-Канеля]]. |
|||
* [[11 кастрычніка]]: Лаўрэатам [[Нобелеўская прэмія міру|Нобелеўскай прэміі міру]] стаў [[Абій Ахмед Алі]], прэм’ер-міністр [[Эфіопія|Эфіопіі]]. |
|||
* [[12 кастрычніка]]: [[Тайфун]] «[[Хагібіс (тайфун)|Хагібіс]]» абрынуўся на [[Японія|Японію]]. |
|||
* [[14 кастрычніка]]: |
|||
** Пачатак [[Пратэсты ў Гвінеі (2019)|пратэстных акцый]] у [[Гвінея|Гвінеі]], супраць папраўкі да канстытуцыі, якая дазваляе прэзідэнту пераабірацца на трэці тэрмін. |
|||
** У [[Каталонія|Каталоніі]] пачаліся [[Пратэсты ў Каталоніі (2019)|пратэстныя акцыі з-за прысудаў шэрагу лідараў каталонскіх сепаратыстаў]]. |
|||
** Пачатак [[Пратэсты у Чылі (2019)|пратэстаў у Чылі]] з-за павышэння коштаў. |
|||
* [[17 кастрычніка]]: У [[Ліван]]е пачалася [[Пратэсты ў Ліване (2019)|хваля масавых пратэстаў]]. |
|||
* [[22 кастрычніка]]: Прэзідэнты [[Расія|Расіі]] і [[Турцыя|Турцыі]] [[Уладзімір Пуцін]] і [[Рэджэп Таіп Эрдаган]] падпісалі ў [[Сочы]] мемарандум аб узаемаразуменні, які замацаваў новыя зоны ўплыву і згарнуў [[Аперацыя «Крыніца міру»|турэцкую ваенную аперацыя]] ў паўночна-ўсходняй [[Сірыя|Сірыі]]. |
|||
* [[26 кастрычніка]]: У сірыйскай правінцыі Ідліб у выніку аперацыі амерыканскіх вайскоўцаў загінуў [[Абу Бакр аль-Багдадзі]]: лідар тэрарыстычнай групоўкі «[[Ісламская дзяржава]]». |
|||
* [[30 кастрычніка]]: |
|||
** Завяршыўся [[Перапіс насельніцтва Беларусі (2019)|Перапіс насельніцтва Беларусі]]. |
|||
** [[Палата Прадстаўнікоў ЗША|Палата Прадстаўнікоў]] [[Кангрэс ЗША|Кангрэсу ЗША]] прызнала [[генацыд армян]] у [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. |
|||
=== Лістапад === |
|||
* [[4 лістапада]]: [[Жан-Поль Дзюбуа]] ўдастоены галоўнай літаратурнай узнагароды Францыі — [[Ганкураўская прэмія|Ганкураўскай прэміі]], за раман «Не ўсе ў свеце жывуць аднолькава». |
|||
* [[8 лістапада]]: Завяршыўся [[26-ы Мінскі міжнародны кінафестываль «Лістапад»]]. |
|||
* [[10 лістапада]]: [[Эва Маралес]] падаў у адстаўку з пасады прэзідэнта [[Балівія|Балівіі]] на фоне пратэстаў. |
|||
* [[11 лістапада]]: [[Праходжанне Меркурыя па дыску Сонца]]. |
|||
* [[12 лістапада]]: Адкрыты [[Картарпурскі калідор]] для паломнікаў з [[Індыя|Індыі]], якія жадаюць наведаць [[Гурдвара|гурдвару]] ў [[пакістан]]скім Картарпуры. |
|||
* [[14 лістапада]]: [[Іан Кіку]] заступіў на пасаду прэм’ер-міністра Малдовы. |
|||
* [[17 лістапада]]: [[Парламенцкія выбары ў Беларусі (2019)|Парламенцкія выбары ў Беларусі]]. |
|||
* [[22 лістапада]]: Адбылося [[Перапахаванне ўдзельнікаў паўстання 1863—1864 гадоў|перапахаванне]] [[Кастусь Каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]] і іншых паўстанцаў у [[Вільнюс]]е. |
|||
* [[24 лістапада]]: «[[ФК Дынама-Брэст|Дынама-Брэст]]» першынствавала ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|чэмпіянаце Беларусі па футболе]]. |
|||
* [[26 лістапада]]: [[Землетрасенне ў Албаніі (2019)|Землетрасенне ў Албаніі]], якое забрала жыцці звыш за 40 чалавек. |
|||
=== Снежань === |
|||
* [[1 снежня]]: |
|||
** Прэм’ер-міністр [[Ірак]]а [[Адзіль Абдул-Махдзі]] сышоў з пасады на фоне [[Пратэсты ў Іраку (2019)|пратэстаў]], у якіх загінулі каля 400 чалавек<ref>[https://www.bbc.com/russian/news-50607858 Протестующие в Ираке добились своего. Премьер ушел в отставку]</ref>. |
|||
** [[Урсула фон дэр Ляен]] заступіла на пасаду [[Старшыня Еўрапейскай камісіі|старшыні Еўрапейкай камісіі]]. |
|||
* [[3 снежня]]: У [[Чэрвень (горад)|Чэрвені]] знесены [[Дом Кудзіна]], помнік архітэктуры канца [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]]. |
|||
* [[4 снежня]]: [[Спроба дзяржаўнага перавароту ў Лівіі (2019)|Спроба дзяржаўнага перавароту ў Лівіі]]. |
|||
* [[7 снежня]]: |
|||
** [[Еўрапейская кінапрэмія 2019|32-я цырымонія]] прысуджэння [[Еўрапейская кінапрэмія|Еўрапейскай кінапрэміі]] прайшла ў [[Берлін]]е. [[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшым еўрапейскім фільмам]] прызнана карціна «[[Фаварытка (фільм, 2018)|Фаварытка]]». |
|||
** Скончаны [[Рэферэндум аб незалежнасці Бугенвіля (2019)|рэферэндум аб незалежнасці Бугенвіля]]. 97 % жыхароў выказаліся за аддзяленне рэгіёна ад [[Папуа — Новая Гвінея]]. |
|||
* [[9 снежня]]: Па рашэнні [[Сусветнае антыдопінгавае агенцтва|міжнароднага антыдопінгавага агенцтва]], расійскія спартсмены на працягу чатырох гадоў не змогуць выступаць на міжнародных спаборніцтвах пад [[Сцяг Расіі|сцягам РФ]]. |
|||
* [[10 снежня]]: Падчас [[Масавае забойства ў Остраве|страляніны]] ў [[Острава]] ([[Чэхія]]) загінула восем чалавек. |
|||
* [[17 снежня]]: Былога прэзідэнта [[Пакістан]]а [[Первез Мушараф|Первеза Мушарафа]] завочна прысудзілі да смяротнага пакарання. |
|||
* [[18 снежня]]: [[Палата прадстаўнікоў ЗША]] правяла фінальныя дэбаты па [[Імпічмент Дональда Трампа|імпічменту]] прэзідэнта [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]]. |
|||
* [[19 снежня]]: Адбылася [[стральба каля будынка ФСБ у Маскве]]: 3 чалавекі загінулі. |
|||
* [[26 снежня]]: |
|||
** Найлепшым [[Футбаліст года Беларусі|футбалістам года Беларусі]] прызнаны паўабаронца [[ФК БАТЭ]] [[Ігар Мікалаевіч Стасевіч|Ігар Стасевіч]]. |
|||
** [[Сонечнае зацьменне 26 снежня 2019 года|Кольцападобнае сонечнае зацьменне]] назіралася на [[Аравійскі паўвостраў|Аравійскім паўвостраве]], у [[Індыя|Індыі]] і [[Інданезія|Інданезіі]]. |
|||
* [[27 снежня]]: [[Катастрофа Fokker 100 пад Алма-Атой]]. |
|||
* [[28 снежня]]: [[Тэрарыстычны акт у Магадзіша (2019)|тэракт]] у [[Магадыша]] ([[Самалі]]): 94 чалавек загінулі. |
|||
* [[31 снежня]]: [[Атака на пасольства ЗША ў Багдадзе]]. |
|||
== Памерлі == |
== Памерлі == |
||
{{main|Спіс памерлых у 2019 годзе}} |
{{main|Спіс памерлых у 2019 годзе}} |
||
* [[2 студзеня]]: [[Юры Туронак]] — беларускі дзеяч і гісторык (нар. [[26.3]].[[1929]]). |
* [[2 студзеня]]: [[Юры Туронак]] — беларускі дзеяч і гісторык (нар. [[26.3]].[[1929]]). |
||
* [[14 студзеня]]: [[Павел Адамовіч]] |
* [[14 студзеня]]: [[Павел Адамовіч]] — мэр [[Гданьск]]а. |
||
* [[26 студзеня]]: [[Мішэль Легран]] — французскі кампазітар. |
|||
* [[3 лютага]]: [[Васіль Сяргеевіч Сёмуха|Васіль Сёмуха]] — беларускі перакладчык. |
|||
* [[5 лютага]]: [[Міхаіл Паўлавіч Касцюк|Міхаіл Касцюк]] — беларускі гісторык. |
|||
* [[7 лютага]]: [[Альберт Фіні]] — англійскі акцёр. |
|||
* [[8 лютага]]: [[Сяргей Юр’евіч Юрскі|Сяргей Юрскі]] — [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкі]] і [[Расія|расійскі]] акцёр [[тэатр]]а і [[Кінамастацтва|кіно]], тэатральны рэжысёр, сцэнарыст (нар. [[16 сакавіка|16.03]].[[1935]])<ref>{{cite web|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=224969|title=Памёр расійскі акцёр Сяргей Юрскі|date=2019-02-08|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша ніва]]|lang=be|access-date=2019-02-08}}</ref>. |
|||
* [[12 лютага]]: [[Гордан Бэнкс]] — англійскі футбаліст |
|||
* [[16 лютага]]: [[Бруна Ганц]] — [[Швейцарыя|швейцарскі]] акцёр (нар. [[22 сакавіка|22.03]].[[1941]])<ref>{{cite web|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=225462|title=Памёр акцёр, што сыграў звар'яцелага фюрэра ў знакамітым фільме «Бункер|date=2019-02-16|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша ніва]]|lang=be|access-date=2019-02-19}}</ref>. |
|||
* [[28 лютага]]: [[Андрэ Прэвін]] - амерыканскі кампазітар |
|||
* [[1 сакавіка]]: [[Жарэс Іванавіч Алфёраў]] — савецкі і расійскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы. |
|||
* [[21 сакавіка]]: [[Юрый Панцеляймонавіч Грыгор’еў]] — савецкі архітэктар. |
|||
* [[29 сакавіка]]: [[Аньес Варда]] — кінарэжысёр, сцэнарыст і прадзюсар мастацкага і дакументальнага кіно, фатограф (нар. [[30 мая|30.05]].[[1928]])<ref>{{cite web|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=227903|title=Памерла рэжысёр Аньес Варда|date=2019-03-29|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша ніва]]|lang=be|access-date=2019-03-30}}</ref>. |
|||
* [[4 красавіка]]: [[Георгій Мікалаевіч Данелія]], кінарэжысёр |
|||
* [[19 красавіка]]: [[Мар’ян Дукса]], беларускі паэт. |
|||
* [[15 мая]]: [[Бэй Юймін]] — амерыканскі архітэктар. |
|||
* [[5 чэрвеня]]: [[Ленарт Юхансан]] — прэзідэнт [[УЕФА]] з [[1990]] па [[2007]]. |
|||
* [[17 чэрвеня]]: [[Мухамед Мурсі]] — былы прэзідэнт [[Егіпет|Егіпта]]. |
|||
* [[10 ліпеня]]: [[Віктар Аляксандравіч Грамыка]] — беларускі жывапісец. |
|||
* [[19 ліпеня]]: [[Рутгер Хаўэр]] — нідэрландскі і амерыканскі акцёр<ref>{{cite web|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=234379|title=Памёр акцёр Рутгер Хаўэр|date=2019-07-25|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша ніва]]|lang=be|access-date=2019-07-26}}</ref>. |
|||
* [[25 ліпеня]]: [[Беджы Каід Эс-Себсі]] — прэзідэнт [[Туніс]]а. |
|||
* [[27 ліпеня]]: [[Карлас Крус-Дыес]] — венесуэльскі мастак. |
|||
* [[30 ліпеня]]: [[Ганна Іванаўна Кароткіна]] — беларуская кампазітар. |
|||
* [[21 жніўня]]: |
|||
** [[Леанід Марцінавіч Дайнека]] — беларускі пісьменнік. |
|||
** [[Ілья Львовіч Курган]] — беларускі акцёр, дыктар радыё і тэатральны педагог. |
|||
* [[25 жніўня]]: [[Пятро Васільевіч Васючэнка]] — беларускі літаратуразнавец і пісьменнік. |
|||
* [[6 верасня]]: [[Роберт Мугабэ]] — былы прэзідэнт [[Зімбабвэ]]. |
|||
* [[10 верасня]]: [[Альберт Аляксеевіч Разін]] — удмурцкі навуковец і грамадскі дзеяч. |
|||
* [[21 верасня]]: [[Зігмунд Ен]] — нямецкі лётчык-касманаўт. |
|||
* [[23 верасня]]: [[Алесь Масарэнка]] — беларускі пісьменнік |
|||
* [[26 верасня]]: [[Жак Шырак]] — прэзідэнт Францыі |
|||
* [[1 кастрычніка]]: [[Карэл Гот]] — чэшскі эстрадны спявак. |
|||
* [[11 кастрычніка]]: [[Аляксей Архіпавіч Лявонаў]] — савецкі касманаўт, першы чалавек, які выйшаў у адкрыты космас. |
|||
* [[26 кастрычніка]]: [[Абу Бакр аль-Багдадзі]] — лідар тэрарыстычнай групоўкі «[[Ісламская дзяржава]]». |
|||
* [[25 лістапада]]: [[Андрэй Мікалаевіч Жук]] — [[Францыя|французскі]] [[ваеннаслужачы]] [[Беларусь|беларускага]] паходжання, кавалер [[Ордэн Ганаровага легіёна|Ордэна Ганаровага легіёна]] пасмяротна. |
|||
* [[29 лістапада]]: [[Анатоль Андрэевіч Дзялендзік]] — беларускі драматург, сцэнарыст, празаік. |
|||
* [[26 снежня]]: [[Галіна Барысаўна Волчак]] — расійская актрыса, рэжысёр, Народная артыстка СССР (1989). |
|||
{{зноскі}} |
{{зноскі}} |
||
{{Вонкавыя спасылкі}} |
|||
{{Храналагічны пералік}} |
{{Храналагічны пералік}} |
||
Актуальная версія на 20:59, 15 мая 2024
Тысячагоддзе: | 3 тысячагоддзе |
---|---|
Стагоддзі: | |
Дзесяцігоддзі: | |
Гады: |
2019 год паводле тэм: |
З’явіліся · Зніклі · Нарадзіліся · Памерлі |
Культура і мастацтва |
Навука і тэхналогія |
Палітыка |
2019 — невысакосны год.
Падзеі
[правіць | правіць зыходнік]Студзень
[правіць | правіць зыходнік]- 1 студзеня:
- Увайшло ў сілу рашэнне ЗША пра выхад з ЮНЕСКА.
- Міжпланетны зонд NASA New Horizons паспяхова праляцеў паўз аб’ект поясу Койпера 2014 MU69 (Ультыма Туле).
- На пасаду заступіў прэзідэнт Бразіліі Жаір Балсанару.
- 3 студзеня: Кітайскі касмічны апарат «Чан’э-4» упершыню сеў на цёмным баку Месяца[1].
- 6 студзеня:Сусветны Патрыярх Канстанцінопальскі Варфаламей I уручыў Мітрапаліту Кіеўскаму і ўсяе Украіны Епіфанію Томас на аўтакефалію Праваслаўнай царквы Украіны.
- 7 студзеня: Няўдалая спроба ваеннага перавароту ў Габоне.
- 11 студзеня: Парламентарыі Рэспублікі Македонія ўхвалілі папраўкі да Канстытуцыі, якія змянюць назву краіны на Рэспубліку Паўночная Македонія.
- 23 студзеня: Старшыня Нацыянальнай асамблеі Венесуэлы Хуан Гуайдо абвясціў сябе выканаўцам абавязкаў прэзідэнта краіны, нягледзячы на тое, што фактычна і юрыдычна кіраўніком дзяржавы з’яўляецца Нікалас Мадура.
- 30 студзеня: Прэзідэнт Мексікі Андрэс Мануэль Лопес Абрадор аб’явіў пра сканчэнне вайны супраць наркамафіі ў краіне[2].
Люты
[правіць | правіць зыходнік]- 2 лютага: ЗША прыпынілі дзеянне ДРСМД[3], Расія адказала сіметрычна[4].
- 6 лютага: Паўночная Македонія ўступіла ў НАТА[5].
- 11 лютага: У выніку нападу на школу ў Стоўбцах два чалавекі загінулі і два паранены.
- 13 лютага: Рэспубліка Македонія афіцыйна змяніла назву на Рэспубліку Паўночная Македонія, паводле дамовы з Грэцыяй, што скончыла спрэчку, якая доўжылася з 1991 года, і адкрыла магчымасць уключэння краіны ў НАТА і Еўрапейскі Саюз[6].
- 14 лютага: Тэрарыстычны акт супраць картэжа з індыйскімі паліцыянтамі ў індыйскім штаце Джаму і Кашмір (спрэчная тэрыторыя Кашмір); 41 чалавек (40 паліцэйскіх і 1 нападнік тэрарыст-смяротнік) загінуў. Тэракт справакаваў эскалацыю інда-пакістанскага супрацьстаяння ў Кашміры.
- 24 лютага: На рэферэндуме 73,3 % жыхароў Кубы прагаласавалі за зацвярджэнне новай канстытуцыі[7].
Сакавік
[правіць | правіць зыходнік]- 1 сакавіка: Баевікі руху «Талібан» напалі на базу Шаробак (афганская правінцыя Гільменд). У выніку атакі загінулі 397 ваеннаслужачых афганскай арміі і замежных войскаў, а таксама як мінімум 9 баевікоў[8].
- 2 сакавіка: Старшынёй Саюза кампазітараў Беларусі абрана Алена Атрашкевіч.
- 12 сакавіка: Лідары руху «Талібан» дамовіліся з ЗША аб вывадзе амерыканскай арміі з Афганістана[9].
- 14 сакавіка: Горад Тэль-Авіў абстраляны ракетамі з боку сектара Газа[10].
- 15 сакавіка: У выніку падвойнага тэракту ў мячэцях горада Крайстчэрч (Новая Зеландыя) загінулі па меншай меры 49 чалавек, каля 50 атрымалі раненні[11].
- 17 сакавіка: У паўночна-ўсходняй частцы інданезійскага вострава Ламбок адбыўся землятрус магнітудай 5,4, загінула 2 чалавек.
- 18 сакавіка:
- Магутны цыклон абрынуўся на горад Бейра ў Мазамбіку. Загінула больш за 150 чалавек[12].
- У горадзе Утрэхт (Нідэрланды) невядомы мужчына на адной з прыпынкаў грамадскага транспарту ўвайшоў у трамвай і адкрыў агонь. Паведамляецца аб па меншай меры траіх забітых і некалькіх параненых[13].
- 19 сакавіка: Прэзідэнт Казахстана Нурсултан Назарбаеў сышоў у адстаўку[14].
- 21 сакавіка: ЗША прызнаюць суверэнітэт Ізраіля над Галанскімі вышынямі, якія знаходзяцца пад акупацыяй ізраільскай арміяй з 1967 года[15].
- 23 сакавіка:
- Касым-Жамарт Такаеў падпісаў указ аб перайменаванні Астыны у Нур-Султан.
- У выніку налёту баевікоў-дагона на вёскі Огасагу і Велінгара (Малі) загінулі 160 прадстаўнікоў народа фульбе.
- Абвешчана аб паспяховым завяршэнні аперацыі супраць ІДІЛ[16]
- 28 сакавіка: Сілы супрацьпаветранай абароны Сірыі адбілі авіяцыйныя ўдары, нанесеныя ВПС Ізраіля па горадзе Алепа[17].
- 31 сакавіка: Першы тур прэзідэнцкіх выбараў на Украіне, па выніках якога ў другі тур выйшлі П. Парашэнка і У. Зяленскі.
Красавік
[правіць | правіць зыходнік]- 2 красавіка: Прэзідэнт Алжыра Абдэль Азіз Бутэфліка падаў у адстаўку на фоне масавых пратэстаў у краіне, выконваючым абавязкі кіраўніка дзяржавы прызначаны Абдэль Кадэр Бенсалах.
- 6 красавіка: Пасля авіаналёта на пазіцыі Лівійскай Нацыянальнай Арміі на поўдзень ад Трыпалі, абвяшчана аб увядзенні беспалётнай зоны для ваеннай авіацыі над заходняй Лівіяй[18].
- 8 красавіка: Іран унёс шэраг элітных падраздзяленняў УС ЗША ў спіс тэрарыстычных арганізацый, у адказ на аналагічны крок Белага Дома ў адносінах да КВІР[19].
- 10 красавіка: Апублікаваны першы фотаздымак чорнай дзіркі.
- 11 красавіка:
- Інтэрнэт-журналіст, заснавальнік WikiLeaks Джуліян Асанж затрыманы паліцыяй Лондана.
- Армія Судана здзейсніла ў краіне пераварот, прэзідэнт Амар аль-Башыр адхілены ад улады.
- 15 красавіка: Моцны пажар здарыўся ў саборы Парыжскай Божай Маці.
- 21 красавіка:
- Другі тур прэзідэнцкіх выбараў на Украіне: перамогу атрымаў Уладзімір Зяленскі.
- Серыя тэрактаў у гарадах Каломба, Негомба і Батыкалоа (Шры-Ланка) забрала жыцці 262 чалавек. Нападу падвергліся цэрквы і гатэлі.
- 25 красавіка:
- Ва Уладзівастоку адбылася сустрэча паўночнакарэйскага лідара Кім Чэн Ына і прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна.
- Вярхоўная Рада Украіны прыняла закон аб выключным выкарыстанні ўкраінскай мовы ва ўсіх сферах дзяржаўнага жыцця.
- 30 красавіка:
- Спроба ваеннага перавароту ў Венесуэле
- Беларуская служба Радыё «Свабода» пакінула радыёхвалі і цалкам пераключылася на іншыя каналы перадачы сігналаў.
- Уладзімір Пуцін вызваліў Міхаіла Бабіча ад абавязкаў Пасла Расіі ў Беларусі.
Май
[правіць | правіць зыходнік]- 1 мая: Цырымонія інтранізацыі новага імператара Японіі Нарухіта, напярэдадні яго бацька Акіхіта адрокся ад трона.
- 3 мая: У Нацыянальным аэрапорце Мінск адкрылі другую ўзлётна-пасадачную паласу.
- 5 мая: Катастрофа SSJ 100 у аэрапорце Шарамеццева. Загінуў 41 чалавек.
- 6 мая: У Вялікабрытаніі і ЗША адбылася прэм’ера міні-серыяла «Чарнобыль».
- 6 мая: Джад Трамп упершыню стаў чэмпіёнам свету па снукеры.
- 13 мая: У Бруселі прайшоў юбілейны саміт «Усходняга партнёрства», адбыліся імпрэзы ў гонар 10-годдзя праграмы Еўрасаюза.
- 14 мая: Карціна Клода Манэ з серыі «Стагі сена» была прададзеная на аўкцыёне ў Нью-Ёрку за рэкордныя 110,7 мільёна долараў.
- 16 мая: Гібель Яўгена Патаповіча ў Магілёве выклікала пераслед цыганоў.
- 18 мая: Прадстаўнік Нідэрландаў Дункан Лоўрэнс атрымаў перамогу на конкурсе «Еўрабачанне» з песняй «Arcade».
- 20 мая: Адбылася цырымонія інаўгурацыі Прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага.
- 22 мая: Парэшткі 1214 вязняў Брэсцкага гета перапахавалі на Паўночных могілках пад Брэстам.
- 23 мая: Прэзідэнт Інданезіі Джока Відода атрымаў перамогу на прэзідэнцкіх выбарах і застаўся на другі тэрмін.
- 25 мая: Паўднёвакарэйскі фільм «Паразіты» рэжысёра Пон Джун Хо ўзнагароджаны «Залатой пальмавай галінай» 72-га Канскага кінафестывалю.
- 26 мая:
- Незалежны кандыдат Гітанас Наўседа перамог на прэзідэнцкіх выбарах у Літве[20].
- У матчы за Кубак Беларусі па футболе «Шахцёр» (Салігорск) атрымаў перамогу над «Віцебскам»
- 83-ы чэмпіянат свету па хакеі завяршыўся перамогай зборнай Фінляндыі.
- 27 мая: Парламент Аўстрыі вынес вотум недаверу канцлеру Себасцьяну Курцу на фоне ўрадавага крызісу.
- 28 мая: У рэгіёнах Рэспублікі Косава з пераважным сербскім насельніцтвам прайшла хваля арыштаў, у адказ Сербія прывяла войска ў баявую гатоўнасць.
- 29 мая: Сейм Латвіі абраў прэзідэнтам Эгілса Левіца.
Чэрвень
[правіць | правіць зыходнік]- 1 чэрвеня: Стартаваў Чэмпіянат свету па футболе сярод жанчын 2019.
- 7 чэрвеня: Прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Тэрэза Мэй сышла ў адстаўку з пасады кіраўніка Кансерватыўнай партыі.
- 9 чэрвеня: На прэзідэнцкіх выбарах у Казахстане атрымаў перамогу Касым-Жамарт Такаеў.
- 10 чэрвеня: Міністр унутраных спраў Беларусі Ігар Шуневіч падаў у адстаўку.
- 13 чэрвеня: Баскетбалісты «Таронта Рэптарс» у фінале НБА атрымалі перамогу ў серыі з «Голдэн Стэйт Уорыярз».
- 21—30 чэрвеня: Еўрапейскія гульні 2019 у Мінску.
- 22 чэрвеня: На прэзідэнцкіх выбарах ў Маўрытаніі перамогу адтрымаў Махамед Ахмед ульд Газуані.
- 23 чэрвеня: У Празе сотні тысяч людзей выйшлі на дэманстрацыю з патрабаваннем адстаўкі прэм’ер-міністра Андрэя Бабіша.
- 24 чэрвеня: Выбухі ў горадзе Арыс, Туркестанская вобласць Рэспублікі Казахстан; больш за 70 чалавек пацярпелі.
Ліпень
[правіць | правіць зыходнік]- 1 ліпеня: У выніку пажару на атамнай глыбакаводнай станцыі АС-31 «Лошарык» загінулі 14 расійскіх афіцэраў-падводнікаў.
- 2 ліпеня: Поўнае сонечнае зацьменне назіралася ў Чылі, Аргенціне, а таксама ў паўднёвай частцы Ціхага акіяна.
- 3 ліпеня: ВПС ЛНА нанеслі авіяўдар па Цэнтру міграцыі ў Таджуры. Па меншай меры, 53 чалавекі загінулі і 130 атрымалі раненні.
- 8 ліпеня: Эгілс Левіц заступіў на пасаду Прэзідэнта Латвіі
- 12 ліпеня: Гітанас Наўседа заступіў на пасаду Прэзідэнта Літоўскай Рэспублікі.
- 13 ліпеня: З касмадрома Байканур запушчана расійска-германская арбітальная астрафізічная абсерваторыя «Спектр-РГ».
- 16 ліпеня: Урсула фон дэр Ляен абрана старшынёй Еўрапейскай камісіі.
- 19 ліпеня: Байцы іранскага КВІР перахапілі брытанскі танкер ў Армузскім праліве, абвінаваціўшы членаў экіпажа ў «кантрабандзе паліва».
- 20 ліпеня: На Беласточчыне прайшоў апошні канцэрт Фестывалю музыкі маладой Беларусі «Басовішча».
- 22 ліпеня: Індыйская АМС «Чандраян-2», на борце якой знаходзіцца першы індыйскі месяцаход «Праг’ям», стартавала да Месяца.
- 24 ліпеня: Барыс Джонсан абраны прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі.
- 25 ліпеня: СБУ быў затрыманы расійскі танкер у Чорным моры за ўдзел у блакаванні праходу пад Крымскім мостам пасля керчанскага інцыдэнту[21].
Жнівень
[правіць | правіць зыходнік]- 1 жніўня: У выніку атрыманых пры тэракце ў сталіцы Самалі раненняў сканаў мэр Магадзіша Абдзірахман Амар Асман.
- 2 жніўня: Спыніў дзеянне Дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці ЗША і Расіяй.
- 3 жніўня: У Тэхасе падчас страляніны ў гандлёвым цэнтры Walmart загінула 20 чалавек, яшчэ як мінімум 26 атрымалі раненні.
- 5 жніўня:
- Індыя адмяніла асаблівы статус штату Джаму і Кашмір.
- У Краснаярскім краі, недалёка ад пасёлка Каменка пад Ачынскам, адбыліся выбухі на складзе боепрыпасаў. 12 чалавек пацярпелі.
- 8 жніўня: У Кыргызстане, у выніку аперацыі па затрыманні экс-прэзідэнта краіны Алмазбека Атамбаева, параненыя 36 чалавек і адзін загінуў.
- 10 жніўня: У ходзе баёў Грамадзянскай вайны, сілы Паўднёвага пераходнага савета (ЮПС) Емена захапілі прэзідэнцкі палац Машык ў сталіцы краіны горадзе Адэн.
- 12 жніўня: Беларус Генадзь Караткевіч перамог на міжнародных спаборніцтвах Google Code Jam, стаўшы шосты раз запар лепшым праграмістам свету.
- 15 жніўня: Лайнер Airbus A321-211 з-за пашкоджанняў абодвух рухавікоў, вымушаны быў зрабіць аварыйную пасадку пад Жукоўскім.
- 16 жніўня: Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп выказаў пажаданне купіць Грэнландыю ў Даніі.
- 23 жніўня: На Шры-Ланцы скончыўся рэжым надзвычайнага становішча, уведзены пасля тэрактаў, учыненых ісламскімі тэрарыстамі.
- 28 жніўня: Каралева Вялікабрытаніі Лізавета II ухваліла прапанову прэм’ер-міністра краіны Барыса Джонсана прыпыніць працу брытанскага парламента, гэта падзея павялічвае шанцы, што Вялікабрытанія зробіць брэксіт без здзелкі з ЕС.
- 29 жніўня: Аляксей Ганчарук абраны на пасаду Прэм’ер-міністра Украіны.
- 30 жніўня: Прэм’ера фільма «Я абвінавачваю» адбылася ў межах конкурснай праграмы 76-га Венецыянскага кінафестывалю, дзе карціна была ўдастоена Гран-пры журы.
- 31 жніўня: Аб’яўлены дэфолт па дзяржаўнаму доўгу Аргенціны.
Верасень
[правіць | правіць зыходнік]- 2 верасня:
- Прэм’ер-міністр Грузіі Мамука Бахтадзэ сышоў у адстаўку.
- Ураган Дарыян абрынуўся на Багамскія астравы.
- 7 верасня:
- Паміж Украінай і Расіяй праведзены абмен вязнямі. Сярод вызваленых украінскі кінарэжысёр Алег Сянцоў.
- Амерыканскі фільм «Джокер» рэжысёра Тода Філіпса ўзнагароджаны «Залатым львом» 76-га Венецыянскага кінафестывалю.
- 13 верасня: У ЗША адбылася 29-я цырымонія ўручэння Шнобелеўскай прэміі.
- 14 верасня: напады на НПЗ Абкайк і Хурайс, прывялі да падзенне здабычы саудаўскай нафты ўдвая (з 9,8 мільёна барэляў да 4,1 мільёна барэляў).
- 17 верасня: Адбыліся аварыі на НПЗ у Селіна-Крус (Мексіка) і Санадзара-дэ-Бургондзі (Італія). У выніку інцыдэнтаў ніхто не пацярпеў.
- 20 верасня: Акцыя па штурме Зоны 51 правалілася.
- 23 верасня: Аргенцінец Ліянель Месі прызнаны найлепшым футбалістам года па версіі FIFA.
- 25 верасня: Літаратурную прэмію імя Ежы Гедройца атрымаў Ілля Сін за кнігу «Libido».
- 26 верасня: Абвешчана пра пачатак слуханняў па імпічменту прэзідэнта ЗША Дональда Трампа
- 27 верасня: Палата прадстаўнікоў ЗША большасцю галасоў (222 — «за», 184 — «супраць») падтрымала імпічмент прэзідэнта Дональда Трампа.
- 29 верасня: У Вільні завяршыўся VIII Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі.
- 30 верасня: Прэзідэнт Перу Марцін Віскара распусціў Кангрэс Рэспублікі. Той у сваю чаргу яго рашэнне не прызнаў, адхіліўшы прэзідэнта ад улады і прызначыўшы выканаўцам яго абавязкаў першага віцэ-прэзідэнта краіны Мерседэс Араас. Гэта прывяло да канстытуцыйнага крызіса ў Перу.
Кастрычнік
[правіць | правіць зыходнік]- 1 кастрычніка:
- У Іраку пачалася хваля масавых пратэстаў супраць карупцыі, беспрацоўя і тэрарызму.
- Пачатак пратэстных акцый на Украіне пад слоганам «Не капітуляцыі!»
- 3 кастрычніка: У Эквадоры пачаліся масавыя пратэсты супраць адмены субсідый на паліва і мер жорсткай эканоміі, прынятых прэзідэнтам Леніным Марэна і яго адміністрацыяй.
- 10 кастрычніка:
- Лаўрэатамі Нобелеўскай прэміі па літаратуры стаалі Вольга Такарчук і Петэр Гандке.
- Нацыянальная асамблея Кубы абрала прэзідэнтам краіны Мігеля Дыяса-Канеля.
- 11 кастрычніка: Лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру стаў Абій Ахмед Алі, прэм’ер-міністр Эфіопіі.
- 12 кастрычніка: Тайфун «Хагібіс» абрынуўся на Японію.
- 14 кастрычніка:
- Пачатак пратэстных акцый у Гвінеі, супраць папраўкі да канстытуцыі, якая дазваляе прэзідэнту пераабірацца на трэці тэрмін.
- У Каталоніі пачаліся пратэстныя акцыі з-за прысудаў шэрагу лідараў каталонскіх сепаратыстаў.
- Пачатак пратэстаў у Чылі з-за павышэння коштаў.
- 17 кастрычніка: У Ліване пачалася хваля масавых пратэстаў.
- 22 кастрычніка: Прэзідэнты Расіі і Турцыі Уладзімір Пуцін і Рэджэп Таіп Эрдаган падпісалі ў Сочы мемарандум аб узаемаразуменні, які замацаваў новыя зоны ўплыву і згарнуў турэцкую ваенную аперацыя ў паўночна-ўсходняй Сірыі.
- 26 кастрычніка: У сірыйскай правінцыі Ідліб у выніку аперацыі амерыканскіх вайскоўцаў загінуў Абу Бакр аль-Багдадзі: лідар тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава».
- 30 кастрычніка:
- Завяршыўся Перапіс насельніцтва Беларусі.
- Палата Прадстаўнікоў Кангрэсу ЗША прызнала генацыд армян у Асманскай імперыі.
Лістапад
[правіць | правіць зыходнік]- 4 лістапада: Жан-Поль Дзюбуа ўдастоены галоўнай літаратурнай узнагароды Францыі — Ганкураўскай прэміі, за раман «Не ўсе ў свеце жывуць аднолькава».
- 8 лістапада: Завяршыўся 26-ы Мінскі міжнародны кінафестываль «Лістапад».
- 10 лістапада: Эва Маралес падаў у адстаўку з пасады прэзідэнта Балівіі на фоне пратэстаў.
- 11 лістапада: Праходжанне Меркурыя па дыску Сонца.
- 12 лістапада: Адкрыты Картарпурскі калідор для паломнікаў з Індыі, якія жадаюць наведаць гурдвару ў пакістанскім Картарпуры.
- 14 лістапада: Іан Кіку заступіў на пасаду прэм’ер-міністра Малдовы.
- 17 лістапада: Парламенцкія выбары ў Беларусі.
- 22 лістапада: Адбылося перапахаванне Кастуся Каліноўскага і іншых паўстанцаў у Вільнюсе.
- 24 лістапада: «Дынама-Брэст» першынствавала ў чэмпіянаце Беларусі па футболе.
- 26 лістапада: Землетрасенне ў Албаніі, якое забрала жыцці звыш за 40 чалавек.
Снежань
[правіць | правіць зыходнік]- 1 снежня:
- Прэм’ер-міністр Ірака Адзіль Абдул-Махдзі сышоў з пасады на фоне пратэстаў, у якіх загінулі каля 400 чалавек[22].
- Урсула фон дэр Ляен заступіла на пасаду старшыні Еўрапейкай камісіі.
- 3 снежня: У Чэрвені знесены Дом Кудзіна, помнік архітэктуры канца XIX стагоддзя.
- 4 снежня: Спроба дзяржаўнага перавароту ў Лівіі.
- 7 снежня:
- 32-я цырымонія прысуджэння Еўрапейскай кінапрэміі прайшла ў Берліне. Найлепшым еўрапейскім фільмам прызнана карціна «Фаварытка».
- Скончаны рэферэндум аб незалежнасці Бугенвіля. 97 % жыхароў выказаліся за аддзяленне рэгіёна ад Папуа — Новая Гвінея.
- 9 снежня: Па рашэнні міжнароднага антыдопінгавага агенцтва, расійскія спартсмены на працягу чатырох гадоў не змогуць выступаць на міжнародных спаборніцтвах пад сцягам РФ.
- 10 снежня: Падчас страляніны ў Острава (Чэхія) загінула восем чалавек.
- 17 снежня: Былога прэзідэнта Пакістана Первеза Мушарафа завочна прысудзілі да смяротнага пакарання.
- 18 снежня: Палата прадстаўнікоў ЗША правяла фінальныя дэбаты па імпічменту прэзідэнта Дональда Трампа.
- 19 снежня: Адбылася стральба каля будынка ФСБ у Маскве: 3 чалавекі загінулі.
- 26 снежня:
- Найлепшым футбалістам года Беларусі прызнаны паўабаронца ФК БАТЭ Ігар Стасевіч.
- Кольцападобнае сонечнае зацьменне назіралася на Аравійскім паўвостраве, у Індыі і Інданезіі.
- 27 снежня: Катастрофа Fokker 100 пад Алма-Атой.
- 28 снежня: тэракт у Магадыша (Самалі): 94 чалавек загінулі.
- 31 снежня: Атака на пасольства ЗША ў Багдадзе.
Памерлі
[правіць | правіць зыходнік]- 2 студзеня: Юры Туронак — беларускі дзеяч і гісторык (нар. 26.3.1929).
- 14 студзеня: Павел Адамовіч — мэр Гданьска.
- 26 студзеня: Мішэль Легран — французскі кампазітар.
- 3 лютага: Васіль Сёмуха — беларускі перакладчык.
- 5 лютага: Міхаіл Касцюк — беларускі гісторык.
- 7 лютага: Альберт Фіні — англійскі акцёр.
- 8 лютага: Сяргей Юрскі — савецкі і расійскі акцёр тэатра і кіно, тэатральны рэжысёр, сцэнарыст (нар. 16.03.1935)[23].
- 12 лютага: Гордан Бэнкс — англійскі футбаліст
- 16 лютага: Бруна Ганц — швейцарскі акцёр (нар. 22.03.1941)[24].
- 28 лютага: Андрэ Прэвін - амерыканскі кампазітар
- 1 сакавіка: Жарэс Іванавіч Алфёраў — савецкі і расійскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы.
- 21 сакавіка: Юрый Панцеляймонавіч Грыгор’еў — савецкі архітэктар.
- 29 сакавіка: Аньес Варда — кінарэжысёр, сцэнарыст і прадзюсар мастацкага і дакументальнага кіно, фатограф (нар. 30.05.1928)[25].
- 4 красавіка: Георгій Мікалаевіч Данелія, кінарэжысёр
- 19 красавіка: Мар’ян Дукса, беларускі паэт.
- 15 мая: Бэй Юймін — амерыканскі архітэктар.
- 5 чэрвеня: Ленарт Юхансан — прэзідэнт УЕФА з 1990 па 2007.
- 17 чэрвеня: Мухамед Мурсі — былы прэзідэнт Егіпта.
- 10 ліпеня: Віктар Аляксандравіч Грамыка — беларускі жывапісец.
- 19 ліпеня: Рутгер Хаўэр — нідэрландскі і амерыканскі акцёр[26].
- 25 ліпеня: Беджы Каід Эс-Себсі — прэзідэнт Туніса.
- 27 ліпеня: Карлас Крус-Дыес — венесуэльскі мастак.
- 30 ліпеня: Ганна Іванаўна Кароткіна — беларуская кампазітар.
- 21 жніўня:
- Леанід Марцінавіч Дайнека — беларускі пісьменнік.
- Ілья Львовіч Курган — беларускі акцёр, дыктар радыё і тэатральны педагог.
- 25 жніўня: Пятро Васільевіч Васючэнка — беларускі літаратуразнавец і пісьменнік.
- 6 верасня: Роберт Мугабэ — былы прэзідэнт Зімбабвэ.
- 10 верасня: Альберт Аляксеевіч Разін — удмурцкі навуковец і грамадскі дзеяч.
- 21 верасня: Зігмунд Ен — нямецкі лётчык-касманаўт.
- 23 верасня: Алесь Масарэнка — беларускі пісьменнік
- 26 верасня: Жак Шырак — прэзідэнт Францыі
- 1 кастрычніка: Карэл Гот — чэшскі эстрадны спявак.
- 11 кастрычніка: Аляксей Архіпавіч Лявонаў — савецкі касманаўт, першы чалавек, які выйшаў у адкрыты космас.
- 26 кастрычніка: Абу Бакр аль-Багдадзі — лідар тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава».
- 25 лістапада: Андрэй Мікалаевіч Жук — французскі ваеннаслужачы беларускага паходжання, кавалер Ордэна Ганаровага легіёна пасмяротна.
- 29 лістапада: Анатоль Андрэевіч Дзялендзік — беларускі драматург, сцэнарыст, празаік.
- 26 снежня: Галіна Барысаўна Волчак — расійская актрыса, рэжысёр, Народная артыстка СССР (1989).
Зноскі
- ↑ Moss, Trefor.. China Lands Probe on the ‘Dark Side’ of the Moon (англ.). The Wall Street Journal (3 студзеня 2019). Праверана 4 студзеня 2019.
- ↑ Se acabó la guerra contra el narco: AMLO . afntijuana.info (30 студзеня 2019).
- ↑ https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6069375
- ↑ Госдеп прокомментировал решение России о приостановке участия в ДРСМД
- ↑ https://www.vesti.ru/doc.html?id=3113141
- ↑ Македония официально сменила название по договоренности с Грецией
- ↑ Граждане Кубы одобрили на референдуме принятие новой конституции
- ↑ Талибан. Итоги атаки на базу США ||| Шаробак, Гильменд, Афганистан
- ↑ Талибы договорились с США о выводе американских войск из Афганистана . lenta.ru. Праверана 12 сакавіка 2019.
- ↑ Армия Израиля ответила ударом на ракетный обстрел Тель-Авива из сектора Газа Архівавана 23 сакавіка 2019.
- ↑ Крупнейший теракт в истории Новой Зеландии: что известно(недаступная спасылка)
- ↑ «САМОЕ СТРАШНОЕ БЕДСТВИЕ В ИСТОРИИ СТРАНЫ». В МОЗАМБИКЕ МОЩНЫЙ ЦИКЛОН ЗАТОПИЛ ДОМА И УНИЧТОЖИЛ 90 % ГОРОДА
- ↑ В Утрехте неизвестный устроил стрельбу в трамвае: три человека погибли, несколько ранены (ФОТО)
- ↑ Нурсултан Назарбаев ушел в отставку . ТАСС. Праверана 19 сакавіка 2019.
- ↑ Признание США Голанских высот грозит Израилю войной: палестинцы ответили ракетами(недаступная спасылка)
- ↑ ISIL defeated in final Syria victory: SDF . www.aljazeera.com (23 сакавіка 2019). Праверана 23 сакавіка 2019.
- ↑ ПВО Сирии отразили авиаудар Израиля по Алеппо
- ↑ Армия Хафтара ввела бесполетную зону для боевой авиации в западном регионе Ливии
- ↑ Армии террористов: США и Иран обменялись ударами
- ↑ Будущий президент Литвы призвал сменить риторику в отношении России.
- ↑ СБУ задержала российский танкер
- ↑ Протестующие в Ираке добились своего. Премьер ушел в отставку
- ↑ Памёр расійскі акцёр Сяргей Юрскі . Наша ніва (8 лютага 2019). Праверана 8 лютага 2019.
- ↑ Памёр акцёр, што сыграў звар'яцелага фюрэра ў знакамітым фільме «Бункер . Наша ніва (16 лютага 2019). Праверана 19 лютага 2019.
- ↑ Памерла рэжысёр Аньес Варда . Наша ніва (29 сакавіка 2019). Праверана 30 сакавіка 2019.
- ↑ Памёр акцёр Рутгер Хаўэр . Наша ніва (25 ліпеня 2019). Праверана 26 ліпеня 2019.